Αριστομένης Προβελέγγιος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
συμπλ. |
+ πηγές |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Aristomenis Probeleggios.JPG|thumb|right|250px|Σκίτσο του Αριστομένη Προβελέγγιου από περιοδικό του 1889]]
Ο '''Αριστομένης Προβελέγγιος''' ([[Εξάμπελα Σίφνου]] [[1850]]
==Βιογραφία==
Σπούδασε
Από τα σημαντικότερα έργα του Προβελέγγιου θεωρείται η έμμετρη αριστουργηματική [[μετάφραση]] του [[Φάουστ (Γκαίτε)|''Φάουστ'' του Γκαίτε]], η πρώτη στην ελληνική γλώσσα: Διατηρώντας όλα τα στοιχεία του πρωτοτύπου, θεωρείται ταυτόχρονα πραγματική δημιουργία και «δευτέρα γραφή». H μετάφραση αυτή εκδόθηκε το [[1887]] από τον οίκο Mπαρτ και Xιρστ, με τυπογραφικούς χαρακτήρες της Oξφόρδης, πολλά σχεδιάσματα του Kάουλμπαχ και ξυλογραφίες του Kρέλιγκ, και απετέλεσε εκδοτικό γεγονός γιά την εποχή. Ο Προβελέγγιος μετέφρασε επίσης, το 1902, το κλασικό σύγγραμμα του [[Γκότχολντ Λέσινγκ]], ''Ο Λαοκόων''. Ο εγγονός του γράφει σχετικά: ''«Ο Aριστομένης Προβελέγγιος δεν ήτο μόνον γερμανομαθής, αλλά και γερμανοτραφής, μείνας εις Γερμανίαν επί πέντε έτη, σπουδάζων φιλολογίαν και λογοτεχνίαν εις γερμανικά πανεπιστήμια, λαβών και το διδακτορικόν από το Πανεπιστήμιον της Iένας, εις δε την βιβλιοθήκην του, προεξάρχουσαν θέσιν είχαν τα συγγράμματα του [[Γκαίτε|Goethe]], του [[Φρίντριχ Σίλερ|Schiller]], του [[Χάινριχ Χάινε|Heine]] και άλλων κολοσσών του πνεύματος.»''<ref>Γράμμα του Aλέξανδρου Πετρόπουλου στην [http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_29/06/2013_525049 ''Καθημερινή'', 29 Ιουνίου 2013] («Γκαίτε και Προβελέγγιος» - η τελευταία επιστολή)</ref>
Ο Προβελέγγιος συνέγραψε επίσης λυρικά και δραματικά ποιήματα, δράματα και τραγωδίες με θέματα κυρίως από την αρχαία παράδοση, που όμως σήμερα έχουν σχεδόν λησμονηθεί. Βραβεύτηκε με το «Εθνικόν Αριστείον Γραμμάτων και Τεχνών».
Γραμμή 13:
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η γλωσσική εξέλιξη του Προβελέγγιου. Αρχίζοντας ως ποιητής της καθαρεύουσας, αποδέχθηκε βαθμιαία (από την εποχή της παλαμικής «γενιάς του 1880») το μήνυμα του δημοτικισμού. Ως ορόσημο στην αλλαγή των γλωσσικών του πεποιθήσεων θεωρήθηκε η επαφή του με τον [[Νικόλαος Πολίτης|Νικόλαο Πολίτη]] και τον [[Εμμανουήλ Ροΐδης|Εμμανουήλ Ροΐδη]] το [[1890]], στην επιτροπή του «Φιλαδέλφειου διαγωνισμού», όπου ο Προβελέγγιος ήταν επίσης μέλος. Η εξέλιξή του φαίνεται στη συγκεντρωτική ποιητική συλλογή του ''Ποιήματα παλαιά και νέα'' ([[1896]]). Ο [[Κωστής Παλαμάς|Παλαμάς]] «χαιρέτισε» τη μεταστροφή του Προβελέγγιου, ανάλογη με αυτή του [[Ανδρέας Καρκαβίτσας|Καρκαβίτσα]]. Αξιομνημόνευτα είναι τα λόγια (στην καθαρεύουσα!) με τα οποία ο Προβελέγγιος προέβλεψε την επικράτηση της [[Δημοτική γλώσσα|δημοτικής]]: ''«Η καθαρεύουσα, ην ως άνθος θερμοκηπίου εκαλλιέργησαν εν τοις σπουδαστηρίοις αυτών οι λόγιοι, εξέλιπε βαθμηδόν και η λύρα στέφεται με το ακμαίον και ευώδες άνθος της δημώδους. Η δε ανακαίνισις της νεοελληνικής ποιήσεως, υπέρ ης πολλοί και καλοί ποιηταί εμόχθησαν, ταφέντες υπό τα ψυχρά σάβανα της καθαρευούσης, βεβαίως θέλει επιτευχθεί εν μέλλοντι χρόνω δια της δημώδους...»''
Ο Προβελέγγιος ασχολήθηκε και με την πολιτική και εκλέχθηκε βουλευτής [[Μήλος|Μήλου]] από το 1899 ως το 1905. Διετέλεσε επίσης γραμματέας του
== Έργα του ==
Γραμμή 21 ⟶ 20 :
===Ποίηση===
* ''Θησεύς'', Αθήνα, τυπ. Α.Καναριώτου και Ζ.Γρυπάρη, 1870
* ''Το μήλον της έριδος''
* ''Η μάνα Ελλάς στον Ποιητή''
* ''Παλαιά και νέα ποιήματα - Α΄''
* ''Ποιήματα''
* ''Διπλή ζωή''
* ''Εμπρός στο άπειρον· Σφιγξ και Πήγασος'' Αθήνα, εκδ. «Ι.Ν. Σιδέρης», 1926
* ''Χρυσοπηγή''
* ''Το Αιγαίον''
* '''Μεταθανάτια έκδοση:''' ''Είκοσι ποιήματα
===Θέατρο===
* ''Ρήγας''
* ''Ασώτου επιστροφή''
* ''Κόρη της Λήμνου''
* ''Ιόλη''
* ''Το δίλημμα''
* ''Προς τη νίκη προς τη δόξα''. 1913
* ''Νικηφόρος Φωκάς'' - Τραγωδία εις πράξεις πέντε. Αθήνα, εκδ. Ι.Δ. Κολλάρος, 1916 (Βραβεύτηκε το 1915 στον «Αβερώφειο» διαγωνισμό.)
* ''Φαίδρα'' - Τραγωδία. Αθήνα, εκδ. «Ι.Ν. Σιδέρης», 1916.
* ''Ιφιγένεια εν Αυλίδι'' - Τραγωδία εις πράξεις τέσσαρας. Αθήνα, τυπ. «Ρυθμός», 1936.
{{βικιθήκη}}
==Βιβλιογραφία-πηγές==
* Άγρας, Τέλλος: «Αριστομένης Προβελέγγιος· Ο τελευταίος ρωμαντικός», ''[[Νέα Εστία]]'', τ. 14, έτος Ζ΄, 1/11/1933, αρ. 165, σ. 1135-1144 (τώρα και στον τόμο ''Τέλλος Άγρας, Κριτικά - Τόμος δεύτερος· Ποιητικά πρόσωπα και κείμενα'', φιλολογική επιμέλεια Κώστας Στεργιόπουλος, σ.11-28, Αθήνα, εκδ. «Ερμής», 1981).
* Θέμελης, Γ. (επιμ.): ''Προβελέγγιος – Δροσίνης – Πολέμης – Στρατήγης – Καμπάς''. Αθήνα, εκδ. «Αετός», 1953 (στη σειρά «Βασική Βιβλιοθήκη», αρ. 24).
* Κανακάρης, Αντ.: ''Αριστ. Προβελέγγιος (ο γλυκύτατος τραγουδιστής του νησιού)''. Αθήνα, εκδ. «Δίφρος», 1961.
* Καραντώνης, Αντρέας: «Αριστομένης Προβελέγγιος», στο έργο ''Φυσιογνωμίες'', τόμος πρώτος, σ. 141-147. Αθήνα, εκδ. «Παπαδήμας», 1977.
* Πράτσικας, Γιώργος: «Αριστομένης Προβελέγγιος (τριάντα χρόνια από το θάνατό του)», ''Νέα Εστία'', τ. 79, έτος Μ΄, 1/3/1966, αρ.928, σ. 318-320
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
* [http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=348 Ο Α. Προβελέγγιος στο ΕΚΕΒΙ]
* [http://www.hellenica.de/Griechenland/ModerneLiteratur/GR/AristomenisProvelegios.html Βιογραφία του στο hellenica]
|