Ατούμ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 44:
== Η Μεμφιτική θεολογία ==
Στον κοσμογονικό μύθο της Μέμφιδας η αρχαϊκή παράδοση που φέρει τον Ατούμ δημιουργό του κοσμου αμφισβητήθηκε. Η δημιουργία αποδόθηκε στον θεό προστάτη της Μέμφιδας, τον [[Πτα]]. Το κείμενο, γνωστό επίσης ως ''Λίθος Σαμπάκα''{{fn|5}}, από τον Νούβιο βασιλέα [[Σαμπακά|Σαμπάκα]] (716-702 Π.Κ.Ε.) που ισχυρίστηκε ότι ανακάλυψε ένα αρχαίο αντίγραφο του κειμένου, απ’ όπου και το αντέγραψε. Αν και ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ότι τούτη η παράδοση είναι αρχαιότερη του Σαμπάκα κατά δύο χιλιετίες, οι περισσότεροι υποθέτουν πως η ανακάλυψη του κειμένου από τον Σαμπάκα κατά τον 8ο αιώνα ήταν απλά μια επινόηση, ένα τέχνασμα που είχε ως στόχο του τη νομιμοποίηση του Πτα ως αρχαιότερου θεού. Ούτως ή άλλως βέβαια στον ίδιο τον μύθο, αντίθετα από τον μύθο του Ατούμ, τα πρωταρχικά ύδατα και ο αρχέγονος λόφος δεν προηγούνται της εμφάνισης του Πτα, καθώς ο θεός εμφανίζεται ως συγχώνευση δύο άλλων θεοτήτων, του Τανενέν (θεού του αρχέγονου λόφου) και του Νουν (ως Πτα-Νουν πρωταρχικά ύδατα).
Οι πρώτες πράξεις δημιουργίας του Πτα περιλαμβάνουν τη δημιουργία του Ατούμ και των άλλων οκτώ μελών της Εννεάδας. Τούτο συνέβη όταν ο Πτα εξέφρασε τις σκέψεις του με λεκτικά σχήματα, εισάγοντας με αυτόν τον τρόπο την έννοια της δημιουργικής δύναμης του λόγου, όπως και στην Γένεση. Φαίνεται μάλιστα πως εκείνοι που συνέθεσαν τον [[μύθος|μύθο]], γνώριζαν ότι προέβαιναν σε μια ριζοσπαστική θεολογική ανανέωση. Ενώ η Εννεάδα του Ατούμ ήλθε σε ύπαρξη από το σπέρμα και τα δάκτυλα του Ατούμ, η Εννεάδα του Πτα είναι αποτέλεσμα των χειλιών και των δοντιών του, με τα οποία πρόφερε το όνομα όλων των δημιουργημένων πλασμάτων. Σύμφωνα με τη [[θεολογία]] της Μέμφιδας{{fn|6}}, ένα αποτέλεσμα της δημιουργικής διαδικασίας ήταν ότι ο Πτα συμμετείχε πλέον στα σώματα και στον λόγο των θεών. Βρισκόταν σε κάθε σώμα όλων των ζωντανών πλασμάτων επί της [[γη]]ς. Οι ελλείψεις, ωστόσο, που παρουσιάζει ο συγκεκριμένος μύθος ως προς τις θεογονικές του λεπτομέρειες, όπως και οι ελλείψεις του ως προς την καταγωγή της ανθρωπότητας, υποδηλώνουν ότι είναι μια μεταγενέστερη κατασκευή, που είχε ως στόχο της απλά την έμφαση στα πρωτεία του Πτα στη σειρά διαδοχής των θεών.
| |||