Γιάνε Σαντάνσκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 24:
Ο Σαντάσκι, κυρίαρχος της περιφερείας Μελενίκου, εξετέλεσε τον αντίπαλό του [[Μπόρις Σαράφωφ|Σαράφωφ]] μέσω του υπαρχηγού του Πανίτσα και, μέχρι το [[1908]] που εκδηλώθηκε το [[Νεότουρκοι|Νεοτουρκικό Κίνημα]] ελυμαίνετο την ύπαιθρο στην ευρύτερη περιοχή του Μελενίκου θεωρών αυτήν ως ιδιωτικό του τιμάριο. Φορολογούσε τους κατοίκους της υπαίθρου υπέρ της Οργάνωσης και τους Μελενικίους με επιβολή φορολογίας στο τρυγητό των σταφυλιών.<ref>[[Κωνσταντίνος Τσώπρος]], Αναμνήσεις (Μελένοικο-Θεσσαλονίκη) σ.30 Institute for Blkan Studies, 1992 GR ISSN: 0073-86X</ref>
Aπό το 1908 μέχρι τους [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] υποστήριξε το κίνημα των [[Νεότουρκοι|Νεοτούρκων]]. Μετά την Επανάσταση των Νεοτούρκων κατά τη Δεύτερη Συνταγματική Περίοδο ο Σαντάνσκι ήταν επίσης ιδρυτής και ηγέτης ενός από τα αριστερά πολιτικά κόμματα στην Οθωμανική Μακεδονία - του Λαικού Ομοσπονδιακού Κόμματος (Βουλγαρικό Τμήμα), που η έδρα του ήταν στη Θεσσαλονίκη. Το συνέδριο στο [[Κιουστεντίλ]] της Εσωτερικής Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (VMRO) τo 1908 οδήγησε σε διάσπαση της οργάνωσης - ο Γιάνε Σαντάνσκι και ο Χρίστο Τσερνοπέεφ ήρθαν σε επαφή με τους Νεότουρκους και άρχισαν να λειτουργούν νόμιμα. Μετά τη διάσπαση της VMRO oι δυο τους προσπάθησαν να συστήσουν τη Μακεδονο-Αδριανουπολίτικη Επαναστατική οργάνωση, αλλά αργότερα το συνέδριο για την επίσημη ίδρυσή της απέτυχε και ο Σαντάνσκι με τον Τσερνοπέεφ εγκατέλειψαν την ιδέα και άρχισαν να εργάζονται για τη δημιουργία του Λαικού Ομοσπονδιακού Κόμματος. Το 1909 η ομάδα γύρω από τους Σαντάνσκι και Τσερνοπέεφ συμμετείχε στην πορεία των Νεοτούρκων προς την [[Κωνσταντινούπολη]] που οδήγησε στην εκθρόνιση του σουλτάνου [[Αμπντούλ Χαμίτ Β΄]]. Sygkekrim;ena ατά την έκρηξη του αντιδραστικού κινήματος στην Κωνσταντινούπολη στις 31 Μαρτίου [[1909]] κατετάγη μαζί με τους οπαδούς του ως εθελοντής στο εδρεύον στη Θεσσαλονίκη Γ΄ Σώμα του τουρκικού στρατού που εξεστράτευσε κατά της Κωνσταντινούπολης με επικεφαλής τo σωματάρχη στρατηγό [[Νεότουρκοι|Μαχμού Σεβκέτ Πασσάν]] που πέτυχε την καταστολή του κινήματος και την έκπτωση του Σουλτάνου [[Αβδούλ Χαμίτ Β΄]], Ο Σαντάνσκι ονειρευόταν τη δημιουργία μιας Βαλκανικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, σύμφωνα με τα σχέδια της Βαλκανικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας και τη Μακεδονία ως τμήμα αυτής της Ομοσπονδίας. Ζητούσε η VMRO να αγκαλιάσει όλες τις εθνότητες στην περιοχή και όχι μόνο τους Βουλγάρους.
Με τον τρόπο αυτό θα ήταν δυνατό να δημιουργηθεί ένα ικανό σύστημα με σκοπό την οργάνωση μιας μαζικής εξέγερσης. Ργότερα ο Σαντάνσκι και η παράταξή του υποστήριξαν ενεργά το Βουλγαρικό στρατό στους [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] του 1912-1913, αρχικά με την ιδέα ότι είχαν καθήκον να αγωνιστούν για αυτόνομη Μακεδονία, αλλά αργότερα αγωνιζόμενοι για τη Βουλγαρία. Βλέποντας τις ενέργειες των Σέρβων κατά του ντόπιου πληθυσμού, τα πρώην μέλη της VMRO άρχισαν την αποκατάσταση του οργανωτικού δικτύου. Την ίδια περίοδο μια ομάδα γύρω από τον Πέταρ Τσαούλεφ άρχισε διαπραγματεύσεις με τους Αλβανούς επαναστάτες. Η Αλβανική κυβέρνηση τους πρότεινε την οργάνωση μιας κοινής εξέγερσης. Οι διαπραγματεύσεις εκ μέρους της Οργάνωσης έγιναν από τον Πέταρ Τσαούλεφ. Η Βουλγαρική κυβέρνηση πίστευε όμως όμως ότι δεν θα ερχόταν σε νέο πόλεμο με τη [[Σερβία]], έτσι δεν έδωσε σημασία στις διαπραγματεύσεις. Εντούτοις αργότερα, τον Ιούνιο του 1913, η Βουλγαρική κυβέρνηση έστειλε στα [[Τίρανα]] το Γιάνε Σαντάνσκι για νέες διαπραγματεύσεις. Εδωσε μια συνέντευξη για την εφημερίδα ΄΄Σέκουλο΄΄, όπου δήλωσε ότι ήρθε για να συμφωνήσει με τους Αλβανούς και ότι από τη Βουλγαρική πλευρά θα οργανώνονταν ομάδες και επιθέσεις. Ετσι βοήθησε την προετοιμασία της Εξέγερσης Οχριντ - Ντέμπαρ, που οργανώθηκε από κοινού από τη VMRO και τους Αλβανούς της Δυτικής Μακεδονίας. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους η [[Επαρχία Μπλαγκόεβγκραντ|Μακεδονία του Πιρίν]] προσαρτήθηκε στη Βουλγαρία και ο Σαντάνσκι ξαναεγκαταστάθηκε στη χώρα.
Γραμμή 33:
Υπήρξε μια μακρά ιστορία τριβών ανάμεσα στη [[Βουλγαρική Εξαρχία]] και την Οργάνωση, καθώς εκείνοι που ήταν στενότερα συνδεδεμένοι με την Εξαρχία ήταν μάλλον μετριοπαθείς παρά επαναστάτες. Ετσι οι δύο φορείς ποτέ δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν κατάματα πολλά σημαντικά ζητήματα που αφορούσαν τον πληθυσμό της Θράκης και της Μακεδονίας. Στις τακτικές του αναφορές στον Εξαρχο ο Βούλγαρος επίσκοπος του Μελενίκου (Μέλνικ) συνήθως αναφερόταν στο Γιάνε ως το ΄΄άγριο θηρίο΄΄ και επίτηδες έγραφε το όνομά του χωρίς κεφαλαία γράμματα. Πάντα επίσης απέρριπτε το θεσμό της Βουλγαρικής Εξαρχίας ή αρνιόταν ότι είχε να παίξει κάποιο ρόλο στη ζωή των Βούλγαρων της Μακεδονίας. Ο Σαντάνσκι συνεργάσθηκε επίσης αργότερα με τους Νεότουρκους, σε αντίθεση με άλλες παρατάξεις της VMRO, που αυτή την περίοδο αγωνίζονταν κατά των Οθωμανικών αρχών.
Τις πρώτες μέρες της επανάστασης των Νεοτούρκων η συνεργασία των Μακεδόνων αριστερών με τους Οθωμανούς ακτιβιστές καταγράφηκε σε ένα ειδικό ΄΄Μανιφέστο προς όλες τις εθνότητες της Αυτοκρατορίας΄΄. Η νομιμοφροσύνη προς την Αυτοκρατορία που δηλώθηκε από το Σαντάνσκι ηθελημένα θόλωνε τη διαφορά ανάμεσα στο Μακεδονικό και το Οθωμανικό πολιτικό πρόγραμμα. Αυτή η ιδεολογική μετάπτωση ήταν ομαλότατη εφ' όσον η ρητορική του Μακεδονικού αυτονομιστικού διεθνισμού ήταν ήδη εγγύτατα στην Οθωμανική ιδέα της λεγόμενης ΄΄ενότητας των στοιχείων΄΄. Kατά το μήνα του μέλιτος των επαναστατών των Σερρών και των Οθωμανικών αρχών στο πολιτικό πρόγραμμα του Σαντάνσκι άφησαν τη σφραγίδα τους οι διεθνιστικές ιδέες των Βούλγαρων [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστών]]
Οι Κεντρώοι οργάνωσαν αρκετές ανεπιτυχείς δολοφονικές απόπειρες κατά του Σαντάνσκι. Πλησίασαν περισσότερο στην επίτευξη του στόχου τους στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Τάνε Νικόλωφ πέτυχε να σκοτώσει δύο άλλους Φεντεραλιστές και τραυμάτισε βαρειά το Σαντάνσκι. Τελικά ο Σαντάνσκι δολοφονήθηκε κοντά στη [[Μονή Ροζινού]] στις 22 Απριλίου 1915, ενώ ταξίδευε από το Μελένικο στο [[Άνω Νευροκόπι]] από ντόπιους ακτιβιστές της VMRO.▼
▲Οι Κεντρώοι οργάνωσαν αρκετές ανεπιτυχείς δολοφονικές απόπειρες κατά του Σαντάνσκι. Πλησίασαν περισσότερο στην επίτευξη του στόχου τους στη Θεσσαλονίκη, όπου ο Τάνε Νικόλωφ πέτυχε να σκοτώσει δύο άλλους Φεντεραλιστές και τραυμάτισε βαρειά το Σαντάνσκι. Τελικά ο Σαντάνσκι,
==Κληρονομιά==
Στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ο Σαντάνσκι θεωρείται εθνικός ήρωας και μία από τις επιφανέστερες επαναστατικές μορφές του 20ού αιώνα. Επικρατούσα άποψη στη χώρα μεταξύ των ειδικών στην ιστορία του τοπικού επαναστατικού κινήματος, όπως ο ακαδημαικός Καταρτζίεφ, είναι ότι ο πολιτικός σεπαρατισμός του Σαντάνσκι αντιπροσώπευε μια μορφή πρώιμου Μακεδονικού εθνικισμού, προσθέτοντας όμως ότι εκείνη την εποχή ήταν μόνο ένα πολιτικό φαινόμενο χωρίς [[εθνοτισμός|εθνοτικό]] χαρακτήρα.
==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}
| |||