Πολίτευμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με τον όρο '''πολίτευμα''' ή '''πολιτικό σύστημα''' εννοείται το σύνολο των θεσμών, σύμφωνα με τους οποίους κυβερνάται ένα [[κράτος]] ή μια [[πολιτεία]]. Σε ό,τι αφορά το συνταγματικό δίκαιο είναι η ιδιάζουσα τάξη, σύμφωνα με την οποία η εκάστοτε πολιτεία ρυθμίζει την οργάνωση της εξουσίας και ητην θέση των πολιτών μέσα σε αυτή την τάξη. Ένας κάπως διαφορετικός -αλλά ισχύων- ορισμός για το πολίτευμα είναι πως πρόκειται για το σύνολο των κανόνων που καθορίζουν ποια είναι τα άμεσα όργανα της πολιτείας, τον τρόπο εκλογής τους, τις μεταξύ τους σχέσεις και τον κύκλο αρμοδιότητάς τους, όπως επίσης και τητην σχέση των ατόμων προς την πολιτική εξουσία.

Πολιτεύματα υπάρχουν επί της ουσίας από τότε που διαμορφώθηκε η [[κοινωνία|κοινωνική]] μονάδα του ηγεμονικού οίκου κατά την εκπνοή της [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθικής]], στη [[Χαλκολιθική περίοδος|Χαλκολιθική]]. Ωστόσο, η συγκεκριμένη έρευνα επί των πολιτευμάτων ανάγεται στην [[αρχαία Ελλάδα]], με κύριο εκπρόσωπο τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]]. Πριν από τον Αριστοτέλη ασχολήθηκε με το θέμα και ο [[Ηρόδοτος]], ο οποίος διέκρινε τρία είδη πολιτεύματος, τη [[μοναρχία]], την [[ολιγαρχία]] και τη [[δημοκρατία]] ή ''ισονομία'', όπως την αποκαλούσε Ηρόδ. Γ΄ 80-83). Την ίδια περίπου διάκριση μεταξύ των πολιτευμάτων κάνει ο [[Ξενοφών]] (''Απομν'', 4.6.12), ο [[Ισοκράτης]] (''Παναθ''. 259-260) και ο [[Πλάτων]] (''Πολιτικός'', 291,292).

Εκείνος όμως που ασχολήθηκε συστηματικά με τα πολιτεύματα είναι ο Αριστοτέλης, ο οποίος φέρεται να έγραψε για τα πολιτεύματα 158 πολιτειών, αν και διασώθηκε μόνον η ''Αθηναίων πολιτεία''. Ο Αριστοτέλης πρώτος όρισε το πολιτευμαπολίτευμα ως [...''την τάξην ταις πόλεσι την περί τας αρχάς, τίνα τρόπον νενέμηνται και τι το κύριον της πολιτείας, και τι το τέλος της εκάστης κοινωνίας εστί''..], (''Πολιτικ''. Γ' 5) ορισμός που ισχύει ακόμα και σήμερα. Όταν ανώτατο όργανο της πολιτείας είναι ένα πρόσωπο, τότε το πολίτευμα καλείται μοναρχία. Όταν είναι περισσότερα του ενός προσώπου αλλά ανήκουν στην τάξη των αρίστων, τότε είναι [[αριστοκρατία]]. Τέλος όταν ανώτατο όργανο είναι το σύνολο των πολιτών, το πολίτευμα αποκαλείται δημοκρατία. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο τα τρία αυτά πολιτεύματα είναι ορθά μόνον όταν αποβλέπουν στο κοινό συμφέρον, διαφορετικά αποτελούν παρεκβάσεις. Η παρέκβαση της μοναρχίας είναι η [[τυραννίδα]], της αριστοκρατίας η [[ολιγαρχία]] και της δημοκρατίας η [[οχλοκρατία]].