Βικιπαίδεια

Θεοδόσιος Α΄: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
CHE (συζήτηση | συνεισφορές)
62.032 επεξεργασίες
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ Επιμέλεια με τη χρήση AWB (10197)
Γραμμή 10:
|τόπος_στέψης =
|προκάτοχος = [[Ουάλης]] ([[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Ανατολή]])<br /> [[Γρατιανός]] ([[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Δύση]])
|διάδοχος = [[Αρκάδιος]] (Ανατολή)</br />[[Ονώριος]] (Δύση)
|τίτλος2 =
|περίοδος_εξουσίας2=
Γραμμή 23:
|προκάτοχος3 =
|διάδοχος3 =
|σύζυγος = Αιλία Φλασίλλα</br />Γάλλα
|επίγονοι = [[Αρκάδιος]]</br />[[Ονώριος]]</br />Πουλχερία</br />Γρατιανός</br />Γάλλα Πλακιδία</br />Ιωάννης
|βασιλικός_οίκος = [[Θεοδοσιανή Δυναστεία]]
|πατέρας = Φλάβιος Θεοδόσιος
Γραμμή 36:
|υπογραφή =
}}
Ο '''Θεοδόσιος Α'''' (Flavius Theodosius Augustus<ref>Στα κλασικά λατινικά, το όνομα του Θεοδόσιου θα αναγραφόταν ως FLAVIVS THEODOSIVS AVGVSTVS.</ref>, [[11 Ιανουαρίου]] [[347]] – [[17 Ιανουαρίου]] [[395]]), γνωστός και ως '''Μέγας Θεοδόσιος''', ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το [[379]] έως το [[395]]. Βασίλευσε ως συναυτοκράτορας αρχικά με το Γρατιανό και [[Ουαλεντινιανός Β΄|Ουαλεντινιανό Β΄]] μέχρι το [[383]], στη συνέχεια μόνο με τον Ουαλεντινιανό Β' και από το [[392]] και μετά με συναυτοκράτορα τον γιο του [[Αρκάδιος|Αρκάδιο]]
 
Υπήρξε ο τελευταίος αυτοκράτορας της ενιαίας [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] (μετέπειτα Ανατολικής και Δυτικής) όταν ο ίδιος χωρίς αιτία πολέμου ή στάσης προέβη στην κατάτμησή της προκειμένου να διασφαλίσει αυτοκρατορικό θρόνο στους γιους του Αρκάδιο και Ονώριο, (μοναδική περίπτωση στη παγκόσμια ιστορία). Διέδωσε τον Χριστιανισμό σε όλη την Αυτοκρατορία , καταστρατηγώντας το περίφημο [[Διάταγμα των Μεδιολάνων]]. Υπήρξε ικανότατος στρατιωτικός αλλά ουσιαστικά άσκησε τη διοίκηση της αυτοκρατορίας όσο ο Ουαλεντινιανός Β' ήταν ανήλικος. Παντρεύτηκε αρχικά την Φλασίλλα με την οποία απέκτησε τον Αρκάδιο, τον Ονώριο και την Πουλχερία και αργότερα την αδερφή του Ουαλεντινιανού Γάλλα ή Γκάλλα, κόρη της Ιουστίνας από την οποία απέκτησε την [[Γάλλα Πλακιδία]], ή Γκάλλα Πλακιντία.
Γραμμή 47:
Κατά την απουσία του Θεοδόσιου στις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ιταλία και κατά την παραμονή του εκεί για επιβολή της ειρήνης, ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης στασίασε και σκότωσε τους στρατηγούς και τους μισθοφόρους Γότθους του αυτοκράτορα με τους οποίους ο Θεοδόσιος είχε κάνει συμφωνία για να σταματήσει τις επιθέσεις του, ο λαός έδεσε τα κορμιά τους στα άλογα και τους έσυρε στην πόλη για να τους εξευτελίσει τότε ο Θεοδόσιος αγανάκτησε και ενώ μέγα πλήθος παρακολουθούσε τις Ιπποδρομίες διέταξε τους μισθοφόρους να σφάξουν τον άμαχο πληθυσμό. Αυτό αποτέλεσε ένα από τα τραγικότερα σημεία της Βυζαντινής ιστορίας. Η επίθεση του Θεοδόσιου χαρακτηρίζεται πολιτική καθότι είχε έρθει σε συμφωνία με τους Γότθους για να σταματήσουν οι καταστροφικές επιδρομές τους στην Ελλάδα και όχι θρησκευτική καθότι η Θεσσαλονίκη ήταν το κέντρο του Χριστιανισμού στην βόρεια Ελλάδα έπειτα από την πρώτη αποστολή του Παύλου εκεί το 54 μ.Χ. Γι’ αυτό και στην αρχή ο Μέγας Κωνσταντίνος θέλησε να κάνει πρωτεύουσα την Θεσσαλονίκη, την οποία μάλιστα αποπεράτωσε και μερικά έργα οχύρωσης, μέχρις ώσπου να επιλέξει εν τέλει το Βυζάντιο ως νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας.
Στις [[27 Φεβρουαρίου]] του [[380]] αναγνώρισε τον [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμό]] ως την επίσημη θρησκεία της αυτοκρατορίας δηλώνοντας ''«επιθυμούμε όλα τα διάφορα υπήκοα έθνη [...] να ακολουθούν την Θρησκεία που παραδόθηκε στους Ρωμαίους από τον άγιο απόστολο Πέτρο»'' και στις [[8 Νοεμβρίου]] του [[392]] έθεσε εκτός νόμου τις αρχαίες θρησκείες<ref>''[[Θεοδοσιανός Κώδιξ]]'' 16.1.2. Διαθέσιμο το απόσπασμα στα λατινικά [http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber16.htm#1 εδώ], στον ιστότοπο [http://ancientrome.ru/ ancientrome.ru].</ref> <ref>Παναγιώτης Δρακόπουλος, ''Μεσαίωνας - Ελληνικός και Δυτικός (Φιλοσοφία και προφητεία)'', εκδ. Παρουσία, Αθήνα 2002. Διαθέσιμο απόσπασμα [http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/drakopoulos_secular.html εδώ], στον ιστότοπο [http://www.myriobiblos.gr myriobiblos.gr].</ref>. Στις [[2 Μαΐου]] του [[381]] εξέδωσε το λεγόμενο «έδικτο κατά των αποστατών»<ref>''Θεοδοσιανός Κώδιξ'' 16.7.1. Διαθέσιμο το απόσπασμα στα λατινικά [http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber16.htm#7 εδώ], στον ιστότοπο [http://ancientrome.ru/ ancientrome.ru].</ref> με το οποίο τιμωρούσε με πλήρη στέρηση δικαιωμάτων δικαιοπραξίας όλους τους πρώην χριστιανούς που επέστρεφαν στην Εθνική Θρησκεία. Στις [[21 Δεκεμβρίου]] του [[382]] απαγόρευσε με ποινή θανάτου και δήμευση της περιουσίας των ενόχων Εθνικών (που χαρακτηρίζονται ''«παράφρονες»'' και ''«ιερόσυλοι»''), κάθε μορφή [[θυσία|θυσίας]]ς, μαντικής, ψαλμωδιών προς τιμή των Θεών ή τις απλές επισκέψεις σε αρχαίους Ναούς<ref>''Θεοδοσιανός Κώδιξ'' 16.10.7. Διαθέσιμο το απόσπασμα στα λατινικά [http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber16.htm#10 εδώ], στον ιστότοπο [http://ancientrome.ru/ ancientrome.ru].</ref>.
 
Το [[384]] διέταξε την κατεδάφιση ή το σφράγισμα Εθνικών Ιερών<ref>«Εάν κάποια αγάλματα βρίσκονται ακόμη μέσα στους Ναούς και τα Ιερά και έχουν δεχθεί ή δέχονται ακόμη την λατρεία των ειδωλολατρών, όπου κι αν συμβαίνει αυτό, θα ξεριζωθούν εκ θεμελίων, αναγνωρίζοντας ότι αυτό έχει διαταχθεί κατ' επανάληψη και πολύ συχνά. Τα ίδια τα κτίρια των Ναών που βρίσκονται μέσα σε πόλεις ή κωμοπόλεις, ή έξω από αυτές, θα παραδοθούν σε δημόσια χρήση και θα καταστραφούν οι ανά τόπους βωμοί». (''Θεοδοσιανός Κώδιξ'' 16.10.19. Διαθέσιμο το απόσπασμα στα λατινικά [http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber16.htm#10 εδώ], στον ιστότοπο [http://ancientrome.ru/ ancientrome.ru].) «Απαγορεύουμε σε εκείνους που έχουν μιαρές ειδωλολατρικές πεποιθήσεις να προσφέρουν τις καταραμένες τους θυσίες και να ασκούν όλες τις άλλες καταδικαστέες πρακτικές τους. Διατάσσουμε δε όλα τα Ιερά και οι Ναοί τους που στέκουν ακόμη, να καταστραφούν με πρωτοβουλία των τοπικών διοικητών και να εξαγνισθούν τα απομεινάρια τους με την ύψωση του σημείου της σεβαστής χριστιανικής θρησκείας. Όλοι ας γνωρίζουν ότι αν παραβάτης του παρόντος νόμου παραπεμφθεί με επαρκείς αποδείξεις ενώπιον δικαστού, θα τιμωρηθεί με την ποινή του θανάτου». (''Θεοδοσιανός Κώδιξ'' 16.10.25. Διαθέσιμο το απόσπασμα στα λατινικά [http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber16.htm#10 εδώ], στον ιστότοπο [http://ancientrome.ru/ ancientrome.ru].)</ref> <ref>Σύμφωνα με τις παραπομπές του Κυρ. Σιμόπουλου και άλλων ερευνητών, συγκεκριμένο διάταγμα για κατεδάφιση Ελληνικών ναών (με μικρή σχετικά εφαρμογή στην πράξη και αυτού ακόμη) εξεδόθη από τον Αρκάδιο και μετά, όχι από τον Μέγα Θεοδόσιο.</ref> και υπέγραψε νέα απαγόρευση των θυσιών, ενώ στις [[24 Φεβρουαρίου]] του [[391]] ανανέωσε την πλήρη απαγόρευση των θυσιών, των επισκέψεων σε Εθνικούς Ναούς: ''«Κανείς δεν θα μολυνθεί με θυσίες και σφάγια, κανείς δεν θα πλησιάσει ή θα εισέλθει σε Ναούς, ούτε θα σηκώσει τα μάτια σε εικόνες φτιαγμένες από ανθρώπινο χέρι, διαφορετικά θα είναι ένοχος μπροστά στους ανθρώπινους και τους θεϊκούς νόμους»''<ref>''Θεοδοσιανός Κώδιξ'' 16.10.10. Διαθέσιμο το απόσπασμα στα λατινικά [http://ancientrome.ru/ius/library/codex/theod/liber16.htm#10 εδώ], στον ιστότοπο [http://ancientrome.ru/ ancientrome.ru].</ref>. Ως συνέπεια της διογκούμενης έλλειψης ανεκτικότητας, το [[392]] καταστράφηκε ο μεγάλος ναός του [[Σέραπις|Σέραπι]] στην [[Αλεξάνδρεια (Αιγύπτου)|Αλεξάνδρεια]] της Αιγύπτου. Σταμάτησαν να δίνονται επιχορηγήσεις προς τα παγανιστικά ιερατεία, ενώ αυξήθηκε η [[οχλοκρατική βία]] εναντίον των παγανιστικών ναών και ομοιωμάτων με την υποκίνηση των [[Μοναχισμός|μοναχών]]<ref>«Στο επίπεδο του λαού, οι πιο άσπονδοι εχθροί του παγανισμού ήταν οι μοναχοί. [...] Οι μοναχοί είχαν ενεργή συμμετοχή στις διαμάχες σχετικά με τα ορθά χριστιανικά δόγματα. [...] Οι μοναχοί δεν έδειχναν κανένα έλεος στους παγανιστές. Όταν οι όχλοι κατέστρεφαν παγανιστικούς ναούς, οι μοναχοί ήταν συνήθως στον πυρήνα τους». (James Allan Evans, The Emperor Justinian and the Byzantine Empire, Greenwood Press, 2005, σελ. xxvii, xxviii)</ref>.
 
[[Αρχείο:Theodosius_columTheodosius colum,_Istanbul Istanbul.jpg|thumb|230px|Ο Θεοδόσιος προσφέρει δάφνινο στεφάνι στον νικητή. Βαθύ ανάγλυφο στη βάση του οβελίσκου του ιππόδρομου (Κωνσταντινούπολη)]]
 
Στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου του [[394]] εξουδετέρωσε τα στρατεύματα υπό τους Βίριο Νικόμαχο Φλαβιανό και Αρβογάστη, τα οποία είχαν την υποστήριξη της παγανιστικής πλειοψηφίας της ρωμαϊκής Συγκλήτου, νικώντας τον στρατό τους στην φονική μάχη του Φρίγδου και εξοντώνοντας μετά όλους τους πρωτεργάτες της ανταρσίας. Τα χριστιανικά στρατεύματα θεώρησαν αυτή τη νίκη ως σημείο στροφής καθώς ο Θεός είχε εκδηλώσει την οργή του κατά των παγανιστών.
Γραμμή 69:
Ο Μέγας Θεοδόσιος κατά τα αρχικά έτη της διακυβέρνησής του, εφήρμοσε μια μετριοπαθή θρησκευτική πολιτική, κυρίως λόγω της παρουσίας ουκ ολίγου πληθυσμού, που εξακολουθούσε ακόμα να έχει ως πίστη την «εθνική» θρησκεία. Σε κάθε περίπτωση, ενίσχυσε περαιτέρω την χριστιανική πίστη, χωρίς να μεταβάλει ουσιαστικά με κάποια διάταξη το περιεχόμενο της πολιτικής αντιμετώπισης της «εθνικής» θρησκείας, με εξαίρεση το [[383]] όταν και απαγόρευσε με ποινή θανάτου και δήμευση της περιουσίας τους όποιον τελούσε προσφορές θυσιών. Λίγο νωρίτερα, το [[380]] σε συνεννόηση με το Γρατιανό, ο οποίος αν και δεν ήταν ο διάδοχος στο Δυτικό κομμάτι της Αυτοκρατορίας, κατείχε όμως στα χέρια του την εξουσία, είχε απαγορεύσει όλες τις Θρησκείες πλην της χριστιανικής, που όμως λόγο της μετριοπαθούς πολιτικής του, δεν τις εξεδίωξε. H μεγαλύτερη σπουδή του Θεοδοσίου αφορούσε κατά κύριο λόγο την αντιμετώπιση των αιρετικών ομάδων, δηλαδή όσων διαφωνούσαν με τις αποφάσεις της [[Α' Οικουμενική Σύνοδος|Ά Οικουμενικής συνόδου]]. Έτσι θέλοντας να εξουδετερώσει την εσωτερική διάσπαση του χριστιανισμού, συγκάλεσε, όπως και ο [[Μέγας Κωνσταντίνος|Κωνσταντίνος]], σύνοδο στην [[Κωνσταντινούπολη]] ([[Β΄ Οικουμενική Σύνοδος|Β’ Οικουμενική]]) το [[381]] για την καταπολέμηση των [[Αρειανισμός|Αρειανών]] –που δεν είχαν εκλείψει– η οποία συμπλήρωσε το [[Σύμβολο της Πίστεως|Σύμβολο της Πίστης]]. Ο διορισμός ως επάρχου της Ανατολής, του [[Ματέρνος Κυνήγιος|Ματέρνου Κυνηγίου]] το [[384]], φαίνεται πως αποτέλεσε την αφετηρία πιέσεων στους εναπομείναντες «εθνικούς» και ειδωλολάτρες. Την ίδια εποχή κατά τον ιστορικό Σωκράτη, καταστραφήκαν πολλοί ναοί των εθνικών και ειδωλολατρών, κατά κύριο λόγο στην [[Αρχαία Αίγυπτος|Αίγυπτο]] και τη [[Συρία]], ενώ πολλοί άλλοι μετατράπηκαν σε χριστιανικούς ναούς. Ο Θεοδόσιος αντιλαμβανόμενος όμως ότι αυτή η πολιτική ήταν αδιέξοδη, φρόντισε με το θάνατο του Κυνηγίου το [[388]], να τον διαδεχθεί ο [[Ευτόλμιος Τατιανός]], ο οποίος ήταν ιδιαίτερα μετριοπαθής σε θρησκευτικά ζητήματα και ο οποίος με την άνοδό του στο επαρχιακό αξίωμα, έπαυσε πλήρως τους διωγμούς, ενώ με διατάγματα υπό την ονομασία του Θεοδοσίου, απαγόρευε τις καταστροφές ναών.
 
Η πολιτική του Μεγάλου Θεοδοσίου όμως οξύνθηκε μετά το [[392]] όταν στη Δύση ο [[Φλάβιος Ευγένιος]] και πολλοί αριστοκράτες εθνικοί, με προεξάρχοντα τον στρατηγό Αρβογάστη, στήριξαν υποψηφιότητα για τον Αυτοκρατορικό θρόνο, τον πρώην έμπιστο του Θεοδοσίου και εθνικό [[Νοκόμαχος Φλαβιανός|Νικόμαχο Φλαβιανό]]. Ο ίδιος μάλιστα αγωνίστηκε με πάθος για την αναβίωση της παλαιάς θρησκείας, φτάνοντας σε σημείο να υποσχεθεί, πως σε περίπτωση εκλογής του, θα μετατρέψει σε στάβλους το χριστιανικό ναό του [[Αμβρόσιος Μεδιολάνων|Αμβροσίου]]. Η αντιπαράθεση αυτή έφτασε σε πολεμική σύρραξη στον ποταμό Φρίγδο της [[Ακηλυία|Ακηλυίας]]ς, με αποτέλσμα τη συντριβή των δυνάμεων του Αρβογάστη και του Νικόμαχου, οι οποίοι και αυτοκτόνησαν. Ο Θεοδόσιος συνέδεσε άρρηκτα τη νίκη αυτή με τον έναν Θεό των χριστιανών. Παρόλα αυτά με το πέρας της νίκης δεν έδειξε εκδικητικές διαθέσεις, αλλά με νέα διατάγματα ενίσχυσε και άλλο τη θέση του χριστιανισμού στην αυτοκρατορία, όντας πανίσχυρος, μεταξύ [[392]] και [[394]]. Σήμερα επίσης πιστεύεται ότι δεν εξέδωσε διάταγμα επι των ημερών του, για παύση των Ολυμπιακών αγώνων, όπως πολλοί του αποδίδουν. Εν τέλει ο Μέγας Θεοδόσιος με τη θρησκευτική πολιτική του, καθόρισε την εξαιρετική θέση της εκκλησίας στις δομές της λειτουργίας της αυτοκρατορίας, επιβάλλοντας το χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία.
 
== Υποσημειώσεις ==
Γραμμή 98:
* ''Εγκ. «Πάπυρος-Larousse-Britannica», λήμμα: «Θεοδόσιος»''
* ''Βλασίου Φειδά «Εκκλησιαστική Ιστορία», Αθήνα, 2002''
 
 
{{commonscat|Theodosius I}}
 
 
{{Ρωμαίος Αυτοκράτορας | προηγούμενος= [[Ουάλης]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Θεοδόσιος_Α΄"