Μπεκτασήδες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 7:
Οι επαναλαμβανόμενες μεταναστεύσεις των φυλών κατά μήκος της κεντρικής [[Ασία|Ασίας]] δεν έφεραν μόνο τουρκικές και μογγολικές φυλές προς τη δύση αλλά και πνευματικούς ηγέτες με την κλασική ανατολική μορφή των περιπλανώμενων αγίων. Άλλωστε η παράδοση του μοναχισμού και της αγιοσύνης της ερήμου στη χριστιανική πίστη οφείλει περισσότερα στις επιδράσεις που πέρασαν μέσω του [[Αφγανιστάν]] από την [[Ινδία]] και την [[Κίνα]], παρά σε εκείνες που προέρχονται από την [[αρχαία Ελλάδα]]. Ο [[Χατζί Μπεκτάς]] ήταν ένας τέτοιος δάσκαλος. Ήταν ένας περιπλανώμενος δερβίσης, Τούρκος από το [[Χορασάν]], μεταξύ του βορειοανατολικού [[Ιράν]] και δυτικού Αφγανιστάν απ' όπου προήλθε και o [[Ομάρ Καγιάμ]] πριν έναν αιώνα. Ο Μπεκτάς ήταν οπαδός του Σαΐκ (σεΐχη) [[Αχμέτ Γιεσεβί]], που πέθανε το [[1166]], σε μια εποχή που λίγο μακρύτερα αρχίζουν οι πόλεμοι και οι επιδρομές σταυροφόρων από τη Δύση. Σύμφωνα με την αγιογραφική παράδοση, με εντολή του δασκάλου του πέταξε από από τη χώρα του με μορφή περιστεριού στο Ρουμ (άλλοτε βυζαντινή Μικρά Ασία) το [[1281]], μετά την καταστροφή της επικράτειας των [[Σελτζούκοι|Σελτζούκων]] από τους Μογγόλους. Σταμάτησε στο Χατζιμπεκτάς, ένα χωριό κοντά στο Κίρσεχιρ της [[Καππαδοκία|Καππαδοκίας]] - περιοχή που στη μέση [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|βυζαντινή]] περίοδο ήταν κέντρο των [[Παυλικιανοί|Παυλικιανών]], ετερόδοξων [[Μυστικισμός|μυστικιστών]] χριστιανών από τους οποίους προήλθαν οι [[Βογόμιλοι]] και αργότερα το κίνημα των [[Καθαροί|Καθαρών]]. Ήταν ένας από εκείνους που βοήθησαν στη σύνθεση των προϊσλαμικών θρησκευτικών και σαμανιστικών στοιχείων που επικρατούν ακόμα στις τουρκικές παραδόσεις, με αποτέλεσμα να κερδίσει την αντιπάθεια του ορθόδοξου πουριτανικού Ισλάμ. Η επιρροή των ''μπαμπά'' ήταν τεράστια και συναγωνίστηκε την επιρροή που ασκούσαν οι στρατιωτικοί ηγέτες, όπως και το γόητρο των κυβερνητών των Σελτζούκων, που είχαν υιοθετήσει αρκετές πτυχές του ιρανικού πολιτισμού. Όπως πολλοί [[Δερβίσηδες|δερβίσηδες]] από την Ανατολή, ο Χατζί Μπεκτάς ήταν προφανώς μια φωνή για τις κοινωνικές διαμαρτυρίες των τουρκικών πληθυσμών ενάντια στους σουνίτες Σελτζούκους, τις οποίες κατηύθυνε ο Μπαμπά Ιλυάς περίπου το [[1240]]. Λέγεται πως ο Χατζί Μπεκτάς παρείχε την προστασία και την ευλογία του στο τάγμα των [[Γενίτσαροι|Γενιτσάρων]] πριν πεθάνει (738 έτος Εγίρας/1337 μ.Χ.).
Η μελέτη των εσωτερικών ταγμάτων του Ισλάμ έχει μεγάλη σημασία, αν θέλουμε να κατανοήσουμε το μουσουλμανισμό και τον κόσμο του. Ο μωαμεθανισμός από νωρίς αναπτύχθηκε σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός παρήγαγε μια άκαμπτη θεολογία με έναν εξίσου άκαμπτο θρησκευτικό νόμο. Από την άλλη αναπτύχθηκε μια μυστικιστική προσέγγιση στην άμεση γνώση Θεού, μέσω ετερόδοξων σεκτών. Όμως οι ορθόδοξοι κανονικοί και οι επαγγελματίες θεολόγοι αντιτέθηκαν σε αυτή την τάση «να αναζητηθεί η συνείδηση», γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε αναμφίβολα στην αίρεση. Ωστόσο οι οργανωμένες [[αδελφότητα|αδελφότητες]] άρχισαν να αναπτύσσονται, βασισμένες στη θεμελιώδη ιδέα πως «η ένθερμη πρακτική της λατρείας κοσμεί την ψυχή με χάρες (''φαγαΐντ''), ασήμαντες και καταληπτές πραγματικότητες. Η επιστήμη της καρδιάς (''ιλμ αλ κουλούμπ'') θα προμηθεύσει την ψυχή με μια πειραματική σοφία (''μα ριφά'')».
Αν και το λήμμα ''
Γενικά, η ιδεολογία τέτοιων ομάδων προέρχεται από τις αραβικές και περσικές πηγές, από δερβίσηδες ηγέτες που είναι ικανοί να διαβάσουν και να γράψουν σε αυτές τις γλώσσες. Η σημαντικότερη πηγή ιδεών για όλους τους Τούρκους δερβίσηδες είναι το Μεσνεβί, ένα μεγάλο ποίημα που γράφτηκε στην [[περσική γλώσσα]] κατά το δέκατο τρίτο αιώνα από τον Μεβλανά [[Τζελαλεντίν Ρουμί]], τον προστάτη άγιο του τάγματος των [[Μεβλεβί Ντερβίς|Μεβλεβήδων δερβίσηδων]] και δύο αραβικά έργα το ''Φουτουχάτι Μεκίγιε'' και το ''Φουσουσούλ Χικάμ'', ([[1165]]-[[1240]]), στα οποία περιγράφεται η πρακτική των ανθρώπων με τα κληρονομημένα έθιμά τους από το ασιατικό παρελθόν. Ορισμένα τάγματα, ανάμεσα στα οποία αυτό των Μεβλεβήδων είναι ένα σημαντικό παράδειγμα, αναπτύχθηκαν κυρίως στα αστικά κέντρα, ως αριστοκρατικές, διανοητικές αδελφότητες, προσελκύοντας τα μέλη τους από τις ανώτερες τάξεις. Άλλες ομάδες, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν οι Μπεκτασήδες, ρίζωσαν και αναπτύχθηκαν κατευθείαν από τη ζωή του λαού. Στην επιφάνεια σε αυτές τις τελευταίες ομάδες, βρίσκεται το Ισλάμ, που έγινε η αποδεκτή θρησκεία. Στο βάθος κρύβονται όλα τα πραγματικά ρεύματα της οθωμανικής ιστορίας, τα ήθη και τα έθιμα που προήλθαν αρχικά από την εθνική ζωή των διάφορων λαών που ανακατεύτηκαν στις μετατοπίσεις των συνόρων του δέκατου τρίτου αιώνα. Από τούτο το συνονθύλευμα αναπτύχθηκε μια φυσική λαϊκή θρησκεία με πραγματικό της στόχο την άμεση επαφή του ανθρώπου με τη γνώση του Θεού.
|