Βικιπαίδεια

Ακρίτας Φλώρινας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
SimosOpa (συζήτηση | συνεισφορές)
4 επεξεργασίες
προσφετες πληροφοριες
copyvio http://illustrationbelomore.blogspot.gr/2011/07/blog-post_29.html
Γραμμή 1:
{{coord|40|48|56|N|21|18|04|E|scale:50000|format=dms|display=title}}
 
Ο '''Ακρίτας(Μπούφι)''' είναι ορεινό [[γραφικό]] χωριό του νομού [[νομός Φλώρινας|Φλώρινας μόλις 16 χλμ ]] . Βρίσκεται σε υψόμετρο 1.050 μέτρων στις πλαγιές του όρους [[Βαρνούντας|Βαρνούντα]]. Ο Ακρίτας ανήκει στον [[Δήμος Κάτω Κλεινών|δήμο Κάτω Κλεινών]] και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2001|απογραφή του 2001]] είναι 134 κάτοικοι.Μετονομασία του οικισμού από Μπούφιον σε Ακρίτας [ΦΕΚ 287 / 10. 10. 1955].<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/168782 Πανδέκτης-Μετονομασίες οικισμών της Ελλάδας]</ref>Το χωριό κατοικείται από 140 άτομα το χειμώνα που αυξάνονται σε 180 το καλοκαίρι, τα οποία ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Από την ανεύρεση διαφόρων αντικειμένων, φαίνεται ότι αρχικά το χωριό ήταν χτισμένο κάτω από το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου και η μετακίνηση των κατοίκων από εκεί έγινε το 15ο αι.Το χωριό Μπουφ(Μπούφι, Ακρίτας) είναι ένα από τα μεγάλα χωριά στην περιοχή της Φλώρινας. Βρίσκεται σε λοφώδη περιοχή βορειοδυτικά της πόλης της Φλώρινας.Δυτικά του χωριού υψώνεται η ανατολική πλευρά του όρους Μπάμπα, Βίγλα όπως ονομάζεται στα μέρη αυτά. Όλη η περιοχή γύρω από το χωριό λέγονταν από τους Τούρκους Μπουφ-κολ (οκόλια - διοικητική διαίρεση της εποχής - του Μπουφ). Στην διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το χωριό αριθμεί περισσότερα από 350 σπίτια, όμως μετά το 1903 πολλοί κάτοικοι του Μπουφιου εγκαταλείπουν το χωριό και μεταναστεύουν σε ΗΠΑ ,Καναδά και Αυστραλία.Στα μεταγενέστερα χρόνια ο Ακρίτας υπήρξε κεφαλοχώρι με 3.500 κατοίκους, από τους οποίους πολλοί το 1920 μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Ο οικισμός κάηκε ολοσχερώς το 1903 και κατόπιν ξαναχτίστηκε. Το χωριό περιβάλλεται από πλούσιο δάσος έκτασης 32.000 στρεμ, όπου υπάρχει η πηγή Σουπούρκα σε υψ 2.000μ. και η πηγή Μπραζιάνη. Η κορυφή Περιστέρι βρίσκεται σε 2.100μ. υψόμετρο. Ιδιαίτερη θέα προσφέρει η θέση <<Βαρτέσκα>>, απ' όπου φαίνεται όλος ο κάμπος της Πελαγονίας και οι λίμνες των Πρεσπών. 
 
Πανηγύρι γίνεται στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος, που συνδυάζει τις ομορφιές της φύσης με γλέντι. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια του Νομού. Εκκλησίες του χωριού: Αγ. Τριάδας, Αγ Γεωργίου, Προφήτη Ηλία και Αγ. Νικολάου (1872). Η τοπική αρχιτεκτονική είναι ενδιαφέρουσα, καθώς τα σπίτια είναι πετρόχτιστα με χαγιάτι και όμορφα γείσα στη σκεπή. Στο μέσον του χωριού υπάρχουν οι νερόμυλοι Σουτάρη Φ. και Σερβίκη Αντ., ενώ μπροστά στο σχολείο υπάρχει βρύση. 
Γραμμή 19:
«Βίαιη ενέργεια» ελληνικού σώματος εναντίον του Μπουφ, πραγματοποιείται στα τέλη Φεβρουαρίου 1906 [Dakin, 342]
 
Στις 8 Οκτωβρίου του 1907, 200 Βούλγαροι κομιτατζήδες με αρχηγούς τους βοεβόδες Άτσεφ, Τράικο, Τσόλε και Λέοντεφ κάψανε το Ράκοβο (Κρατερό). Πολλοί από αυτούς ήταν από το Μπούφι και από άλλα χωριά της περιοχής. Οι περισσότεροι κάτοικοι έλειπαν στο παζάρι στο Μοναστήρι. Σύμφωνα με ελληνικό προξενικό έγγραφο, μετά την επίθεση το χωριό είχε μεταβληθεί σε «σωρό ερειπίων» [Βλάχος, 506. Βακαλόπουλος Β, 295. Καραβίτης, 666-668].
<br>
 
Τα ελληνικά αντάρτικα σώματα θέλανε να πραγματοποιήσουν επίθεση εναντίον του, για την καταστροφή του Ρακόβου (Κρατερού),αλλά δεν το επιχείρησαν, γιατί εκεί υπήρχε πάντα ισχυρή οθωμανική στρατιωτική φρουρά.Μπούφι Φλωρίνης: «επί οχυράς θέσεως κείται το εκ 250 οικογενειών χωρίον Μπούφι, του οποίου οι άνδρες εισί ρωμαλέοι και φιλοπάτριδες» [Σχινάς 1886]. <br>
Μπούφι Φλωρίνης, 2. 288 άτομα (1.175 άρρενες και 1.113 θήλεις) [Απαρίθμηση 1913]. <br>
<br>
Γραμμή 28 ⟶ 30 :
Μπούφι Φλωρίνης, 1.760 άτομα (827 άρρενες και 933 θήλεις), εκ των οποίων ένας ήταν πρόσφυγας πού ήρθε μετά το 1922. Ομοδημότες ήταν 1.729, ετεροδημότες 14 και αλλοδαποί 17. Απογράφηκαν αλλού 122 δημότες [Απογραφή 1928]. <br>
<br>
Μπούφιον Φλωρίνης, 1.989 άτομα (952 άρρενες και 1.037 θήλεις) [Απογραφή 1940].  
 
Επίσης είναι γνωστόν ότι το χωρίον Μπούφι του διαμερίσματος Μοναστηρίου προσεχώρησεν εις το σχίσμα, διότι ο επίσκοπος αναπληρωτής του μητροπολίτου Πελαγονίας, τότε συνοδικού, προκειμένου να εισπράξη την αρχιερατικήν επιχορήγησιν μετήλθε τοιαύτα απάν¬θρωπα μέσα δια την είστεραξίν της, ώστε τό χωρίον ήναγχάσθη να δηλώση ότι παύει να είναι πατριαρχικόν και προσχωρεί εις το σχίσμα δια ν' αποφύγη την σκληρότητα των προς είσπραξιν ληφθέντων μέτρων.
 
Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή Μπουφιώτικη γυναικεία φορεσιά<ref>[http://www.konaki.gr/costumes/mpoufi.html Εργαστήριο Παραδοσιακών Φορεσιών ''Κονάκι'', Φορεσιά Μπουφίου]</ref>. Στο Μπούφι μέχρι τον 19ο αιώνα ομιλούνταν η [[Βλάχικη γλώσσα|βλαχική]] διάλεκτος και στη συνέχεια οι κάτοικοι εκσλαβίστηκαν γλωσσικά, όπως συνέβη σε πολλά μέρη της [[Μακεδονία]]ς<ref>[http://www.antibaro.gr/node/247 Το γλωσσικό ιδίωμα περιοχών της Μακεδονίας, Δημήτριος Ε. Ευαγγελίδης, Αντίβαρο, 2008]</ref>. Οι Μπουφιώτες συμμετείχαν στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]] και πολλοί μετέβησαν στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] (αναφέρονται 200 μαχητές) για να συνεχίσουν τον αγώνα<ref>Λάζαρος Αν. Μέλιος, ''Από την Ιστορία της Φλώρινας'', 1998</ref>. Το [[1866]] 60 Μπουφιώτες έσπευσαν να αγωνιστούν στο [[Αρκάδι]] κατά την [[Κρητική Επανάσταση (1866-1869)|Κρητική επανάσταση]]. Οι αγώνες των κατοίκων για ελευθερία συνεχίστηκαν έως και την τελευταία φάση του [[Μακεδονικός Αγώνας|Μακεδονικού Αγώνα]], όπου διακρίθηκε ο Μακεδονομάχος [[Κωνσταντίνος Χατζηπαπαβασίλης]]<ref>"Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 162</ref>. ▼
Στις 31 Ιουλίου του 1903 αυτό το ηρωικό χωριό της περιοχής Φλώρινας δέχεται την επίθεση του Τουρκικού στρατού που αριθμούσε χιλιάδες. Κατά την επίθεση αυτή οι ορδές των Τούρκων έκαψαν την παλιά εκκλησία του “Αγ. Γεωργίου”. Στις 28 Αυγούστου 1903 εξήντα επαναστάτες από το χωριό δίνουν μάχη με πολυάριθμα Τούρκικα στρατεύματα που διαρκεί περίπου 6 ώρες, μετά την οποία μάχη το Μπούφ καταστρέφεται και πάλι. Από το ίδιο χωριό κατάγεται και ο βοεβόδας Ναούμ Μπούφτσετο. Αυτός μαζεύει τσέτα από 80 άτομα από τα χωριά Κρατερό, Παρόρειο, Πολυπλάτανο, Εθνικό, Αγία Παρασκευή και συμμετέχει στην εξέγερση του Ιλίντεν. Μετά την καταστολή της εξέγερσης ο Ναούμ Μπούφτσετο αναχωρεί για την Βουλγαρία, για να επιστρέψει πάλι στην Μακεδονία και να πεθάνει σε μάχη με Τούρκικο στρατό τον Νοέμβριο του 1905
 
Η Παραδοσιακή φορεσιά του Μπουφ χαρακτηρίζεται από την ξεκάθαρη και αρμονική της γραμμή, εκφράζεται δε με τα σκούρα χρώματα στα πάνω ρούχα, κάνοντας αντίθεση με τα από κάτω άσπρα πουκάμισα. Τα ανδρικά πουκάμισα φτάνουν ως τα γόνατα, οι γιακάδες και τα πρόσθετα μανίκια είναι κεντητά, τα μανίκια του ρούχου είναι αρκετά φαρδιά από τον ώμο μέχρι τον αγκώνα. Το πάνω ρούχο είναι χωρίς μανίκια, στο μήκος του πουκάμισου, δεμένο στην μέση με πόιας (ζωνάρι) από μάλλινο ύφασμα, η άκρη του οποίου πέφτει μπροστά. Το κυρίαρχο χρώμα είναι το μαύρο και το σκούρο μπλε. Για διακόσμηση χρησιμοποιούνται αλυσίδες (Καόστετσι) που τοποθετούνται στο πέτο, Γκαιτάν (λεπτή μακριά κεντητή λωρίδα) σε ανοιχτό χρώμα ή σειρά από κουμπιά. Τα Τσοράπι (κάλτσες) είναι άσπρα, φτάνοντας πάνω από τα γόνατα.
 
Τοποθεσίες κοντά στον Ακρίτας περιλαμβάνουν το χωριό Άλωνα και το χωριό Κρατερό 
 
Χαρακτηριστική είναι η παραδοσιακή Μπουφιώτικη γυναικεία φορεσιά<ref>[http://www.konaki.gr/costumes/mpoufi.html Εργαστήριο Παραδοσιακών Φορεσιών ''Κονάκι'', Φορεσιά Μπουφίου]</ref>.Στην γυναικεία φορεσιά τα κεντήματα, τα οποία ξεχωρίζουν πάνω στα σκούρα χρώματα του πάνω ρούχου είναι με κόκκινες και άσπρες κλωστές. Έντονα παρόμοια κεντήματα σε οριζόντια γραμμή έχει και πάνω στις ποδιές, οι οποίες φτάνουν μέχρι κάτω από τα γόνατα. Το γυναικείο πουκάμισο είναι λευκό σαν χιόνι δουλεμένο από κάνναβη ή λινάρι, κεντημένο στο κάτω τμήμα του, στα μανίκια και γύρω από το μπούστο. Το τιουλμπέν (λεπτή μαντήλα) στο κεφάλι είναι άσπρο, συχνά σαν διακόσμηση πάνω του ράβονται χάντρες ή μικρά νομίσματα, που πιο συχνά τα συναντάμε στην παιδική φορεσιά..Η φανέλα έχει πλεκτά κατωμάνικα και η λευκή τραχηλιά είναι στολισμένη. Το πουκάμισο έχει λευκοκεντήματα στο ποδόγυρο. Το πανωφόρι είναι λευκό ή μαύρο,αμάνικο και λέγεται σαγιάς. Το ζωνάρι είναι μακρύ μάλλινο,μαύρο-άσπρο,ριγέ και διπλωμένο κατά μήκος στα δύο. Η ποδιά δένεται πάνω από το ζωνάρι,είναι υφαντή στολισμένη με κεντήματα και φλουριά. Τη κοσμούν τα βαρύτιμα κλειδωτήρια.
 
Ο Βαρνούντας (ή Περιστέρι) αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ της λεκάνης της Φλώρινας και των Πρεσπών και εκτείνεται από την περιοχή της πόλης της Φλώρινας, βόρεια μέχρι και πέρα από τα σύνορα με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.  Από τις ανατολικές πλαγιές πηγάζει ο χείμαρρος του Ακρίτα, ο οποίος ενώνεται χαμηλότερα με τον Εριγώνα ποταμό.Η κορυφή του, το Περιστέρι, αγγίζει τα 2.334 μέτρα. Χαρακτηρίζεται από διάφορους τύπους βλάστησης με πάρα πολλά σπάνια και σημαντικά είδη χλωρίδας, από τις χαμηλές περιοχές με δάση βελανιδιάς μέχρι την ανωδασική ζώνη με τα υποαλπικά και αλπικά λιβάδια. Στις ανατολικές πλαγιές υπάρχουν πυκνά δάση οξιάς και καστανιάς σε ορισμένα σημεία, ενώ δυτικά στις πλαγιές της περιοχής Πρεσπών η Ελάτη δημιουργεί μικτά δάση με την Οξιά. Η Σημύδα (Betula pendula), φυλλοβόλο δένδρο κοινό στις βορειότερες χώρες, εδώ εμφανίζει αμυδρά ένα από τα λίγα σημεία της νοτιότερης εξάπλωσής της (βόρεια Ελλάδα). O Βαρνούντας πραγματικά αποτελεί ένα από τα τελευταία καταφύγια της άγριας ζωής στην Ελλάδα. Μάλιστα, εκτός από τα τυπικά γένη της πανίδας του, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η παρουσία του Αγριόγιδου (Rupricapra rupricapra), αλλά και η νοτιότερη παρουσία στην Ευρώπη δύο ειδών ερπετών, του Αστρίτη (οχιά) των βουνών (Vipera berus) και της Αμμόσαυρας (Lacerta agilis). 
 
▲Στο Μπούφι μέχρι τον 19ο αιώνα ομιλούνταν η [[Βλάχικη γλώσσα|βλαχική]] διάλεκτος και στη συνέχεια οι κάτοικοι εκσλαβίστηκαν γλωσσικά, όπως συνέβη σε πολλά μέρη της [[Μακεδονία]]ς<ref>[http://www.antibaro.gr/node/247 Το γλωσσικό ιδίωμα περιοχών της Μακεδονίας, Δημήτριος Ε. Ευαγγελίδης, Αντίβαρο, 2008]</ref>. Οι Μπουφιώτες συμμετείχαν στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]] και πολλοί μετέβησαν στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] (αναφέρονται 200 μαχητές) για να συνεχίσουν τον αγώνα<ref>Λάζαρος Αν. Μέλιος, ''Από την Ιστορία της Φλώρινας'', 1998</ref>. Το [[1866]] 60 Μπουφιώτες έσπευσαν να αγωνιστούν στο [[Αρκάδι]] κατά την [[Κρητική Επανάσταση (1866-1869)|Κρητική επανάσταση]]. Οι αγώνες των κατοίκων για ελευθερία συνεχίστηκαν έως και την τελευταία φάση του [[Μακεδονικός Αγώνας|Μακεδονικού Αγώνα]], όπου διακρίθηκε ο Μακεδονομάχος [[Κωνσταντίνος Χατζηπαπαβασίλης]]<ref>"Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, επιστημονική επιμέλεια Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σ. 162</ref>.
 
Παραδοσιακοί χοροί
 
-[Δήμας 1980;, 97] Περιοχή Φλώρινας: Ο Λεβέντικος χορεύεται από άνδρες και γυναίκες στα χωριά Αλωνα και Ακρίτα του Νομού Φλώρινας, με λαβή των χεριών απ' τις παλάμες.
 
Ο Λυτός είναι ο πιο διαδεδομένος χορός στον νομό. Η λαβή είναι από τους καρπούς στο ύψος των ώμων με λυγισμένους τους αγκώνες. Υπάρχουν πάρα πολλές μελωδίες, έχω καταγράψει εννέα διαφορετικές, αλλά σε καμμία από αυτές δεν σώθηκαν λόγια τραγουδιού. Το μέτρο είναι 12σημο (3.2.2.3.2) = (7.5) με δύο ισχυρούς στο ένα και στο τέσσερα. Η μελωδία και ο χορός στα μέτρα τους δεν ταυτίζονται. Υπάρχει μια παραλλαγή στα πεδινά χωριά και μια άλλη στα ορεινά. Περιγραφή των βημάτων και σχήματα με πέλματα. Ο πρώτος και ο τελευταίος κάνουν τσαλίμια. Συνηθίζεται πολύ να πηγαίνει ο πρώτος δίπλα στην ντάμα του κάνοντας μια στροφή από δεξιά και "να την χορεύει", όπως λένε. Ο Λυτός ο χορός συναντιέται και με μια παραλλαγή στο γρήγορό του μέρος που διαφέρει από το προηγούμενο στο 2ο και 10ο βήμα. Από προσωπική έρευνα διαπίστωσα ότι η προηγούμενη μορφή του χορού στο γρήγορο μέρος συναντιέται στα πεδινά χωριά ενώ η παραλλαγή που θα αναφέρω παρακάτω με τις διπλές άρσεις στο 2ο και 10ο βήμα στα ορεινά χωριά όπως Σκοπό, Ακρίτα, Αλωνα, αλλά εξαρτάται και από το προσωπικό στυλ του χορευτή. Πάντως με τις διπλές άρσεις ο χορός αποκτά μια μεγαλύτερη κινητικότητα και ζωηράδα αφού γίνεται πιο έντονος και σύνθετος έχοντας συνεχώς πηδήματα και διπλά βήματα.
-[Κούφης 1994, 86] Αλωνα (Αρμενσκο) Φλώρινας: Ο Λυτός τοπικά ονομάζεται Πούστσενο. Είναι ο πιο αγαπητός, ο πιο αντιπροσωπευτικός χορός της περιοχής. Η ονομασία του Πούστσενο (ουδέτερου γένους) παράγεται από το ρήμα πούστσαμ της τοπικής σλάβικης γλώσσας (το στσ προφέρεται χοντρά και αποδίδεται με ακρίβεια με ;;; της σλάβικης γραφής) που σημαίνει αφήνω κάτι ελεύθερο, κάτι που μέχρι τώρα κρατούσα περιορισμένο. Το ρήμα χρησιμοποιείται και με τις έννοιες: ελευθερώνω κάποιον με τη θέλησή μου, απολύω, αφήνω ελεύθερο τον στρατευμένο να πάει σπίτι του σαν πολίτης, αποφυλακίζω κάποιον, αφήνω ελεύθερο, αμολάω το ζώο να πάει για βοσκή, αφήνω ελεύθερο το νερό, το ποτάμι, το αυλάκι, τη βρύση, το κρασί να τρέξει ... πούστσενο ορο - λεύτερος χορός. Και με την προσθήκη του άρθρου -το στην κατάληξη: Πούστσενοτο ορο - ο ελεύθερος χορός. Πούστσενοτο (ο Λεβέντικος της λευτεριάς ή Λυτός) λοιπόν είναι όπως προαναφέραμε ο πιο αντιπροσωπευτικός χορός της περιοχής. Χορευότανε (οπωσδήποτε και χορεύεται) πρώτος-πρώτος σε κάθε γάμο, γιορτή ή σε άλλη ευκαιρία. Στα βήματα του Πούστσενο χορεύονται και άλλοι χοροί οι οποίοι συνήθως παίρνουν την ονομασία από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους: πεταχτός, ζωηρός, πηδηκτός, στρωτός, αργός... ή από το όνομα του πρωτοχορευτή που τον προτιμούσε: Τσώτσοβοτο (του Τσώτσου), Σούμποβοτο (του Σούμπου), Στάμκοβοτο (του Στάμκου). Μουσική καταγραφή Αθ. Π. Κούφη σε μέτρο 7σημο και 5σημο. Πούστσενοτο (Ο Λεβέντικος της Λευτεριάς) σε μουσική καταγραφή Παύλου Κούφη. Χορός πεταχτός. Ας πάρουμε τον πιο αντιπροσωπευτικό χορό "Πούστσενοτο" (ο Λεβέντικος της λευτεριάς). Ο χορός αυτός χορεύεται με τον ίδιο τρόπο όχι μόνο στο χωριό αλλά και στα πεδινά χωριά κάτω στη Φλώρινα, σε όλα τα χωριά. Χορεύεται όμως διαφορετικά, εντελώς διαφορετικά και με άλλα βήματα στις Πρέσπες. Η μελωδία του δεν αλλάζει. Τα βήματα είναι εντελώς διαφορετικά.
== Πηγές - Παραπομπές ==
{{παραπομπές}}
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ακρίτας_Φλώρινας"