Αδώνια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα '''Αδών(ε)ια''' ή '''Αδώνια μυστήρια''' ήταν ετήσια γιορτή σε ανάμνηση του θανάτου και της ανάστασης του [[Άδωνις|Άδωνη]] σε όλες σχεδόν τις πόλεις της [[Αρχαία Ελλάδα|Αρχαίας Ελλάδας]]. Ο θάνατος και η ανάσταση του Άδωνη είχε σχέση με τον ετήσιο κύκλο της βλάστησης και της καρποφορίας. Η διάρκειά τους ποίκιλλε: αλλού κρατούσαν δυο, τρεις ή και εφτά ημέρες, ενώ δεν εορτάζονταν παντού την ίδια εποχή του έτους.

Την επόμενη ημέρα, γυναίκες λυσίκομες, ξυπόλητες και γυμνόστηθες έριχναν τα ομοιώματα του Θεού στα νερά και τον παρακαλούσαν να επιστρέψει πίσω ξανά και το επόμενο έτος.

Τα Αδώνια των υπόλοιπων πόλεων, ανάμεσα στις οποίες πιο λαμπρά ήταν της Αθήνας και του [[Άργος|Άργους]], διοργανώνονταν με τις προσωπικές οικονομικές εισφορές των γυναικών που συμμετείχαν σε αυτά, ενώ στη [[Ρόδος|Ρόδο]] υπήρχε μια μικτή θρησκευτική αδελφότητα, οι λεγόμενοι «Αδωνιασταί» ή «Αδωνισταί». Η ποιήτρια [[Σαπφώ]] από τη [[Λέσβος|Λέσβο]] επίσης αναφέρεται σε συνήθειες για το θρήνο του θανάτου του Άδωνι<ref>κατθνάσκει, Κυθέρη᾿, ἄβρος Ἄδωνις· τί κε θεῖμεν; καττύπτεσθε, κόραι, καὶ κατερείκεσθε χίτωνας. {{ws|[[s:Ύμνοι και Επιθαλάμια#Απόσπασμα 62 - Κατθνάσκει, Κυθέρηα|Σαπφώ, απόσπασμα 62]]}}</ref>.

{{απόφθεγμα|απόφθεγμα=Για ιδέστε νιο που ξάπλωσα, για ιδέστε κυπαρίσσι!<br />Δε σειέται, δε λυΐζεται, δε σέρν' τη λεβεντιά του.<br />Ποιος σόκοψε τις ρίζες σου και στέγνωσ' η κορφή σου;<br />Τι μόκαμες, λεβέντη μου, τι μόκαμες, ψυχή μου!<br />Μήνα 'ναι και χινόπωρος, μήνα 'ναι και χειμώνας;<br />Τώρα ν έρθεν η άνοιξη ν έρθεν το καλοκαίρι,<br />παίρνουν κι ανθίζουν τα κλαδιά κ' οι κάμποι λουλουδίζουν,<br />έρθαν πουλιά της άνοιξης, έρθαν τα χελιδόνια,<br />για κ' η μεγάλη Πασκαλιά με το Χριστόν Ανέστη,<br />που ντυούνται νιοι στα κόκκινα, γερόντοι στα μουρέλια,<br />κ' εσύ, μωρέ λεβέντη μου, μέσα στη γη τη μαύρη,<br />πού να σειστής, να λυϊστής, να σύρς τη λεβεντιά σου;<br />Ξεσφάλισε τα μάτια σου!<br />|πηγή="Ζαφείρης Ζαγορίου"<ref>{{cite web|url=http://www.fte.org.gr/datadoc/far_05_09.doc|title=Μάηδες του Πηλίου|date=Μάιος 2009|publisher=Περιοδικό Φάρος|pages=κεφ. 5|accessdate=2009-08-23|format=doc}}</ref>|πλάτος=30%|align=right}}

Κατάλοιπο των αρχαίων αυτών ύμνων είναι ο "Ζαφείρης", παιχνίδι και τραγούδι<ref>[http://www.ert.gr/afieromata/Pasxa/dimotika.html ERT online - Αφιερώματα: Πάσχα<!-- Τίτλος που μπήκε από Bot -->]</ref> στο [[Ζαγόρι]] της [[Ήπειρος|Ηπείρου]] την [[Πρωτομαγιά]], ένα έθιμο για την ανάσταση της φύσης και τη γονιμότητα των χωραφιών. Το έπαιζαν τα κορίτσια την Πρωτομαγιά κι όλες τις Κυριακές του Μάη. Ένα αγόρι προσποιούνταν ότι πέθανε και τότε τα κορίτσια το στόλιζαν με άνθη μοιρολογώντας το. Ξαφνικά όμως ο «Ζαφείρης» σηκωνόταν. Τον «Ζαφείρη» τον παριστούσαν επίσης με μια κούκλα<ref>[http://www.gonia.gr/gonia.php?article=2123 Ορθόδοξος Χριστιανική Γωνιά - Μάιος]</ref>.

Το ίδιο έθιμο, με το όνομα "Φουσκοδέντρι", τελείται και στην [[Καστανιά Στυμφαλίας]], με το όνομα "Κάνναβο" κατά τη Μεσοπεντηκοστή στην [[Άνω Αμισός|Άνω Αμισό]] του [[Πόντος|Πόντου]], ως "Λειδινός" στην [[Αίγινα]] στις [[14 Σεπτεμβρίου]]<ref>[http://www.aeginaportal.gr/content/view/357/31/lang,el/ Το έθιμο του Λειδινού]</ref> και ως "Λάζαρα" ή "Λαζαρικά" στην [[Αμμόχωστος|Αμμόχωστο]]<ref name="politis" />. Ο Γεώργιος Μέγας αναφέρει ότι παρόμοιο έθιμο αναβιώνει στις [[Σέρρες]] κατά την περιφορά του Επιταφίου. Γυναίκες τοποθετούν εικόνα του Εσταυρωμένου ανάμεσα σε άνθη, αναμμένα κεριά και θυμιάματα και δίπλα τοποθετούν ένα πιάτο [[φακές|φακής]] ή [[κριθάρι|κριθαριού]].

Ένα ποίημα του [[Ναπολέων Λαπαθιώτης|Ναπολέοντα Λαπαθιώτη]] φέρει τον τίτλο "Αδώνια", το οποίο δημοσιεύτηκε στο τεύχος 33 (Φεβρουάριος [[1912]]) του περιοδικού «Χαραυγή» της [[Μυτιλήνη|Μυτιλήνης]]ς<ref>[http://www.sarantakos.com/liter/lapathiotis/adwnia.html Λαπαθιώτης - Αδώνια<!-- Τίτλος που μπήκε από Bot -->]</ref>.