|
| MeshID = D007896 |
}}
Η '''λεϊσμανίαση''' είναι λοιμώδης νόσος η οποία οφείλεται στα [[πρωτόζωα]] [[παράσιτο|παράσιτα]] του γένους [[Λεϊσμάνιαλεϊσμάνια]]. Οι Λεϊσμάνιεςλεϊσμάνιες είναι ενδοκυττάρια παράσιτα τα οποία μεταδίδονται μέσω των [[σκνίπα|σκνιπών]]. Στην Αμερική ο φορέας είναι το γένος Λουτζομυίαλουτζομυία και στον υπόλοιπο κόσμο με το γένος φλεβοτόμος.<ref name="Myler2008">{{Cite book| author = Myler P; Fasel Nhirf;f). | title = Leishmania: After The Genome | publisher = Caister Academic Press | year = 2008 | url=http://www.horizonpress.com/leish | id = [http://www.horizonpress.com/leish isbn = 978-1-904455-28-8]}}</ref> Το θηλυκό μολυσμένο έντομο μπορεί να μεταδώσει τη νόσο από άνθρωπο σε άνθρωπο ή από ζώο στον άνθρωπο μέσω του τσιμπήματος (δήγμα).
Η λεϊσμανίαση μπορεί να έχει ένα εύρος διαφορετικών εκφάνσεων, δερματικές, βλενοδερματικέςβλεννοδερματικές και σπλαχνικές. Η δερματική λεϊσμανίαση είναι η πιο κοινή μορφή λεϊσμανίασης, ενώ η σπλαχνική λεϊσμανίαση ή καλά-αζάρ είναι σοβαρή νόσος η οποία προκαλείται όταν το παράσιτο μεταναστεύσει στα όργανα.
== Κλινικά σύνδρομα ==
Ανάλογα με το είδος Λεϊσμάνιαςλεϊσμάνιας που την προκαλεί, η λοίμωξη μπορεί να είναι δερματική, διάχυτη δερματική, βλενοδερματικήβλεννοδερματική ή σπλαχνική.
=== Δερματική και διάχυτη δερματική ===
Η δερματική λεϊσμανίαση είναι η πιο κοινή μορφή της νόσου. Στο σημείο όπου η σκνίπα τσίμπησε το άτομο θα εμφανιστεί σε λίγες εβδομάδες μια ή περισσότερες ερυθρές βλατίδεςβλαττίδες οι οποίες στη συνέχεια θα μεγαλώσουν και θα μετατραπούν σε [[έλκος]] το οποίο θα σκληρύνει. Στο έλκος θα σχηματιστεί μια εσχάρα και εκκρίνει ένα λεπτό, ορώδες υλικό. Το έλκος μπορεί να αυτοϊαθεί μέσα σε ένα μήνα, αλλά αφήνει μια παραμορφωμένη [[ουλή]]. Αυτή η μορφή προκαλείται από τα L. major και L. tropica και απαντάται κυρίως στη Μέση Ανατολή (σπυρί της Βαγδάτης), στη Μεσόγειο (σπυρί της Κρήτης) και στις Ινδίες (σπυρί του Δελχί).
Στη διάχυτη μορφή της νόσου εμφανίζονται πολλαπλές βλατίδεςβλαττίδες οι οποίες δεν γίνονται έλκη, αλλά σχηματίζουν βλάβες που μοιάζουν με [[λέπρα]].
=== ΒλενοδερματικήΒλεννοδερματική ===
Η βλενοδερματικήβλεννοδερματική λεϊσμανίαση ξεκινάει και αυτή την εμφάνιση εξελκωμένων βλαβών, όμως σε αντίθεση με τη δερματική μορφή, η βλάβη επηρεάζει και τις μεμβράνες και τις δομές των βλεννογόνων καταστρέφοντάς τεςτις. Η πρωτοπαθής βλάβη μπορεί να διαδοθεί στο βλεννογόνο της μύτης και του στόματος, ακόμη και αν ιαθεί η πρωτογενής βλάβη. Η βλενοδερματικήβλεννοδερματική λεϊσμανίαση μπορεί να προκαλέσει παραμόρφωση και καταστροφή του άνω χείλους και τη μύτης και να οδηγήσει ακόμη και περιστασιακά στο θάνατο. Προκαλείται από το σύμπλεγμα της L. braziliensis.
=== Σπλαχνική ή καλά-αζάρ ===
Η σπλαχνική λεϊσμανίαση είναι η πιο σοβαρή μορφή και αν δεν θεραπευτεί μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Μπορεί να εμφανιστεί ως κεραυνοβόλος νόσος, μια πιο χρόνια μορφή που προκαλεί εξασθένηση ή ως μια ασυμπτωματική, αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη. Η χρόνια μορφή της νόσου εμφανίζεται μερικές εβδομάδες έως ένα χρόνο μετά το δήγμα και συνοδεύεται από [[διάρροια]], [[πυρετός|πυρετό]] και [[αναιμία]], ενώ συμπτώματα είναι τα ρίγη και η εφίδρωση. Το παράσιτο πολλαπλασιάζεται στο [[ήπαρ]] και στο [[σπλήνα]] προκαλώντας ηπατομεγαλία και σπληνομεγαλία, απώλεια βάρους και απίσχνασηαπίσχνανση. Επίσης προσβάλει τους [[νεφρό|νεφρούς]].
Όσο συνεχίζεται η νόσος, μερικοί ασθενείς παρουσιάζουν αποχρωματισμό του δέρματος, οζίδια εβδομάδες, μήνες ή χρόνια μετά το καλα-αζάρ. Αυτές οι περιοχές ονομάζονται δερματική λεϊσμανίαση μετά από καλά-αζάρ. Η σπλαχνική μορφή προκαλείται από το L. donovani και εντοπίζεται στον άνθρωπο κυρίως στην ινδική υποήπειρο και στην Αφρική.
== Βιολογικός κύκλος και παθογένεια ==
Οι λεϊσμάνιες μεταδίδονται με το δήγμα της θηλυκής σκνίπας. Οι σκνίπες εισάγουν στο αίμα καθώς τρέφονται με το σίελο το προμαστιγοφόρο. Καθώς το προμαστιγοφόρο περνάειπερνά από το δέρμα του ξενιστή, χάνει το μαστίγιο και μετατρέπεται στην αμαστιγοφόρο μορφή. Οι αμαστιγοφόρες μπορούν να διαφεύγουν από το ανοσοποιητικό σύστημα και να καταφέρουν να προσκολληθούν και να εισέλθουν στα [[μακροφάγο|μακροφάγα]], όπου και αναπαράγονται. Στη συνέχεια διαρρηγνύουν τα κύτταρα προκαλώντας έτσι την ιστική καταστροφή. Ανάλογα με το είδος λεϊσμάνιας, επηρεάζονται διαφορετικοί ιστοί, προκαλώντας τις διαφορετικές μορφές της νόσου. Στη συνέχεια τα αμαστιγοφόρα μολύνουν τη σκνίπα όταν αυτή τα καταναλώσει κατά τη διάρκεια ενός γεύματος αίματος. Οι λεϊσμάνιες μετατρέπονται στη σκνίπα πάλι στις προμαστιγοφόρο μορφή και πολλαπλασιάζονται με διχοτόμηση στο μέσο έντερο της σκνίπας. Μετά μεταναστεύει στη προβοσκίδα της σκνίπας απ’ όπου μπορεί να μεταδοθεί πάλι στον άνθρωπο. Πολλές λεϊσμανιάσεις είναι ζωονόσοι, δηλαδή ο κύριος ξενιστής είναι κάποιο ζώο, όπως τα τρωκτικά και οι σκύλοι και ο άνθρωπος είναι περιστασιακός ξενιστής.
== Διάγνωση ==
| 