Βικιπαίδεια

Αβδέλλα Γρεβενών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Αναίρεση έκδοσης 4088259 από τον 141.237.131.218 (Συζήτηση)
Nederland (συζήτηση | συνεισφορές)
1.054 επεξεργασίες
Πρόσθεση κειμένου και πηγών
Γραμμή 1:
{{coord|40|000|5325|N|21|707|4631|E|type:city_region:GR|display=title}}
{{Κωμόπολη χωριό
| όνομα = Αβδέλλα
| εικόνα = avdella01.JPG
| δήμος = [[ΚοινότηταΤοπική κοινότητα Αβδέλλας]]
| νομός = [[νομός Γρεβενών|Γρεβενών]]
| πληθυσμός = 448280
| έτος απογραφής = 20012011
| υψόμετρο = 1.300
| περιοχή =
| ιστοσελίδα =http://www.avdella.gr/
}}
Η '''Αβδέλλα''' (''Αβδέλα'') είναι χωριό και έδρα της ομώνυμης [[τοπικές κοινότητες της Ελλάδας|τοπικής κοινότητας]] και της ομώνυμης [[δημοτικές ενότητες της Ελλάδας|δημοτικής ενότητας]], του [[δήμοι της Ελλάδας|δήμου]] [[Γρεβενά|Γρεβενών]], της [[περιφερειακή ενότητα|περιφερειακής ενότητας]] (τέως νομού) [[νομός Γρεβενών|Γρεβενών]], στην [[περιφέρειες της Ελλάδας|περιφέρεια]] [[Δυτικής Μακεδονία|Δυτικής Μακεδονίας]], σύμφωνα με το πρόγραμμα ''Καλλικράτης''. <ref>statistics.gr</ref>.
Η '''Αβδέλα''' ή '''Αβδέλλα''' είναι ορεινό [[βλάχοι|βλαχοχώρι]] του νομού [[νομός Γρεβενών|Γρεβενών]]. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.230-1350 μέτρων στις πλαγιές της [[Πίνδος|Βόρειας Πίνδου]] και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας.
 
Πρίν το σχέδιο ''Καποδίστριας'', ανήκε στην [[επαρχία Γρεβενών]] του [[νομός Γρεβενών|νομού Γρεβενών]], στο γεωγραφικό διαμέρισμα [[Μακεδονία]]ς. <ref>Πάπυρος Λαρούς</ref>
Η Αβδέλλα αποτελεί έδρα κοινότητας και ο πληθυσμός της σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2001|απογραφή του 2001]] είναι 448 κάτοικοι<ref>[http://www.statistics.gr/gr_tables/S1101_SAP_1_TB_DC_01_03_Y.pdf Απογραφή 2001, ΕΣΥΕ]</ref>. Βρίσκεται στα όρια του εθνικού δρυμού της Πίνδου ([[Βάλια Κάλντα]]) και απέχει 44 χιλιόμετρα από τα [[Γρεβενά]].
==Πληθυσμιακά στοιχεία==
Η εξέλιξη πληθυσμού της Αβδέλλας έχει ως εξής: κάτοικοι 12 (1951), 2 (1961), 4 (1971), 130 (1991), 448 (2001), 280 (2011). <ref>Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006</ref><ref>Πάπυρος Λαρούς</ref><ref>Πρόγραμμα Καλλικράτης</ref><ref>statistics.gr</ref>
*Οι μεγάλες διακυμάνσεις οφείλονται στο ότι, άλλες απογραφές αναφέρονται στον μόνιμο πληθυσμό -τα μικρά νούμερα- και άλλες στον πραγματικό πληθυσμό -τα μεγάλα νούμερα-. Από αυτό το στοιχείο, φαίνεται καθαρά ότι πολλοί κάτοικοι έρχονται στο χωριό μόνο τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες. Για παράδειγμα, το 2001 ο πραγματικός πληθυσμός ήταν 448 άτομα, αλλά ο μόνιμος, μόλις 130. <ref>http://web.archive.org/web/20060716093733/http://www.statistics.gr/gr_tables/S1100_SAP_1_monimos2001.htm</ref>
==Διοικητικές μεταβολές==
*ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918
Ο οικισμός ορίζεται έδρα της κοινότητας Αβδέλας (νομός Κοζάνης)
16/05/1928
Το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Αβδέλλα
*ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010
Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αβδέλλας και προσαρτάται στο δήμο Γρεβενών (νομός Γρεβενών)
 
(Πηγή: eetaa.gr)
Πριν το [[1800]], το χωριό βρισκόταν στη θέση «Φαντίνες», αλλά οι κάτοικοι, κυρίως μεγάλες οικογένειες Βλάχων κτηνοτρόφων μετακινήθηκαν στη σημερινή θέση λόγω καλύτερου κλίματος. ▼
==Γεωγραφία==
Η Αβδέλλα είναι χαρακτηρισμένος ως αγροτικός ορεινός οικισμός, κτισμένος σε υψόμετρο 1300. Βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νομού Γρεβενών, κοντά στα όρια με το νομό Ιωαννίνων. Απέχει από τα Γρεβενά, 43 χλμ. περίπου, προς τα ΝΔ. Το χωριό είναι κτισμένο στις ανατολικές κλιτύς της Βόρειας Πίνδου, σε κατάφυτη περιοχή και στα όρια του εθνικού δρυμού [[Βάλια Κάλντα]], σε μεγάλο υψόμετρο. <ref>Εκδόσεις «Ελλάδα»</ref><ref>Δομή</ref> αποτελώντας έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας.
 
Η τοπική κοινότητα καταλαμβάνει έκταση 58,94 χμ² (2001) και η πυκνότητα πληθυσμού είναι 8,43 κάτοικοι/χμ² (2001). <ref>statistics.gr</ref>
Με την υποταγή του χωριού στους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]], δόθηκε αυτονομία και άλλα προνόμια, τα οποία χάθηκαν κατά την εποχή του [[Αλή Πασά]]. Κατά την [[Ελληνική επανάσταση του 1821]] οι Αβδελλιώτες ξεσηκώθηκαν και προσέφεραν στον αγώνα. Σημαντικότερος αγωνιστής του '21 ήταν ο [[Μάρτος Ράμμος]], πρωτοπαλίκαρο του [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσου]]<ref>[http://www.xirolivado.gr/?p=770 Η Συμμετοχή Των Βλάχων - Αρμάνων στους Εθνικούς Αγώνες (Ομιλία του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ κ. Α. Μπουσμπούκη στο Πνευματικό κέντρο Ξηρολιβάδου Ημαθίας στις 3-8-2009)]</ref>. ▼
==Ιστορικά στοιχεία==
 
▲Πριν το [[1800]], το χωριό βρισκόταν στη θέση «Φαντίνες», αλλά οι κάτοικοι, κυρίως μεγάλες οικογένειες Βλάχων κτηνοτρόφων, μετακινήθηκαν στη σημερινή θέση λόγω καλύτερου κλίματος.
 
▲ΜεΜετά την υποταγή του χωριού στους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]], δόθηκε αυτονομία και άλλα προνόμια, τα οποία χάθηκαν κατά την εποχή του [[Αλή Πασά]]. Κατά την [[Ελληνική επανάσταση του 1821]] οι Αβδελλιώτες ξεσηκώθηκαν και προσέφεραν στον αγώνα. Σημαντικότερος αγωνιστής του '21 ήταν ο [[Μάρτος Ράμμος]], πρωτοπαλίκαρο του [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσου]]<ref>[http://www.xirolivado.gr/?p=770 Η Συμμετοχή Των Βλάχων - Αρμάνων στους Εθνικούς Αγώνες (Ομιλία του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ κ. Α. Μπουσμπούκη στο Πνευματικό κέντρο Ξηρολιβάδου Ημαθίας στις 3-8-2009)]</ref>.
 
Το [[1867]], στο χωριό ιδρύεται [[ρουμανία|ρουμανικό σχολείο]] από τον [[Αποστόλης Μαργαρίτης|Αποστόλη Μαργαρίτη]]<ref>[http://www.almyros.vlahoi.net/propaganda.htm Βλάχοι - Η ρουμανική προπαγάνδα]</ref><ref>Ласку, Стоjка. Од историjaта на ароманскиот печат во Македониjа. Списаниjата "Братство" и "Светлина", Скопjе 2007, с. 122</ref>.
 
Οι Αβδελλιώτες συμμετείχαν στο [[Μακεδονικός αγώνας|Μακεδονικό αγώνα]] με κυριότερους Μακεδονομάχους, τουςτούς [[Ζήσης Βέρρος|Ζήση Βέρρο]] και Ιωάννη Χατζηγιάννη<ref>Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 20</ref>. Το [[1905]], μια ομάδα εθνικιστικών (φιλο-ρουμανικών) οικογενειών υπέστη επίθεση στο δρόμο από Ελληνικά αποσπάσματα. Την ίδια χρονιά, Έλληνες αντάρτες έκαναν επιδρομή στο χωριό, σκότωσαν κάποιους από τους [[Ρουμανία|Ρουμανίζοντες]] αρχηγούς και έκαψαν σπίτια<ref>[http://www.jjkarag.snn.gr/Avdella%20stis%20arxes%20toy%20aiona.htm Η Αβδέλλα στις αρχές του αιώνα]</ref>.
 
Το χωριό κάηκε άλλη μια φορά στις [[14 Ιουλίου]] [[1944]], κατά την [[Κατοχή]], από τους Γερμανούς.
 
*Η Αβδέλλα είναι η ιδιαίτερη πατρίδα των Αδερφών Μανάκια, Μίλτου και Γιάννη, οι οποίοι ήταν οι πρώτοι Έλληνες κινηματογραφιστές και, προτομές τους βρίσκονται στην κεντρική πλατεία του χωριού, του [[βλάχικη γλώσσα|βλαχόφωνου]] [[Μακεδονομάχος|Μακεδονομάχου]] Βέρρου Ζήση και του [[ξυλογκυπτικήξυλογλυπτική|ξυλογλύπτη]] Δημήτρη Αγοράστη<ref>[http://www.avdella.gr/index.php?target=topics&topic_id=17 Κοινότητα Αβδέλλας<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>.
 
== Παραπομπές ==
{{Παραπομπές|2}}
{{παραπομπές}}
==Πηγές==
*Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
*Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
*Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
*Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
*Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
*http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/
*http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A1604/Other/A1604_SAP02_TB_DC_00_2001_03_F_GR.pdf
*eetaa.gr
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://www.grevena.gr/perivallon/index.php?option=com_content&task=view&id=140&Itemid=183 Ν.Α. Γρεβενών - Αβδέλλα]
Γραμμή 34 ⟶ 60 :
* [http://www.ert.gr/menoumellada/videos/makedonia/n.-grebenon-sto-xorio-abdella/details.htm ΕΡΤ - Μένουμε Ελλάδα - Στο χωριό Αβδέλλα]
* [http://www.math.upatras.gr/~panos/GreekVersion/Photos.html Συλλογή φωτογραφιών από το χωριό]
* [[Κατηγορία:Χωριά του νομού Γρεβενών]]▼
 
▲[[Κατηγορία:Χωριά του νομού Γρεβενών]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Αβδέλλα_Γρεβενών"