Βυζαντινή τέχνη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Philologus (συζήτηση | συνεισφορές)
Philologus (συζήτηση | συνεισφορές)
→‎Εικονομαχία: έκρηξη ηφαιστείου Θήρας
Γραμμή 117:
==== Εικονομαχία ====
:''Κύριο λήμμα [[Εικονομαχία]]''
Tην περίοδο [[730]]-[[843]] η βυζαντινή αυτοκρατορία κλονίζεταισυγκλονίζεται από τη διαμάχη γύρωγια από τητην λατρείαπροσκύνηση των εικόνων και τη δυνατότητα απεικόνισης των θείων μορφών, ιδιαίτερα της μορφής του Χριστού, στην [[τέχνη]]. Στα πλαίσια αυτής της διαμάχης, πολλές εικόνες και τοιχογραφίες καταστρέφονται ή αντικαθίστανται από άλλες, με αποκλειστικά διακοσμητικά θέματα, που περιλαμβάνουν την απεικόνιση ζώων, πτηνών, ή γεωμετρικών μορφών καθώς και [[σταυρός|σταυρών]]. ΑντιδράσειςΣυζητήσεις κατάγύρω τουαπό τον κινδύνουκίνδυνο να εκφυλιστεί η λατρείαπροσκύνηση των εικόνων σε ειδωλολατρία υπήρχαν και παλιότερα, ωστόσο η ουσιαστικήαποφασιστική αρχήκίνηση έγινε το 726 με την απαγόρευση της λατρείαςπροσκύνησης εικόνων από τον Λέοντα Γ΄ Ίσαυρο, καιμετά τιςαπό διώξειςισχυρή πουέκρηξη ακολούθησαντου ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνης), την οποία ερμήνευσε ως σημάδι της οργής του Θεού. Ακολούθησαν διώξεις για να αντιμετωπιστεί η έντονη λαϊκή οργή. Το 787 αναστέλλεται προσωρινά η εικονομαχική πολιτική από την αυτοκράτειρα Ειρήνη την Αθηναία, όμως το 815 αναβιώνει από τον αυτοκράτορα Λέοντα Ε΄. Μόλις το 843 παύει οριστικά η εικονομαχία και αναστηλώνονται οι εικόνες με ενέργειες της Θεοδώρας, χήρας του αυτοκράτορα Θεόφιλου<ref>Ν. Πανσελήνου, ''Βυζαντινή ζωγραφική: Η βυζαντινή κοινωνία και οι εικόνες της'', 9η έκδ., Αθήνα 2010, σσ. 129-130.</ref>.
 
Η έριδα της εικονομαχίας ήταν θρησκευτική διαμάχη μόνο επιφανειακά. Το διακύβευμα ήταν στην πραγματικότητα οι ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που χρειαζόταν το βυζαντινό κράτος και καθιστούσαν πιο επιτακτικές οι εξωτερικοί κίνδυνοι, ιδιαίτερα η απειλή των Αράβων στην Ανατολή. Δεν είναι τυχαίο ότι χρονολογικά η Εικονομαχία συμπίπτει περίπου με την αραβική απειλή<ref>Ν. Πανσελήνου, ''Βυζαντινή ζωγραφική: Η βυζαντινή κοινωνία και οι εικόνες της'', 9η έκδ., Αθήνα 2010, σσ. 129-130.</ref>, που αρχίζει στα 718 με την επιτυχή απόκρουση της πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης από τον Λέοντα Γ΄ και λήγει στα 863 με την αποκατάσταση των βυζαντινών συνόρων στον Ευφράτη. Υπό την πίεση τέτοιων συνθηκών βρέθηκαν στο στόχαστρο των εικονομάχων αυτοκρατόρων κυρίως τα μοναστήρια, που είχαν στην κατοχή τους τεράστιες εκτάσεις αφορολόγητης γης, και οι μοναχοί, που δεν στρατεύονταν. Οι θαυματουργές εικόνες στα μοναστήρια ήταν ένα από τα σημαντικότερα μέσα άσκησης επιρροής στον πληθυσμό και η εξάλειψή τους αποτελούσε καίριο πλήγμα για τον μοναχισμό. Παράλληλα κολάκευε τους αγροτικούς πληθυσμούς των ανατολικών επαρχιών, όπου είχε ερείσματα ο Μονοφυσιτισμός, η εβραϊκή και η μουσουλμανική θρησκεία, με κοινό στοιχείο την ανεικονική σύλληψη της θεότητας.