Λαϊκισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
'''Λαϊκισμός''' είναι στάση και συμπεριφορά που συναντάται στην [[πολιτική]] και στην [[τέχνη]] και χαρακτηρίζεται από υπερβολική και μη αυθεντική λαϊκότητα<ref>[http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CE%BB%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82&dq= Λεξικό της κοινής νεοελληνικής ΙΝΣ ΑΠΘ]</ref>.
'''Λαϊκισμός''' είναι μία μορφή κοινωνικο-πολιτικής σκέψης, στρατηγικής και συμπεριφοράς που αντιπαραβάλλει τα συμφέροντα και τις επιθυμίες της μάζας του λαού ενάντια στις ελίτ. Το λεξικό Cambridge ορίζει το λαϊκισμό ως «πολιτική ιδέα και δράση που στοχεύει στην αντιπροσώπευση των επιθυμιών και των αναγκών του απλού λαού».<ref>Cambridge dictionary, populism</ref>▼
Το επίθετο "λαϊκός" αναφέρεται σε αυτόν που προέρχεται από το [[wikt:λαός|λαό]]. Η "λαϊκότητα" στο χώρο της πολιτικής αναφέρεται στη συμμετοχή, την παρουσία του λαού στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας και ανύψωση του σε καθοριστικό παράγοντα της ιστορίας. Λαϊκισμός είναι η κατ' επίφαση λαϊκότητα, δηλαδή αυτό που δείχνει λαϊκό ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι<ref>[http://pi-schools.sch.gr/download/lessons/law/politiki_dikio.pdf Παπακωνσταντίνου Κ., ''Πολιτική και Δίκαιο'' Β' Λυκείου,σελ.91, 2008?]</ref>.
▲
==Η έννοια του λαϊκισμού==
Ο όρος «λαϊκισμός» χρησιμοποιείται με δύο διαφορετικές και αντιφατικές μεταξύ τους σημασίες. Κατά την κοινή γλωσσική χρήση έχει καταρχήν αρνητική σημασία. Ενώ κατά την επιστημονική χρήση του όρου είναι αξιολογικά ουδέτερος, αποτελεί δηλαδή μια πολιτική θεωρία ή ιδεολογία και δεν είναι εκ των προτέρων «κακός» ή «καλός».<ref>Margaret Canovan, Populism, 1981</ref>
== Λαϊκισμός, δημαγωγία και προπαγάνδα ==
Κατά την ακραία αρνητική του εκδοχή, ο λαϊκισμός στηρίζεται στην εσκεμμένη ανειλικρίνεια (π.χ. στη διάδοση κάποιου θέματος που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα). Επίσης, ο λαϊκιστής πολιτευτής θέτει σκοπίμως ψευτοδιλήμματα, όπως "εχθροί ή φίλοι", "ταραξίες ή φιλήσυχοι", "αλλογενείς ή γηγενείς", με απώτερο σκοπό την καλλιέργεια ανασφάλειας στο λαό, και την αυτοπροβολή του ίδιου σαν προστάτη και σωτήρα<ref>[http://pi-schools.sch.gr/download/lessons/law/politiki_dikio.pdf Παπακωνσταντίνου Κ., ''Πολιτική και Δίκαιο'' Β' Λυκείου, σελ. 92, 2008?]</ref>.
Κοντινές έννοιες είναι η [[δημαγωγία]], η κολακεία των αδυναμιών και ελαττωμάτων του λαού και η υιοθέτηση θέσεων και τάσεων που τον ευχαριστούν και απαντούν στο συναίσθημά του χωρίς να τον ωφελούν ή που να τον βλάπτουν μακροπρόθεσμα, με μοναδικό πάντα σκοπό την εξασφάλιση της εύνοιάς του.
Μορφή λαϊκισμού αποτελεί και η [[προπαγάνδα]].
== Λαϊκισμός στην τέχνη ==
Ο λαϊκισμός παρατηρείται όχι μόνο στην πολιτική και τα [[Μέσα ενημέρωσης|ΜΜΕ]]. Παραδείγματος χάριν, συναντάται συχνά στη [[λογοτεχνία]] και τις τέχνες γενικότερα. Παρότι δε είναι συνήθως [[Κιτς|kitsch]], μελοδραματικός και αγράμματος, ο λαϊκισμός είναι ''"αταξικός"'', υπό την έννοια ότι διαπερνάει μορφωτικά, κοινωνικά και οικονομικά στρώματα.
==Κοινωνιολογική προσέγγιση==
Η επίκληση στην αυθεντία της μάζας και η καταγγελία των ελίτ χάνονται στα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας: ο [[Ιησούς Χριστός]] και ο προφήτης [[Μωάμεθ]] είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Όταν όμως οι ιστορικοί και οι κοινωνικοί επιστήμονες αναφέρονται στο λαϊκισμό, αυτό έχει να κάνει με φαινόμενα της Νεωτερικής εποχής. Γνωστά παραδείγματα λαϊκιστών ηγετών είναι ο [[Θίοντορ Ρούζβελτ]], ο [[Σιμόν Μπολιβάρ]] και ο [[Αδόλφος Χίτλερ]]. Ο λαϊκισμός έχει μία εντυπωσιακή ικανότητα κινητοποίησης του πλήθους. Αυτό μπορεί να είναι καλό ή κακό: ο Χίτλερ οδήγησε την Ευρώπη στον [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο]] και στο [[Ολοκαύτωμα]], αλλά υπήρξαν πολλοί λαϊκισμοί με εξαιρετικά προοδευτικό ρόλο στην ανθρώπινη ιστορία.<ref>Ernesto Laclau, On Populist Reason, 2005</ref> Στο Ιράν ο [[Μοχάμεντ Μοσσαντέκ]] χρησιμοποίησε τη λαϊκιστική κινητοποίηση για τη χειραφέτηση της χώρας του από ξένους πάτρωνες και για να εθνικοποιήσει την πετρελαϊκή βιομηχανία που ήταν υπό βρετανικό έλεγχο. Αυτό οδήγησε στην ανατροπή του από πραξικόπημα που οργάνωσε η CIA.
| |||