Σλαβική μυθολογία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Σλαβική μυθολογία''' και θρησκεία αποτελείται από μύθους και ιστορίες που αναπτύχθηκαν για περισσότερο από 3.000 χρόνια, ενώ έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις υπόλοιπες θρησκείες που προέρχονται από την Πρωτο-Ινδοευρωπαϊκή θρησκεία.

Αντίθετα με την [[αιγυπτιακή μυθολογία]], δεν υπάρχουν πρωταρχικές πηγές για τη μελέτη της Σλαβικής μυθολογίας. Παρά τις κάποιες αμφισβητούμενες θεωρίες, όπως το βιβλίο του [[Βέλες]], δεν αποδεικνύεται ότι οι [[Σλάβοι]] είχαν κάποιο σύστημα γραφής προτού εκχριστιανιστούν. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα πως όλες οι θρησκευτικές δοξασίες και παραδόσεις πέρασαν προφορικά από γενιά σε γενιά, προτού ξεχαστούν στους αιώνες που ακολούθησαν την άφιξη του [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμού]]. Συν τοις άλλοις, υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα, όπως παλιά [[Σλάβοι|σλαβικά]] ιερά ή λατρευτικά ειδώλια, ενώ κομμάτια από μυθολογικές δοξασίες και παγανιστικές γιορτές επιβιώνουν μέχρι σήμερα σε όλα τα [[σλάβοι|σλαβικά]] έθνη μέσα από παραδοσιακά έθιμα, τραγούδια και ιστορίες.

Δεν υπάρχουν γραπτές πηγές για τη σλαβική μυθολογία πριν τον κατακερματισμό του ενιαίου Πρωτοσλαβικού έθνους στους Δυτικούς, Ανατολικούς και Νότιους [[Σλάβοι|Σλάβους]]. Μια πιθανή εξαίρεση είναι μια μικρή αναφορά στην ''Ιστορία'' του [[Ηρόδοτος|Ηροδότου]], που αναφέρει τη φυλή των [[Νευροί|Νευρών]] στο μακρινό βορρά, όπου οι άνδρες μεταμορφώνονται σε λύκους ορισμένες μέρες του χρόνου.([http://el.wikisource.org/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%94' ''Ηροδότου Ιστορίαι, Δ'17 & Δ'105'']) Ορισμένες μελέτες ερμηνεύουν την αναφορά αυτή σαν τη [[σλάβοι|σλαβική]] δοξασία για [[λυκάνθρωποι|λυκανθρώπους]], ενώ άλλες αναφέρονται στις παραδοσιακές γιορτές του θεού [[Βέλες]], όπου ομάδες νεαρών ανδρών περιφέρονταν στα χωριά φορώντας μάσκες. Αμφιβολίες, βεβαίως, υπάρχουν για το αν το φύλο των [[Νευροί|Νευρών]] ταυτίζεται με πρωτοσλαβικά φύλα.

Στους σλαβικούς μύθους, το έτος ήταν σεληνιακό και ξεκινούσε την [[1 Μαρτίου|1η Μαρτίου]], όπως και σε άλλους ινδοευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Το τελευταίο βράδυ του παλαιού χρόνου κι η πρώτη μέρα του νέου χρόνου ονομάζονταν ''Velja Noc/Velik Dan (Μεγάλη Νύχτα/Μεγάλη Μέρα)''. Μετά τον εκχριστιανισμό των [[Σλάβοι|Σλάβων]], οι ονομασίες αυτές αποδόθηκαν πιθανότατα στην εορτή του [[Πάσχα]], ταιριάζοντας με τον όρο "Μεγάλη Εβδομάδα".

Εξάλλου, διοργανωνόταν μια μεγάλη γιορτή για τον ερχομό της [[άνοιξη|άνοιξης]]ς, αφιερωμένη στο [[Γιαρίλο]], θεό της γεωργίας και της γονιμότητας. Νεαρά αγόρια και κορίτσια περιφέρονταν στα χωριά κρατώντας πράσινα κλαδιά και λουλούδια και σε κάθε σπίτι έλεγαν τραγούδια, ενώ υπήρχε το συνήθιο να στολίζουν και να βάφουν αυγά, σύμβολα της νέας ζωής, έθιμο που αργότερα συνδέθηκε με το [[χριστιανισμός|χριστιανικό]] [[Πάσχα]].

Κατά το θερινό ηλιοστάσιο, γινόταν η γιορτή [[Ιβάνιε]], που θυμίζει τη γιορτή του Κλήδονα. Υπήρχε άφθονο φαγητό και ποτό, ανάβονταν μεγάλες φωτιές, τις οποίες πηδούσαν νεαρά αγόρια και κορίτσια, που είτε ζευγάρωναν είτε χόρευαν σε κύκλους. Τα νεαρά κορίτσια έπλεκαν στεφάνια από λουλούδια και φτέρη και τα πετούσαν στα ποτάμια: ανάλογα με το πώς επέπλεαν, μάντευαν πότε και πώς θα παντρεύονταν.

Στη [[Σλαβική μυθολογία]] συναντάται το Δέντρο του Κόσμου, κοσμολογικό μοτίβο και σε άλλους ινδοευρωπαϊκούς πολιτισμούς. Τα φύλλα του δέντρου συμβολίζουν τον ουρανό, το βασίλειο των ουράνιων θεοτήτων και σωμάτων, ενώ ο κορμός συμβολίζει το βασίλειο των θνητών. Κάποιες φορές, αναφέρονται μαζί σαν αντίθεση στις ρίζες του δέντρου, που αποτελούν τον [[Κάτω Κόσμος|Κάτω Κόσμο]], το βασίλειο των νεκρών. Αντίθετα με άλλες λαϊκές δοξασίες, στη Σλαβική μυθολογία ο κόσμος των νεκρών δεν είναι απωθητική περιοχή, αλλά ένας πράσινος κόσμος γεμάτος γρασίδι, όπου βασιλεύει αιώνια η άνοιξη. Στη σλαβική μυθολογία, ο [[Ήλιος]] ήταν γυναικεία θεότητα, ενώ η [[Σελήνη]] ανδρική θεότητα, αντίθετα με τις υπόλοιπες ινδοευρωπαϊκές μυθολογίες, αλλά ακριβώς όπως στη [[Βαλτική μυθολογία]].

Οι [[Σλάβοι]] λάτρευαν πολυάριθμες θεότητες. Κάθε φυλή πιθανότατα λάτρευε και τους δικούς της θεούς, κατά μήκος μιας τεράστιας γεωγραφικής περιοχής, η οποία ξεκινούσε από τις ακτές της [[Βαλτική θάλασσα|Βαλτικής]] μέχρι τις ακτές της [[Μαύρη Θάλασσα|Μαύρης Θάλασσας]].

Η Σλαβική μυθολογία περιλαμβάνει και ιστορικές παραδόσεις: ιστορίες και τραγούδια για θρυλικούς ήρωες, όπως ο [[Κρακ]] ο Δρακοσφάχτης στην [[Πολωνία]] ή ο θρύλος της [[Λιμπούσε]] και της ίδρυσης της [[Πράγα|Πράγας]]ς, αλλά και ημι-ιστορικές προσωπικότητες, όπως ο βασιλιάς [[Κόρβινους]] της [[Κροατία|Κροατίας]]ς και της [[Ουγγαρία|Ουγγαρίας]]ς.

* «Σλάβοι», στο: Μircea Eliade, Ioan Couliano, Λεξικό των θρησκειών, μτφρ.Ευάγγελος Γαζής, εκδ.Χατζηνικολή, Αθήνα, 1992, σελ.232-233