Χρήστης:Siga/πρόχειρο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 43:
 
==Μορφολογικά χαρακτηριστικά της προνύμφης ==
Οι νύμφεςπρονύμφες (Εικ. 7) είναι μικρότερες από δυο εκατοστόμετρα, αλλά στα τελευταία στάδια μεγαλύτερες από δεκατρία χιλιοστόμετρα. Είναι προσαρμοσμένες στη ζωή στο νερό. Φέρουν τρία ουραία εξωτερικά βράγχια σε φόρμα τριών φύλλων στο τέλος της κοιλιάς. Το κάθε φύλλο τελειώνει σε οξύ άκρη, που όμως δεν επεκτείνεται νηματώδη (Εικ. 14). Οι φλέβες δεν εκφύονταν όρθια στον άξονα, αλλά κλίνονται από το κεντρικό άξονα προς τα πίσω. Περίπου το πρώτο μισό των πλευρικών ακρών των βράγχιων είναι γερό οδοντωτό (φαίνεται σαφώς με πλήρη μεγέθυνση της Εικ. 14). Τα πόδια είναι καλά αναπτυγμένα.
 
Οι οφθαλμοί είναι μεγάλοι. Πίσω από τους οφθαλμούς το κεφάλι γίνεται πιο στενό, το πίσω μέρος είναι στρογγυλεμένο και δείχνει σκούρες λεκέδες (Εικ. 11 αριστερά). Οι κεραίες αποτελούνται από επτά μέρη (Εικ. 13).
{| class="prettytable float-right"
|colspan="2"|[[Εικόνα:Coenagrion puella 10(loz).jpg|x110px]]
Γραμμή 86:
|colspan="2"|[[Εικόνα:Coenagrion puella larva Kiemenblatt.jpg|x95px]]
|-
|colspan="4"|<small>Εικ. 11:νύμφη προνύμφη, δεξιά με λεία (''[[Cloeon dipterum]]'')
|colspan="2"|<small>Εικ. 12: βίντεο σύζευξη
|colspan="2"|<small>Εικ. 13:κεραία της νύμφηςπρονύμφης
|colspan="2"|<small>Εικ. 14:εξωτερικό βράγχιο της νύμφηςπρονύμφης
|}
 
==Βιολογία ==
=== Γενικά ===
ΟιΤα ακμαίεςακμαία είναι αρπακτικά. Κατά κανόνα συλλαμβάνουν τη λεία τους (μικρές μύγες, κουνούπια κ.λ.) κατά την πτήση. Μπορούν όμως και να συλλέγουν μικρά έντομα (αφίδες κ. λ.) από τα φυτά, που κάθονται. Όταν ο πληθυσμός σε ένα συγκεκριμένο υδροβιότοπο είναι αρκετά πυκνός, μπορεί να καταναλώνουν και τα άτομα του ίδιου είδους λίγο μετά την μεταμόρφωσή τους. Δεν απομακρύνονται πολύ από το βιότοπο, όπου γεννήθηκαν. Οι προνύμφες απαντώνται στο νερό και είναι επίσης αρπακτικάαρπακτικές (Εικ. 11 δεξιά). Κολυμπούν αργά και μόνο λίγο και για μικρές αποστάσεις. Όταν ψάχνουν για λεία, περπατούν στο βυθός ή μεταξύ των φυτών στην ζώνη με τουλάχιστον κατά μέρος πλωτά φυτά.
 
=== Εμφάνιση των ακμαίων ===
Οι πρώτες ακμαίες εμφανίζουν τέλος Απριλίου, αρχή Μαΐου. Μετά από λιγότερα από τρεις εβδομάδες περίπου 95% τελείωσαν την μεταμόρφωση από νύμφηπρονύμφη σε ακμαίο. Τα θηλυκά κάνουν την εμφάνισή σουτους κατά μέσον όρων ένα μέχρι δυο μέρες πριν από τα αρσενικά. Τα αρσενικά όμως πεθαίνουν κατά μέσο όρων τρεις μέρες νωρίτερα από τα θηλυκά, που ζουν περίπου δεκαέξι μέρες.
 
Ο χρόνος της εμφάνισης στα νερά το πρωί ρυθμίζεται πρώτα-πρώτα από την ένταση του φωτός, μετά από την θερμοκρασία. Με μια ταχύτητα του ανέμου πάνω από 8 μέτρα ανά δευτερόλεπτο το έντομο δεν πετάει. Τα αρσενικά κάνουν την εμφάνισή τους στα νερά το πρωί περίπου μια ώρα νωρίτερα από τα θηλυκά. Παρατηρούνται περίπου 250 μέχρι 300 αρσενικά ανά εκατό μέτρα όχθης. Η πυκνότητα πληθυσμού ρυθμίζεται χωρίς αγώνες, αρκεί να το κάθε αρσενικό να μη βλέπει πολλά άλλα αρσενικά κοντά του. Όταν σε πειράματα απομακρύνονται αρκετά αρσενικά, η έλλειψη συμπληρώνεται από αρσενικά, που περιμένουν σε λίγη απόσταση από την όχθη.
 
=== Ενδιαίτημα ===
Το είδος δεν είναι περιορισμένο σε ένα ιδιαίτερο τύπος υδροβιοτόπου. ΑπαντάταιΗ προνύμφη απαντάται σε ολιγοτρόφικάολιγοτροφικά και σε ευτροφικά νεράύδατα, και δείχνει μεγάλη ανοχή στην μόλυνση. Αναπτύσσεται στις παρόχθιες ζώνες λιμνωνλιμνών και αργών ρευμάτων, σε βάλτους και [[έλος|έλη]] σε βάθος μέχρι δυο μέτρα. Αρκεί το νερό να μη είναι πολύ οξύ, να μη τρέχει πολύ γρήγορα, να περιέχει ακόμα λίγο οξυγόνο, και να μην λείπει παρόχθια χλωρίδα. Σε νερά με λίγο οξυγόνο και σε θολά νερά οι προνύμφες παραμένουν πιο κοντά στην επιφάνεια του νερού. Τα νέα ακμαία απαντώνται στις περιοχές κοντά στα νερά, τα θηλυκά κατά μέσο όρο πιο μακριά παρά τα αρσενικά. Για την αναπαραγωγή τα σεξουαλικά ώριμα ακμαία συγκεντρώνονται στη ζώνη των υγροβιότοπων όπου αρχίζει η βλάστηση.
 
=== Αναπαραγωγή ===
Η σύζευξη και η απόθεση των αυγών πραγματοποιείται κυρίως μεταξύ την μεσημέρι και το νωρίς απόγευμα. Η νύμφες κολυμπούν μόνο λίγο και για μικρές απόσταση και όχι γρήγορα. Όταν ψάχνουν για λεία, περπατούν στο βυθός ή μεταξύ των φυτών στην ζώνη με επιπλέοντα φυτά. Διαρκεί περίπου 15 λεπτά.
Στην πρώτη φάση το αρσενικό αρπάζει με τους κέρκους το θηλυκό από το προθώρακα . Η κέρκοι ταιριάζουν ακριβώς στις καμπύλες του θηλυκού μόνο του ίδιου είδους. Μετά το θηλυκό λυγίζει την κοιλία του κάτω προς τα μπροστά, μέχρι τα γεννητικά όργανα στην κάτω πλευρά το προτελευταίου κοιλιακού δακτυλίου συναντούν την σπερματοδόχο κύστη του αρσενικού, που βρίσκεται στην κάτω πλευρά του τρίτου ουρομερές. Σε αυτήν την στάση το ζευγάρι σχηματίζει τον 'τροχό του γάμου' (mating wheel, εικόνα του ταξινομοπλαισίου). Μετά πετούν μαζί στο χώρο της απόθεσης των αυγών.
 
Τα αυγά αποτίθενται μόνο κατά την ηλιοφάνεια, και κατά κανόνα στην κάτω πλευρά πλωτών τμημάτων υδρόβιων μακροφύτων. Τα θηλυκά κάθονται στιςσε παρυφέςπλωτά πλωτούτμήματα φύλλουυδρόβιων και λυγίζουν την κοιλία κάτω από το φύλλα.μακροφύτων Το αρσενικό συνεχίζει να κρατάει το θηλυκό στο προθώρακα, ενώ όλο το κορμί παραμένει ακίνητα όρθιο στον αέρα με τα πόδια κρατούμενα σφιχτά στο θώρακαςθώρακα (Εικ. 8). Μόνο ισχυροί άνεμοι αναγκάζουν το αρσενικό, να κάθεται επίσης στο φύλλο. Πειράματα αποδεικνύουν πως η παρουσία ενός ταιριού, πουμε το θηλυκό αποθέτειαποθέτοντας αυγά προσελκύει άλλα ταίρια. Το βασικό ερέθισμα είναι το σχήμα το όρθιου αρσενικού. Αυτό εξηγεί τις μεγάλες συγκεντρώσεις ταιριών, που συγχρόνως αποθέτουν τα αυγά το ένα πολύ κοντά στον άλλο. Σαν εξαιρέσεις παρατηρούνται και αποθέσεις αυγών, όπου το ταίρι κατεβαίνει κάτω από την επιφάνεια του νερού. Ο ωοθέτης του θηλυκού είναι μόνο λίγο σκληρό και μπορεί να διεισδύσει μόνο μαλακό φυτικό ιστό. Για αυτό το λόγο τα αυγά αποθέτονται σε τραυματισμένα μέρη των φυτών ή σε φυτά που βρίσκονται πια σε αποσύνθεση. Κατά κανόνα τα αυγά τοποθετούνται μέσα στο φυτό, καμιά φορά και στην επιφάνεια φύλλων.
 
Το θηλυκό μπορεί να αποθέτει μέχρι 4200 αυγά. Αυτό πραγματοποιείται σε μέχρι 15 μερίδες, συνήθως όμως το θυλικόθηλυκό πραγματοποιεί μόνο τρεις με τέσσερις μερίδες, δηλαδή γεμίσεις τουτης κοιλίουκοιλίας με ώριμα αυγά, η κάθε γέμιση περιέχοντας περίπου 200 μέχρι 370 αυγά. Η απόθεση μιας μερίδας διαρκεί περίπου δυο ώρες, η παραγωγή μιας καινούργιας μερίδας από 19 μέχρι 27 ώρες. Συγκεκριμένα ή ταχύτητα της αποθέσεως αυγών εξαρτάται από την θερμοκρασία του αέρα, όχι του νερού. Παρατηρούνται αποθέσεις με περίπου επτά αυγά ανά λεπτό.
 
Με θερμοκρασία 22 βαθμών Κελσίου οι προνύμφες εκκολάπτονται μετά από περίπου είκοσι μέρες. Παρατηρούνται περίπου δέκα προνυμφικές ηλικίες. Σε ζεστές περιοχές η μεταμόρφωση στο ακμαίο πραγματοποιείται το ίδιο χρόνο, σε βόρειες περιοχές τα άτομα μπορεί να διαχειμάζουν ως προνύμφες.
=== Μεταμόρφωση ===
Η μεταμόρφωση πραγματοποιείται αργά το πρωί.
Η μεταμόρφωση πραγματοποιείται αργά το πρωί. Η προνύμφη πλησιάζει την όχθη και σκαρφαλώνει το πλησιέστερο όρθιο φυτό. Πολλές φορές παρατηρούνται μερικές προνύμφες στο ίδιο στέλεχος. Τα έντομα δεν σκαρφαλώνουν πολύ πάνω από την επιφάνεια του νερού, κατά κανόνα σε ύψος 3 μέχρι 50 εκατοστά. μερικές φορές οι ακμές των βράγχιων παραμένει στο νερό. Μόνο λίγα λεπτά μετά αρχίζει ή μεταμόρφωση (Εικ. 9, βίντεο εικ. 10)
Η μεταμόρφωση διαρκεί ανάλογα με την θερμοκρασία μισή ώρα μέχρι τρεις ώρες. Το εξωσκελετό σπάσει μεταξύ των μπουμπουκιών των πτερύγων και βγαίνει το κεφάλι και ο θώρακας με τα πόδια. Τα πόδια σκληραίνουν αρκετά γρήγορα και χρησιμοποιούνται για να καρτούν το κορμί στο [[έκδυμα]] ή στο φυτό. Το ακμαίο μπορεί να αλλάζει την θέση του μετά από λίγα λεπτά. Μετά επεκτείνονται οι πτέρυγες και γίνονται πιο διαφανές. Ακολουθεί η επέκταση της κοιλίας. Στο τέλος σκληραίνουν οι πτέρυγες και το κορμί αρχίζει να παίρνει χρώμα.
 
== Πηγές ==
* Heiko Bellmann: ''Libellen – beobachten- bestimmen'', Neumann - Neudamm, ISBN 3-7888-0522-6.
* Sternberg/Buchwald (Hrsg.): ''Die Libellen Baden-Württembergs Bd. 1'' Ulmer 1999 ISBN 3-8001-3508-6
== Αναφορές ==