|
243454354645
[[Αρχείο:World map of submarine cables.png|μικρογραφία|385px|Ξεκάθαρη εικόνα της παγκοσμιοποίησης στην επικοινωνία είναι το [[ίντερνετ]]. Στο σχήμα διακρίνονται οι υπερπόντιες διασυνδέσεις στην υφήλιο.]]
'''Παγκοσμιοποίηση''' είναι η αυτονόμηση όλων εκείνων των παραμέτρων ([[οικονομία]], [[επικοινωνία]] κλπ) οι οποίες μέχρι πρόσφατα (μερικές δεκαετίες) επεδίωκαν να έχουν [[σύνορα]] μέσα σε ένα [[κράτος]] - προστάτη. Παράμετροι που τείνουν να ελευθερώνονται και να διαχέονται, ακολουθώντας την παγκοσμιοποίηση, είναι το [[εμπόριο]], η [[κοινωνία|κοινωνική δομή]], η [[τεχνολογία]], η [[κουλτούρα]], το [[πολιτική|πολιτικό σύστημα]], η [[γνώση]] κλπ. Ο όρος συχνά χρησιμοποιείται στην επιχειρηματολόγηση για την ανάγκη μιας νέας καθολικού τύπου ηγεμονίας στον κόσμο. Ο όρος χρησιμοποιείται τουλάχιστον από το [[1944]] και ο πρώτος που τον χρησιμοποίησε σε οικονομικό πλαίσιο ήταν ο [[Θήοντορ Λέβιτ]].<ref>Levitt, Theodore. ''Globalization of markets'', Harvard Business Review, 1983</ref>
'''Ορισμός''' Ένας τυπικός, αν και περιοριστικός, ορισμός είναι αυτός που δίνει το [[Διεθνές Νομισματικό Ταμείο]], ο οποίος δίνει έμφαση στην αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση των χωρών παγκόσμια μέσω του αυξανόμενου όγκου και ποικιλίας διεθνών συναλλαγών αγαθών και υπηρεσιών, της ελεύθερης ροής κεφαλαίου διεθνώς, και της γρήγορης και ευρείας διάχυσης της τεχνολογίας. Παρόλο που η παγκοσμιοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο σύμπλεγμα φαινομένων και σχέσεων, εντούτοις μπορεί κάποιος να διαχωρίσει διάφορες πτυχές της:
* ''βιομηχανική'' παγκοσμιοποίηση - η ενίσχυση και επέκταση των [[πολυεθνικές εταιρείες|πολυεθνικών εταιρειών]]
* ''χρηματοπιστωτική'' παγκοσμιοποίηση - η ανάδυση παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών και η πιο εύκολη πρόσβαση σε εξωτερικές χρηματοδοτήσεις για εταιρικούς και κρατικούς δανειζόμενους
* ''πολιτική'' παγκοσμιοποίηση - η επέκταση των πολιτικών συμφερόντων σε περιοχές και χώρες που δεν γειτνιάζουν με τα πολιτικά ισχυρά κράτη
* παγκοσμιοποίηση της ''πληροφόρησης'' - αύξηση της ροής πληροφόρησης μεταξύ γεωγραφικά μακρινών περιοχών
* ''πολιτισμική'' παγκοσμιοποίηση - ανάπτυξη διαπολιτισμικών επαφών και δημιουργία μιας παγκόσμιας κουλτούρας.
Σύμφωνα με τον [[Ισμαήλ Σαρίφ]], η παγκοσμιοποίηση είναι η παγκόσμια διαδικασία ομογενοποίησης τιμών, προϊόντων, απολαβών, τόκων, και κερδών.<ref>Shariff,Ismail. Global economic integration: prospects and problems. From An International Journal of Development Economics. Development Review, τόμ.1, αρ.2 (2003): σ. 163-178</ref> Η ανάπτυξη της παγκοσμιοποίησης έγκειται σε τρεις παράγοντες: στον ρόλο της [[μετανάστευση]]ς ανθρώπων, στο διεθνές [[εμπόριο]], και στις γρήγορες μετακινήσεις [[κεφάλαιο|κεφαλαίων]] και την ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών [[Αγορά (εμπόριο)|αγορών]].
== Χαρακτηριστικά ==
[[Αρχείο:Kfcq8cropped.JPG|thumb|350px|right|[[KFC]] (παλαιότερα "Kentucky Fried Chicken") στο [[Κουβέιτ]].]]
Η παγκοσμιοποίηση/διεθνοποίηση ταυτίζεται με διάφορες τάσεις οι οποίες έκαναν την εμφάνισή τους ή ενισχύθηκαν σημαντικά μετά τον [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Αυτές περιλαμβάνουν την αυξημένη διεθνή κινητικότητα αγαθών, χρημάτων, πληροφοριών και ανθρώπων, καθώς και την ανάπτυξη της τεχνολογίας, των οργανισμών, των νομικών συστημάτων και των υποδομών που συνέβαλαν σε αυτή την κινητικότητα. Όμως αμφισβητείται το κατά πόσο αυτές οι τάσεις υπάρχουν πραγματικά.
* Περισσότερες διεθνείς πολιτισμικές ανταλλαγές
** Ενίσχυση της [[πολυπολιτισμικότητα]]ς μέσω της εξαγωγής κουλτούρας, αν και συχνά αυτό καταλήγει σε υβριδοποίηση ή αφομοίωση (π.χ. [[δυτικοποίηση]] ή και [[σινοποίηση]])
** Περισσότερα ταξίδια και [[τουρισμός]] σε χώρες του εξωτερικού
** Αυξημένη μετανάστευση, περιλαμβανομένης της [[παράνομη μετανάστευση|παράνομης μετανάστευσης]]
** Εξαγωγή τοπικών καταναλωτικών αγαθών (π.χ. τρόφιμα) σε άλλες χώρες (τα οποία συχνά προσαρμόζονται στην κουλτούρα όπου εισάγονται)
** Παγκόσμιες μόδες και παγκόσμια [[μαζική κουλτούρα]] (π.χ. [[Πόκεμον]], [[Sudoku]], [[ιστολόγιο]])
** Διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις (π.χ. [[Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου]], [[Ολυμπιακοί Αγώνες]])
** Δημιουργία [[παγκόσμιες αξίες|παγκόσμιων αξιών]]
* Τεχνικές/νομικές
** Ανάπτυξη παγκόσμιας υποδομής [[τηλεπικοινωνίες|τηλεπικοινωνιών]] και μεγαλύτερη διασυνοριακή ροή δεδομένων, με χρήση του [[Διαδίκτυο|Διαδικτύου]], [[δορυφορικές επικοινωνίες|δορυφόρων επικοινωνίας]], υποβρύχιων συρμάτων με οπτικές ίνες, και [[κινητή τηλεφωνία|κινητής τηλεφωνίας]]
** Αύξηση του αριθμού προτύπων που εφαρμόζονται διεθνώς (π.χ. [[πνευματική ιδιοκτησία]], [[ευρεσιτεχνία]])
** Δημιουργία του [[Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο|Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου]] και του [[Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης|Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης]].
== Έλεγχος ==
Οι τεχνολογίες ([[Web 2.0]], [[μεταφορές]]) κάνουν πλέον σήμερα την παγκόσμια διάχυση αναπόφευκτη σε πολλά επίπεδα. Η παγκοσμιοποίηση χαλιναγωγείται κυρίως σε οικονομικό επίπεδο, σε επίπεδο ανταλλαγής ανθρώπινων πληθυσμών, διάχυσης πανίδας και τέλος με απαγόρευση πληροφόρησης που ενδέχεται να συμβαίνει εντός ή εκτός κάποιων συνόρων. Το ενδιαφέρον είναι πως οι παράμετροι αυτές δεν ελέγχονται κοινωνικά αλλά από τις ηγεσίες που τις διαχειρίζονται.
== Υποστηρικτές της παγκοσμιοποίησης ==
Οι υποστηρικτές της δημοκρατικής παγκοσμιοποίησης θεωρούν ότι η πρώτη φάση, η οποία αφορά τις αγορές, πρέπει να ολοκληρωθεί με τη δημιουργία πολιτικών θεσμών που θα εκφράζουν τη θέληση των παγκόσμιων πολιτών. Η διαφορά τους με άλλους ''γκλομπαλιστές'' είναι ότι δεν καθορίζουν εκ των προτέρων κάποια ιδεολογία που να συγκεκριμενοποιεί αυτή τη θέληση, η οποία θα πρέπει να αφεθεί στην ελεύθερη επιλογή των πολιτών μέσω δημοκρατικών διαδικασιών.
Οι υποστηρικτές του [[ελεύθερο εμπόριο|ελεύθερου εμπορίου]] επισημαίνουν ότι οι οικονομικές θεωρίες για [[συγκριτικό πλεονέκτημα]] υποδεικνύουν ότι το ελεύθερο εμπόριο οδηγεί σε πιο αποτελεσματική κατανομή του πλούτου, με όφελος για όλες τις χώρες που μετέχουν στο εμπόριο. Γενικά, αυτό οδηγεί σε χαμηλότερες τιμές, χαμηλότερη ανεργία και υψηλότερη αποδοτικότητα.
Οι [[φιλελευθερισμός|φιλελεύθεροι]] και άλλοι υποστηρικτές του [[laissez-faire]] [[καπιταλισμός|καπιταλισμού]] ισχυρίζονται ότι περισσότερη πολιτική και οικονομική ελευθερία υπό τη μορφή [[δημοκρατία]]ς και καπιταλισμού στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι αυτοσκοπός, αλλά παράγει ταυτόχρονα και περισσότερο υλικό πλούτο. Βλέπουν την παγκοσμιοποίηση ως την ωφέλιμη επικράτηση της ελευθερίας και του καπιταλισμού.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι το κίνημα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση παρουσιάζει μη εμπεριστατωμένα επιχειρήματα και ότι οι διεθνείς στατιστικές υποστηρίζουν σθεναρά την παγκοσμιοποίηση:
* Το ποσοστό των ανθρώπων που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες με ημερήσιες απολαβές κάτω του ενός [[δολλάριο ΗΠΑ|δολαρίου ΗΠΑ]] (προσαρμοσμένο για πληθωρισμό και αγοραστική αξία) έχει πέσει στο μισό σε διάστημα είκοσι ετών,<ref>[http://iresearch.worldbank.org/PovcalNet/jsp/index.jsp PovcalNet, iResearch.worldbank.org]</ref> αν και κάποιοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να ληφθούν υπ' όψη άλλοι παράγοντες μέτρησης της φτώχειας.<ref>[http://www.transnational.org/features/chossu_worldbank.html Michel Chossudovsky, ''"Global Falsehoods"'']</ref>
* Το προσδόκιμο ζωής στον αναπτυσσόμενο κόσμο έχει σχεδόν διπλασιαστεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η ψαλίδα, σε σχέση με τον αναπτυγμένο κόσμο όπου η αύξηση ήταν μικρότερη, έχει μικρύνει κάπως. Η [[παιδική θνησιμότητα]] έχει μειωθεί σε όλες τις αναπτυσσόμενες περιοχές του κόσμου,<ref>[http://www.theglobalist.com/DBWeb/StoryId.aspx?StoryId=2429 Guy Pfefferman, ''"The Eight Losers of Globalization"'']</ref> ενώ η εισοδηματική ανισότητα ανά τον κόσμο μειώνεται.<ref>[http://www.columbia.edu/~xs23/papers/worldistribution/NYT_november_27.htm David Brooks, ''"Good News about Poverty"'']</ref>
* Η δημοκρατία είχε εντυπωσιακή αύξηση, όπου σχεδόν σε κανένα κράτος δεν υπήρχε δικαίωμα ψήφου για όλους το 1900, σε σύγκριση με 62.5% όλων των κρατών το 2000.<ref>[http://www.freedomhouse.org/reports/century.html Freedom House]</ref>
* Η αναλογία του ανά τον κόσμο πληθυσμού που ζει σε χώρες όπου η κατά κεφαλή προμήθεια τροφίμων ανά ημέρα είναι κάτω από 2.200 [[θερμίδα|θερμίδες]] (9,200 [[joule|kilojoule]]) μειώθηκε από 56% στα μέσα της δεκαετίας του 1960 σε κάτω από 10% τη δεκαετία του 1990.<ref>[http://reason.com/news/show/34961.html Bailey, R. (2005).]</ref>
* Μεταξύ του 1950 και του 1999 ο [[αλφαβητισμός]] στον κόσμο αυξήθηκε από 52% σε 81%. Ο αλφαβητισμός των γυναικών ως ποσοστό σε σχέση με τους άντρες αυξήθηκε από 59% το 1970 σε 80% το 2000.<ref>[http://reason.com/news/show/34961.html Bailey, R. (2005). The poor may not be getting richer but they are living longer.]</ref>
* Το ποσοστό παιδιών στο εργατικό δυναμικό μειώθηκε από 24% το 1960 σε 10% το 2000.<ref>[http://www.oxfordleadership.com/DataFiles/homePage/Projects/OLA_Mexico%20_Award_Oct%2020_2006.pdf Oxford Leadership Academy.]</ref>
* Υπάρχει αυξητική τάση για παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, αυτοκίνητα, ραδιόφωνα και τηλέφωνα κατά κεφαλή, καθώς και για ποσοστό πληθυσμού με πρόσβαση σε πόσιμο νερό.<ref>[http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6VC6-4F02KWN-8&_user=10&_coverDate=01%2F01%2F2005&_rdoc=1&_fmt=full&_orig=browse&_cdi=5946&_sort=d&_docanchor=&_artOutline=Y&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=273c9d354f2f52b3b14606a5a3b2d69f#bfn25 ScienceDirect]</ref>
Παρ' όλα αυτά, μερικές από αυτές τις βελτιώσεις πιθανόν να μην οφείλονται στην παγκοσμιοποίηση, ή να ήταν δυνατές σε κάποιον βαθμό χωρίς τη σημερινή μορφή της παγκοσμιοποίησης ή των αρνητικών συνεπειών τις οποίες επικαλούνται τα κινήματα ενάντια στην παγκοσμιοποίηση.
Μερικοί υπέρμαχοι του καπιταλισμού τηρούν κριτική στάση έναντι στην [[Παγκόσμια Τράπεζα]] και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για διεφθαρμένους γραφειοκρατικούς οργανισμούς που ελέγχονται και χρηματοδοτούνται από κράτη και όχι από εταιρείες. Πολλά δάνεια έχουν δοθεί σε [[δικτατορία|δικτάτορες]] που ποτέ δεν υλοποίησαν μεταρρυθμίσεις τις οποίες υποσχέθηκαν, αφήνοντας αντ' αυτού τον λαό να πληρώσει αργότερα τα χρέη. Θεωρούν ότι ο καπιταλισμός σήμερα είναι πολύ λίγος και όχι υπερβολικός. Επισημαίνουν επίσης ότι αντίσταση στην παγκοσμιοποίηση φέρνουν διάφορες ομάδες με ειδικά συμφέροντα, όπως [[συντεχνία|συντεχνίες]] σε χώρες του [[Δυτικός Κόσμος|Δυτικού Κόσμου]]. Ο [[Χοσέ Μποβέ]], ένας από τους ηγέτες του κινήματος ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, εκπροσωπεί επίσης τους Γάλλους αγρότες, οι οποίοι προστατεύονται από τον ανταγωνισμό με χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου με ψηλούς εισαγωγικούς [[δασμός|δασμούς]] και μεγάλες επιχορηγήσεις από την [[Ευρωπαϊκή Ένωση]].
Άλλοι, όπως ο Καναδός γερουσιαστής [[Ντάγκλας Ρος]], βλέπουν την παγκοσμιοποίηση ως απλώς αναπόφευκτη και υποστηρίζουν τη δημιουργία θεσμών όπως μια [[Κοινοβουλευτική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών]], η οποία θα εκλέγεται απευθείας από τους πολίτες και θα επιβλέπει τη λειτουργία διεθνών φορέων των οποίων η διοίκηση δεν εκλέγεται.
Οι υποστηρικτές της παγκοσμιοποίησης ασκούν έντονη κριτική σε αρκετές υφιστάμενες πολιτικές, ιδιαίτερα στις πολύ ψηλές επιχορηγήσεις για τη γεωργία στον αναπτυγμένο κόσμο και τους σχετικούς προστατευτικούς δασμούς. Για παράδειγμα, σχεδόν ο μισός προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάει σε αγροτικές επιχορηγήσεις, κυρίως σε μεγαλοαγρότες και αγροεπιχειρήσεις, οι οποίοι αποτελούν ένα ισχυρό [[λόμπι]].<ref>[http://www.oxfam.org.uk/what_we_do/issues/trade/downloads/bp31_dumping.pdf Oxfam:Stop the dumping!]</ref> Το 2005 η [[Ιαπωνία]] έδωσε 47 δισ. δολάρια σε επιχορηγήσεις του αγροτικού της τομέα,<ref>[http://www.oecd.org/dataoecd/12/6/37002611.xls OECD Producer Support Estimate By Country]</ref> σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερα χρήματα από τη συνολική βοήθεια που έδωσε σε άλλες χώρες.<ref>[http://www.oecd.org/dataoecd/59/5/37781218.pdf OECD Development Aid At a Glance By Region]</ref> Οι [[ΗΠΑ]] δίνουν 3,9 δισ. δολάρια κάθε χρόνο για να στηρίξουν τον τομέα καλλιέργειας βαμβακιού, ο οποίος περιλαμβάνει 25.000 καλλιεργητές, τρεις φορές φορές περισσότερο από τον προϋπολογισμό της [[USAID]] για τα 500 εκατομμύρια [[Αφρική|Αφρικανούς]].<ref>[http://www.oxfam.org/en/files/pp020925_cotton.pdf/download Cultivating Poverty The Impact of US Cotton Subsidies on Africa]</ref> Αυτό εξαντλεί τα έσοδα του κράτους από φορολογία και αυξάνει τις τιμές για τους καταναλωτές στον αναπτυσσόμενο κόσμο, μειώνει τον ανταγωνισμό και την αποτελεσματικότητα, αποτρέπει τις εξαγωγές από περισσότερο ανταγωνιστικούς αγροτικούς και άλλους τομείς στον αναπτυσσόμενο κόσμο λόγω των εμποδίων, και υποδαυλίζει τους τομείς στους οποίους οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα.<ref>[http://www.reason.com/news/show/36207.html Six Reasons to Kill Farm Subsidies and Trade Barriers]</ref>
== Πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης ==
Οι επικριτές της οικονομικής πτυχής της παγκοσμιοποίησης υποστηρίζουν ότι δεν είναι, όπως δηλώνουν οι υποστηρικτές της, μια αναπόφευκτη διαδικασία η οποία πηγάζει φυσικά από τις οικονομικές ανάγκες όλων. Οι επικριτές συνήθως επισημαίνουν ότι η παγκοσμιοποίηση είναι μια διαδικασία που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιρειών, και αντιτάσσουν τη δυνατότητα καθιέρωσης εναλλακτικών θεσμών και πολιτικών, οι οποίοι θα αντιμετωπίσουν τις επιθυμίες των φτωχών και [[εργατική τάξη|εργατικών τάξεων]] στον κόσμο, καθώς και τα [[περιβαλλοντικά θέματα]], με πιο δίκαιο και σωστό τρόπο.<ref>[http://www.forumsocialmundial.org.br/index.php?cd_language=2&id_menu= Fórum Social Mundial]</ref> Το κίνημα είναι πολύ ευρύ και περιλαμβάνει εθνικοαπελευθερωτικές ομάδες, [[Αριστερά (πολιτική)|αριστερά]] κόμματα, [[αναρχισμός|αναρχικούς]], [[οικολογικό κίνημα|οικολόγους]], αγροτικές [[συντεχνία|συντεχνίες]], [[αντιρατσισμός|αντιρατσιστικές]] οργανώσεις, [[θρησκεία|θρησκευτικές]] οργανώσεις, κλπ. Κάποιοι ζητούν μεταρρυθμίσεις (για ένα «πιο ανθρώπινο» είδος καπιταλισμού), ενώ άλλοι έχουν πιο επαναστατική προσέγγιση (υποστηρίζοντας εναλλακτικές προτάσεις στον καπιταλισμό) και άλλοι αντιδρούν θεωρώντας την παγκοσμιοποίηση ως καταστροφική για τη βιομηχανία και την απασχόληση της χώρας τους.
Αναφορικά με το φλέγον θέμα της παγκόσμιας μετανάστευσης, η διαμάχη εκτυλίσσεται γύρω από τις αιτίες (σε τι βαθμό είναι εθελοντική ή υποχρεωτική, απαραίτητη ή όχι), αλλά και τις συνέπειες (κατά πόσο είναι ωφέλιμη ή όχι, αν συμφέρει κοινωνικά ή περιβαλλοντικά). Οι υποστηρικτές θεωρούν τη μετανάστευση απλά σαν μια διαδικασία κατά την οποία μέλη του εργατικού δυναμικού μπορούν να πάνε από μία χώρα σε άλλη για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, ενώ οι επικριτές δίνουν έμφαση στις αρνητικές συνέπειες, όπως την οικονομική, πολιτική και περιβαλλοντική ανασφάλεια, και επισημαίνουν τον συσχετισμό μεταξύ μετανάστευσης και της τεράστιας ανάπτυξης φτωχών συνοικιών σε πόλεις του αναπτυσσόμενου κόσμου. Σύμφωνα με το ''The Challenge of Slums'', έκθεση που εξέδωσε ο [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών]] το 2003, «η κυκλική φύση του καπιταλισμού, η αυξημένη ζήτηση για ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό σε σχέση με το ανειδίκευτο, και οι αρνητικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης — και ιδιαίτερα οι απότομες βελτιώσεις και επιδεινώσεις της οικονομίας ανά τον κόσμο που συμβάλλουν στην ανισότητα και τη μη ομοιόμορφη κατανομή του νέου πλούτου — συμβάλλουν στην τεράστια ανάπτυξη των φτωχογειτονιών».<ref>http://www.unhabitat.org/documents/media_centre/sowc/Featurerace.pdf</ref>
Διάφορες πτυχές της παγκοσμιοποίησης θεωρούνται ζημιογόνες από πολλές ομάδες [[ακτιβισμός|ακτιβιστών]], καθώς και από [[εθνικισμός|εθνικιστές]]. Έτσι, περί τα τέλη της δεκαετίας του '90 σφυρηλατήθηκε ένα ετερόκλητο, διεθνές κίνημα το οποίο έγινε γνωστό κυρίως από τις αναταραχές, τις διαδηλώσεις και τις συγκρούσεις που ξέσπασαν το 1999 στο [[Σιάτλ]] των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του [[Συνέδριο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου του 1999|Συνεδρίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου]]. Παρόμοιες συγκρούσεις επαναλήφθηκαν το [[2001]] στη [[Γένουα]] της [[Ιταλία]]ς, στην [[27η Σύνοδος των G8|27η Σύνοδο των G8]]. Το κίνημα αυτό, το οποίο χαρακτηρίζεται κυρίως από έναν [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστικό]] και οικολογικό χαρακτήρα, δεν έχει συγκεκριμένο όνομα. Ο όρος ''ενάντια στην παγκοσμιοποίηση'' ή ''κατά της παγκοσμιοποίησης'' χρησιμοποιείται συχνά από τα ΜΜΕ, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση, καθώς πολύ συχνά οι ακτιβιστές αντιτίθενται σε συγκεκριμένες πτυχές της παγκοσμιοποίησης και όχι σε ολόκληρο το φαινόμενο. Ακτιβιστές όπως ο [[Νόαμ Τσόμσκι]] είπαν ότι ο όρος αυτός δεν έχει νόημα, αφού στόχος του κινήματος είναι η παγκοσμιοποίηση της δικαιοσύνης<ref>[http://www.chomsky.info/interviews/20050311.htm On Globalization, Iraq, and Middle East Studies, Noam Chomsky interviewed by Danilo Mandic]</ref> (βλ. [[Κίνημα Παγκόσμιας Δικαιοσύνης]]). Πολλοί ακτιβιστές έχουν ως σύνθημα το «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», το οποίο έχει δώσει ονόματα όπως το ''altermondialisme'' στα [[γαλλικά]].
Υπάρχουν πολλά είδη «αντι-παγκοσμιοποίησης». Σε γενικές γραμμές, οι πολέμιοι ισχυρίζονται ότι τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης δεν ήταν αυτά που προβλέφθηκαν όταν ξεκίνησαν οι προσπάθειες για απελευθέρωση του εμπορίου και ότι πολλοί οργανισμοί που είναι αναμεμιγμένοι στο σύστημα της παγκοσμιοποίησης δεν λαμβάνουν υπ' όψη τα συμφέροντα των φτωχότερων χωρών, της εργατικής τάξης και του φυσικού [[περιβάλλον]]τος.
Στο επίπεδο της οικονομίας, θεωρητικοί που υποστηρίζουν το [[δίκαιο εμπόριο]] δηλώνουν ότι το [[ελεύθερο εμπόριο]] χωρίς περιορισμούς ευνοεί τους πλούσιους σε βάρος των φτωχών. Ορισμένοι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης βλέπουν το φαινόμενο ως την προώθηση των συμφερόντων των εταιρειών, με πρόθεση να περιοριστούν οι ατομικές ελευθερίες στο όνομα του κέρδους. Υποστηρίζουν επίσης ότι η αυξανόμενη αυτονομία και δύναμη των εταιρειών καθορίζει την πολιτική των κρατών.
Η οικονομική κρίση που ξέσπασε στην ανατολική Ασία το 1997, ξεκινώντας από την εύθραυστη οικονομία της [[Ταϊλάνδη]]ς για να εξαπλωθεί γρήγορα στη [[Μαλαισία]], την [[Ινδονησία]] και τη [[Νότια Κορέα]] και σιγά σιγά έγινε αισθητή σε όλο τον κόσμο, έδειξε τους νέους κινδύνους και την αστάθεια των ευμετάβλητων παγκοσμιοποιημένων αγορών. Η εκχώρηση χρημάτων που ακολούθησε από το [[ΔΝΤ]] ήταν υπό όρους για πολιτικές αλλαγές, κάτι οι πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης είδαν ως νεοαποικιακό πλήγμα στην εθνική κυριαρχία των κρατών.
Η κύρια αντίδραση είναι στη [[νεοφιλελευθερισμός|νεοφιλελεύθερη]] πτυχή της παγκοσμιοποίησης, βασικοί εκφραστές της οποίας θεωρούνται κυβερνήσεις και άλλοι φορείς με μεγάλη δύναμη (όπως το [[Διεθνές Νομισματικό Ταμείο]] και η [[Παγκόσμια Τράπεζα]]), οι οποίοι - σύμφωνα με τους πολέμιους - δεν ενδιαφέρονται για τους λαούς, αλλά για τα συμφέροντα των εταιρειών. Πολλά συνέδρια και συναντήσεις μεταξύ υπουργών εμπορίου και οικονομικών των ισχυρών χωρών συνοδεύτηκαν από διαμαρτυρίες, καμιά φορά βίαιες, από ομάδες που αντιτίθενται στην εταιρική παγκοσμιοποίηση. Ορισμένοι έχουν εκφράσει την άποψη ότι η παγκοσμιοποίηση είναι ταυτόχρονα αναπόφευκτη συνέπεια αλλά και αιτία του νεοφιλελευθερισμού, η οποία συνίσταται κυρίως στην απελευθέρωση των [[αγορά κεφαλαίου|αγορών κεφαλαίου]] και στην κατάργηση [[δασμός|δασμών]] και ρυθμιστικών ελέγχων στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα την υπερσυγκέντρωση πλούτου στα χέρια των πιο ανταγωνιστικών πολυεθνικών εταιρειών εις βάρος των επί μέρους τοπικών κοινωνιών.
Ακτιβιστές που είναι εναντίον της παγκοσμιοποίησης αντιδρούν επίσης στο γεγονός ότι η τρέχουσα παγκοσμιοποίηση παγκοσμιοποιεί το κεφάλαιο και τις επιχειρήσεις, αλλά όχι τους ανθρώπους και τις [[συντεχνία|συντεχνίες]], υποδεικνύοντας τους αυστηρούς ελέγχους μετανάστευσης σε όλες σχεδόν τις χώρες και την απουσία εργατικών δικαιωμάτων σε πολλές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Μερικές ομάδες που τάσσονται εναντίον ισχυρίζονται ότι η παγκοσμιοποίηση είναι [[ιμπεριαλισμός|ιμπεριαλιστική]], και είναι ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στον [[Πόλεμος του Ιράκ|πόλεμο του Ιράκ]] και συμβάλλουν στην εισροή κεφαλαίων στις ΗΠΑ αντί στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Έτσι, από μία άποψη, η «παγκοσμιοποίηση» είναι άλλος ένας όρος για την «[[αμερικανοποίηση]]», καθώς κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ είναι μια από τις πολύ λίγες χώρες που πραγματικά επωφελούνται από την παγκοσμιοποίηση.
Μία πιο συντηρητική παράταξη που αντιτίθεται στην παγκοσμιοποίηση είναι οι εθνικιστές που υποστηρίζουν ένα ισχυρό κράτος και οι οποίοι φοβούνται ότι η παγκοσμιοποίηση συρρικνώνει τον ρόλο των [[εθνικό κράτος|εθνικών κρατών]] στη διεθνή πολιτική, καθώς και ότι οι [[μη κυβερνητικές οργανώσεις]] τα αποδυναμώνουν. Παραδείγματα αυτής της αντίληψης είναι ο [[Πατ Μπιουκάναν]] και ο [[Ζαν Μαρί Λεπέν]].
Πολλοί έχουν επικρίνει την έλλειψη ενότητας και προσανατολισμού του κινήματος, αν και άλλοι, όπως ο [[Νόαμ Τσόμσκι]] έχουν δηλώσει ότι αυτή η απουσία συγκέντρωσης μπορεί να είναι και ένα δυνατό σημείο.
== Παραπομπές ==
<references/>
== Βιβλιογραφία ==
=== Στα αγγλικά ===
* Thomas L. Friedman, The World Is Flat. Farrar, Straus and Giroux, 2006. ISBN 0-374-29279-5
* Alex MacGillivray, A Brief History of Globalization: the Untold Story of our Incredible Shrinking Planet. Carroll & Graf, 2006. ISBN 0-7867-1710-6
* Manfred Steger. Globalization: A Very Short Introduction. Oxford University Press, 2003. ISBN 0-19-280359-X
* Joseph E. Stiglitz. Making Globalization Work. New York : W.W. Norton, 2006. ISBN 0-393-06122-1
* Joseph E. Stiglitz. Globalization and Its Discontents. New York : W.W. Norton, 2002. ISBN 0-393-32439-7
=== Μεταφρασμένη στα ελληνικά ===
* Dani Rodrik, [http://www.kritiki.gr/Rodrik/TheGlobalizationParadox Το παράδοξο της παγκοσμιοποίησης, Η δημοκρατία και το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας] (εκδ. Κριτική, 2012)
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6279679.stm Globalisation shakes the world] BBC News
* [http://www.gtinitiative.org Great Transition Initiative] Εναλλακτικά σενάρια της παγκοσμιοποίησης
* [http://www.amazon.com/dp/0195170253 ''In Defense of Globalization''], του Jaqdish Bhaqwati, ISBN 0-19-517025-3
* [http://www.globalization101.org Globalization101.org ]
* [http://yalepress.yale.edu/yupbooks/book.asp?isbn=0300107773 ''Why Globalization Works''] του Martin Wolf, ISBN 0-300-10777-3.
** <small>[http://www.futurecasts.com/Wolf,%20Why%20Globalization%20Works%20(I).htm Part I: Globalization of Market Systems]</small>
** <small>[http://www.futurecasts.com/Wolf,%20Why%20Globalization%20Works%20(II).htm Part II: Criticism of Market System Globalization]</small>
* [http://www.globalization-index.org/ Index of Globalization]
* [http://www.polyarchy.org/essays/english/globalism.html Globalism/Antiglobalism]
* [http://yaleglobal.yale.edu YaleGlobal Online] - Ηλεκτρονική έκδοση του Yale Center for the Study of Globalization
* [http://plato.stanford.edu/entries/globalization/ Stanford Encyclopedia of Philosophy]
* [http://www.sciam.com/article.cfm?chanID=sa006&articleID=0004B7FD-C4E6-1421-84E683414B7F0101 Scientific American Magazine (April 2006 Issue) Does Globalization Help or Hurt the World's Poor?]
* [http://www.dollarsandsense.org/archives/2000/0300collect.html "The ABCs of the Global Economy"] από το περιοδικό Dollars & Sense
* [http://video.google.com/videoplay?docid=5633239795464137680&q=Globalization Globalization is Good] - ντοκιμαντέρ του Johan Norberg για τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης και τις συνέπειες της απουσίας της
* [http://www.counterpunch.com/roberts09302006.html "As Jobs Leave America's Shores..."]
* [http://www.cuhk.edu.hk/soc/courses/ih/globalization/lect01/e_lecture-eng-01.htm Globalization] - Support Program on Integrated Humanities
* [http://citeseer.ist.psu.edu/297077.html The Causes Of Globalization] (ResearchIndex)
* [http://www.interkulti.net/Globalization/index.htm interKulti's Globalization Portal]
* [http://www.hindu.com/thehindu/nic/stiglitz/index.htm Making Globalization Work] - Διάλεξη του Joseph Stiglitz που δόθηκε στο Chennai στις 4 Ιανουαρίου 2007
* [http://www.atkearney.com/main.taf?p=5,4,1,127 A.T. Kearney/Foreign Policy Globalization Index 2006]
{{Ενσωμάτωση κειμένου|en|Globalization}}
[[Κατηγορία:Παγκοσμιοποίηση| ]]
{{Link FA|id}}
{{Link FA|mk}}
| 