Ύδραυλις: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Hydraulis 001.jpg|right|thumb|200px|Ύδραυλις]]
Η '''Ύδραυλις''' ήταν αρχαιοελληνικό [[αερόφωνο]] όργανο της αρχαιότητας με ισχυρό και οξύ ήχο, χρησιμοποιούμενο στα θεάματα του ιπποδρόμου και στην εκτέλεση στρατιωτικής μουσικής<ref>Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τ. 58, σ. 364</ref>. Η ύδραυλις (ή ύδραυλος), το λεγόμενο όργανο του νερού, ήταν επινόηση και εφεύρεση του μηχανικού [[Κτησίβιος ο Αλεξανδρεύς|Κτησίβιου του Αλεξανδρέα]]. Κατασκευάστηκε στην Αλεξάνδρεια τον 3ο αιώνα π.Χ. και για τον τρόπο λειτουργίας και χρήσης του μας διασώζονται οι περιγραφές του [[Ήρων ο Αλεξανδρεύς|Ήρωνα του Αλεξανδρέως]] και του [[Βιτρούβιος|Βιτρούβιου]]. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του οργάνου αυτού ήταν το υδραυλικό σύστημα πάνω στο οποίο βασιζόταν για να λειτουργήσει, καθώς αυτό ήταν υπεύθυνο για την παραγωγή, κίνηση και ρύθμιση της πίεσης του αέρα, ο οποίος διοχετευόταν στους [[αυλός|αυλούς]] διαμέσου
Η ύδραυλις ήταν μια μεγάλη σύριγγα, όπως η [[σύριγγα (μουσικό όργανο)|σύριγγα του Πανός]], που αποτελείτο από μια σειρά ηχητικών σωλήνων από καλάμι, διαβαθμισμένων ανάλογα με το μήκος τους, μέσα στους οποίους φυσούσε ο εκτελεστής<ref>Αβέρωφ, 1992, σ. 62</ref>, όπου στα στόμια των αυλών της παρεχόταν υψηλής και σταθερής πίεσης αέρας. Κάτω από τους αυλούς υπήρχε μια δεξαμενή με νερό,
Οι αυλοί στο κάτω μέρος είχαν τους γλωσσοκόμους. Η [[γλωττίδα (οργανολογία)|γλωττίδα]] κάθε γλωσσοκόμου ήταν διάτρητη και με τη βοήθεια ενός μοχλού και αργότερα πλήκτρου (αγκωνίσκου) σπρωχνόταν προς τα μέσα, με αποτέλεσμα να ανοίγεται δίοδος προς το στόμιο του αντίστοιχου αυλού. Ο πεπιεσμένος αέρας διοχετευόταν στον αυλό, άρα το όργανο ηχούσε. Όταν το πλήκτρο σταματούσε να πιέζεται τότε η γλωσσίδα επανερχόταν στη θέση της με τη βοήθεια ελατηριωτού μηχανισμού, διακόπτοντας τη ροή του αέρα και ο αυλός έπαυε να ηχεί. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο αέρας παραγόταν από ανθρώπους (έφηβους ή δούλους) που ανεβοκατέβαζαν, χτυπούσαν ή πηδούσαν πάνω-κάτω στα φυσερά, ενόσω ο εκτελεστής του οργάνου έπαιξε φανερώνοντας έτσι τη δεξιοτεχνία του στα πλήκτρα.
Μετά τους Έλληνες, το πρωτοπόρο αυτό ακουστικό και τεχνολογικό κατασκεύασμα ταξίδεψε και υιοθετήθηκε πρόθυμα από πολλούς, φτάνοντας μέχρι τους Ρωμαίους και έπειτα τους Βυζαντινούς. Τον 7ο και 8ο αιώνα η ύδραυλις ονομάστηκε πλέον [[Εκκλησιαστικό όργανο|Όργανο]] και άκμαζε στο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία]] αλλά και σε όλα τα μεγάλα κέντρα κατασκευής και παραγωγής της όπως η [[Κωνσταντινούπολη]]. Αξιομνημόνευτο είναι το περιστατικό της αποστολής ενός εκκλησιαστικού οργάνου ως δώρο το 757 μ.Χ. από το βυζαντινό αυτοκράτορας Κωνσταντίνο τον Κοπρώνυμο στον αυτοκράτορα των Φράγκων [[Πιπίνος ο Βραχύς|Πιπίνο τον Βραχύ]], πατέρα του [[Καρλομάγνος|Καρλομάγνου]]. Λίγο αργότερα, το 812 μ.Χ., οι βυζαντινοί χάρισαν και ένα δεύτερο στον ίδιο τον Καρλομάγνο. Τον 10ο αιώνα κατασκευάστηκε με έξοδα της εκκλησίας το αγγλικό εκκλησιαστικό όργανο του Γουίντσεστερ, με ασυνήθιστο μέγεθος και με 26 φυσερά που απαιτούσαν 70 άτομα<ref>Τολίκα, 1995, σ. 350</ref>, διαθέτοντας επίσης 40 νότες, με 10 αυλούς για κάθε νότα. ▼
▲Μετά τους Έλληνες, το πρωτοπόρο αυτό ακουστικό και τεχνολογικό κατασκεύασμα ταξίδεψε και υιοθετήθηκε πρόθυμα από πολλούς, φτάνοντας μέχρι τους Ρωμαίους και έπειτα τους Βυζαντινούς. Τον 7ο και 8ο αιώνα η ύδραυλις ονομάστηκε πλέον [[Εκκλησιαστικό όργανο|Όργανο]] και άκμαζε στο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζάντιο]], αλλά και σε όλα τα μεγάλα κέντρα κατασκευής και παραγωγής
Εξέλιξη του οργάνου αυτού είναι το μεταγενέστερο [[εκκλησιαστικό όργανο]], το οποίο στηρίζεται πάνω στις ίδιες κατασκευαστικές βάσεις και χρησιμοποιήθηκε ως επί τω πλείστω στα πλαίσια της εκκλησιαστικής μουσικής της Δύσης, αλλά και στη συμφωνική μουσική και τον πρώιμο κινηματογράφο. Άλλα μουσικά όργανα με παρόμοια κατασκευαστική δομή απαντώνται σε πολλά μέρη του κόσμου, ιδιαίτερα στην ανατολική Ασία, και εντάσσονται στην κατηγορία των [[αερόφωνα|αερόφωνων]] οργάνων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το κινέζικο [[σενγκ]].
==Παραπομπές==
|