Υγεία (μυθολογία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Bot: Migrating 36 langlinks, now provided by Wikidata on d:Q202257 |
μ συγχώνευση (με Υγιεία), παραπομπές |
||
Γραμμή 1:
{{sidebar
| name = Ομάδα θεοτήτων
| title = [[Ελληνική μυθολογία]]
|image = {{Διπλή εικόνα|right|NAMA Hygie.jpg|100|Tyche Antioch Vatican Inv2672.jpg|90|<center>Υγεία - [[Τύχη (μυθολογία)|Τύχη]] [[Μουσεία Βατικανού ]]<br>Γλυπτό [[Τεγέα]]ς του [[Σκόπας|Σκόπα]] - [[Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]] </center>}}
| bodystyle = background:ivory; width:auto;
| headingstyle = background:darkseagreen
| titlestyle = background:darkseagreen
| content1 = {{unbulleted list
| [[Μικροί θεοί]] - [[Θεογονία]]
}}
| heading3 = [[Προσωποποιήσεις θεοτήτων]]
| content3 =
{{col-begin}}
{{col-2}}
*[[Υγεία]]
*[[Θέμις]]
*[[Μνημοσύνη]]
*[[Εκάτη]]
*[[Υμέναιος]]
*[[Βία (μυθολογία)|Βία]]
*[[Ίρις (μυθολογία)|Ίρις]]
*[[Έρις (μυθολογία)|Έρις]]
*[[Ευρώτας (μυθολογία)|Ευρώτας]]
{{col-2}}
*[[Τύχη (μυθολογία)|Τύχη]]
*[[Αστραία]]
*[[Λήθη (μυθολογία)|Λήθη]]
*[[Ειλείθυια]]
*[[Ήβη (μυθολογία)|Ήβη]]
*[[Ενυώ]]
*[[Ύπνος (μυθολογία)|Ύπνος]]
*[[Πανάκεια]]
*[[Βόλβη (μυθολογία)|Βόλβη]]
}}
{{col-end}}
<noinclude>
</noinclude>
Η '''Υγεία''' ήταν αρχαιοελληνική θεότητα, προσωποποίηση της [[Υγεία]]ς του σώματος και της ψυχής. Ως αρχαιότερο κέντρο λατρείας της αναφέρεται η [[Τιτάνη Κορινθίας|Τιτάνη]] στη [[Σικυών|Σικυώνα]], όπου βρίσκονταν ιερό του [[Ασκληπιός|Ασκληπιού]] και της Υγείας. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση ο [[Αρίφρων|Αρίφρων ο Σικυώνιος]] έγραψε ύμνο για τη θεά,<ref>{{cite book|author=[[Αθήναιος|Athenaeus]]|title=ex recensione Guilielmi Dindorfii|chapter=ΙΕ|publisher=Libraria Weidmannia, G. Reimer|url=http://www.archive.org/stream/athenaeus00dindgoog#page/n342/mode/1up|year=1827|pages=1568 (702)}}</ref> της οποίας η λατρεία διαδόθηκε και στην Αθήνα περίπου από το [[420 π.Χ.]].
Στην [[ελληνική μυθολογία]] κατέχει εξέχουσα θέση στην λατρεία του πατέρα της. Ωστόσο, ενώ ο Ασκληπιός συνδέεται άμεσα με την θεραπεία των ασθενειών, η θεά συνδέθηκε με την πρόληψη των ασθενειών και τη διατήρηση της κατάστασης της υγείας.<ref>{{cite web|author=Mark Beumer |title=Hygieia, the Goddess of Health|url=http://www.ancient.eu.com/article/253/|publisher=ancient.eu.com|date=24 Αυγούστου 2011|accessdate=23 Ιουνίου 2013}}</ref>
==Ιστορία==
Κατά τη μυθολογία η Υγεία ήταν σύζυγος ή κόρη του [[Ασκληπιός|Ασκληπιού]] και της [[Ηπιόνη|Ηπιόνης]] αδελφής της [[Αθηνά]]ς, αδελφές της δε -ή κόρες της ανάλογα με την εκδοχή του μύθου - ήταν η [[Πανάκεια]], η [[Ιασώ]] η [[Ακεσώ]] ([[Ασκληπιάδες]]) και κατά το [[Σούδα (λεξικό)|Σούδα]] η [[Αίγλη (Ασκληπιός)|Αίγλη]]<ref>{{cite web|author=Suda On Line|title=Ἠπιόνη |url=http://www.stoa.org/sol-bin/search.pl?db=REAL&search_method=QUERY&login=guest&enlogin=guest&user_list=LIST&page_num=1&searchstr=Epione&field=any&num_per_page=100|publisher=stoa.org|accessdate=23 Ιουνίου 2013}}</ref>. Εκτός από την Αθήνα, τη λάτρευαν και σε άλλες πόλεις, όπως στις [[Θεσπιές]], στην [[Ελάτεια]], στα [[Μέγαρα]], στην [[Αρχαία Κόρινθος|Κόρινθο]] και στο [[Αρχαίο Άργος|Άργος]].<ref>{{cite web|title=HYGEIA CULT |url=http://www.theoi.com/Cult/HygeiaCult.html|publisher=theoi.com|accessdate=23 Ιουνίου 2013}}</ref>
Ο [[Ορφικοί ύμνοι|Ορφικός ύμνος]] της υγείας δείχνει τη σημασία που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στην υγεία: «''Ιμερόεσα'', ''ερατή'', ''πολυθάλμιε'', ''παμβασίλεια'', ''κλύθι μάκαιρ΄ Υγίεια'', ''φερόλβιε'', ''μήτηρ απάντων''...»
Στην αρχαία Σπάρτη ο [[Λυκούργος]] θέσπισε μέτρα για την σκληραγωγία του σώματος και είναι γνωστή η διδασκαλία του [[Ιπποκράτης|Ιπποκράτη]] ότι χρειάζεται:«''άσκησις υγιείης, ακορίη τροφής, αοκνίη πόνων''». Με το με το έργο ''Περί αερίων, υδάτων και τόπων'' έθεσε τις βάσεις της υγείας του φυσικού περιβάλλοντος.
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 95%; background:#FFFAF0; width:22em; max-width: 42%; font-family: Palatino Linotype;" cellspacing="5"
| style="text-align: right;" |
«Ὑγίεια, πρεσβίστα μακάρων μετὰ σοῦ ναίοιμι τὸ λειπόμενον<br />
βιοτᾶς, σὺ δέ μοι πρόφρων σύνοικος<br />
εἰ γάρ τις ἢ πλούτου χάρις ἢ τεκέων εἴης· <br />
ἢ τᾶς ἰσοδαίμονος ἀνθρώποις βασιληίδος ἀρχᾶς ἢ πόθων,<br />
οὓς κρυφίοις Ἀφροδίτας ἄρκυσιν θηρεύομεν,<br />
ἢ εἴ τις ἄλλα θεόθεν ἀνθρώποισι τέρψις ἢ πόνων<br />
ἀμπνοὰ πέφανται,<br />
μετὰ σεῖο, μάκαιρ' Ὑγίεια,<br />
τέθαλε πάντα καὶ λάμπει Χαρίτων ἔαρ·<br />
σέθεν δὲ χωρὶς οὔ τὶς εὐδαίμων ἔφυ».<br />
|-
| style="text-align: left;" | Ύμνος προς την Υγεία, [[Αρίφρων|Αρίφρων]].
{{Quote box
| width = 18em
| bgcolor = #c6dbf7
| align = center
| quote =«<small>Υγεία, πιο σεβάσμια μεταξύ των μακάρων,
μαζί σου ας κατοικήσω το υπόλοιπο της ζωής μου,
ας είσαι εσύ η πρόθυμη σύνοικός μου
παρά του πλούτου ή των γονέων η χάρη.
Είτε τη βασιλική εξουσία, που είναι ίση με τους θεούς για τους ανθρώπους,
ή πόθους με τα κρυφά της Αφροδίτης δίχτυα κυνηγούμε,
είτε άλλη χαρά ή από τον πόνο ανακούφιση
οι θεοί φανερώνουν στους ανθρώπους,
μαζί σου, μακάρια Υγεία,
όλα θάλλουν και των Χαρίτων λάμπει η άνοιξη.
Χωρίς εσένα κανείς δεν υπήρξε ευδαίμων.
μτφ. Dr. Pantelis Golitsis
---------------------
Aristoteles-Archiv
Institut für Griechische und Lateinische Philologie
Freie Universität Berlin
Habelschwerdter Allee 45
D-14195 Berlin<small>
|source =
}}
|}
Ο [[Πλάτων]], ο [[Αριστοτέλης]] και άλλοι σοφοί έδωσαν επίσης ιδιαίτερη σημασία στη διατήρηση της υγείας του σώματος και στη σωματική αγωγή γενικά. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν απαραίτητη την ανέγερση λουτρών, υδραγωγείων και υπονόμων για τις αποχετεύσεις των ακάθαρτων υδάτων και ουσιών· εφάρμοζαν την απολύμανση με την καύση θείου ([[Θειάφι|θειαφιού]]) ή άλλων αρωματικών ουσιών και ανάβοντας φωτιές
<ref>[[s:Ιλιάς/Α|Ιλιάδα Α 312]]«<small> Οἳ μὲν ἔπειτ' ἀναβάντες ἐπέπλεον ὑγρὰ κέλευθα, λαοὺς δ' Ἀτρεΐδης ἀπολυμαίνεσθαι ἄνωγεν·οἳ δ' ἀπελυμαίνοντο καὶ εἰς ἅλα λύματα βάλλον</small>»</ref> στους δημόσιους δρόμους, με την ιδέ πως έτσι καθάριζε ο αέρας. Κατά τη διάρκεια του λοιμού των Αθηνών, μάλιστα, τα πτώματα αποτεφρώνονταν κατά σωρούς.<ref>[[Θουκυδίδης]], [[s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/Β|Ιστορίαι Β 49-54]]</ref>
{{Ρήση|«Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ»<ref>[[Θαλής ο Μιλήσιος]]«Νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ»</ref> ή [[Λατινικά|λατ.]] [[Mens sana in corpore sano]]<ref>[[Γιουβενάλης]], Σατιρικά X 356</ref>
}}
==Απεικονίσεις==
[[File:Hygeia Musei Capitolini MC1099.jpg|thumb|left|180px|Η υγεία από [[Πεντέλη|Πεντελικό]] μάρμαρο, [[Μουσεία Καπιτωλίου]].]]
Οι καλλιτέχνες την απεικόνιζαν από 5ο αι. π.Χ. με τη μορφή νέας γυναίκας, ενώ αργότερα υιοθετήθηκε ως σύμβολο της το φίδι. Έκτοτε διάσημοι ζωγράφοι, όπως ο [[Λουδοβίκος Παστέρ]], [[Γκούσταφ Κλιμτ]] αλλά κυρίως γλύπτες απέδωσαν τη αρχαιοελληνική Υγεία ο καθένας με το δικό του τρόπου. Αγάλματα της Υγείας σήμερα κοσμούν τα γνωστότερα Μουσεία, έκτος από το [[Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο]] των Αθηνών και του [[Δίον Πιερίας# Μουσείο του Δίου|Μουσείο του Δίου]] ακόμα και προαύλια δημοσίων κτιρίων, όπως στο συντριβάνι του της πόλης του [[Αμβούργο|Αμβούργου]].
<gallery>
File:Hygieia Dion647a.jpg|[[Δίον Πιερίας# Μουσείο του Δίου|Μουσείο του Δίου]]
File:Hygieia louvre.JPG|[[Μουσείο του Λούβρου]]
File:Flickr - Nic's events - British Museum with Cory and Mary, 6 Sep 2007 - 331.jpg|[[Βρετανικό Μουσείο]].
File:IAM 109T - Relief of Asclepius and Hygieia.jpg|Ασκληπιός και Υγεία, 5ος αι. π.Χ. [[Κωνσταντινούπολη#Πολιτισμός|Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης]]
File:Hygeia-Hermitage.jpg|[[Μουσείο Ερμιτάζ]]
File:Arte romana, igiea, II secolo da un originale greco del 360 ac.JPG|[[Μουσείο τέχνης Λος Άντζελες]]
File:Klimt hygeia.jpg|Υγεία του [[Γκούσταφ Κλιμτ]]
</gallery>
* Ο [[αστεροειδής]] '''[[10 Υγιεία]]''' (10 Hygiea), που ανακαλύφθηκε το 1849, πήρε το όνομά του από τη θεότητα αυτή.
==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}
==Πηγές==
*[[Ησίοδος]], [[s:Θεογονία|Θεογονία]]
==Εξωτερικές συνδέσεις==
*[http://www.theoi.com/Ouranios/AsklepiasHygeia.html Υγεία, στο theoi.com]
*[http://clubs.pathfinder.gr/mythos/202818 Ορφικοί Ύμνοι]
*[http://www.theogonia.gr/theoi/theoid/Deimos.htm Θεογονία «ονομάτων επίσκεψις»]
{{Θεότητες της ελληνικής μυθολογίας}}
[[Κατηγορία:
| |||