Απεχθές χρέος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

===Απεχθές χρέος στην Αϊτή - 2010 - Οικογένεια Duvalier===

Ο σεισμός της Αϊτής το 2010 υπέδειξε την αδυναμία της Αϊτής να πληρώσει το εξωτερικό χρέος το οποίο είχε συσσωρευθεί κατά τη διάρκεια πολλών δεκαετιών διακυβέρνησης της χώρας από δικτατορικά καθεστώτα , κατά τις οποίες επικρατούσε στη χώραν μία οξύτατη πολιτική διαφθορά , καθεστώτα όπως εκείνα της οικογένειας Duvalier (François Duvalier, Jean-Claude Duvalier) οι οποίοι επικράτησαν στην πολιτική ζωή της Αϊτής κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα.

Επιπλέον, πολυάριθμες αστικές οργανώσεις θεώρησαν ότι το μεγαλύτερο μέρος του εξωτερικού χρέους της Αϊτής θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως απεχθές χρέος, δεδομένου του ότι δημιουργήθηκε στη διάρκεια δικτατοριών με υψηλότατα επίπεδα διαφθοράς , καθώς και διότι οι πιστωτές γνώριζαν τα χαρακτηριστικά αυτά των κυβερνήσεων της Αϊτής, με τις οποίες διέπτραταν τις συμφωνίες για τους δανεισμούς. Άλλο σημαντικό επιχείρημα ήταν το γεγονός ότι τα χρήματα που αποκομήθηκαν από το δανεισμό ποτέ δεν ωφέλησαν ουσιαστικά το κράτος της Αϊτής ούτε και τον λαό της, ενώ αντιθέτως συνέβαλλαν στην προσωπική ενίσχυση της οικογένειας Duvalier. Ως συνέπεια του σεισμού το 2010, ακόμα και η Λέσχη του Παρισιού (Paris Club) - οργάνωση των χωρών που ανήκουν στις κορυφαίες οικονομίες όλου του κόσμου-, στη συνεδρίασή της στις 19 Ιανουαρίου του 2010 ενθάρρυνε τη διαγραφή του εξωτερικού χρέους της Αϊτής, αντιμέτωπη με τις εμφανείς οικονομικές δυσκολίες της χώρας αυτής, που ήταν ακόμα πιο οξυμένες από τον καταστροφικό σεισμό. Η οργάνωση εξέτασε επίσης την επιβεβαίωση της απόλυτης αδυναμίας αποπληρωμής του χρέους.36 37 38

===21ος αιώνας - Aξιώσεις απεχθούς χρέους===

Η απαίτηση για λογιστικούς ελέγχους σχετικά με τα χρέη κρατών έρχεται σε σύγκρουση με τα σχέδια ρυθμίσεων που επιβάλλονται από διεθνείς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Στόχος είναι να γνωστοποιηθεί ποιοι υπέγραψαν το χρέος, πότε, και για ποιο ποσό, ώστε να οριστεί το ποσοστό στο οποίο το χρέος μπορεί να χαρακτηρισθεί ως απεχθές ή παράνομο, το οποίο δεν θα όφειλε να εξοφλήσει ο λαός- ούτε το κράτος-. 39

Το 2011 οργανώσεις όπως η Change.org και η CADTM ( επιτροπή για την ακύρωση του χρέους στον τρίτο κόσμο) απαίτησαν το λογιστικό έλεγχο για να καθοριστεί το ποσό του απεχθούς χρέους από τα δάνεια που είχαν εγκριθεί από τον Ben Alí κατά τη διάρκεια της 23 χρόνων εξουσίας τους ως Πρόεδρος της Τυνησίας, με το χρέος να συσσωρεύεται στα 10.000 εκατομμύρια ευρώ. Η εξέγερση στην Τυνησία που ξεκίνησε στις 17 Δεκεμβρίου του 2010 έληξε την προεδρία του Ben Alí ο οποίος τράπηκε σε φυγή από τη χώρα στις 14 Ιανουαρίου του 2011. Αυτός και η οικογένειά του είχαν ασκήσει έναν άμεσο έλεγχο στην οικονομία της χώρας εξυπηρετώντας προσωπικά τους οφέλη.40 41

Το 2013 αντιπρόσωποι των κομμάτων της αριστεράς του Magreb καθώς και της Ευρώπης, συναντήθηκαν στο Μεσογειακό Φόρουμ κατά του Χρέους, εκφράζοντας τη στήριξή τους στο Λαικό Μέτωπο της Τυνησίας, με σκοπό να αντιταθούν στην ακροισλαμιστική κυβέρνηση και να διεκδικήσουν την παύση πληρωμών του απεχθούς χρέους.42

 

===Αξιώσεις λογιστικών ελέγχων του εθνικού χρέους στην Ευρώπη και απεχθή χρέη===

Οργανώσεις όπως η ATTAC απαιτούν την διεξαγωγή λογιστικών ελέγχων του εθνικού χρέους κάθε κράτους μέλους της Ευρωπαϊκή Κοινότητας καθώς και την αναδιάρθρωση του χρέους και την άμεση ακύρωση κάθε δόλιου,παράνομου ή απεχθούς δημοσίου χρέους.

 

====Αξίωση απεχθούς χρέους στην Ελλάδα - 2011====

Η οικονομική κρίση του 2010 στην Ελλάδα έφερε στην επιφάνεια την πραγματικότητα ενός ιστορικού χρέους, συσσωρευμένου κατά τη διάρκεια δημοκρατικών καθεστώτων, για τα οποία ωστόσο δε γνώριζε ή τουλάχιστον δε γνώριζε πλήρως μεγάλο μέρος του πληθυσμού και ελληνικές οργανώσεις ( Βλέπε ντοκιμαντέρ Χρεοκρατία και Catastroika), που πλέον απαιτούν έναν λογιστικό έλεγχο του ελληνικού χρέους ώστε να γνωστοποιηθεί με ακρίβεια η προέλευσή του, οι χορηγοί του και ο βαθμός της νομιμότητάς του. Στη θέα μίας πιθανής παύσης πληρωμών του χρέους, τα ευρωπαϊκά σχέδια για την επαναδιαπραγμάτευση των δανείων θα μπορούσαν να επιχειρήσουν μυστικά είτε μία μείωση του χρέους ή την αποκαλούμενη εκλεκτική παύση πληρωμών του εξωτερικού χρέους.45 Η εκστρατεία για το λογιστικό έλεγχο του ελληνικού χρέους εισήχθη από οικονομολόγους και ελληνικούς ερευνητές το Μάρτιο του 2011 με φόντο την απώλεια κοινωνικών δικαιωμάτων, μειώσεις μισθών και συντάξεων από την Τρόικα( ΔΝΤ, ΕΚΤ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν)), μέτρα τα οποία θεωρήθηκαν ανούσιες και μη αναγκαίες για τη ρύθμιση του εξωτερικού χρεόυς.46

 

====Αξίωση απεχθούς χρέους στην Πορτογαλία- 2011====

Ποικίλες οργανώσεις όπως η CDTAM θεωρούν ότι το δημόσιο χρέος της Πορτογαλίας οφείλει να υποστεί λογιστικό έλεγχο και μεγάλο μέρος του να χαρακτηριστεί ως απεχθές χρέος.Ο Éric Toussaint , πρόεδρος της Επιτροπής για την ακύρωση του χρέους στον Τρίτο Κόσμο στο Βέλγιο, υποστηρίζει ότι τα νέα δάνεια που χορηγούνται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ συνιστούν απεχθές χρέος, καθώς δεν ζητήθηκε η έγκριση των πολιτών, στους οποίους επιβλήθηκαν μέτρα τα οποία αποτελούν παραβίαση των ανθρωπίνων, δημοσίων, δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του λαού της Πορτογαλίας. Πρόκειται επομένως για παράνομο χρέος, παρόλο που εγκρίθηκε από μία δημοκρατική κυβέρνηση, καθώς επενδύεται στην αποπληρωμή του παλαιότερου χρέους, χωρίς τη συγκατάθεση των πολιτών, από τους οποίους αφαιρείται οποιαδήποτε άλλη δημοκρατική επιλογή. Οι πολίτες έχουν όφελος να απαιτήσουν έναν λογιστικό έλεγχο, που θα γνωστοποιήσει με ακρίβεια το ποσό του χρέους, τους δανειστές και τους τρόπους με τους οποίους αυτό επενδύθηκε. Χωρίς τη δημοσιοποίηση των στοιχείων αυτών, οποιαδήποτε πολιτική επιλογή είναι αντιδημοκρατική, καθώς επίσης δε συνεισφέρει στη λύση των προβλημάτων. 47

 

====Αξίωση απεχθούς χρέους στην Ιρλανδία- 2011====

Για τους ίδιους λόγους που αφορούν την Πορτογαλία, ο Éric Toussaint θεωρεί πως το δημόσιο χρέος της Ιρλανδίας είναι απεχθές χρέος, καθώς δεν επιτρέπεται στους πολίτες ούτε να γνωρίζουν τις λεπτομέρειες του δανεισμού ούτε και να αποφασίζουν για αυτές.47 48

 

====Αξίωση απεχθούς χρέους στην Ισπανία- 2011====

Για τους ίδιους λόγους που αφορούν την Πορτογαλία, την Ελλάδα και την Ιρλανδία, υπάρχει η απαίτηση από συλλόγους όπως η quiendebeaquien (ATTAC, Ecologists in action) από το 2011, για το λογιστικό έλεγχο του εξωτερικού χρέους της Ισπανίας. Σκοπός είναι να διευκρινιστεί ποιο μέρος του μπορεί να θεωρηθεί παράνομο χρέος.49 50 51

Η συντονίστρια του πολιτικού συνασπισμού Izquierda Unida, Cayo Lara, ύστερα από την ανακοίνωση της κυβέρνησης του Mariano Rajoy για την επικύρωση μεγάλου αριθμού οικονομικών μέτρων στις 13 Ιουλίου του 2012,52 επισήμανε την ανάγκη για έναν εξωτερικό λογιστικό έλεγχο του ογκώδους δημοσίου χρέους το οποίο ήδη υποχρεούνταν να πληρώσουν οι πολίτες. Η 53 Mónica Oltra, εκπροσωπώντας τον πολιτικό συνασπισμό Compromís από τη Βαλένθια, υπογραμμίζει ότι πρέπει να χαρακτηρισθεί ως παράνομο το χρέος που δεν έχει ωφελήσει την κοινωνία, η οποία καλείται να το αποπληρώσει.54 Στις 21 Μαρτίου του 2013 ο πολιτικός συνασπισμός Compromís παρουσίασε την έκθεση του λογιστικού ελέγχου της Generalidad Valenciana, στην οποία αναγνωρίστηκε το παράνομο χρέος, το οποίο ανερχόταν σε 2.942 εκατομμύρια ευρώ.57 . Όλες αυτές οι ενέργειες προήλθαν από την εκστρατεία "Rescatem persones" ( "Rescatemos personas" στα καταλανικά)58 η οποία ξεκίνησε τον Ιούνιο του 201259 ως εναλλακτική πρόταση στην διάσωση από τις τράπεζες, και η οποία ήταν εμπνευσμένη από την Ισλανδική επανάσταση( διαμαρτυρίες στην Ισλανδία κατά της οικονομικής κρίσης το 2009). Μία από τις κατευθύνσεις της εκστρατείας ήταν η απαίτηση λογιστικού ελέγχου σχετικά με την νομιμότητα του χρέους και η παύση της πληρωμής του εώς να διευκρινιστεί ποιο μέρος του είναι παράνομο και ποιο νόμιμο.

Διάφορες οργανώσεις και κοινωνικά κινήματα, δημιουργημένα υπό την Plataforma Auditoría Ciudadana de la Deuda, τίθενται υπέρ ενός αστικού, πολιτικού λογιστικού ελέγχου του χρέους, που θα γνωστοποιήσει την προέλευσή του, θα αποκηρύξει το σύνολο του παράνομου χρέους και θα ασκήσει διώξεις στους υπεύθυνους για την οικονομική κρίση.60 61

 

==Κίνημα για την κατάργηση του χρέους==