Χελάνδιον: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 19:
Βλέπουμε λοιπόν ότι από αρχαιοτάτων χρόνων υπήρχε ειδική κατηγορία ιππαγωγών πλοίων, και είναι όχι μόνο αυτονόητο, αλλά ιστορικά αποδεδειγμένο πως μια τέτοια κατηγορία πλοίων εξακολούθησε να υπάρχει τόσο στα Ρωμαϊκά όσο και στα Βυζαντινά χρόνια<ref>Ναυμαχικά Λέοντος ΣΤ', Διάταξις ΙΘ' Περί Ναυμαχίας, ια' https://docs.google.com/document/d/1Lc6W-TTg_Aor7C623Ymp-MpGn00DL5S4sppHiOfYMko/edit?hl=en_US&pli=1</ref>. Με βάση τις γνώσεις μας για τα Ρωμαϊκά και τα Βυζαντινά πλοία, μόνο το χελάνδιο (chelandium) μπορεί να διεκδικήσει τον τίτλο αυτό - ίσως και το "[[καματηρόν]]" το οποίο θεωρείται ως μεταγωγικό-οπλιταγωγό<ref>http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%9F%CF%80%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CF%8C</ref>.
Η ανάγκη μεταφοράς ιππικού με ιππαγωγά πλοία δεν ήταν συνεχής στρατιωτική ανάγκη. Έτσι η συνήθης τακτική ήταν, όταν υπήρχε ανάγκη, να ναυπηγούνται ιππαγωγά πλοία, ή να μετασκευάζονται άλλα πλοία για τη μεταφορά των ίππων, και μετά το τέλος της εκστρατείας τα ιππαγωγά πλοία να μετασκευάζονται και πάλι για άλλες χρήσεις, πχ εμπορικά, εφοδιασμού, ή μαχητικά υγρού πυρός. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα μεγάλη σύγχυση σχετικά με τον όρο “χελάνδιον”, γιατί μετά τη μετασκευή του το πλοίο συχνά διατηρούσε το ίδιο όνομα-χαρακτηρισμό, αλλά και γιατί η προέλευση και η ακριβής αρχική σημασία της λέξης ήταν άγνωστη στους πολλούς. Σαν παράδειγμα, μπορούμε να αναφέρουμε την εκστρατεία του αυτοκράτορα [[Κωνσταντίνος Ε΄ (αυτοκράτορας του Βυζαντίου)|Κωνσταντίνου Ε΄ του Κοπρώνυμου]] που ανάμεσα στο 763 και το 775
Είναι προφανές ότι οι όροι “χελάνδιον”, “chelandium” και τα παράγωγά τους, τόσο στο Βυζάντιο, όσο και στη Δύση, στη διάρκεια των 25 αιώνων που μεσολάβησαν από τον Ηρόδοτο μέχρι σήμερα, χρησιμοποιήθηκαν επανειλημμένα σε λανθασμένες χρήσεις και δόθηκαν κατά καιρούς ορισμοί, ερμηνείες και παρετυμολογίες τελείως εκτός πραγματικότητας. Για παράδειγμα, το χελάνδιο δεν είναι “[[δίκροτο]]”<ref>http://greek_greek.enacademic.com/34092/%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%BF</ref>, γιατί ο όρος σημαίνει “με δύο σειρές πυροβόλα – κανόνια”, αφού το χελάνδιο υπήρχε σε εποχές που τα πυροβόλα όπλα (με χρήση [[πυρίτιδα]]ς) ήταν άγνωστα. Η λέξη “χελάνδιον” δεν έχει καμιά σχέση με το “χέλι” (έγχελυς στην αρχαία ελληνική γλώσσα), όπως ισχυρίζονται μερικοί<ref>Εκπληκτικό πλήθος λαθεμένων πληροφοριών για το χελάνδιο συναντάμε στο άρθρο-μελέτη http://anemourion.blogspot.gr/2013/04/blog-post_8.html στο κεφάλαιο "Δρόμων και Χελάνδιον"</ref>. To "πάμφυλον" (ή ο "πάμφυλος") ήταν ιδιαίτερος τύπος εμπορικού πλοίου<ref>"Μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, το Βυζάντιο, που την κληρονόμησε και στον ναυτικό τομέα, εξακολούθησε να χρησιμοποιεί τα ίδια συστήματα ναυπηγικής: μονάδες της εποχής εκείνης υπήρξαν ο δρόμων, ο δόρκων και η κουμβάρα ή γαββάρα· τα δύο τελευταία, τα οποία ονομάζονταν «πάμφυλα», ήταν τυπικά φορτηγά πλοία με δύο ή και τρία κατάρτια με τετράγωνα πανιά, όχι πολύ διαφορετικά από τα στρογγυλά πλοία της προηγούμενης περιόδου." http://greek_greek.enacademic.com/134388/%CF%80%CE%BB%CE%BF%CE%AF%CE%BF</ref>, και ο όρος "πάμφυλον χελάνδιον" μπορεί να σημαίνει μετασκευή παμφύλου σε χελάνδιο ή το αντίστροφο. Το "ουσιακόν" είναι χαρακτηρισμός που αφορά μόνο τον αριθμό του πληρώματος, το οποίο σημαίνει πως πλοίο σχεδόν οποιουδήποτε τύπου θα μπορούσε να είναι "ουσιακόν"<ref>όπως για παράδειγμα λέμε "αυτοκίνητο εξαθέσιο", χωρίς αυτό να προσφέρει καμμιά επιπλέον πληροφορία για τον τύπο του αυτοκινήτου.</ref>. Είναι βασικό λοιπόν, όταν αναφερόμαστε στο “χελάνδιο”, να διευκρινίζουμε για ποιά εποχή μιλάμε, για ποιά γεωγραφική περιοχή και για ποιό συγκεκριμένο πολιτισμό (της Δύσης ή της Ανατολής), και αν είναι δυνατόν, να γίνεται σαφής αναφορά στις ιστορικές πηγές.
| |||