Τζέλα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Coord|37|04|16|N|14|13|26|E|format=dms|display=title}}

{{Πόλη (Ιταλία)

| Τύπος = Comune

| Μήκος = 14.25

| Πλάτος = 37.066667

}}

 

Η '''Γέλα''' ([[Ιταλική γλώσσα|ιταλ]]: Gela) είναι Ιταλική πόλη, στην επαρχία της Καλτανισέττα της περιφέρειας της [[Σικελία]]ς, με πληθυσμό 77.035 κατοίκων <ref>[http://censimentopopolazione.istat.it/ Censimento ISTAT 2012]</ref> και υπήρξε σημαντική αρχαία ελληνική αποικία.

 

 

== Ιστορία ==

=== Ίδρυση και πρώιμη ιστορία ===

Η πόλη, όπως μας αναφέρει ο [[Θουκυδίδης]], ιδρύθηκε γύρω στο 688 π.Χ, κατά την διάρκεια του [[δεύτερος ελληνικός αποικισμός|δεύτερου ελληνικού αποικισμού]], από τον Αντίφημο και τον Έντιμο, αποίκους από την [[Ρόδος|Ρόδο]] και την [[Κρήτη]]. Η πόλη αναπτύχθηκε γρήγορα και μετά από έναν αιώνα περίπου, το 580 π.Χ, ίδρυσε την αποικία του [[Ακράγαντας|Ακράγαντα]], η οποία όμως σύντομα αποσχίστηκε από τη Γέλα. <ref>Ιταλική Εγκυκλοπαίδεια Τreccani: ''"Secondo la tradizione, G. fu fondata da coloni di Rodi e di Creta nel 688 a.C.; combattendo contro i Siculi e i Sicani, i Geloi estesero la loro occupazione nella zona circostante. Questa vasta penetrazione ebbe il suo coronamento (580), nella fondazione di Agrigento, che presto però si staccò dalla madrepatria."''</ref>

 

=== Η περίοδος ακμής της πόλης ===

Οι αναφορές για την πόλη είναι ελάχιστες μέχρι τα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. Την περίοδο αυτή αναφέρεται πως την Γέλα κυβερνούσε ο τύραννος Κλέανδρος ο οποίος διατηρήθηκε στην εξουσία μεταξύ του 505 και 498 π.Χ. Μετά τον θάνατό του τον διαδέχτηκε ο αδελφός του [[Ιπποκράτης ο Γελαίος|Ιπποκράτης]] ο οποίος επέκτεινε την κυριαρχία της πόλης καταλαμβάνονταν τους [[Λεοντίνοι|Λεοντίνους]], την [[Ζάγκλη]] και την [[Νάξος (Σικελία)|Νάξο]]. Μόνο οι [[Συρακούσες]] με την βοήθεια των συγγενικών τους πόλεων της [[αρχαία Κόρινθος|Κορίνθου]] και της [[Κέρκυρα]]ς αντιστάθηκαν. Το 492 μετά την επανάσταση της πόλης [[Καμάρινα]]ς που ήταν αποικία των Συρακουσών ο Ιπποκράτης παρενέβη και εξαπέλυσε πόλεμο εναντίον των Συρακουσών. Έχοντας κερδίσει τους Συρακουσίους στον Έλωρο ποταμό πολιόρκησε τις Συρακούσες αλλά τελικά πείστηκε να αποσυρθεί διατηρώντας την κατοχή της Καμαρίνας. <ref>Ιταλική Εγκυκλοπαίδεια Τreccani: ''"Ippòcrate di Gela,Tiranno di Gela dal 498 al 491 a. C.; estese il dominio di Gela su Callipoli, Nasso, Zancle, Leontini. Quando i profughi Samî, venuti in Sicilia, occuparono Zancle, Ippòcrate si accordò con essi contro gli Zanclei che gli erano sottoposti. Poi si volse contro Siracusa e l'assediò finché non ottenne la concessione di Camarina"''.</ref> Τον Ιπποκράτη διαδέχτηκε ο [[Γέλων]] ο οποίος κατέλαβε τις Συρακούσες το 484 π.Χ. και μετέφερε την έδρα της διακυβέρνησής του εκεί. <ref>Ιταλική Εγκυκλοπαίδεια Τreccani: ''"Primo signore di G. fu Cleandro (dal 505 circa), cui successe il fratello Ippocrate e più tardi (491, secondo altri 486) Gelone che, impadronitosi di Siracusa, vi trasferì la capitale del suo Stato e più della metà della cittadinanza di G., che riacquistò l’indipendenza nel 466"''.</ref> Ο Γέλων αντιμετώπισε επιτυχώς τους [[Καρχηδόνα|Καρχηδόνιους]] μαζί με τον τύραννο του Ακράγαντα Θήρωνα, στην [[μάχη της Ιμέρας]] το 480 π.Χ. <ref>[http://img.pathfinder.gr/clubs/files/61405/37.html Διόδωρος Σικελιώτης,Η μάχη της Ιμέρας, xi. 20-23 (μετάφραση).]</ref>

 

 

</timeline>

==Φωτογραφίες==

<gallery widths=150px heights=150px>

Αρχείο:Gela - piazza Umberto I.JPG|Πιάτσα Ουμπέρτο, Γέλα.

Αρχείο:Monumento ai caduti a Gela.jpg|Μνημείο πεσόντων στη Γέλα.

== Παραπομπές ==

{{παραπομπές}}

==Πηγές==

*[http://www.treccani.it/enciclopedia/tag/gela/ Ιταλική Εγκυκλοπαίδεια Treccani(on-line έκδοση)]