Παύλος Α΄ της Ρωσίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο Παύλος Α'Α΄ γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου του έτους 1754 στην Αγία Πετρούπολη, στο θερινό ανάκτορο της Ελισσάβετ, κόρης του Μεγάλου Πέτρου. Αργότερα αυτό το κάστρο γκρεμίστηκε και στη θέση του κτίστηκε το [[Ανάκτορο Μιχαήλοφσκι]], στο οποίο ο Παύλος δολοφονήθηκε στις 24 Μαρτίου του 1801.

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1754 (με το παλαιό ημερολόγιο), στον ένατο χρόνο του γάμου της Αυτού Αυτοκρατορικής Μεγαλειότητος, Μεγάλης Πριγκίπισσας Αικατερίνης Αλεξέγεβνα (Μεγάλη Αικατερίνη), γεννήθηκε εν τέλει το πρωτότοκο παιδί της. Από την οικογένεια παρίσταντο η Αυτοκράτειρα [[Ελισσάβετ ΠετρόβναΕλισάβετ]], ο Μέγας Πρίγκιπας Πέτρος και τα αδέρφια Σουβάλοβ. Αφού πλύθηκε και ραντίστηκε με αγιασμένο ύδωρ ο νεογεννηθείς βλαστός, η Ελισσάβετ Πετρόβνα τον πήρε αμέσως στα χέρια της και τον έφερε στην αίθουσα, για να δείξει στους αυλικούς το μελλοντικό διάδοχο. Η Αυτοκράτειρα βάπτισε το παιδί και ζήτησε να του δώσουν το όνομα Παύλος. Η Αικατερίνη, όπως και ο Πέτρος ο Γ΄, ήταν εντελώς αποξενωμένοι στο θέμα της διαπαιδαγώγησης του γιου τους.

Λόγω των διακυμάνσεων ενός αμείλικτου πολιτικού αγώνα, ο Παύλος ήταν αντικειμενικά στερημένος της αγάπης κοντινών προς αυτόν ανθρώπων. Σίγουρα αυτό αντανακλούσε στον ψυχισμό του παιδιού και στον τρόπο που αντιλαμβανόταν τον κόσμο. Αλλά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε στα υπέρ της Αυτοκράτειρας ΕλισσάβετΕλισάβετ Πετρόβνα, ότι έδωσε τις αναγκαίες εντολές για να τον περιστοιχίσουν με τους καλύτερους δασκάλους, σύμφωνα με τις ιδέες της περί διαπαιδαγώγησης ενός μελλοντικού ηγεμόνα.

Ήδη από τα νεανικά του χρόνια ο Παύλος Α΄ άρχισε να ενδιαφέρεται για την ιδέα του ιπποτισμού, ιδέα τιμής και δόξας. Και στην παρουσίαση του εικοσαετούς στρατιωτικού δόγματος της μητέρας του, η οποία ήδη εκείνο τον καιρό ήταν η Αυτοκράτειρα Πασών των Ρωσιών, αυτός αποποιήθηκε την ευθύνη ενός επιθετικού πολέμου, και εξήγησε την ιδέα του ως μια ανάγκη διατήρησης της αρχής της εύλογης επάρκειας, και γι' αυτό όλες οι ενέργειες της Αυτοκρατορίας θα έπρεπε να στοχεύουν στη δημιουργία μιας εσωτερικής τάξης.

Ο Παύλος Α΄ ξεκίνησε τη βασιλεία του με την αλλαγή σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης της Αικατερίνης. Την ημέρα της στέψης του ο Παύλος Α΄ ανακοίνωσε μια σειρά από διατάγματα. Συγκεκριμένα ο Παύλος Α΄ ακύρωσε το ''Διάταγμα περί της διαδοχής στο θρόνο'' που αφορούσε τον διορισμό του διαδόχου από τον ίδιο τον αυτοκράτορα στο θρόνο και θέσπισε ένα πιο ξεκάθαρο σύστημα διαδοχής. Μέχρι εκείνη τη στιγμή η διαδοχή μπορούσε να κληροδοτηθεί μόνο μέσω της γραμμής των αρσενικών απογόνων και μετά το θάνατο του αυτοκράτορα περνούσε στον μεγαλύτερο γιο ή στο μεγαλύτερο σε ηλικία αδελφό, αν δεν υπήρχαν παιδιά. Γυναίκες μπορούσαν να καταλάβουν το θρόνο μόνο σε περίπτωση διακοπής της γραμμής των αρσενικών απογόνων. Με το διάταγμα αυτό ο Παύλος περιόρισε τα "βασιλικά πραξικοπήματα", στη διάρκεια των οποίων οι αυτοκράτορες ανέτρεπαν ο ένας τον άλλον χάρη στη δύναμη της φρουράς, ενώ αιτία αυτού του ανώμαλου καθεστώτος ήταν η απουσία ενός ξεκάθαρου συστήματος διαδοχής (το οποίο όμως, συμπτωματικά, δεν απέτρεψε το αυλικό πραξικόπημα της 12ης Μαρτίου 1801, στη διάρκεια του οποίου ο ίδιος ο Παύλος Α΄ δολοφονήθηκε). Σύμφωνα επίσης με αυτό το διάταγμα οι γυναίκες δε μπορούσαν να καταλάβουν το θρόνο της Ρωσίας, αφού απέκλειε την κατάληψή του από συγγενείς (το οποίο στο 18ο αιώνα ακολουθούσαν οι αυτοκράτειρες) ή την επανάληψη καταστάσεων παρόμοιων μ΄ αυτές, όπως όταν η Μεγάλη Αικατερίνη δεν παρέδωσε στον Παύλο το θρόνο μετά την ενηλικίωσή του.

Ο Παύλος Α΄ επανέφερε το σύστημα του συμβουλίου, αναλαμβάνοντας δράσεις για να σταθεροποιήσει την οικονομική θέση της χώρας (μεταξύ άλλων και την περίφημη πράξη για λιώσιμο των βασιλικών σερβίτσιων για να κόψει νομίσματα).

Ο Παύλος Α΄ ανέλαβε τη στρατιωτική, αλλά εξίσου και άλλες μεταρρυθμίσεις, όχι μόνον από ένα προσωπικό καπρίτσιο. Ο ρωσικός στρατός δεν ήταν στο απόγειο της επιχειρησιακής του ικανότητας, η πειθαρχία ήταν ανεπαρκής στα συντάγματα, η ιδιότητα του στρατιωτικού μεταβιβαζόταν με λανθασμένο τρόπο: συγκεκριμένα, τα παιδιά των ευγενών από τη γέννηση τους εγγράφονταν σε ένα συγκεκριμένο σύνταγμα. Πολλά απ΄ αυτά, έχοντας τον τίτλο και λαμβάνοντας μισθό, δεν υπηρετούσαν καθόλου (κατά πάσα πιθανότητα, αυτού του είδους τους αξιωματικούς και απέπεμψαν). Εξαιτίας της αμέλειας, της χαλαρότητας και της απάνθρωπης μεταχείρισης των στρατιωτών, ο αυτοκράτορας προσωπικά αφαιρούσε τα γαλόνια των αξιωματικών και των στρατηγών και τους έστελνε στη [[Σιβηρία]]. Ο Παύλος καταπολέμησε τις κλοπές των στρατηγών και την υπεξαίρεση υλικού στο στρατό. Όμως τη σωματική τιμωρία φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει και ο ίδιος ο [[Αλέξανδρος Βασίλιεβιτς Σουβόροφ|Σουβόροβ]] στο έργο του ''[[Η επιστήμη να νικάς|Να νικάς μέσω της επιστήμης]]'' (Кто солдат не бережёт — палочки, кто себя не бережёт — тому палочки тоже), που ήταν ταυτόχρονα υποστηρικτής της αυστηρής πειθαρχίας, αλλά όχι των χωρίς νόημα στρατιωτικών γυμνασίων. Ο Παύλος Α΄, ως μεταρρυθμιστής, αποφάσισε να ακολουθήσει το παράδειγμα του Μεγάλου Πέτρου: υιοθέτησε το μοντέλο ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού στρατού, του πρωσικού. Η στρατιωτική μεταρρύθμιση δε σταμάτησε ούτε μετά το θάνατο του Παύλου Α΄.

Κατά τη βασιλεία του Παύλου Α'Α΄ ανέβηκαν σε υψηλά αξιώματα οι αφοσιωμένοι στον αυτοκράτορα Αρακτσέγεφ, Κουταΐσοφ, Ομπολιάνινοφ και οι πολύτιμοι γι'αυτόν Κουτούζοφ και Μπένκεντορφ.

Φοβούμενος την εξάπλωση στη Ρωσία των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης, ο Παύλος Α΄ απαγόρευσε στους νέους ανθρώπους την έξοδο από τη χώρα για σπουδές, ενώ είχε απαγορευτεί πλήρως η εισαγωγή βιβλίων, ακόμη και αυτών της μουσικής, κλείνοντας και τα σχετικά τυπογραφεία. Τα ειδικά διατάγματα έφτασαν στο σημείο να καθορίζουν το χρόνο κατά τον οποίο θα έπρεπε να σβήνει η θέρμανση στα σπίτια. Σε κάποια διατάγματα μερικές λέξεις της ρωσικής γλώσσας αποσύρθηκαν από την επίσημη χρήση και αντικαταστάθηκαν από άλλες. Έτσι, μεταξύ αυτών που αποσύρθηκαν ήταν και οι έχουσες πολιτική χροιά λέξεις «πολίτης» και «[[Πατρίδα]]» (που αντικαταστάθηκαν με τους όρους «κάτοικος» και «κυβέρνηση» αντίστοιχα), αλλά σε μια σειρά από γλωσσικά διατάγματα ο Παύλος ήταν όχι και τόσο ξεκάθαρος — για παράδειγμα, η λέξη «τάγμα» άλλαξε σε «απόσπασμα» ή «πλήρωμα», το «εκτελώ» σε «εκπληρώνω», και ο «γιατρός» σε «θεραπευτής».

Η εξωτερική πολιτική του Παύλου διακρίνετοΑ΄ διακρίνεται από ασυνέπεια. Το έτος 1798 η Ρωσία εισήλθε στην ''αντιγαλλική συμμαχία'' με τη [[Μεγάλη Βρεττανία]], την [[Αυστρία]], την [[Τουρκία]] και το [[Βασίλειο των δύο Σικελιών]]. Κατόπιν της επιμονής των συμμάχων, επικεφαλής των ρωσικών στρατευμάτων ορίστηκε ο υπό δυσμένεια τότε [[Αλεξάντερ Βασίλεβιτς Σουβόροφ]]. Υπό τις διαταγές του τέθηκαν και τα αυστριακά στρατεύματα. Με την καθοδήγηση του Σουβόροφ η Βόρειος Ιταλία απελευθερώθηκε από την κατοχή των Γάλλων. Το Σεπτέμβριο του έτους 1799 ο ρωσικός στρατός πραγματοποίησε το περίφημο [[Η ελβετική εκστρατεία του Σουβόροφ|πέρασμα του Σουβόροφ μέσα από τις Άλπεις]]. Ήδη όμως από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους η Ρωσία διέλυσε τη συμμαχία της με την Αυστρία, λόγω της μη εκπλήρωσης από τους Αυστριακούς των υποχρεώσεών τους προς τη συμμαχία, και τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρθηκαν από την Ευρώπη.

Κατόπιν τούτου, καθώς το καλοκαίρι του [[1798]] η [[Μάλτα]] παραδόθηκε αμαχητί στους Γάλλους, το [[Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας|Τάγμα της Μάλτας]] έμεινε χωρίς Μέγα Άρχοντα και χωρίς έδρα. Προς βοήθεια οι ιππότες του τάγματος απευθύνθηκαν στο ρώσο Αυτοκράτορα και Προστάτη του Τάγματος από το 1797, Παύλο τον Α'Α΄.

Λίγο πριν τη δολοφονία του ο Παύλος Α'Α΄, από κοινού με το Ναπολέοντα, άρχισε να προετοιμάζει μια πολεμική εκστρατεία στην [[Ινδία]]. Ταυτόχρονα έστειλε στην [[Κεντρική Ασία]] στρατό αποτελούμενο από [[Κοζάκοι του Ντον|Κοζάκους του Ντον]] - 22.507 στρατιώτες - με αποστολή τους την κατάκτηση της Χίβα και της [[Μπουχάρα]]. Αργότερα η συγκεκριμένη αυτή εκστρατεία θεωρήθηκε λανθασμένως ως εκστρατεία κατά της Ινδίας (στην πραγματικότητα εκστρατεία στην Ινδία σχεδιαζόταν να πραγματοποιηθεί με δυνάμεις του τακτικού στρατού διαμέσου του Ιράν). Η εκστρατεία ακυρώθηκε με διάταγμα του αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Α'Α΄ αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου Α'Α΄.

Αρχικά σχεδιαζόταν η ανατροπή του Παύλου Α'Α΄ και η αντικατάστασή του με άγγλο διάδοχο. Κατά πάσα πιθανότητα, ο Β. Π. Μεστσέρσκι να ενημέρωσε τον τσάρο γραπτώς, ως τελευταίος επικεφαλής του στρατεύματος της Αγίας Πετρούπολης, που εδράζετο στο [[Σμολένσκ]], ίσως και ο στρατηγός-γενικός εισαγγελέας Π. Χ. Ομπολιάνινοφ. Σε κάθε περίπτωση η συνωμοσία αποκαλύφθηκε, με υποκινητές τους Λιντένερ, Φιόντορ Ιβάνοβιτς και Αρακτσέγεφ, αλλά αυτό μόνον επιτάχυνε την εκτέλεση της συνωμοσίας. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ο Παύλος Α' δολοφονήθηκε από το Νικολάι Ζούμποφ (γαμπρό του Σουβόροφ και μεγαλύτερο αδελφό του Πλάτωνα Ζούμποφ), ο οποίος του χάρισε μια χρυσή ταμπακιέρα (στην αυλή στη συνέχεια κυκλοφόρησε ένα ανέκδοτο: «Ο Αυτοκράτορας απεβίωσε από [[εγκεφαλικό επεισόδιο]] στο ναό της ταμπακιέρας»). Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ο Παύλος Α' στραγγαλίστηκε μ' ένα κασκόλ ή συνθλίφτηκε από μια ομάδα συνωμοτών, οι οποίοι πίεζαν από πάνω τον αυτοκράτορα και ο ένας τον άλλον, μη γνωρίζοντας επακριβώς τι συμβαίνει. Εκλαμβάνοντας μάλιστα έναν από τους δολοφόνους για το γιο του Κωνσταντίνο, ο Παύλος Α' φώναξε: «Και η Μεγαλειότητά σας, είστε εδώ; Λυπηθείτε με! Αέρα, Αέρα!.. Τι κακό σας έχω κάνει;» Αυτά ήταν και τα τελευταία του λόγια.

== Άλλη εκδοχή για τη γέννηση του Παύλου Α'Α΄ ==

Λόγω του γεγονότος ότι ο Παύλος γεννήθηκε δέκα χρόνια μετά από το γάμο του Πέτρου με την Αικατερίνη, όταν πολλοί ήταν πλέον βέβαιοι για τη ματαιότητα αυτού του γάμου (αλλά επίσης υπό την επίδραση της ελεύθερης ζωής της αυτοκράτειρας στο μέλλον) κυκλοφόρησαν έντονες φήμες ότι ο πραγματικός πατέρας του Παύλου Α'Α΄ δεν ήταν ο [[Πέτρος Γ'Γ΄ της Ρωσίας]], αλλά ο πρώτος εραστής της Αικατερίνης Αλεξέγιεβνας, ο μέγας πρίγκιψ, κόμης [[Σεργκέι Βασίλιεβιτς Σάλτικοφ|Σάλτικοφ]].

== Εκδοχή της γέννησης του Παύλου ΙΑ΄ ==

Στα απομνημονεύματα της Αικατερίνης Β'Β΄ περιλαμβάνεται μια αναφορά γι'αυτό.<ref>Απόρριψη αυτής της υπόθεσης θα μπορούσε να γίνει με την εξέταση του [[DNA]] των λειψάνων του αυτοκράτορα, η οποία μέχρι τώρα δεν έχει πραγματοποιηθεί. Επιπροσθέτως, τα αποτελέσματά της θα μπορούσαν να προκαλέσουν αμφιβολία, κατά πόσον η Αικατερίνη και ο Πέτρος υπήρξαν συγγενείς εξ αίματος και είχαν πολλά κοινά γονίδια.</ref> Στα ίδια αυτά απομνημονεύματα μπορούμε να βρούμε μια λανθάνουσα αναφορά στο πόσο απεγνωσμένα η αυτοκράτειρα ΕλιζαβέταΕλισάβετ Πετρόβνα, για να μην χαθεί η δυναστεία (η διαδοχή), διέταξε την γυναίκα να τεκνοποιήσει απόγονο, χωρίς να έχει σημασία, ποιος θα είναι ο φυσικός του πατέρας. Σχετικό με αυτό, και μετά την δεδομένη οδηγία στην Αικατερίνη οι αυλικοί άρχισαν να ενθαρρύνουν την μοιχεία. Εντούτοις, η Αικατερίνη στα απομνημονεύματά της με παιγνιώδη διάθεση — όπου αυτή ξεκαθαρίζει, ότι ο πολυετής γάμος δεν απέφερε καρπούς, επειδή ο Πέτρος είχε κάποιο κώλυμα, το οποίο μετά το ultimatum που της επιβλήθηκε από την ΕλιζαβέταΕλισάβετ, αποκαταστάθηκε από τους φίλους της, οι οποίοι εξανάγκασαν τον Πέτρο να κάνει χειρουργική επέμβαση, μετά την οποία αυτός και πάλι διαπιστώθηκε ότι ήταν ικανός να τεκνοποιήσει. Η πατρότητα των άλλων παιδιών της Αικατερίνης, που γεννήθηκαν στην διάρκεια ζωής του συζύγου της είναι επίσης αμφισβητήσιμη: η μεγάλη πριγκίπισσα [[Анна Петровна (дочь Екатерины II)|Άννα Πετρόβνα]] (γεννηθείσα το [[1757]]) κατά πάσα πιθανότητα ήταν η κόρη του [[Στανισλάβ Αβγκούστ Πονιατόφσκι|Πονιατόφσκι]], και ο [[Αλεξέϊ Γκριγκόριεβιτς Μπομπρίνσκι|Αλεξέϊ Μπομπρίνσκι]] (γεννημένος το [[1762]]) ήταν γιός του [[Γκριγκόρι Γκριγκόριεβιτς Ορλώφ|Γ. Ορλώφ]] και τον είχε γεννήσει μυστικά.

Περισσότερο φολκλορική και ευθυγραμμιζόμενηευθυγραμμισμένη με τις παραδοσιακές αναπαραστάσεις περί «υποκατάστατου βρέφους» θεωρείται η ιστορία που αναφέρει ότι η Αικατερίνα Αλεξέεβνα δήθεν γέννησε ένα πεθαμένο αγόρι (ή κορίτσι) και ότι αυτό είχε αντικατασταθεί με κάποιο μωρό «φιλανδικής καταγωγής». Φάνηκε επίσης, ότι ανατράφηκε αυτό το κορίτσι ως «πραγματική κόρη της Αικατερίνης» — [[Αλεξάντρα Βασίλιεβνα Μπρανίτσκαγια|κόμησσα Αλεξάντρα Μπρανίτσκαγια]]<ref name="мон">[http://web.archive.org/web/20080506163220/ekaterina2.com/lib/sebag/index.php С. С. Монтефьоре. «Потёмкин»]</ref>.

[[Αρχείο:Family of Paul I of Russia.jpg|thumb|250px||<small>[[Γκέρχαρντ φον Κιουγκέλγκεν]]. Πορτραίτο του Παύλου Α'Α΄ με την οικογένεια, 1800, Κρατικό Μουσείο-αποθετήριο «Павловск» διακρίνονται από τα αριστερά προς τα δεξιά: Αλέξανδρος Α'Α΄, Μέγας Πρίγκιψ Κοντσταντίν, Μιχαήλ Πάβλοβιτς, Αλεξάνδρα Πάβλοβνα , Ελένα Πάβλοβνα, Μαρία Πάβλοβνα, Άννα Πάβλοβνα, Παύλος Α'Α΄, Νικόλαος Α'Α΄, Μαρία Φιοντόροβνα, Αικατερίνη Πάβλοβνα.</small>]]

{{DEFAULTSORT:Παυλος ΑΠαύλος Α΄}}