Μελανόμορφη αγγειογραφία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ επαναφορά |
|||
Γραμμή 1:
{{Αρχαία ελληνική αγγειογραφία}}
'''Μελανόμορφη αγγειογραφία''' ή '''Μελανόμορφος ρυθμός''' χαρακτηρίζεται η αρχαία ελληνική ζωγραφική αγγείων που αποδίδει τα εικονιστικά και διακοσμητικά μοτίβα με μαύρο χρώμα πάνω στην ανοικτόχρωμη επιφάνεια του πηλού και τις λεπτομέρειες με εγχάραξη, αντίθετα
==Εμφάνιση==
▲ή '''Μελανόμορφος ρυθμός''' χαρακτηρίζεται η αρχαία ελληνική ζωγραφική αγγείων που αποδίδει τα εικονιστικά και διακοσμητικά μοτίβα με μαύρο χρώμα πάνω στην ανοικτόχρωμη επιφάνεια του πηλού και τις λεπτομέρειες με εγχάραξη, αντίθετα απόθι ό,τι ο [[Ερυθρόμορφη αγγειογραφία|ερυθρόμορφος ρυθμός]].
Η τεχνική αυτή πρωτοεμφανίστηκε στην [[Κόρινθο]] γύρω στο [[700 π.Χ.]] και υιοθετήθηκε στην [[Αττική]] γύρω στο [[630 π.Χ.]], όπου γνώρισε και τη μεγαλύτερη ακμή της για τα επόμενα 100 χρόνια περίπου. Ενώ στην [[Πρωτοκορινθιακή αγγειογραφία|Κόρινθο]] χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά σε ζώνες με μοτίβα ζώων πάνω σε μικρά αγγεία, στην [[Αθήνα]] επεκτάθηκε και σε πολυπρόσωπες αφηγηματικές σκηνές πάνω σε μεγάλα αγγεία. Στην Αθήνα η νέα τεχνική χρησιμοποιήθηκε πρώτα από ένα καλλιτέχνη που είναι γνωστός με το συμβατικό όνομα [[Ζωγράφος του Βερολίνου Α 34]].
Μοτίβα με μελανό γάνωμα πάνω στο ανοικτό χρώμα του πηλού των αγγείων ζωγραφίζονταν και με την τεχνική της [[σκιαγραφία]]ς, που ήταν γνωστή ήδη από τα προϊστορικά χρόνια στο Αιγαίο και χρησιμοποιήθηκε στην αγγειογραφία μέχρι τον 7ο αι. π.Χ. Η διαφορά της μελανόμορφης
[[Image:NAMA Héraclès & Nessos.jpg|thumb|left|250px|Ηρακλής και κένταυρος Νέσσος σε [[Μεγάλος αττικός μελανόμορφος αμφορέας του Ζωγράφου του Νέσσου|ταφικό μελανόμορφο αμφορέα]] του [[Ζωγράφος του Νέσσου|Ζωγράφου του Νέσσου]], περ. 620-610 π.Χ.]]
Η ανάπτυξη της λεπτομέρειας στη ζωγραφική του μελανόμορφου ρυθμού οδήγησε τους αγγειογράφους σε μεγαλύτερη αυτοσυνειδησία και το κοινό τους στην αναγνώριση του προσωπικού ύφους. Από το [[570 π.Χ.]] περίπου, οι αγγειογράφοι της Αττικής, με πρώτο το Σοφίλο, αρχίζουν να υπογράφουν τα έργα τους με το όνομά τους και το ρήμα «έγραψεν». Εκτός Αττικής υπάρχουν υπογραμμένα έργα ήδη από τον πρώιμο 7ο αι. π.Χ.
Γραμμή 13:
Στους σημαντικότερους αγγειογράφους του Μελανόμορφου ρυθμού της Αττικής συγκαταλέγονται ο [[Ζωγράφος του Νέσσου]] (δ΄ τέταρτο 7ου αι. π.Χ.), ο [[Ζωγράφος των Γοργόνων]] (α΄ τέταρτο 6ου αι. π.Χ.), ο [[Σοφίλος]] (580-570 π.Χ.), ο [[Κλειτίας]] (β΄ τέταρτο 6ου αι. π.Χ.), ο [[Νέαρχος (αγγειογράφος)|Νέαρχος]] (περ. 570-555), ο [[Λυδός (αγγειογράφος)|Λυδός]] (560-540/535 π.Χ.), ο [[Ζωγράφος του Άμαση]] (560-515 π.Χ.) και ο [[Εξηκίας]] (γ΄ τέταρτο 6ου αι. π.Χ.).
Στα τέλη του 6ου αι. π.Χ., με την ανάπτυξη της ερυθρόμορφης τεχνικής, παρήκμασε η μελανόμορφη αγγειογραφία. Η νέα τεχνική έδωσε στους αγγειογράφους την πρόσθετη δυνατότητα να ζωγραφίζουν πολυπρόσωπες σκηνές με μορφές που
==Τεχνολογία==
[[Image:Greek vase with runners at the panathenaic games 530 bC.jpg|thumb|right|350px|Δρομείς σε Παναθηναϊκό αμφορέα του 530 π.Χ.]]
Στη μελανόμορφη τεχνική όλες οι μορφές και τα παραπληρωματικά κοσμήματα σχεδιάζονται με γάνωμα, δηλαδή με το ζωγραφικό διάλυμα του πηλού. Τμήματα των μορφών, κυρίως ενδύματα και μέρη των κοσμημάτων τονίζονται επιπλέον με κόκκινο χρώμα. Το χρώμα αυτό αποτελείται από οξείδιο του [[Σίδηρος|σιδήρου]] Fe3O4, [[νερό]] και 10% [[διάλυμα]] [[πηλός|πηλού]] ως συνδετική ύλη. Διάφορες μικρολεπτομέρειες αποδίδονται με ''επίθετο'' λευκό χρώμα που συνίσταται από πολύ καθαρό πηλό, πτωχό σε προσμίξεις σιδήρου. Τα δύο αυτά χρώματα, αν και χρησιμοποιούνται πριν το ψήσιμο, δεν πιάνουν καλά με αποτέλεσμα να έχει χαθεί ένα μεγάλο μέρος της πολυχρωμίας των μελανόμορφων αγγείων. Άλλα επίθετα χρώματα που χρησιμοποιήθηκαν είναι το μενεξεδί και το κίτρινο. Στο τέλος χαράζεται στο εσωτερικό των μορφών το σχέδιό τους με
==Τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά==
[[Image:Hydria Achilles weapons Louvre E869.jpg|thumb|left|300px|Ο Αχιλλέας παραλαμβάνει τα όπλα του από τη μητέρα του Θέτιδα. Παράσταση σε μελανόμορφη υδρία, περ. 575-550 π.Χ. Μουσείο Λούβρου, E 869]]
Ένα από τα σημαντικότερα στυλιστικά χαρακτηριστικά που συνέχισε από την προηγούμενη παράδοση της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας και ανέπτυξε περαιτέρω ο μελανόμορφος ρυθμός κατά τους δύο αιώνες της κυριαρχίας του είναι η διακοσμητικότητα, που έφτανε συχνά στη μανιεριστική επεξεργασία φυτικών μοτίβων, ενδυμάτων και λεπτομερειών του ανθρώπινου σώματος. Η ίδια τάση παρατηρείται και στη σύγχρονη αρχαϊκή γλυπτική. Η διάθεση για διακοσμητικότητα έκανε απαραίτητη και τη συμμετρία, στη οποία μπορούσε να υποταχθεί ακόμα και η αφηγηματικότητα. Συχνά προσθέτονταν στις αφηγηματικές σκηνές άσχετες μορφές για να συμπληρώσουν τη συμμετρία.
Γραμμή 34 ⟶ 35 :
Σημαντικά κέντρα μελανόμορφης αγγειογραφίας είναι γνωστά και από τη [[Λακωνική μελανόμορφη αγγειογραφία|Λακωνία]], την Εύβοια (κυρίως την [[Ερετρική μελανόμορφη αγγειογραφία|Ερέτρια]]), τις [[Χαλκιδική μελανόμορφη αγγειογραφία|χαλκιδικές]] αποικίες της Δύσης και στην ιωνική [[Καιρετανές υδρίες|Καίρη]] της Ετρουρίας. Η ζήτηση των μελανόμορφων αγγείων της Αττικής, της Κορίνθου και των άλλων ελληνικών εργαστηρίων ήταν τόσο μεγάλη στη «διεθνή» αγορά της εποχής σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και ιδιαίτερα στους Ετρούσκους ευγενείς, ώστε να αναπτυχθούν εργαστήρια στην Ελλάδα, που κατασκεύαζαν αγγεία αποκλειστικά για το υπερπόντιο εμπόριο. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι λεγόμενοι [[Τυρρηνικοί αμφορείς]] του β΄ τέταρτου του 6ου αι. π.Χ., που κατασκευάζονταν στην Αττική και απεικόνιζαν τις περιπέτειες του Ηρακλή, Αμαζονομαχίες, κωμαστές, σατύρους ή ερωτικές σκηνές.
==Βιβλιογραφία==
[[Image:Dish siren Louvre MNB626.jpg|thumb|right|300px|[[Σειρήνες|Σειρήνα]] σε βοιωτική μελανόμορφη φιάλη από την Τανάγρα, περ. 570-560 π.Χ. Μουσείο Λούβρου, MNB 626]]
* J. D. Beazley, ''The development of Attic black-figure'', αναθεωρημένη έκδοση, Sather classical lectures 24, University of California Press: Berkeley κ.α. 1986.
* R. S. Folsom, ''Attic black-figured pottery'', Noyes classical studies, Noyes: Park Ridge, NJ 1975
* J. Boardman, ''Αθηναϊκά μελανόμορφα αγγεία'', μτφρ. Ο. Χατζηαναστασίου, Εκδόσεις Καρδαμίτσα: Αθήνα 1980.
* C. Tronchetti, ''Ceramica attica a figure nere, grandi vasi: anfore, pelikai, crateri'', Archaeologica 32 (=Materiali del Museo Archeologico Nazionale di Tarquinia 5), Bretschneider: Roma 1983.
* Μ. Τιβέριος, ''Προβλήματα της μελανόμορφης αττικής κεραμικής'', Θεσσαλονίκη 1988.
* A. Lioutas, ''Attische schwarzfigurige Lekanai und Lekanides'', Beiträge zur Archäologie 18, Triltsch: Würzburg 1987 (διδακτορική διατριβή).
* K. Kilinski II, ''Boeotiaαααn black figure vase painting of the archaic period'', Philipp von Zabern: Mainz am Rhein 1990.
* A. Coulié, ''La céramique thasienne à figures noires'', École Française d'Athènes: Athènes 2002.
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
| |||