Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{πηγές|05|03|2013}}

 

{{Infobox Royalty

|μέγεθος_εικόνας = 220px

|λεζάντα = Ελισάβετ Α΄, πορτραίτο του Νίκολας Χίλλιαρντ, 1585

|περίοδος_εξουσίας = [[17 Νοεμβρίου]] [[1558]] - [[24 Μαρτίου]] [[1603]]

|ημερομηνία_στέψης = [[15 Ιανουαρίου]] [[1559]]

}}

 

 

== Βιογραφία ==

Η Ελισάβετ ήταν το τρίτο παιδί του [[Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Η΄ της Αγγλίας]], από τη δεύτερη σύζυγό του, την [[Άννα Μπολέυν]]. Το ζεύγος παντρεύτηκε μυστικά κάποια στιγμή ανάμεσα στο χειμώνα του [[1532]] και τα τέλη του Ιανουαρίου του [[1533]]. Η Ελισάβετ γεννήθηκε στο [[Παλάτι της Πλακεντίας]] στο [[Γκρίνουιτς]], στις [[7 Σεπτεμβρίου]] [[1533]]. Έλαβε το όνομά της γιαγιάς της, από την πλευρά του πατέρα της, της [[Ελισάβετ της Υόρκης]]. Από τη γέννησή της αποτέλεσε την επίδοξη διάδοχο του θρόνου παρά το γεγονός πως είχε μια μεγαλύτερη ετεροθαλή αδερφή, τη [[Μαρία Α΄ της Αγγλίας|Μαρία]]. Η Μαρία δεν ήταν για τον πατέρα τους νόμιμη κληρονόμος, καθώς ο Ερρίκος είχε ακυρώσει το γάμο του με τη μητέρα της, την [[Ισπανία|Ισπανίδα]] πριγκίπισσα [[Αικατερίνη της Αραγωνίας]]. Παρόλο που οι φήμες ήθελαν τη Μαρία να αντιπαθεί τη μικρότερη αδερφή της, στην πραγματικότητα ήταν αγαπημένες μεταξύ τους. Ωστόσο, η σχέση τους δοκιμάστηκε, όταν τοποθετήθηκαν σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα, τόσο στον πολιτικό όσο και στο θρησκευτικό τομέα.

 

 

Η Ελισάβετ, που ήταν λίγο πολύ τριών ετών όταν πέθανε η μητέρα της, ανακηρύχθηκε μη νόμιμη και έχασε τον τίτλο της πριγκίπισσας. Έχασε επίσης τα χρήματα και τα δώρα που άφθονα της χάριζε η μητέρα της. Μετά το θάνατο της Άννας, την αποκαλούσαν πλέον Λαίδη Ελισάβετ και έζησε μακριά από τον πατέρα της, καθώς παντρευόταν τις επόμενες συζύγους του. Το [[1537]], η τρίτη σύζυγος του Ερρίκου, η [[Τζέιν Σέιμουρ]], του γέννησε έναν γιό, τον Πρίγκιπα [[Εδουάρδος ΣΤ΄ της Αγγλίας|Εδουάρδο]], που ονομάστηκε διάδοχος με το σχετικό διάταγμα του [[1543]].

Η Ελισάβετ δεν έζησε με τη μητριά της για μεγάλο διάστημα. Το Μάιο του [[1548]], εστάλη στο [[Τσέσχαντ]], το σπίτι του Σερ [[Άντονι Ντένι]], από την εγκυμονούσα τότε Αικατερίνη, που ανησυχούσε για τη στενότητα των σχέσεων της Ελισάβετ με τον Τόμας Σέιμουρ, και τη συμπεριφορά και των δύο: ο Σέιμουρ, σύμφωνα με τα πρότυπα της εποχής φερόταν απρεπώς. Μάλιστα, σε μια περίπτωση εκείνος και η Αικατερίνη έκοψαν μια ρόμπα της Ελισάβετ σε κομμάτια, ενώ σε μία άλλη εκείνος μπήκε στο δωμάτιο της Ελισάβετ, ενώ εκείνη ήταν ακόμη με τη νυχτικιά, και οι φήμες ήθελαν τον Σέιμουρ να έχει αποπλανήσει τη νεαρή του προστατευόμενη, ή ακόμη πως σκεφτόταν να την παντρευτεί. Η Ελισάβετ δεν ξαναείδε τη μητριά της ποτέ πια, παρόλο που αντάλλασσαν εγκάρδια γράμματα μέχρι το θάνατο της δεύτερης. Η Αικατερίνη πέθανε από επιλόχειο πυρετό στις [[5 Σεπτεμβρίου]] [[1548]]. Η Ελισάβετ μετακόμισε τότε σε βασιλικό σπίτι στο [[Χάτφιλντ]].

 

 

 

[[Αρχείο:Anthonis Mor 001.jpg|thumb|200px|''Η Μαρία Τυδώρ, Βασίλισσα της Αγγλίας και αδελφή της Πριγκίπισσας Ελισάβετ, την φυλάκισε στον Πύργο του Λονδίνου με την κατηγορία της συνενοχής στα σχέδια του προδότη Τόμας Ουάϊατ.'']]

 

 

Η Μαρία, ως Ρωμαιοκαθολική, υιοθέτησε σκληρή στάση απέναντι στους [[Προτεσταντισμός|Προτεστάντες]], τους οποίους και θεωρούσε αιρετικούς και απειλή για την εξουσία της. Για τις διώξεις που διέταξε έλαβε το προσωνύμιο «Bloody Mary». Προέτρεψε την Ελισάβετ να προσχωρήσει στη Ρωμαιοκαθολική πίστη, αλλά η Ελισάβετ επέλεξε να μείνει πιστή στη συνείδηση και τις φιλοδοξίες της. Μέχρι το τέλος του έτους, όταν κυκλοφόρησε η λανθασμένη φήμη πως η Μαρία περίμενε παιδί, στην Ελισάβετ επετράπη να επιστρέψει στην Αυλή μετά από διαταγή του Φιλίππου. Φοβόταν μήπως η γυναίκα του πεθάνει στη γέννα, περίπτωση στην οποία προτιμούσε τη Λαίδη Ελισάβετ, κάτω από την καθοδήγησή του, να διαδεχθεί το θρόνο, αντί για την επόμενη στενότερη συγγενή της Μαρίας και της Ελισάβετ, τη [[Μαρία Α΄ της Σκωτίας|Μαρία Στιούαρτ]], επίσης γνωστή ως «Μαρία, Βασίλισσα των Σκωτσέζων». Η Μαρία Στιούαρτ είχε μεγαλώσει στη γαλλική Αυλή και ήταν αρραβωνιασμένη με το [[Φραγκίσκος Β΄ της Γαλλίας|Φρανσουά]], το Γάλλο Δελφίνο. Παρόλο που η Μαρία Στιούαρτ ήταν Καθολική όπως η Μαρία Τυδώρ, ο Φίλιππος δεν ήθελε να αρπάξει η Μαρία Στιούαρτ το αγγλικό στέμμα, γιατί οι πολιτικές τις θέσεις θα επηρεάζονταν έντονα από τη [[Γαλλία]]. Η Μαρία Τυδώρ πέθανε το Νοέμβριο του [[1558]], αφήνοντας την Ελισάβετ μόνη διάδοχο του αγγλικού θρόνου.

=== Οι Αρχές της Βασιλείας ===

 

 

 

Κατά την ενθρόνισή της, έγινε δεκτή με χαρά από τους απλούς ανθρώπους, που έπαιξαν θεατρικά έργα και διάβασαν ποίηση που υμνούσε την ομορφιά και την εξυπνάδα της. Η στέψη της έλαβε χώρα στις [[15 Ιανουαρίου]] [[1559]]. Ήταν 25 ετών. Όταν οι σημαντικότεροι αρχιεπίσκοποι αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην τελετή, επειδή η Ελισάβετ δεν ήταν νόμιμη τόσο σύμφωνα με το [[Κανονικό Δίκαιο]] όσο και σύμφωνα με τους κοσμικούς νόμους, ο σχετικά άγνωστος [[Όουεν Όγκλεθορπ]], Επίσκοπος του [[Καρλάιλ]] την έστεψε. Η στέψη της Ελισάβετ ήταν η τελευταία στην οποία η Λειτουργία έγινε στα [[λατινικά]]. Όλες οι επόμενες, με εξαίρεση αυτή του [[Γεώργιος Α΄ του Ηνωμένου Βασιλείου|Γεωργίου Α΄]] έγιναν στα [[αγγλικά]]. Αργότερα έκανε τον ιερέα της μητέρας της, το [[Μάθιου Πάρκερ]], Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι.

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα κατά τις απαρχές της βασιλείας της Ελισάβετ ήταν η [[θρησκεία]]. Βασίστηκε αρχικά στον [[Σερ Ουίλιαμ Σέσιλ]] (τον οποίο αποκαλούσε «Πνεύμα») για συμβουλές. Ο [[Νόμος περί Ομοιομορφίας]] του [[1559]] (''Act of Uniformity 1559''), για τον οποίο έδωσε τη συγκατάθεσή της λίγο μετά την άνοδό της στο θρόνο, επέβαλε τη χρήση του Προτεσταντικού Βιβλίου των Κοινών Προσευχών (''Book of Common Prayers'') στις εκκλησιαστικές λειτουργίες. Οι επαφές με την [[Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία]] είχαν αποκατασταθεί από τη Μαρία Α', αλλά διακόπηκαν οριστικά από την Ελισάβετ. Η Βασίλισσα έλαβε τον τίτλο «Ανώτατος Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας», αντί για το «Επικεφαλής», κυρίως γιατί πολλοί επίσκοποι αλλά και μέλη του λαού θεωρούσαν πως μια γυναίκα δεν μπορούσε να είναι η κεφαλή της Εκκλησίας.

 

 

 

Η Ελισάβετ επικύρωσε τη [[Συνθήκη του Κατώ–Καμπρεζί]] (Cateau-Cambrésis) της [[3 Απριλίου|3ης Απριλίου]] [[1559]], εξασφαλίζοντας ειρήνη με τη [[Γαλλία]]. Υιοθέτησε την αρχή «η Αγγλία για τους Άγγλους». Η άλλη περιοχή υπό την κυριαρχία της, η [[Ιρλανδία]], αντιμετωπίστηκε με διαφορετικό τρόπο. Τα αγγλικά έθιμα που επιβλήθηκαν στην Ιρλανδία δεν ήταν λαοφιλή, το ίδιο και η θρησκευτική πολιτική της.

[[Αρχείο:Dudleyportrait.jpg|thumb|200px|''Ο [[Ρόμπερτ Ντάντλεϊ, 1ος Κόμης του Λέστερ]], με τον οποίο λεγόταν πως η Βασίλισσα ήταν βαθύτατα ερωτευμένη. Σύμφωνα με κάποιες ρομαντικές ιστορίες εκείνος ήταν ο λόγος που δεν παντρεύτηκε ποτέ κάποιον άλλον.]]

 

 

Η πιο πιθανή αιτία, ωστόσο, ήταν μάλλον η επιφυλακτικότητά της Ελισάβετ να μοιραστεί την εξουσία με κάποιον άλλο, φοβούμενη πως ο γάμος με έναν ξένο θα προκαλούσε την ίδια έχθρα με εκείνη που προκάλεσε ο γάμος της Μαρίας με το [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας|Φίλιππο Β΄ της Ισπανίας]]. Επίσης, δεν ρίσκαρε να κάνει την Αγγλία όργανο της πολιτικής των ξένων, ούτε την πιθανότητα να τη βυθίσει σε νέους πολέμους σαν και αυτούς που προκάλεσε ο γάμος της Μαρίας. Ένας γάμος με κάποιον Άγγλο υψηλής κοινωνικής θέσης θα προκαλούσε εσωτερικές τριβές στην Αυλή. Με δεδομένη την αστάθεια της πολιτικής κατάστασης, η Ελισάβετ θα πρέπει να φοβόταν ένοπλη διαμάχη ανάμεσα στις φατρίες αν παντρευόταν κάποιον που δεν έχαιρε κοινής αποδοχής. Αυτό που είναι σίγουρο είναι πως ένας γάμος με τον οποιοδήποτε θα είχε μεγάλο κόστος για εκείνη, τόσο σε χρήμα όσο και σε ανεξαρτησία, καθώς όλα τα περιουσιακά στοιχεία που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα της θα της άνηκαν μέχρι να παντρευτεί. Εκείνες της μέρες, η Αγγλία δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί την ιδέα μιας ''Queen Regnant'', δηλαδή μιας βασίλισσας που η ίδια διοικεί κι όχι ο σύζυγός της, όπως ήταν η Μαρία και τώρα η ίδια η Ελισάβετ. Όντας ανύπαντρη έκανε ό,τι νόμιζε, λαμβάνοντας συμβουλές μόνο όταν το ζητούσε. Αν ενωνόταν με κάποιον με γάμο, θα ήταν αναμενόμενο να παραχωρήσει τις τύχες του κράτους στον άντρα της και να μην συμμετέχει ενεργά στις κρατικές υποθέσεις. Θα ήταν λοιπόν μια αποκρουστική προοπτική να δεχτεί γάμο με έναν από τους καθολικούς μονάρχες που περιτριγύριζαν την αυλή της.

Παρόλο που η Ελισάβετ είναι γνωστή ως η «Παρθένος Βασίλισσα» επειδή δεν παντρεύτηκε ποτέ, δεν είναι σίγουρο κατά πόσο ήταν κυριολεκτικά παρθένα. Ακόμη και για τους συγχρόνους της ήταν ένα κοινωνικό και σεξουαλικό αίνιγμα αποφεύγοντας το [[γάμος|γάμο]], το [[σεξ]] και τη [[μητρότητα]]. Αν και ένας βασιλιάς ήταν αναμενόμενο να διατηρεί μια ερωμένη ή παλλακίδα, θα ήταν επικίνδυνο σε πολιτικό επίπεδο να συμπεριφερθεί μια γυναίκα με τον ίδιο τρόπο. Η σεξουαλικότητα του κυβερνώντος ήταν ένα σημαντικό θέμα για το έθνος, όπως ήταν και στην εποχή του πατέρα της – ωστόσο υπό ένα διαφορετικό πρίσμα.

 

 

Εν τούτοις, φήμες για διάφορους δεσμούς έρχονταν στην επιφάνεια, με περισσότερο γνωστό αυτόν με τον Ρόμπερτ Ντάντλεϊ. Αργότερα στη ζωή της ακούστηκε πως συνδέθηκε με τον προγονό του Ντάντλεϊ, τον [[Ρόμπερτ Ντέβερω, Β΄ κόμης του Έσσεξ|Ρόμπερτ Ντέβερω, Κόμη του Έσσεξ]].

 

=== Ο Θρησκευτικός Διακανονισμός του 1559 ===

 

Η συνεδρίαση της Βουλής αναβλήθηκε επ´ αόριστον το Πάσχα, και όταν συνεχίστηκε, η κυβέρνηση κατέθεσε τα δύο νέα διατάγματα στις δύο Βουλές – την Πράξη της Υπεροχής και την Πράξη της Ομοιομορφίας. Η πρώτη όριζε την Ελισάβετ Ανώτατο Κυβερνήτη της Εκκλησίας και όχι Κεφαλή της. Ήταν μια βολική παράφραση του όρου που έκανε την Ελισάβετ κεφαλή χωρίς αυτό να αναφέρεται επισήμως, πράγμα σημαντικό γιατί το 16ο αιώνα δεν ήταν αποδεκτό να ηγείται μια γυναίκα της Εκκλησίας.

Το [[1569]], η Ελισάβετ αντιμετώπισε μια σημαντική εξέγερση, γνωστή ως [[Επανάσταση στο Βορρά]], συντονισμένη από τον [[Τόμας Χάουαρντ, Δ΄ δούκας του Νόρφολκ|Τόμας Χάουαρντ]], Δ΄ Δούκα του [[Νόρφοκ]], τον [[Τσαρλς Νέβιλ, ΣΤ΄ κόμης του Γουέστμορλαντ|Τσαρλς Νέβιλ]], ΣΤ΄ κόμη του [[Γουέστμορλαντ]] και τον [[Τόμας Πέρσυ, Ζ΄ κόμης του Νορθάμπερλαντ|Τόμας Πέρσι]], Ζ΄ Κόμη του [[Νορθάμπερλαντ]]. Ο [[Πάπας Πίος Ε΄]] βοήθησε την επανάσταση αυτή των καθολικών αφορίζοντας την Ελισάβετ και κηρύσσοντας την έκπτωτη με [[παπική βούλα]]. Η βούλα αυτή, ''Regnans in Excelsis'', εκδόθηκε το [[1570]], καταφθάνοντας αφού καταπνίγηκε η εξέγερση. Μετά την έκδοσή της όμως, η Ελισάβετ αποφάσισε να μην δείχνει πλέον άλλη ανοχή στα θρησκευτικά ζητήματα. Άρχισε διώξεις απέναντι στους θρησκευτικούς της αντιπάλους, δίνοντας την αφορμή για διάφορες συνωμοσίες κατά της παραμονής της στο θρόνο. Επέτρεψε επίσης στην [[Αγγλικανική Εκκλησία|Εκκλησία της Αγγλίας]] να στραφεί περισσότερο προς τον [[προτεσταντισμός|προτεσταντισμό]], επιτρέποντας της να περάσει τα [[Καλβινισμός|καλβινιστικά]] 39 άρθρα το [[1571]] σαν διακήρυξη πίστης της Εκκλησίας της Αγγλίας.

 

 

Συμμετείχε σε κάποιες συνωμοσίες για την απομάκρυνση της Ελισάβετ, αλλά με κάποια επιφυλακτικότητα. Ο Δ΄ Δούκας του Νόρφολκ συμμετείχε επίσης στο πρώτο από αυτά τα σχέδια, τη [[Συνωμοσία Ριντόλφι]] του [[1571]]. Όταν, προς μεγάλο σοκ της Ελισάβετ, η συνωμοσία ανακαλύφθηκε και απετράπη, ο Δούκας του Νόρφολκ εκτελέστηκε και η Μαρία έχασε και τος λίγες ελευθερίες που τις απέμειναν. Η Ισπανία, που ήταν φιλική προς την Αγγλία από τότε που ο Φίλιππος νυμφεύθηκε την προκάτοχο της Ελισάβετ, έπαψε να είναι πλέον και τόσο εγκάρδια.

[[Αρχείο:William Cecil, 1st Baron Burghley from NPG (2).jpg|thumb|200px|''Ο Σερ Γουίλιαμ Σέσιλ, πρώτος σύμβουλος της Ελισάβετ, ο οποίος έλαβε τον τιμητικό τίτλο του Βαρόνου του Μπέργκλεϊ.'']]

 

 

Επίσης το [[1572]], η Ελισάβετ συμμάχησε με τη Γαλλία. Η [[Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου]], οπότε και χιλιάδες [[Ουγενότοι]] θανατώθηκαν, έθεσε σε κίνδυνο τη συμμαχία αλλά δεν την έσπασε. Η Ελισάβετ ξεκίνησε μάλιστα διαπραγματεύσεις ώστε να παντρευτεί τον Ερρίκο, Δούκα του Ανζού (αργότερα Γάλλο Βασιλιά με το όνομα [[Ερρίκος Γ΄ της Γαλλίας|Ερρίκος Γ΄ και της Πολωνίας]]), και κατόπιν με το νεότερο αδερφό του [[Φραγκίσκος του Ανζού|Φραγκίσκο]], Δούκα του [[Ανζού]] και του [[Αλενσόν]]. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του τελευταίου το [[1581]], λέγεται πως η Ελισάβετ έβγαλε από τα χέρια της ένα δαχτυλίδι και του το έδωσε. Ο Ισπανός πρέσβης αναφέρει πως πράγματι εκείνη ανακοίνωσε πως θα τον παντρευτεί. Ωστόσο, ο Ανζού, που όπως αναφέρεται ήταν στιγματισμένος από ουλές και καμπούρης, επέστρεψε στη Γαλλία και πέθανε το [[1584]] προτού παντρευτεί.

 

=== Διαμάχη με την Ισπανία και την Ιρλανδία ===

 

Επίσης το [[1580]], ο [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας]] κατέκτησε την [[Πορτογαλία]], και με τον πορτογαλικό θρόνο απέκτησε και τον έλεγχο των θαλασσών. Μετά τη δολοφονία του [[Δανία|Δανού]] [[Γουλιέλμος Α΄ της Δανίας|Γουλιέλμου Α΄]], η Αγγλία πήρε ανοιχτά το μέρος των [[Νότιες Κάτω Χώρες|Ηνωμένων Επαρχιών της Ολλανδίας]], που την εποχή εκείνη είχαν επαναστατήσει ενάντια στην κυριαρχία των Ισπανών. Ο Φίλιππος, που δεν είχε σύζυγο, έκανε πρόταση γάμου στην Ελισάβετ, εκείνη όμως αρνήθηκε. Αυτό, μαζί με τις οικονομικές διαμάχες των δύο χωρών και την [[πειρατεία]] των Άγγλων ενάντια στις Ισπανικές αποικίες (που οδήγησε σε συμμαχία των Άγγλων με το [[ισλάμ|ισλαμικό]] [[Μαρόκο]]), οδήγησε στο ξέσπασμα του [[Άγγλο–Ισπανικός Πόλεμος|Άγγλο – Ισπανικού πολέμου]] το [[1585]]. Τον επόμενο χρόνο, το [[1586]], ο Ισπανός πρέσβης εκδιώχθηκε από την Αγγλία εξαιτίας της συμμετοχής του σε συνωμοσίες κατά της Ελισάβετ. Φοβούμενη αυτές τις συνωμοσίες, η Βουλή πέρασε την [[Πράξη της Συνενοχής]] το [[1584]], σύμφωνα με την οποία όποιος είχε κάποια συμμετοχή σε σχέδια δολοφονίας του Μονάρχη θα αποκλειόταν από τη γραμμή διαδοχής. Εντούτοις, έναν νέο σχέδιο κατά της Ελισάβετ, η [[Συνωμοσία Μπάμπινγκτον]], αποκαλύφθηκε από τον αρχηγό των κατασκόπων της Βασίλισσας, το [[Σερ Φράνσις Ουόλσινγκχαμ]].

[[Αρχείο:Elizabeth I (Armada Portrait).jpg|thumb|left|280px|''Πορτρέτο της Ελισάβετ που μνημονεύει την ήττα της Ισπανικής Αρμάδας (1588), που διακρίνεται στο βάθος. Η δύναμη της Βασίλισσας στο διεθνές πολιτικό στερέωμα συμβολίζεται με το χέρι της να κρατά την υδρόγειο. Το Αυτοκρατορικό Στέμμα στα δεξιά της δείχνει την εξέλιξη της χώρας σε διεθνή δύναμη κατά τη διάρκεια της βασιλείας της.'']]

 

 

 

 

 

Το [[1596]], η Αγγλία αποσύρθηκε από τη Γαλλία, με τον [[Ερρίκος Δ΄ της Γαλλίας|Ερρίκο Δ΄ της Γαλλίας]] να κρατά σταθερά την εξουσία. Πήρε το θρόνο (συμφωνώντας να ασπαστεί τον καθολικισμό). Ταυτόχρονα οι Ισπανοί αποβίβασαν μια σημαντική δύναμη ανδρών στη [[Βρετάνη]], που έδιωξε τις αγγλικές δυνάμεις που βρίσκονταν εκεί και άνοιξαν νέο μέτωπο στον πόλεμο, με μια επιπρόσθετη απειλή να διαπλεύσουν το κανάλι. Η Ελισάβετ έστειλε επιπλέον 2.000 στρατιώτες στη Γαλλία μετά την κατάκτηση του [[Καλαί]] από τους Ισπανούς. Έπειτα έδωσε τη συγκατάθεσή της για επίθεση στις [[Αζόρες]] το [[1597]], μα η προσπάθεια ήταν επίσης παταγωδώς αποτυχημένη. Νέες μάχες συνέχισαν μέχρι και το [[1598]], όταν η Γαλλία και η Ισπανία έκαναν επιτέλους ειρήνη. Ο Άγγλο-ισπανικός πόλεμος κρίθηκε ισόπαλος όταν ο [[Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας]] πέθανε στα τέλη της ίδιας χρονιάς. Εν μέρει κυρίως λόγω του πολέμου, οι υπερατλαντικές προσπάθειες δημιουργίας αποικιών των Ράλεϋ και Γκίλμπερτ δεν απέδωσαν καρπούς, και ο αποικισμός των Άγγλων αναβλήθηκε, μέχρι που ο [[Ιάκωβος Α΄ της Αγγλίας|Ιάκωβος Α΄]] διαπραγματεύτηκε ειρήνη με τη [[Συνθήκη του Λονδίνου (1604)|Συνθήκη του Λονδίνου]].

Σύντομα μετά από αυτό, δώδεκα μονοπώλια έλαβαν τέλος με βασιλική διαταγή. Αυτές οι αλλαγές, ωστόσο, ήταν απλά επιφανειακές. Η συγκέντρωση χρημάτων από τα μονοπώλια συνεχίστηκε.

 

 

To [[1559]], ένας από τους επικεφαλής του ναυτικού, ο [[Ρόμπερτ Ντέβερω, Β΄ κόμης του Έσσεξ]], πήγε στην Ιρλανδία με τον μεγαλύτερο στρατό που είχε σταλεί ποτέ στο νησί, σε μια προσπάθεια να ηττηθούν οι επαναστάτες. Το εκστρατευτικό σώμα του [[Έσσεξ]] σύντομα διαλύθηκε, και μετά από μια ιδιωτική συζήτηση με τον Ο'Νηλ – κατά τη διάρκεια της οποίας ο τελευταίος στάθηκε καβάλα στο άλογό του στη μέση ενός ποταμού – έγινε προφανές πως η νίκη ήταν ανέφικτη. Το [[1600]], ο Έσσεξ επέστρεψε στην [[Αγγλία]] χωρίς την άδεια της Βασίλισσας, όπου και τιμωρήθηκε με την απώλεια όλων των αξιωμάτων του και μονοπωλίων στο εμπόριο, που αποτελούσαν το πρωταρχικό του εισόδημα.

[[Αρχείο:Walsingham.jpg|thumb|150px|''Ο Φράνσις Ουόλσινγκχαμ, αρχηγός του δικτύου κατασκόπων της Ελισάβετ και κατοπινός Γραμματέας του Κράτους. Θεωρείται ένας από τους πατέρες της σύγχρονης κατασκοπείας.]]

 

 

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών της, αναφέρεται πως η Βασίλισσα δήλωσε πως έστειλε « λύκους, και όχι βοσκούς να κυβερνήσουν την Ιρλανδία, επειδή δεν μου άφησαν τίποτα να κυβερνήσω παρά στάχτες και πτώματα ». Ο διάδοχος της Ελισάβετ έδωσε στον Μάουντζοϋ τον τίτλο του Ανώτατου Διοικητή της Ιρλανδίας (''Lord Lieutenant of Ireland''), ένα αξίωμα που υπηρέτησε με μεγάλη ικανότητα και μετριοπάθεια μέχρι τον πρόωρο θάνατό του, το [[1605]].

Στις [[21 Μαρτίου]] [[1603]], ο Λόρδος Ναύαρχος τελικά έπεισε τη Βασίλισσα να πάει στο κρεβάτι. Αναγκάστηκαν να κόψουν το βασιλικό δαχτυλίδι της στέψης που είχε πλέον χωθεί βαθιά στο δάχτυλο. Δεν μπορούσε πια να μιλήσει. Ο Ρόμπερτ Σέσιλ αργότερα υποστήριξε πως εκείνη του έδειξε με νοήματα πως ο [[Ιάκωβος ΣΤ' της Σκωτίας]] θα ήταν ο διάδοχός της. Στις [[24 Μαρτίου]], με τον [[αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι|Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρι]] στα γόνατα πλάι στο κρεβάτι της, προσευχόμενο με τις γυναίκες της για την ψυχή της, πέθανε, ανάμεσα στις δύο και τρεις το ξημέρωμα. Ο γιατρός της αργότερα δήλωσε πως ήταν σαν να παρακολουθεί να πέφτει ένα γινωμένο μήλο από το δέντρο. Η Ελισάβετ κυβέρνησε την Αγγλία για πάνω από 44 χρόνια και κηδεύτηκε στο [[Αββαείο του Ουεστμίνστερ]]. Ένας ιππέας ήδη ταξίδευε στη [[Σκωτία]] προς τον Ιάκωβο, μεταφέροντας το δαχτυλίδι της.

 

 

Υποστηρίζεται μερικές φορές πως η Ελισάβετ κατονόμασε το διάδοχό της στο νεκροκρέβατό της. Σύμφωνα με μια ιστορία, όταν ρωτήθηκε ποιον θα ονόμαζε διάδοχό της, απάντησε: « Ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι παρά ο ξάδερφός μου στη Σκωτία; ». Σύμφωνα με άλλη μαρτυρία, είπε: « Ποιος παρά ένας Βασιλιάς μπορεί να διαδεχτεί μια Βασίλισσα; ». Τελικά, ένας τρίτος μύθος υποστηρίζει πως έμεινε σιωπηλή μέχρι το θάνατό της. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να επαληθεύει κάποια από αυτές τις εκδοχές. Όπως και να έχει, κανένας από τους εναλλακτικούς διαδόχους δεν προέβαλε το δικαίωμά του στη διαδοχή. Ο Ιάκωβος ΣΤ΄ ανακηρύχθηκε Βασιλιάς της Αγγλίας με το όνομα [[Ιάκωβος Α΄ της Αγγλίας|Ιάκωβος Α΄]] λίγες ώρες μετά το θάνατο της Ελισάβετ στις [[24 Μαρτίου]] [[1603]], σηματοδοτώντας τη λήξη της [[Δυναστεία των Τυδώρ|Δυναστείας των Τυδώρ]] και την έναρξη της [[Δυναστεία των Στιούαρτ|Δυναστείας των Στιούαρτ]] στο Βασίλειο της Αγγλίας.

 

== Εμβλήματα ==

 

Το έμβλημά της ήταν ίδιο με αυτό του [[Ερρίκος Δ΄ της Αγγλίας|Ερρίκου Δ΄]]: «''Quarterly, Azure three fleurs-de-lys Or (για τη Γαλλία) and Gules three lions passant guardant in pale Or (για την Αγγλία'')». Ενώ οι Τυδώρ χρησιμοποιούσαν ένα χρυσό λέοντα και ένα κόκκινο δράκο, εκείνη χρησιμοποιούσε ένα χρυσό λέοντα και ένα χρυσό δράκο. Είχε επίσης υιοθετήσει ένα από τα μότο της μητέρας της «''Semper Eadem''» (Πάντα η Ίδια), καθώς και το έμβλημα της, έναν αετό στην κορυφή ενός κορμού δέντρου.

 

== Κληρονομιά ==

 

Ορισμένοι ιστορικοί, ωστόσο, βλέπουν τη βασιλεία της Ελισάβετ με αυστηρότερο μάτι. Παρόλο που η χώρα σημείωσε στρατιωτικές επιτυχίες, η Ελισάβετ δεν τα κατάφερε στον τομέα αυτό τόσο καλά όσο ο [[Ερρίκος Ε΄ της Αγγλίας|Ερρίκος Ε΄]] για παράδειγμα. Επίσης δέχεται κριτική για τα προβλήματα στην Ιρλανδία.

== Η Ελισάβετ στις Τέχνες ==

=== Ζωγραφική ===

 

=== Όπερα ===

 

=== Σύγχρονες Ταινίες ===

{| class="wikitable"

|-

| ''Elizabeth I'' || 2005/6 || Έλεν Μίρρεν

|}

 

==== Σημειώσεις ====

* Η [[Γκλέντα Τζάκσον]] κέρδισε δύο βραβεία EMMY για την ερμηνεία της ως Ελισάβετ στη δραματική σειρά 9 ωρών του BBC, ''Elizabeth R'' το 1971. Η Τζάκσον αργότερα έλαβε τον ίδιο ρόλο στην ταινία του 1972 ''Mary, Queen of Scotts''.

* H [[Έλεν Μίρρεν]] κέρδισε βραβείο ΕΜΜΥ για την ερμηνεία της στη δραματική μίνι σειρά του Channel 4 με τίτλο ''Elizabeth I'' το 2005/6. Η σειρά έλαβε ενθουσιώδεις κριτικές και διεκδίκησε πολλά ΕΜΜΥ και δύο βραβεία BAFTA. Η Μίρρεν έπαιξε επίσης την [[Ελισάβετ Β΄]] στη ''[[Η Βασίλισσα|Βασίλισσα]]'', ταινία του 2006.

 

=== Ναυσιπλοΐα ===

==== Βιβλία από την Ελισάβετ Τυδώρ ====

* ''Elizabeth I: The Collected Works'' (2002) Eds. Leah S. Marcus, Mary Beth Rose & Janel Mueller ISBN 0-226-50465-4

 

==== Βιβλία για την Ελισάβετ Τυδώρ ====

== Δείτε επίσης ==

* [[Πολιτιστικές απεικονίσεις της Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας]]

 

{{S-start}}

{{S-aft|μετά=[[Ιάκωβος Α' της Αγγλίας|Ιάκωβος Α']]}}

{{S-end}}

 

{{Αγγλικανική Κοινότητα}}