Πλοίο-φάντασμα

Πλοίο-φάντασμα αποκαλείται ένα σκάφος που πλέει στην ανοιχτή θάλασσα, χωρίς να υπάρχει άνθρωπος για να το κυβερνήσει. Σπανιότερα, ο όρος χρησιμοποιείται για σκάφη που έχουν εγκαταλειφθεί σε κάποιο λιμάνι, περιμένοντας την πώλησή τους σε κάποιο διαλυτήριο.

Η ναυτική ιστορία (αλλά και μυθολογία) είναι γεμάτη από πλοία-φαντάσματα. Αρκετές περιπτώσεις έχουν εξακριβωθεί ιστορικά, κατά τις οποίες το πλήρωμα εκκένωσε το σκάφος ή πέθανε εν πλω και αυτό συνέχισε να κινείται για κάποιο ικανό χρονικό διάστημα, μέχρι να ναυαγήσει ή να ανακαλυφθεί από παραπλέοντα σκάφη. Υπάρχουν όμως και άλλες που ανάγονται ξεκάθαρα στη σφαίρα του θρύλου και της δεισιδαιμονίας, με γνωστότερο παράδειγμα τον Ιπτάμενο Ολλανδό, για τον οποίο οι διηγήσεις ξεκίνησαν το 17ο αιώνα και έγιναν πολύ δημοφιλείς στο ευρύ κοινό κατά το 19ο, σε βαθμό που αρκετοί ναυτικοί ήταν σίγουροι ότι τον συνάντησαν σε κάποιο ταξίδι τους, ανάμεσά τους και ο Βρετανός μονάρχης Γεώργιος Ε΄ (είχε υπηρετήσει στο πολεμικό ναυτικό ως πρίγκιπας).

Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις, όπου είναι δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και μύθου. Από το Μεσαίωνα και τους πρώτους αιώνες της σύγχρονης εποχής, σώζονται αναφορές για πλοία-φαντάσματα, των οποίων το πλήρωμα είχε πεθάνει από κάποια ασθένεια και θα την μετέδιδαν σε όποιον τα συναντούσε. Είτε είναι όλες πραγματικές είτε όχι, κάπως έτσι έφτασε στην Ιταλία ο φοβερός Μαύρος Θάνατος στα μέσα του 14ου αιώνα. Αντίστοιχη νεότερη ιστορία είναι αυτή της αγγλικής ημιολίας Τζένι που φέρεται να χάθηκε στο Πέρασμα Ντρέικ (νοτίως του Ακρωτηρίου Χορν) το 1823, για να ανακαλυφθεί στο Νότιο Ωκεανό δεκαεπτά χρόνια αργότερα, με τα πτώματα του πληρώματος παγωμένα.

Ενδεικτικά ιστορικά παραδείγματα

Μέρι Σελέστ (1872)

Το Νοέμβριο του 1872, το εμπορικό βριγαντίνο Μέρι Σελέστ απέπλευσε από το Στάτεν Άιλαντ της Νέας Υόρκης με προορισμό την ιταλική πόλη Γένοβα. Το βράδυ της 4ης/5ης Δεκεμβρίου, εντοπίστηκε από άλλο πλοίο περίπου 600 μίλια δυτικά της Πορτογαλίας με νερά στα αμπάρια, παρέμενε όμως αξιόπλοο. Οι επιβαίνοντες (καπετάνιος, έξι άτομα κατώτερο πλήρωμα, η σύζυγος και η κόρη του καπετάνιου) ήταν άφαντοι, τα προσωπικά τους είδη και το εμπόρευμα άθικτο, όπως και προμήθειες έξι μηνών σε τρόφιμα και νερό. Η τελευταία καταχώρηση στο ημερολόγιο γέφυρας είχε γίνει έντεκα ημέρες νωρίτερα. Από τότε δε μαθεύτηκε τίποτα για την τύχη των αγνοουμένων, δίνοντας τροφή σε ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα μυστήρια της ναυτιλίας.

Μπεϊτσίμο (1931-1969)

Αρχές Οκτωβρίου 1931, το ατμόπλοιο Μπεϊτσίμο (SS Baychimo) παγιδεύτηκε στην παγωμένη θάλασσα έξω από το λιμάνι Μπάροου (βόρεια Αλάσκα), ενώ εκτελούσε εμπορικό δρομολόγιο στις κοινότητες Εσκιμώων του Καναδά και των ΗΠΑ. Μετά από κάποιες αποτυχημένες προσπάθειες να το «ξεκολλήσουν», το πλήρωμα βγήκε με τα πόδια στην ξηρά περιμένοντας πιο ευνοϊκές συνθήκες. Στις 24 Νοεμβρίου, μετά από ισχυρή χιονοθύελλα, το Μπεϊτσίμο εξαφανίστηκε. Όλοι πίστεψαν ότι βυθίστηκε, μέχρι που λίγες μέρες αργότερα εντοπίστηκε από έναν Ινουίτ κυνηγό φαλαινών παγιδευμένο σε νέο σημείο που απείχε 45 μίλια από το προηγούμενο. Στάλθηκε τότε από αέρος τμήμα του πληρώματος, το οποίο διέσωσε το φορτίο και εγκατέλειψε οριστικά το πλοίο, θεωρώντας πως αργά ή γρήγορα θα βυθιζόταν. Τις επόμενες δεκαετίες, όμως, αναγνωρίστηκε αρκετές φορές σε διάφορα σημεία του Αρκτικού Ωκεανού από Εσκιμώους - κάποιοι μάλιστα ανέβηκαν, αλλά λόγω ελλιπών γνώσεων ή κακών συνθηκών δεν έγινε εφικτό να το ελέγξουν. Τελευταία φορά εθεάθη το 1969 - πιστεύεται ότι λίγο αργότερα βυθίστηκε, χωρίς πάντως να έχουν βρεθεί συντρίμμια μέχρι σήμερα.

Λιουμπόφ Ορλόβα (2013)

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2013 και ενώ βρισκόταν σε διαδικασία ρυμούλκησης από τη Νέα Γη (ΒΑ Καναδάς) προς τον Άγιο Δομίνικο, όπου θα πουλιόταν για σκραπ, το μότορσιπ-κρουαζιερόπλοιο Λιουμπόφ Ορλόβα (MV Lyubov Orlova) αποκόπηκε από το ρυμουλκό για λόγους ασφαλείας και αφέθηκε να πλέει ανεξέλεγκτο. Έκτοτε έχει εντοπιστεί αρκετές φορές από δορυφόρους σε διάφορα σημεία του Ατλαντικού Ωκεανού, πιο πρόσφατα μερικές εκατοντάδες μίλια από τις ακτές της Ιρλανδίας, χωρίς όμως να έχει επιχειρηθεί η ανάκτηση του ελέγχου του.