Μοντέστ Μουσόργκσκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η θητεία του Μουσόργκσκι, ως δημοσίου υπαλλήλου, δεν ήταν χωρίς προβλήματα. Παρόλο που είχε πάρει προαγωγές και δικαιούτο κάποια χρήματα, η θέση του θεωρήθηκε ως «εκτάκτου», με αποτέλεσμα, σπάνια να πληρώνεται. Αντίθετα, η καλλιτεχνική του ζωή άρχιζε ολοένα να καλυτερεύει. Η πρώτη αναφορά για την ομάδα των «5» (Kuchka), αποδίδεται στον κριτικό Στασόφ το [[1867]], αν και ο Μοντέστ ήταν περισσότερο προσκολλημένος στον παλαιό του δάσκαλο Νταργκομίτσκι.

Το [[1869]], μερικούς μήνες μετά την εγκατάλειψη του ''Γάμου'', θα συνθέσει -και αυτή τη φορά θα ολοκληρώσει- το πιο φιλόδοξο έργο του, την όπερα [[Μπορίς Γκοντουνόφ (όπερα)|Μπορίς Γκοντουνόφ]], σε δικό του [[λιμπρέτο]], βασισμένο πάνω σε ένα βιβλίο του [[Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν|Πούσκιν]]. Η πρώτη εκδοχή του έργου, όμως, θα απορριφθεί από τη συμβουλευτική επιτροπή των αυτοκρατορικών θεάτρων, πιθανόν λόγω της έλλειψης κάποιου ρόλου πριμαντόνας. Ο Μουσόργσκι δεν απογοητεύτηκε και έγραψε μία δεύτερη πιο εκτενή εκδοχή, (συμπεριλαμβανομένων των ρόλων της «Μαρίνας» και του «Ρανγκόνι»), που την ολοκήρωσεολοκλήρωσε τον Αύγουστο του [[1872]]. Αυτή τη φορά, το έργο πέρασε από την επιτροπή και, η πρώτη παράσταση δόθηκε με μεγάλη επιτυχία στο περίφημο Θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Το έργο θα ανέβει 15 φορές στα επόμενα 10 χρόνια, προτού διαγραφεί οριστικά από τον αυτοκράτορα. Θα ξαναδεί το φώςφως της δημοσιότητας το [[1896]] μετά την ορχηστρική «επέμβαση» του Ρίμσκι-Κόρσακοφ, αν και τα τελευταία χρόνια έχει επαναπροκαλέσει το ενδιαφέρον η πρώτη του «απείραχτη» εκδοχή.