Βικιπαίδεια

Κωνσταντινούπολη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Geilamir (συζήτηση | συνεισφορές)
8.140 επεξεργασίες
Γραμμή 17:
Η '''Κωνσταντινούπολη''' ή '''Κωνσταντινούπολις''' (παλαιότερα ''Πόλις'' και στην αρχαιότητα '''Βυζάντιον'''), ([[τουρκική γλώσσα|τουρκ.]]: İstanbul, [[IPA]]: [isˈtanbul], ''Ισταμπούλ''), γνωστή ως '''Ιστανμπούλ''', είναι η μεγαλύτερη πόλη και [[λιμάνι]] της [[Τουρκία]]ς. Συνιστά ταυτόχρονα κύριο πολιτισμικό, οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο της χώρας. Με πληθυσμό περίπου 12 εκατομμύρια κατοίκους, αποτελεί μια από τις πολυπληθέστερες πόλεις του κόσμου. Η Κωνσταντινούπολη είναι κτισμένη στη θέση της [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαίας ελληνικής]] πόλης [[Βυζάντιο]], που ονομάστηκε έτσι από τον [[Βύζας|Βύζαντα]] των [[Μέγαρα|Μεγάρων]], ο οποίος την ίδρυσε κατά το έτος [[667 π.Χ.]]. Από το 330 ονομάστηκε Κωνσταντινούπολις, μέχρι και την κατάκτησή της από τους [[Τουρκία|Τούρκους]]. Είναι κτισμένη στις δύο πλευρές του [[Κεράτιος κόλπος|Κερατίου Κόλπου]] (τουρκ. ''Haliç'') στη νότια είσοδο του στενού πορθμού του [[Βόσπορος|Βοσπόρου]], που με μήκος περίπου 35 χλμ. συνδέει τη [[Μαύρη Θάλασσα]] (τουρκ. ''Karadeniz'') στον βορρά με τη [[θάλασσα του Μαρμαρά]] στον νότο. Αποτελεί κατά αυτό τον τρόπο τη μοναδική πόλη στον κόσμο που βρίσκεται σε δύο ηπείρους, την [[Ευρώπη]] ([[Ανατολική Θράκη]]) και την [[Ασία]]<ref name="freely">Freely, 3</ref>. Η σύγχρονη πόλη χωρίζεται σε τρεις κύριες ζώνες που περιλαμβάνουν την παλαιά Κωνσταντινούπολη (τουρκ. ''Eminönü'' και ''Fatih''), την περιοχή του [[Μπέηογλου]] (τουρκ. ''Beyoğlu'') με τη συνοικία του [[Γαλατάς|Γαλατά]] και τον ομώνυμο πύργο, καθώς και το [[Σκούταρι]] (τουρκ. ''Üsküdar'') μαζί με άλλα προάστια που βρίσκονται στην απέναντι [[Ασία|ασιατική]] πλευρά του Βοσπόρου.
 
Στη μακραίωνη ιστορία της υπήρξε πρωτεύουσα τριών διαδοχικών αυτοκρατοριών: της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής]], της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] ([[324]] -[[1453]]), της βραχύβιας [[Λατινική Αυτοκρατορία|Λατινικής]] (1204-1261) και της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής]] ([[1453]]-[[1922]]) με συνέπεια την ανάδειξη πολιτισμών σε μια σύμμεικτη σήμερα παρουσία. Ως πρωτεύουσα της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] υπήρξε κέντρο του ελληνικού στοιχείου για περισσότερο από χίλια χρόνια. Οι ιστορικές περιοχές της πόλης, με σημαντικά μνημεία, ανήκουν από το 1985 στον κατάλογο [[Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ]] της [[UNESCO]]<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/356 UNESCO | Historic Areas of Istanbul]</ref>. Στα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης ανήκουν η [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγία Σοφία]], το [[Επταπύργιο]] και τα βυζαντινά τείχη, ο ναός και η πηγή της [[Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλή|Ζωοδόχου Πηγής]], το κτίριο του [[Πατριαρχείο|Πατριαρχείο]], το [[Φανάρι]] καθώς και το ανάκτορο [[Τοπ Καπί]], το τζαμί του Σουλεϊμάνς και το [[Μπλε Τζαμί|τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ]] («Μπλε τζαμί»).
 
== Ονομασίες ==
Γραμμή 52:
[[Αρχείο:Constantinople imperial district.png|center|thumb|700px|Χάρτης της περιοχής του Μεγάλου Παλατίου της Κωνσταντινούπολης. Απεικονίζονται ο Ιππόδρομος, η Αγία Σοφία και η Αγία Ειρήνη, καθώς και άλλα κτίρια. Η διάταξη των κτιρίων του ανακτορικού συμπλέγματος στηρίζεται σε λογοτεχνικές και ιστορικές αναφορές, καθώς σήμερα καλύπτεται από άλλα κτίρια.]]
 
Σημαντική επέκταση της πόλης δρομολογήθηκε επί της αυτοκρατορίας του [[Θεοδόσιος Β'´ (αυτοκράτορας)|Θεοδόσιου Β']] (408-450) και υπό την επίβλεψη του επάρχου των πραιτωρίων της Ανατολής Ανθέμιου, ο οποίος καθ' υπερβολή μπορεί να χαρακτηριστεί και δεύτερος ιδρυτής της Κωνσταντινούπολης<ref name=auto1>J. B. Bury, ό.π. 70</ref>. Το δυτικό τμήμα της πρωτεύουσας προωθήθηκε σε απόσταση ενός ρωμαϊκού μιλίου<ref name=auto1 />, ενώ συνολικά η εντός των τειχών έκτασή της διπλασιάστηκε<ref>Concina, 28</ref> Η ασφάλειά της ενισχύθηκε με μεσοπύργια που χτίστηκαν κατά μήκος των θαλάσσιων μετώπων, ενώ παράλληλα υιοθετήθηκε ένα καινοτόμο σχέδιο για τα χερσαία τείχη, γνωστά σήμερα ως [[θεοδοσιανά τείχη|Θεοδοσιανά]]<ref>H καινοτόμος παρέμβαση περιλάμβανε την κατασκευή διπλών τειχών. Το εσωτερικό, που αποτελούσε και την κύρια άμυνα, ήταν ύψους περίπου 11 μέτρων και ενισχυμένο με πύργους ύψους περίπου 20 μέτρων, τοποθετημένους ανά τακτά διαστήματα περίπου 65 μέτρων. Ένα δεύτερο προωθημένο τείχος, πάχους 0.5-2 μέτρων και ενισχυμένο επίσης με πύργους, προστατευόταν από εξωτερικά αναχώματα και συνεχή τάφρο (βλ. J.B. Bury, 70-71)</ref>.
Κατά την αυτοκρατορία του [[Ιουστινιανός Α΄|Ιουστινιανού Α']] (527-565), η μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της, με πληθυσμό που έφτανε περίπου τους 500.000 κατοίκους<ref name="britannica"/> και συνιστούσε ένα μωσαϊκό κοινοτήτων με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Σε αυτή την περίοδο επιχειρήθηκε μια νέα αναδιοργάνωση του αστικού τοπίου της πρωτεύουσας, όπως άλλωστε απαιτούσαν οι συνθήκες, με δεδομένες τις εκτεταμένες καταστροφές που επέφεραν η πυρκαϊά του 532 και τα γεγονότα της [[στάση του Νίκα|στάσης του Νίκα]]. Στο νέο πολεοδομικό πρόγραμμα περιλαμβάνονταν ο επαναπροσδιορισμός των θέσεων και των έργων που παρουσίαζαν το πρόσωπο της εξουσίας και η αποτύπωση αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών που αναδείκνυαν την πόλη ως χριστιανική πρωτεύουσα της οικουμένης<ref>Concina, 33-34</ref>. Ξεχωριστή συνεισφορά του Ιουστινιανού A' υπήρξε η ανέγερση αρκετών μοναστηριών και εκκλησιών, με πιο επιβλητική εκείνη της [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγίας Σοφίας]]<ref>Michael Maas (εκδ.), ''The Cambridge Companion to the Age of Justinian'', Cambridge University Press, 2005, σ. 79</ref>. Το [[542]] στην πόλη εξαπλώθηκε η νόσος της [[πανώλη]]ς που, όπως λέγεται, προκάλεσε τον θάνατο των 3/5 του πληθυσμού και σηματοδότησε μια περίοδο παρακμής της Κωνσταντινούπολης<ref name="britannica"/>. Η περίοδος από τον 7ο αιώνα μέχρι τον 9ο υπήρξε εν γένει μια κρίσιμη φάση στην ιστορία της πόλης, κατά την οποία πολιορκήθηκε από [[Πέρσες]] και [[Άβαροι|Αβάρους]] (626), [[Άραβες]] (674-78 και 717-18), [[Βούλγαροι|Βούλγαρους]] (813, 913), [[Ρώσοι|Ρώσους]] (860, 941, 1043) και [[Πετσενέγοι|Πετσενέγους]] (1090-91), αντιμετωπίζοντας επίσης επιδημίες και εσωτερικές συγκρούσεις.
 
Γραμμή 93:
<!--Infobox-->
<center>
{| class="wikitable" style="font-size:90%; width:100%; border:0px0; text-align:center; line-height:120%;"
| alignstyle="text-align:center;" colspan="14"|'''Κωσταντινούπολη, {{TUR}}'''
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color: #000080"navy; height=:17px;"17" |Μήνας
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Ιαν
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Φεβ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Μαρ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Απρ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Μάι
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Ιουν
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Ιουλ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Αυγ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Σεπ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Οκτ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Νοε
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Δεκ
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" | Έτος
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" |Μέγιστη καταγεγραμμένη θερμοκρασία (°C)
| style="background: #FFFF66ff6;" | 18,3
| style="background: #FFCC66fc6;" | 24,0
| style="background: #FFCC00fc0;" | 26,2
| style="background: #FFCC00fc0;" | 32,9
| style="background: #FF9900f90;" | 33,0
| style="background: #FF8000;" | 40,2
| style="background: #FF8000;" | 40,5
| style="background: #FF8000;" | 38,8
| style="background: #FF9900f90;" | 33,6
| style="background: #FF9900f90;" | 34,2
| style="background: #FFCC00fc0;" | 27,2
| style="background: #FFCC66fc6;" | 21,2
| style="background: #FF8000;" | 40,5
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" |Μέγιστη θερμοκρασία (°C)
| style="background: #FFFF99ff9; color:#000080navy;" | 8,7
| style="background: #FFFF99ff9; color:#000080navy;" | 9,1
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 11,2
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 16,5
| style="background: #FFCC66fc6; color:#000080navy;" | 21,4
| style="background: #FF9900f90; color:#000080navy;" | 26,0
| style="background: #FF9900f90; color:#000080navy;" | 28,4
| style="background: #FF9900f90; color:#000080navy;" | 28,5
| style="background: #FFCC00fc0; color:#000080navy;" | 25,0
| style="background: #FFCC66fc6; color:#000080navy;" | 20,1
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 15,2
| style="background: #FFFF99ff9; color:#000080navy;" | 9,7
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000000000;" | 18,3
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" |Μέση θερμοκρασία (°C)
| style="background: #FFFF99ff9; color:#000080navy;" | 5,8
| style="background: #FFFF99ff9; color:#000080navy;" | 5,9
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 7,6
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 12,1
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 16,7
| style="background: #FFCC66fc6; color:#000080navy;" | 21,0
| style="background: #FFCC66fc6; color:#000080navy;" | 23,4
| style="background: #FFCC66fc6; color:#000080navy;" | 23,6
| style="background: #FFCC66fc6; color:#000080navy;" | 20,2
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 16,0
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000080navy;" | 11,9
| style="background: #FFFF99ff9; color:#000080navy;" | 8,2
| style="background: #FFFF66ff6; color:#000000000;" | 14,3
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" |Ελάχιστη θερμοκρασίας (°C)
| style="background: #FFFFCCffc; color: black;" | 2,9
| style="background: #FFFFCCffc; color: black;" | 2,8
| style="background: #FFFFCCffc; color: black;" | 3,9
| style="background: #FFFF99ff9; color: black;" | 7,7
| style="background: #FFFF99ff9; color: black;" | 12,0
| style="background: #FFFF66ff6; color: black;" | 16,0
| style="background: #FFFF66ff6; color: black;" | 18,5
| style="background: #FFFF66ff6; color: black;" | 18,7
| style="background: #FFFF99ff9; color: black;" | 15,2
| style="background: #FFFF99ff9; color: black;" | 12,0
| style="background: #FFFF99ff9; color: black;" | 8,5
| style="background: #FFFFCCffc; color: black;" | 5,3
| style="background: #FFFF99ff9; color: black;" | 10,3
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" |Ελάχιστη καταγεγραμμένη θερμοκρασία (°C)
| style="background: #0033FF03f;" color: black;" | -10,4
| style="background: #0033FF03f;" color: black;" | -16,1
| style="background: #66CCFF6cf;" color: black;" | -7,0
| style="background: #AFEEEE;" color: black;" | -0,6
| style="background: #FFFFCCffc;" color: black;" | 3,6
| style="background: #FFFF99ff9;" color: black;" | 8,0
| style="background: #FFFF99ff9;" color: black;" | 10,5
| style="background: #FFFF99ff9;" color: black;" | 8,2
| style="background: #FFFFCCffc;" color: black;" | 5,2
| style="background: #FFFFCCffc;" color: black;" | 1,0
| style="background: #66CCFF6cf;" color: black;" | -4,0
| style="background: #0033FF03f;" color: black;" | -9,4
| style="background: #0033FF03f;" color: black;" | -16,1
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" |Βροχόπτωση (mm)
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 102,4
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 80,2
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 69,9
| style="background: #66CCFF6cf; color: black;" | 45,8
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 36,1
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 34,0
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 38,8
| style="background: #66CCFF6cf; color: black;" | 47,8
| style="background: #66CCFF6cf; color: black;" | 61,4
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 100,9
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 110,7
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 123,9
| style="background: #191970; color: white;" | 843,9
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" | Μέση Μηνιαία Υγρασία (%)
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 77
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 75
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 74
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 71
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 72
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 70
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 67
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 68
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 68
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 72
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 74
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 76
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 72
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" |Μέση ημέρες με το χιόνι
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 6
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 6
| style="background: #E0FFFF; color: black;" | 3
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #FFFFFFfff; color: black;" | 0
| style="background: #E0FFFF; color: black;" | 4
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 19
|-
! style="background: #99CCCC9cc; color:#000080navy;" height="16:16px;" |Μέση ημέρες με την βροχοπτώσεις
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 20
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 17
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 16
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 14
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 12
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 8
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 5
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 6
| style="background: #AFEEEE; color: black;" | 7
| style="background: #87CEEBskyBlue; color: black;" | 12
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 16
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 19
| style="background: #0033FF03f; color: black;" | 152
|-
| colspan="14" style="text-align:center;font-size:90%;"|Fonto: [[Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός]] ([[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|OHE]])<ref name="worldweather"/> Türkiye Meteoroloji Genel Müdürlüğü (DMI)<ref name="Meteor.gov.tr"/> [[BBC]] Weather Centre<ref>[http://www.bbc.co.uk/weather/world/city_guides/results.shtml?tt=TT004370 BBC Weather Centre - World Weather - Average Conditions - Istanbul]</ref> και Historical Weather Information for Istanbul<ref>[http://mristanblue.wordpress.com/2010/01/03/weather-statistics-for-istanbul/ Statistics: Historical Weather Information for Istanbul]</ref>
Γραμμή 349:
[[Κατηγορία:Ευρωπαϊκές πόλεις της Τουρκίας]]
 
 
== References ==
<references />
{{Link FA|af}}
{{Link FA|ar}}
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Κωνσταντινούπολη"