Χρήστης:Siga/πρόχειρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Siga (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Siga (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 16:
}}
Το '''Coenagrion puella''' είναι λεπτό υδρόβιο έντομο από την τάξη των [[Οδοντόγναθα|οδοντογνάθων]] και την υποτάξη [[Ζυγόπτερα]]. Κατατάσσεται στην [[οικογένεια (βιολογία)|οικογένεια]] [[Coenagrionidae]] και αναπτύσσεται σε στάσιμα ή αργά ρέοντα γλυκά νερά
''Coenagrion ornatum'',<ref name="FE Coe orn">[http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=214270 Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους ''Coenagrion ornatum'']</ref>
''Coenagrion pulchellum'',<ref name="FE Coe pul">[http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=214273 Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους ''Coenagrion pulchellum'']</ref>
ενδημικά στην Κρήτη το ''Coenagrion ponticum''.<ref name="FE Coe pon">[http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=214271 Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους ''Coenagrion ponticum'']</ref>
και επίσης στην Κρήτη
''Coenagrion scitulum'', αλλά όχι ενδημικά.<ref name="FE Coe sci">[http://www.faunaeur.org/full_results.php?id=214274 Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους ''Coenagrion scitulum'']</ref>
Στο είδος ''Coenagrion puella'' παρατηρείται μια μεγάλη διαφορά μεταξύ αρσενικών και θηλυκών. Η συμπεριφορά τους κατά την αναπαραγωγή δείχνει μερικές ειδικότητες.
Γραμμή 29:
Σε αυτήν την έκδοση όλα τα είδη της τάξης των οδοντόγνατων κατατάσσονται στο μοναδικό γένος ''Libellula'' με μόνο 18 είδη.<ref name="Linnaeus">Carolus Linnaeus: ''Systema Naturae'' Tom.1, Editio decima, Stockholm 1758 [http://gdz.sub.uni-goettingen.de/dms/load/img/?PPN=PPN362053006&DMDID=DMDLOG_0039&LOGID=LOG_0039&PHYSID=PHYS_0551 σελ. 550:546]</ref>
Το ''Libellula puella'' χαρακτηρίζεται από το Λινναίο με τα ελάχιστα λόγια ''Libellula alis erectis hyalinis'' (λιβελλούδα με τις πτέρυγες διαφανείς και προς τα πάνω). Ακολουθεί μια υποδιαίρεση σε τέσσερις ομάδες σχετικά με τα διάφορα χρώματα. Αυτό αποδεικνύει, πως ο Λινναίος δεν μιλάει για το είδος στη σημερινή έννοια, αλλά στο ''Libellula puella'' κατατάσσει όλα τα μικρά είδη, που σε πολλούς ευρωπαϊκούς λαούς ακόμα σήμερα
Σε μερικές πηγές διατηρείται η γνώμη, πως το όνομα ''Coenagrion'' δόθηκε το 1840 από τον Γάλλο Charpentier.<ref name="FE Coe"/> Αυτό όμως είναι λάθος. Ο Charpentier το 1840 στο βιβλίο του ''Libellulinae Europaeae'' (Λιβελλούδες της Ευρώπης) χρησιμοποιεί το όνομα ''Agrion'' και την ''Coenagrion puella'' ονομάζει ''Agrion interruptum''.<ref name="Charpentier">Toussaint von Charpentier {{Google books|NTgjmPiyV1sC|Libellulinae Europaeae descriptae ac depictae a Toussaint de Charpentier|page=156}} Leipzig 1840</ref> Το γένος ''Coenagrion'' ορίστηκε το 1890 από το Κirby.<ref name="BioLib">[http://www.biolib.cz/en/taxon/id1582/ το γένος ''Coenagrion'' στο BioLib]</ref> Ο Kirby τοποθετεί το καινούργιο γένος ''Coenagrion'' πίσω από το γένος ''Agrion''.<ref name="Kirby">W.F. Kirby: ''A synonymic catalogue of Neuroptera Odonata, or dragon-flies'' London 1890 [http://www.biodiversitylibrary.org/item/25894#page/164/mode/1up σελ. 148]</ref> Ο ίδιος δεν δίνει καμιά εξήγηση για το όνομα, αλλά η τοποθέτηση πίσω από το γένος ''Agrion'' υποδηλώνει την εξήγηση πως το γένος περιλαμβάνει όλα τα είδη που αποσπάστηκαν από το γένος ''Agrion'' ως καινούργιο Agrion, από τα αρχαία καινό, που σωστά μεταφράσεται με Caen- αλλά το Caen πολλές φορές γίνεται και Coen- . Μια άλλη υπόθεση εξηγείται το όνομα από τις λέξεις ''κοινό'' και ''άγριο'', γιατί τα είδη πολλές φορές πετούν κατά ζεύγη στα χωράφια, το αρσενικό κρατώντας με την πένσα στο τέλος της κοιλιάς το θηλυκό πίσω από το κεφάλι.<ref name="Lib BW">Sternberg/Buchwald (Hrsg.): ''Die Libellen Baden-Württembergs Bd. 1'' Ulmer 1999 ISBN 3-8001-3508-6, σελ. 237 Γερμανικά</ref>
Γραμμή 36:
==Μορφολογικά χαρακτηριστικά του ακμαίου ==
Τα αρσενικά (Εικ. 3) είναι μπλε με μαύρες κηλίδες, όπως το συναντούμε σε πολλά όμοια είδη. Γενικά για αναγνώριση χρησιμοποιείται το μαύρο σχήμα που βρίσκεται στο δεύτερο κοιλιακό δακτύλιο. Αυτό θυμίζει ένα πέταλο ανοικτό προς τα μπροστά, ή την δομή ενός ποτηριού (Εικ. 3 στη μέση). Αυτό το σχήμα όμως έχει τόσες παραλλαγές, και μερικές μπορούν να συμπίπτουν με παραλλαγές άλλων ειδών. Γιαυτό χρησιμοποιείται το όχι τόσο επιβλητικό, αλλά πιο σίγουρο χαρακτηριστικό της μορφής της πένσας, στο τέλος της κοιλιάς (Εικ. 3 δεξιά). Αυτή είναι πολύ σταθερό, γιατί ταιριάζει ακριβώς στο πρόνωτο της θηλυκού.
Το θηλυκό κατά κανόνα είναι πράσινο με μαύρες κηλίδες (Εικ. 1), καμιά φορά και μπλε με μαύρες κηλίδες (Εικ. 6). Στο δεύτερο κοιλιακό δακτύλιο βρίσκεται μια κηλίδα, που θυμίζει κύπελλο (Εικ. 2 δεξιά). Και αυτό δεν θεωρείται ασφαλή για αναγνώριση. Αντίθετα η γραμμή
Μετά την έκδυση από τελευταίο προνυμφικό στάδιο τα χρώματα των νέων ακμαίων σχεδόν δεν φαίνονται (Εικ. 4 και 9). Στα ώριμα ενήλικα η ένταση του χρωματισμού εξαρτάται από την θερμοκρασία. Στις δροσερές πρωινές ώρες το μπλε είναι πιο έντονα.
Για όλα τα είδη του γένους ισχύει, πως οι μεσαίες και οπίσθιες κνήμες δεν είναι
==Μορφολογικά χαρακτηριστικά της προνύμφης ==
Γραμμή 93 ⟶ 94 :
==Βιολογία ==
=== Γενικά ===
Οι ακμαίες είναι αρπακτικά.
=== Εμφάνιση των ακμαίων ===
Οι πρώτες ακμαίες εμφανίζουν τέλος Απριλίου, αρχή Μαΐου. Μετά από λιγότερα από τρεις εβδομάδες περίπου 95% τελείωσαν την μεταμόρφωση από νύμφη σε ακμαίο. Τα θηλυκά κάνουν την εμφάνισή σου κατά μέσον όρων ένα μέχρι δυο μέρες πριν από τα αρσενικά. Τα αρσενικά όμως πεθαίνουν κατά μέσο όρων τρεις μέρες νωρίτερα από τα θηλυκά, που ζουν περίπου δεκαέξι μέρες.
=== Ενδιαίτημα ===
Το είδος δεν είναι περιορισμένο σε ένα ιδιαίτερο τύπος υδροβιοτόπου. Απαντάται σε ολιγοτρόφικά και σε ευτροφικά νερά, και δείχνει μεγάλη ανοχή στην μόλυνση. Αναπτύσσεται στις παρόχθιες ζώνες λιμνων και αργών ρευμάτων, σε βάλτους και [[έλος|έλη]]. Αρκεί το νερό να μη είναι πολύ οξύ, να μη τρέχει πολύ γρήγορα, να περιέχει ακόμα λίγο οξυγόνο, και να μην
=== Αναπαραγωγή ===
Η σύζευξη και η απόθεση των αυγών πραγματοποιείται κυρίως
Στην πρώτη φάση το αρσενικό αρπάζει με τους κέρκους το θηλυκό από το προθώρακα . Η κέρκοι ταιριάζουν ακριβώς στις καμπύλες του θηλυκού μόνο του ίδιου είδους. Μετά το θηλυκό λυγίζει την κοιλία του κάτω προς τα μπροστά, μέχρι τα γεννητικά όργανα στην κάτω πλευρά το προτελευταίου κοιλιακού δακτυλίου συναντούν την σπερματοδόχο κύστη του αρσενικού, που βρίσκεται στην κάτω πλευρά του τρίτου ουρομερές. Σε αυτήν την στάση το ζευγάρι σχηματίζει τον 'τροχό του γάμου'. Μετά πετούν μαζί στο χώρο της απόθεσης των αυγών.
Τα αυγά αποτίθενται μόνο κατά την ηλιοφάνεια, και κατά κανόνα στην κάτω πλευρά πλωτών τμημάτων υδρόβιων μακροφύτων. Τα θηλυκά κάθονται στις παρυφές πλωτού φύλλου και λυγίζουν την κοιλία κάτω από το φύλλα. Το αρσενικό συνεχίζει να κρατάει το θηλυκό στο προθώρακα, ενώ όλο το κορμί παραμένει ακίνητα όρθιο στον αέρα με τα πόδια κρατούμενα σφιχτά στο θώρακας. Μόνο ισχυροί άνεμοι αναγκάζουν το αρσενικό, να κάθεται επίσης στο φύλλο. Πειράματα αποδεικνύουν πως η παρουσία ενός ταιριού, που το θηλυκό αποθέτει αυγά προσελκύει άλλα ταίρια. Το βασικό ερέθισμα είναι το σχήμα το όρθιου αρσενικού. Αυτό εξηγεί τις μεγάλες συγκεντρώσεις ταιριών, που συγχρόνως αποθέτουν τα αυγά. Σαν εξαιρέσεις παρατηρούνται και αποθέσεις αυγών, όπου το ταίρι κατεβαίνει κάτω από την επιφάνεια του νερού.
Το θηλυκό μπορεί να αποθέτει μέχρι 4200 αυγά. Αυτό πραγματοποιείται σε μέχρι 15 μερίδες, συνήθως όμως το θυλικό πραγματοποιεί μόνο τρεις με τέσσερις μερίδες, δηλαδή γεμίσεις του κοιλίου με ώριμα αυγά, η κάθε γέμιση περιέχοντας περίπου 200 μέχρι 370 αυγά. Η απόθεση μιας μερίδας διαρκεί περίπου δυο ώρες, η παραγωγή μιας καινούργιας μερίδας από 19 μέχρι 27 ώρες. Συγκεκριμένα ή ταχύτητα της αποθέσεως αυγών εξαρτάται από την θερμοκρασία του αέρα, όχι του νερού. Παρατηρούνται αποθέσεις με περίπου επτά αυγά ανά λεπτό.
Με θερμοκρασία 22 βαθμών Κελσίου οι προνύμφες εκκολάπτονται μετά από περίπου είκοσι μέρες. Παρατηρούνται περίπου δέκα προνυμφικές ηλικίες. Σε ζεστές περιοχές η μεταμόρφωση στο ακμαίο πραγματοποιείται το ίδιο χρόνο, σε βόρειες περιοχές τα άτομα μπορεί να διαχειμάζουν ως προνύμφες.
Η μεταμόρφωση πραγματοποιείται αργά το πρωί.
== Αναφορές ==
{{Commons|Coenagrion puella|}}
| |||