Επτάφωτος λυχνία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ο |
Αναίρεση έκδοσης 4346722 από τον 77.49.105.100 (Συζήτηση) |
||
Γραμμή 1:
[[Image:Menorah 0307.jpg|thumb|250px|Ανακατασκευή του μενορά του Ναού του Σολομώντα από το Temple Institute]]
Η '''
▲'''Επτάφωτες λυχνίες εισάχθηκαν στους χριστιανικούς ναούς κατά το πρότυπο της βιβλικής και συμβολίζουν τα επτά χαρίσματα του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] ή τα [[Ορθόδοξη Εκκλησία#Τα Μυστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας|επτά μυστήρια]] της Εκκλησίας.'''
==Η αρχαία λυχνία==
Η πρωτότυπη επτάφωτος λυχνία, όπως περιγράφεται στην [[Αγία Γραφή]], ήταν κατασκευασμένη από συμπαγή [[Χρυσός|χρυσό]] και είχε ύψος τριών [[Πήχυς|πήχεων]]. Οι έξι κλάδοι της καμπυλώνονταν προς τα επάνω ώστε οι κορυφές τους να είναι παράλληλες με το κεντρικό στέλεχος.
Η [[Πεντάτευχος]] γράφει ότι ο Θεός απεκάλυψε το σχέδιο της λυχνίας στον [[Μωυσής|Μωυσή]] και περιγράφει λεπτομερώς την κατασκευή της στο 25ο κεφάλαιο της ''[[Έξοδος (βιβλίο)|Εξόδου]]'' (κε΄ 31-40):
{{απόσπασμα|''Και ποιήσεις λυχνίαν εκ χρυσίου καθαρού, τορευτήν... ...εξ δε καλαμίσκοι εκπορευόμενοι εκ πλαγίων, τρεις καλαμίσκοι της λυχνίας εκ του κλίτους αυτής του ενός και τρεις καλαμίσκοι της λυχνίας εκ του κλίτους του δευτέρου. Και τρεις κρατήρες εκτετυπωμένοι καρυίσκους εν τω ενί καλαμίσκω, σφαιρωτήρ και κρίνον. Ούτως τοις εξ καλαμίσκοις τοις εκπορευομένοις εκ της λυχνίας. Και εν τη λυχνία τέσσαρες κρατήρες εκτετυπωμένοι καρυίσκους - εν τω ενί καλαμίσκω οι σφαιρωτήρες και τα κρίνα αυτής. Ο σφαιρωτήρ υπό τους δύο καλαμίσκους εξ αυτής, και σφαιρωτήρ υπό τους τέσσαρας καλαμίσκους εξ αυτής. Ούτως τοις εξ καλαμίσκοις τοις εκπορευομένοις εκ της λυχνίας. Οι σφαιρωτήρες και οι καλαμίσκοι εξ αυτής έστωσαν - όλη τορευτή εξ ενός χρυσίου καθαρού. '''Και ποιήσεις τους λύχνους αυτής επτά''', και επιθήσεις τους λύχνους, και φανούσιν εκ του ενός προσώπου. Και τον επαρυστήρα αυτής και τα υποθέματα αυτής εκ χρυσίου καθαρού ποιήσεις. Πάντα τα σκεύη ταύτα τάλαντον χρυσίου καθαρού. `Ορα ποιήσεις κατά τον τύπον τον δεδειγμένον σοι εν τω όρει.''|[[Μετάφραση των Εβδομήκοντα]]}}
Γραμμή 14 ⟶ 15 :
Αναπαραστάσεις επτάφωτης λυχνίας έχουν βρεθεί σε τάφους και μνημεία από τον 1ο αιώνα ως συχνά χρησιμοποιούμενο σύμβολο του Ιουδαϊσμού και των Ισραηλιτών.
Ως προς την έμπνευση του σχήματος, έχει υποστηριχθεί<ref>JTS Taste of Torah commentary, 18 Ιουνίου 2005</ref><ref>Talmud Tractate Yoma 22b & 39a. [http://www.halakhah.com/pdf/moed/Yoma.pdf].</ref> ότι η μορφή του μενορά μοιάζει με αυτή του είδους φυτού Salvia palaestina. Σε αντίθεση με την κυρίαρχη σύγχρονη αναπαράσταση, η αρχαία επτάφωτος λυχνία δεν είχε επτά κεριά, καθώς δεν υπήρχαν τότε, δεν ήταν δηλαδή [[κηροπήγιο]].
===Χρήση===
Οι λύχνοι της επτάφωτης λυχνίας ανάβονταν καθημερινά με νωπό, αγιασμένο [[ελαιόλαδο]] και έκαιγαν από το βράδι μέχρι το πρωί (''Έξοδος'' κζ΄ 20-21). Ο Εβραίος ιστορικός [[Φλάβιος Ιώσηπος]] αναφέρει ότι οι τρεις από τους επτά λύχνους επιτρεπόταν να καίνε και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ωστόσο, σύμφωνα με την προφορική εβραϊκή παράδοση, το [[Ταλμούδ]] (Rashi, ''Tractate Shabbat'' 22b), μόνο ο κεντρικός λύχνος αφηνόταν να καίει όλη την ημέρα, και μάλιστα κατά θαυματουργικό τρόπο αφού, ξεκινώντας με την ίδια ποσότητα λαδιού και απτόμενος πρώτος, παρέμενε αναμμένος όταν οι άλλοι 6 λύχνοι είχαν κάψει όλο το λάδι τους και είχαν σβήσει. Αυτό το αποκαλούμενο «θαύμα του ''ner hama'aravi''» (= του δυτικού λύχνου)<ref>Ο κεντρικός αυτός λύχνος αναφέρεται και ως ''ner Elohim'' (λύχνος του Θεού) στο Α΄Σαμουήλ γ΄ 3.</ref> λέγεται ότι σταμάτησε 40 περίπου χρόνια πριν την καταστροφή του Δεύτερου Ναού (Ταλμούδ, Yoma 39a).
===Ιστορία===
Η αρχική επτάφωτος λυχνία κατασκευάσθηκε για τη Σκηνή του Μαρτυρίου και η Βίβλος καταγράφει την ύπαρξή της όταν οι Ισραηλίτες διέσχισαν τον [[Ιορδάνης|Ιορδάνη]]. Ωστόσο δεν αναφέρεται καθόλου κατά τα έτη των μετακινήσεων της [[Κιβωτός της Διαθήκης|Κιβωτού της Διαθήκης]] επί [[Σαμουήλ]] και [[Σαούλ]]. Αντί αυτής ο [[Σολομών]] στον Ναό του κατασκευάζει 10 λυχνίες (Β΄Χρον. δ΄ 7) που λεηλατούνται και μεταφέρονται στη [[Βαβυλώνα]] από τους εισβολείς (Ιερεμίας νβ΄ 19) αιώνες αργότερα.
Κατά την αναστήλωση του Ναού μετά την εβδομηντάχρονη αιχμαλωσία της Βαβυλώνας δεν αναφέρεται επιστροφή της επτάφωτης λυχνίας, αλλά μόνο «σκευών» (Έσδρας α΄ 9-10). Το βιβλίο των Μακκαβαίων αναφέρει ότι ο [[Αντίοχος Δ΄ Επιφανής|Αντίοχος ο Επιφανής]] ανήρπασε «τις λυχνίες» (πληθυντικός) όταν εισέβαλε και λεηλάτησε τον Ναό (Α΄ Μακ. α΄ 21). Καμιά άλλη βιβλική αναφορά δεν υπάρχει.
[[Image:Arch of Titus Menorah.png|405px|thumb|Αναπαράσταση της επτάφωτης λυχνίας του Ναού του Σολομώντα στην [[Αψίδα του Τίτου]] στη Ρώμη.]]
Γραμμή 29 ⟶ 30 :
===Συμβολισμός===
Σύμφωνα με Εβραίους διανοούμενους<ref>Chanan Morrison, Abraham Isaac Kook, ''Gold from the Land of Israel: A New Light on the Weekly Torah Portion - From the Writings of Rabbi Abraham Isaac HaKohen Kook'', σελ. 239 (Urim Publications, 2006). ISBN 965-7108-92-6</ref> η επτάφωτος λυχνία συμβόλιζε το ιδανικό του παγκόσμιου διαφωτισμού. Οι επτά λύχνοι της συμβολίζουν τους κλάδους της ανθρώπινης γνώσεως, που αναπαριστούν οι έξι πλάγιοι λύχνοι, οι οποίοι ανυψωνόμενοι στρέφονται προς τον κεντρικό λύχνο, που συμβολίζει το φως του Θεού. Επιπροσθέτως η επτάφωτος λυχνία συμβολίζει τη Εξαήμερο Δημιουργία του κόσμου, με τον κεντρικό λύχνο να συμβολίζει το Σάββατο, την έβδομη ημέρα της αναπαύσεως του Θεού<ref>Birnbaum, Philip (1975): A Book of Jewish Concepts. Νέα Υόρκη: Hebrew Publishing Company, σσ. 366–367. ISBN 88482876X.</ref>. Λέγεται επίσης ότι συμβολίζει τη [[Φλεγόμενη βάτος|φλεγόμενη και μη καιόμενη βάτο]] που αντίκρυσε ο Μωυσής στο όρος Χορέβ.
Ο [[Κλήμης Αλεξανδρείας]] και ο [[Φίλων ο Ιουδαίος]] γράφουν ότι οι επτά λύχνοι της χρυσής επτάφωτης λυχνίας αναπαριστούσαν τους επτά αρχαίους «πλανήτες» με τη σειρά: Σελήνη, Ερμής, Αφροδίτη, Ήλιος, Άρης, Δίας και Κρόνος.
Γραμμή 36 ⟶ 37 :
==Ως σύγχρονο λειτουργικό σκεύος==
Στον νεότερο Ιουδαϊσμό το μενορά είναι στενά συνδεδεμένο με την εβραϊκή Εορτή των Φώτων ([[Χανουκά]]): Σύμφωνα με το Ταλμούδ, μετά τη βεβήλωση του Ναού της Ιερουσαλήμ από τους [[Σελευκίδες]], υπήρχε σφραγισμένο (άρα μη βεβηλωμένο) ελαιόλαδο που μόλις επαρκούσε για να τροφοδοτήσει τον λύχνο του Ναού για μία ημέρα. Κατά θαυματουργό τρόπο όμως το λάδι έκαψε επί οκτώ ημέρες, χρόνο αρκετό για να παραχθεί νέο αγιασμένο ελαιόλαδο. Το Ταλμούδ αναφέρει επίσης (Menahot 28b) ότι απαγορεύεται η χρήση επτάφωτης λυχνίας έξω από τον Ναό. Για τον λόγο αυτό το μενορά του Χανουκά έχει εννέα λύχνους ή κεριά (οκτώ κλάδοι συν ο κεντρικός), ώστε ο όρος «επτάφωτος λυχνία» δεν είναι πλέον σωστός. Αυτός ο τύπος του μενορά αποκαλείται ''hanukiah'' ή και ''chanukkiyah'' στη σύγχρονη εβραϊκή.
* Το μεγαλύτερο επτάφωτο μενορά στον κόσμο βρίσκεται στο Μανάντο της [[Ινδονησία]]ς και έχει ύψος 18,9 μέτρα. Για σύγκριση, το [[Ορείχαλκος|ορειχάλκινο]] μενορά-γλυπτό έξω από το Κοινοβούλιο του Ισραήλ (Κνεσέτ) έχει ύψος 5 μέτρων.
Γραμμή 43 ⟶ 44 :
===Σε άλλες παραδόσεις===
Στον [[Ταοϊσμός|Ταοϊσμό]] η «'''Επτάστερος Λυχνία'''» κι-σινγκ-ντενγκ (七星燈) είναι μία λυχνία με επτά καντήλια που ανάβουν σε αναπαράσταση των επτά [[Αστέρας|αστέρων]] της [[Μεγάλη Άρκτος|Μεγάλης `Αρκτου]]<ref>Jeaneane D. Fowler: ''An Introduction to the Philosophy and Religion of Taoism: Pathways to Immortality'', σελ. 213 (Sussex Academic Press, 2005). ISBN 1-84519-085-8</ref>. Η ύπαρξή της είναι απαραίτητη σε όλους τους ναούς του Ταοϊσμού και τα καντήλια της δεν σβήνουν ποτέ. Κατά τις πρώτες 9 ημέρες της εορτής του ένατου σεληνιακού μήνα, μία επιπλέον λυχνία με 9 συνδεδεμένους λύχνους μπορεί να ανάβεται συμβολίζοντας τα άστρα της Μεγάλης `Αρκτου και δύο ακόμα «βοηθητικά», με τα οποία συναποτελούν τους Εννέα Αυτοκρατορικούς Αστέρες, γιους του Ντου Μι που ορίσθηκαν από την Ταοϊκή Τριάδα να κρατούν τα Βιβλία της Ζωής και του Θανάτου της ανθρωπότητας. Οι λύχνοι αντιπροσωπεύουν το φως των επτά αστέρων και το άναμμά τους πιστεύεται ότι συγχωρεί τις αμαρτίες και επιμηκύνει τον χρόνο ζωής.
==Δείτε επίσης==
Γραμμή 52 ⟶ 53 :
* [[Αψίδα του Τίτου]]
==Σημειώσεις-παραπομπές
{{reflist|2}}
Γραμμή 58 ⟶ 59 :
* Philip Birnbaum: ''A Book of Jewish Concepts''. Νέα Υόρκη: Hebrew Publishing Company (1975)
* Jeaneane D. Fowler: ''An Introduction to the Philosophy and Religion of Taoism: Pathways to Immortality'' (Sussex Academic Press, 2005). ISBN 1-84519-085-8.
* Rachel Hachlili: ''The Menorah, the Ancient Seven-armed Candelabrum: Origin, Form, and Significance'' (Leiden: Brill, 2001). ISBN 90-04-12017-3.
* Seth Mandel: ''The shape of the Menorah of the Temple''. Avodah Mailing List, τόμος 12, αρ. 65.
| |||