Μουσείο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ δρθ συνδέσμου commonscat |
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές) μ Διόρθωση συντακτικού κώδικα με τη χρήση AWB (10454) |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Collection of Jacob de Wilde.jpg|thumb|300 px|right|Αίθουσα συλλογών του συλλέκτη αρχαιοτήτων Τζακόμπ ντε Βιλντ]]
Με τον όρο '''Μουσείο''' εννοείται σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό της [[ICOM]] (International Council of Museums) «ένα μόνιμο ίδρυμα, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της, ανοικτό στο κοινό, που έχει ως έργο του τη συλλογή, τη μελέτη, τη διατήρηση, τη γνωστοποίηση και την έκθεση τεκμηρίων του ανθρώπινου πολιτισμού και περιβάλλοντος, με στόχο τη μελέτη, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία»<ref>Ambrose and Paine, 1993, 8.</ref>.
Βάσει του σύγχρονου ορισμού τους τα μουσεία ικανοποιούν μια ιδιαίτερη ανθρώπινη ανάγκη, τη δημιουργία ενός μόνιμου αρχείου για το πώς έζησαν οι άνθρωποι και τι πέτυχαν σε έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο. Η παγκοσμιοποίηση έχει διαφοροποιήσει σαφώς τον ρυθμό της αλλαγής του κόσμου μας και σε ένα βαθμό έχει συνδέσει πλέον το τοπικό, εθνικό στοιχείο με το παγκόσμιο. Μέσα σε αυτό το [[εννοιολογικό πλαίσιο]] τα μουσεία είναι χώροι στους οποίους οι άνθρωποι μπορούν να εξερευνήσουν τις προσωπικές τους πεποιθήσεις εν τω μέσω καθολικών αληθειών. Εν ολίγοις, μπορούν να επιδείξουν στο πλατύ κοινό πώς διαμόρφωσαν τα γεγονότα και οι πεποιθήσεις των ανθρώπων του παρελθόντος την εμπειρία του παρόντος.
Γραμμή 9:
Ο παραπάνω ορισμός δεν συνιστούσε εξαρχής το πλαίσιο μέσα στο οποίο καθορίζονται οι λειτουργίες ενός μουσείου, ούτε συνδεόταν με τη συλλογή και την έκθεση αντικειμένων. Στην [[αρχαιότητα]] το μουσείο περιγράφεται ως ''τέμενος'' αφιερωμένο στη λατρεία των [[Μούσες|Μουσών]]. Τούτο σημαίνει πως στο συγκεκριμένο χώρο καλλιεργούνταν οι τέχνες, τα γράμματα, η [[μουσική]], η [[ποίηση]], η [[φιλοσοφία]] και ο χορός<ref>Βλ. Ίδρυση του Μουσείου της Αλεξάνδρειας του 3ου αι. [[Π.Κ.Ε.]]/[[π.Χ.]] από τον [[Πτολεμαίος Α΄ Σωτήρ|Πτολεμαίο Α']].</ref>. Στην περίοδο της [[ρωμαϊκή αυτοκρατορία|ρωμαϊκής αυτοκρατορίας]] ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως για χώρους στους οποίους διεξάγονταν φιλοσοφικές συζητήσεις.
Κατά την περίοδο της [[Αναγέννηση
== Κατηγορίες μουσείων ==
[[Αρχείο:Iniohos statuette delphi.jpg|thumb|O Ηνίοχος από το Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών]]
Γραμμή 60 ⟶ 59 :
Συνήθως ο σχεδιασμός νέων, ή η μουσειακή αξιοποίηση παλαιών κτηριακών εγκαταστάσεων αναλαμβάνεται από ομάδες αρχιτεκτόνων-μηχανικών, οι οποίες φροντίζουν για την ένταξη του μουσείου στο φυσικό αστικό ή ημιαστικό τοπίο της περιοχής. Ιδιαίτερα στις εργασίες ανακαίνισης, δίνεται έμφαση στην κατάλληλη ένταξη ειδικών συσκευών κλιματισμού, προαπαιτούμενων για τη συντήρηση και καλή κατάσταση των μουσειακών αντικειμένων να ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες των μουσειακών συλλογών που πρόκειται να εκτεθούν. Στις σύγχρονες μουσειακές εγκαταστάσεις αφιερώνεται ιδιαίτερη μέριμνα στις βοηθητικές εγκαταστάσεις, σε διαδραστικά τεχνοπάρκα, σε εργαστήρια συντήρησης, σε γραφεία διοικητικού προσωπικού και κατάλληλους χώρους αποθήκευσης, έτσι ώστε να αποφευχθούν κατά το δυνατόν οι ανθρωπογενείς και οι περιβαλλοντικές αιτίες καταστροφής των μουσειακών αντικειμένων.
Επίσης, δίνεται ιδιαίτερη μέριμνα στην καθαριότητα των χώρων αποθήκευσης και την κατηγοριοποίηση των αντικειμένων ανά υλικό, έτσι ώστε να είναι ευκολότερος ο περιβαλλοντικός τους έλεγχος και ο περιορισμός της καταστροφής των μουσειακών αντικειμένων από φυσικά αίτια. Ορισμένοι τύποι αντικειμένων, ιδιαίτερα εκείνα που ανήκουν στην κατηγορία των οργανικών υλικών, αν και απαντώνται σπάνια, έχει προβλεφθεί να αποθηκεύονται σε συγκεκριμένες συνθήκες [[υγρασία]]ς και [[θερμοκρασία]]ς ως ακολούθως:
* [[Οστούν|Οστά]] και [[ελεφαντοστούν]]: αποθηκεύονται σε θερμοκρασία όχι μεγαλύτερη των 25 °C και σχετική υγρασία από 45% - 55%.
Γραμμή 71 ⟶ 70 :
Ο [[άνθρωπος]] θεωρείται μια από τις εξωγενείς αιτίες καταστροφής των μουσειακών αντικειμένων. Οι ανθρωπογενείς αιτίες προέρχονται κυρίως από την αμέλεια στο χειρισμό, τη συντήρηση, την αποθήκευση και τη μεταφορά των αντικειμένων μουσείων, γεγονός που απαιτεί διαρκή εκπαίδευση του υπεύθυνου προσωπικού στις νέες μεθόδους και τεχνολογίες συντήρησης και αποκατάστασης.
Ένα πολύ μεγάλο μέρος του έργου του μουσείου στηρίζεται αποκλειστικά στην αξιοπιστία των ανθρώπων που εργάζονται σε όλους τους τομείς δραστηριότητάς του. Όπως έχει επισημάνει η D. Mariner στη μελέτη της για τους εργαζόμενους στα μουσεία υπάρχουν έξι κρίσιμοι παράγοντες στους οποίους συμφωνούν οι κοινωνιολόγοι για την αξιολόγηση της επαγγελματικής αξιοπιστίας ενός επαγγέλματος<ref>Mariner D, 1974, «Professionalizing the Museum Worker», ''Museum News'' 52, April, 14</ref>. Ο πρώτος και βασικότερους από αυτούς τους παράγοντες είναι «η γνώση της πολιτισμικής παράδοσης σε μουσειολογική βάση, που είναι η βάση της γνώσης και της πείρας του επαγγέλματος». Παρά την καθιέρωση ενώσεων μουσείων και διαφόρων επιμορφωτικών προγραμμάτων, οι συζητήσεις για την επαγγελματική εκπαίδευση των εργαζομένων στα μουσεία επιστρέφουν διαρκώς στο θέμα της βιωσιμότητας της μουσειολογίας ως [[επιστήμη
Δυναμικός και διαρκώς εξελισσόμενος τομέας για την ελληνική πραγματικότητα η [[μουσειολογία]] είναι δυνατόν να προσφέρει όχι μόνο το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, αλλά ταυτόχρονα να διεκδικήσει τον εκσυγχρονισμό της υποδομής των μουσείων και τη στελέχωσή τους με εξειδικευμένο προσωπικό.
Γραμμή 79 ⟶ 78 :
«Είναι μια σημαντική επαγγελματική ευθύνη η εξασφάλιση ότι όλα τα στοιχεία που υποδέχεται ένα μουσείο είναι ορθά και πλήρως τεκμηριωμένα, έτσι ώστε να είναι γνωστή η προέλευση, η ταυτότητα, η κατάσταση και η επεξεργασία του υλικού»<ref>''ICOM Code of Professional Ethics'', 1990: 31, nr. 6.2</ref> .
Η υποδοχή του αντικειμένου στο μουσείο ακολουθεί τους κανόνες καλής πρακτικής της ICOM και χρησιμοποιεί, ημερολογιακές καταγραφές, έτσι όπως προτείνονται από τη ''Διεθνή Επιτροπή για την τεκμηρίωση του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων'' (ICOM-CIDOC)<ref>Βλ. υπερκείμενο «Registration step by step: when an object enters the museum», στο <http://www.willpowerinfo.myby.co.uk/cidoc/fact1.htm> 020405</ref>. Τα αντικείμενα, εφόσον προορίζονται για μόνιμη έκθεση στο Μουσείο, εκτιμώνται από τον υπεύθυνο συλλογών και τους συνεργάτες του, φωτογραφίζονται και καταγράφεται το υλικό και η τεχνική κατασκευής τους, η κατάστασή του, οι όποιες πολιτισμικές και ιστορικές αναφορές, ο τόπος και η ημερομηνία παραγωγής –ανεξάρτητα από τη στρωματογραφική τους ημερομηνία- η/οι φωτογραφήσεις τους και η πιθανή τους συντήρηση<ref>Βλ. επίσης, Holm St. A., ''Facts and Artefacts. How to document a museum collection'', (Cambridge, 1991): 46-67</ref>.
Οι κανόνες καλής πρακτικής, σε συνδυασμό με τη συνεργασία ειδικών επιστημόνων ([[αρχαιολογία|αρχαιολόγων]], εθνολόγων, [[Ανθρωπολογία|ανθρωπολόγων]], ειδικών της [[
== Παρουσίαση στο κοινό, ζητήματα πληροφόρησης ==
Γραμμή 87 ⟶ 86 :
Στόχος του μουσείου δεν είναι η απλή έκθεση αντικειμένων, αλλά η παρουσίαση και η σύνθεση συλλογών<ref>Για τον ορισμό της συλλογής βλ. Γκάζη Α. Νούσια Τ., ''Αρχαιολογία στον Ελληνικό χώρο: Μουσειολογία, μέριμνα για τις αρχαιότητες'', ΕΑΠ, Πάτρα, 2003, 42-45</ref> , με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδεικνύεται ο [[τέχνη|καλλιτεχνικός]] χαρακτήρας των εκθεμάτων όποτε αυτό απαιτείται, αλλά και το γνωστικό πολιτισμικό τους περιεχόμενο. Έτσι, απαιτείται ειδική μέριμνα για τα κείμενα που συνοδεύουν τα εκθέματα, εξαρχής στον σχεδιασμό της λειτουργίας του μουσείου<ref>Περισσότερα για τη λειτουργική χρήση των κειμένων στα μουσεία, βλ. Γκάζη Α. – Νικηφορίδου Α., 2004, «Κείμενα για μουσεία και εκθέσεις: προβληματισμός, μεθοδολογία, μελέτη περίπτωσης», στο ''Μουσειολογία'' τ. 2, 1-50.</ref> Τα κείµενα περιλαµβάνουν στοιχεία για όλες τις κατηγορίες επισκεπτών και αναπτύσσονται βάσει παραµέτρων που ενισχύουν τις αρχές της εκπαιδευτικής και επικοινωνιακής πολιτικής του μουσείου. Τα κείµενα αποτελούν σηµαντικό τµήµα τόσο της επικοινωνίας των επισκεπτών µε την έκθεση, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις βασίζονται στη γλώσσα για καλύτερη κατανόηση και ερµηνεία των εκθεμάτων που βλέπουν. Έτσι ενισχύεται ο κοινωνικός παράγοντας που σε κάθε περίπτωση υποστηρίζει την άντληση γνωστικού περιεχομένου από την επιτόπια επίσκεψη<ref>Οι επισκέπτες συνήθως επιλέγουν αποσπάσµατα των κειµένων, τα οποία συζητούν, παράγοντας μια κοινωνική διάσταση στη λειτουργία της επίσκεψης. Για το κοινωνικό πλαίσιο στη συνολικότερη εµπειρία της επίσκεψης και στη µάθηση βλ., Falk, J. and Dierking, L., 2000, ''Learning from Museums: Visitor Experiences and the Making of Meaning'', Altamira Press – American Association for State and Local History, Walnut Creek.</ref>.
Έχει παρατηρηθεί πως ενίοτε οι γονείς χρησιµοποιούν τα κείµενα, για να µεταφέρουν πληροφορίες στα παιδιά τους και τα θεωρούν απαραίτητα, προκειµένου να καλύψουν τα δικά τους γνωστικά κενά. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις τα κείμενα που συνοδεύουν τα εκθέματα είναι γραμμένα σε απλή και κατανοητή [[γλώσσα]], χωρίς ωστόσο να υποβιβάζουν την αξία της [[πληροφορία
== Αλληλεπίδραση με την τοπική κοινωνία, εκπαιδευτικά προγράματα, διαδίκτυο ==
Βασική παράμετρο των εργασιών ενός σύγχρονου μουσείου αποτελεί και η κοινωνική διάσταση της λειτουργίας του, η επικοινωνία με το κοινό, η ερμηνεία και η μετάδοση του περιεχομένου των συλλογών του<ref>Βλ. Νικόνανου Ν. 2004, «Η οργάνωση της επικοινωνιακής πολιτικής ενός μουσείου και ο ρόλος της μουσειοπαιδαγωγικής», στο ''Μουσείο, επικοινωνία και νέες τεχνολογίες – Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Μουσειολογίας, Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας/Πανεπιστήμιο Αιγαίου'', Μυτιλήνη 86-90.</ref>. Εκτός, λοιπόν, από τις ξεναγήσεις, το μουσείο θα έπρεπε να παρέχει εκπαιδευτικές δυνατότητες σε ειδικά διασκευασμένα τεχνοπάρκα του, επιμορφωτικά σεμινάρια και προγράμματα εκπαίδευσης από απόσταση με εκδόσεις CD-ROM και εκπαιδευτική παρουσία στο [[διαδίκτυο]].
Μέ αυτόν τον τρόπο, πέραν των επιτόπιων επισκέψεων στις συλλογές ενός μουσείου, ο περιηγητής του [[Διαδίκτυο|Διαδικτύου]] μπορεί να πλοηγηθεί σε επιλεγμένες περιοχές ενός τόπου που παρουσιάζουν πολιτισμικό ενδιαφέρον ή να αντλήσει πληροφορίες για εικονικές εκθέσεις. Οι σύγχρονες εφαρμογές παρέχουν στον χρήστη τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με τρισδιάστατα μοντέλα εδάφους και την άντληση δεδομένων για μνημεία οχυρωματικής [[αρχιτεκτονική
== Διαχείριση Καταστροφών στα Μουσεία ==
Γραμμή 105 ⟶ 104 :
'''[[Κίνδυνος]]''' σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας: '''«ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ»''' <ref>Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας: «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», ΦΕΚ 423 Β /10.4.2003</ref> είναι ''η πιθανότητα εκδήλωσης ενός φυσικού φαινομένου ή τεχνολογικού συμβάντος ή και λοιπόν καταστροφών σε συνδυασμό με την ένταση των καταστροφών, που μπορεί να προκληθούν στους πολίτες, στα αγαθά, στις πλουτοπαραγωγικές πηγές και στις υποδομές μιας περιοχής''.
'''Καταστροφή''' ''θεωρείται μια επείγουσα κατάσταση που εμφανίζεται συνήθως ξαφνικά, δύναται να προκαλέσει μεγάλων διαστάσεων ζημιές και να ακυρώσει τις διαδικασίες ελέγχου του
=== Κατηγοριοποίηση κινδύνων και καταστροφών στα μουσεία ===
Γραμμή 131 ⟶ 130 :
=== Εργαλεία διαχείρισης κινδύνων και καταστροφών στα μουσεία ===
Ένα μουσείο για να μπορέσει να διαχειριστεί κατάλληλα τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν πρέπει πρωτίστως να γνωρίζει ποιοι είναι αυτοί οι κίνδυνοι. Η αναγνώριση και η ταυτοποίηση των κινδύνων προϋποθέτει έτσι, τη συλλογή δεδομένων για αυτούς, δηλαδή με άλλα λόγια, το μουσείο χρειάζεται μια συνεχή πληροφόρηση για ό,τι συμβαίνει μέσα, αλλά και έξω από αυτό.
Πλέον, η πληροφόρηση αποτελεί συστατικό μέρος της [[Διαχείριση Κινδύνου|διαχείρισης κινδύνων]] και για να επιτευχθεί η συλλογή της πληροφορίας έχουν αναπτυχθεί σύγχρονα και αξιόπιστα πληροφοριακά συστήματα. Δύσκολη όμως ενασχόληση παραμένει η ανάλυση των δεδομένων, έτσι ώστε να δοθούν μετά από αξιολόγηση, χρήσιμες πληροφορίες, όπως για παράδειγμα, πληροφορίες για την κατάσταση των συλλογών ή τις περιβαλλοντικές συνθήκες εντός και εκτός του μουσείου.<ref>Keene, S.,2002. Managing conservation in museums. Oxford; Boston: Butterworth-Heinemann.</ref>
Για την ανάλυση των δεδομένων, η διοίκηση του μουσείου έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει σήμερα ποικίλες μεθόδους του επιχειρηματικού μάνατζμεντ, όπως ποσοτικές και μη – ποσοτικές αναλυτικές μεθόδους. Στις ποσοτικές, μπορούν να αναφερθούν, η Ανάλυση Κόστους – Κέρδους, ο [[Στρατηγικός σχεδιασμός|Στρατηγικός Σχεδιασμός]] και η [[Διαχείριση Κινδύνου|Ανάλυση Κινδύνου]], ενώ στις μη – ποσοτικές/ποιοτικές μπορούν να εφαρμοστούν οι γνωστές τεχνικές [[Ανάλυση SWOT|ανάλυσης SWOT
== Δείτε επίσης ==
| |||