Μεσοπόλεμος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Διόρθωση συντακτικού κώδικα με τη χρήση AWB (10454)
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:EUROPE 1919-1929 POLITICAL 01.png|thumb|right|280px|Πολιτικός χάρτης της Ευρώπης του μεσοπολέμου]]
Με την έννοια '''μεσοπόλεμος''' αναφερόμαστε στη χρονική περίοδο μεταξύ [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Πρώτου]] και [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Δευτέρου]] Παγκοσμίων Πολέμων. Την περίοδο αυτή συγκλόνισε η [[Παγκόσμια οικονομική ύφεση 1929|οικονομική κρίση του 1929]]. Παράλληλα, το κίνημα του [[#Αναθεωρητισμός|αναθεωρητισμού]] οδήγησε στην άνοδο του [[αυταρχισμός|αυταρχισμού]] και του [[εθνικισμός|εθνικισμού]] που κορυφώθηκε με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
 
== Διεθνείς σχέσεις ==
Γραμμή 7:
[[Αρχείο:William Orpen - The Signing of Peace in the Hall of Mirrors, Versailles.jpg|thumb|Η υπογραφή της Συνθήκης των Βερσαλλιών]]
 
Σε αντίθεση με την πρόφαση που χρησιμοποιήθηκε στο [[Συνέδριο της Βιέννης]], η νομιμότητα για τις ηττημένες χώρες, κυρίως την [[Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία|Αυστροουγγρική]] και την [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]], αμφισβητήθηκε για χάρη της [[Εθνική αυτοδιάθεση|αυτοδιάθεσης των λαών]] και άλλων πολιτικών σκοπιμοτήτων.<ref>Κολιόπουλος, σ. 321.</ref> Η διάσπαση της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας δημιούργησε πολλά προβλήματα σε σχέση με τα σύνορα των κρατών που προέκυψαν και τις εθνότητες που υπήρχαν σε αυτά.<ref name="Κολιόπουλος, σ. 326">Κολιόπουλος, σ. 326.</ref> Η ύπαρξη εθνικών κρατών ήταν κάτι που εξυπηρετούσε τη [[Βρετανία]] και τη [[Γαλλία]], δημιουργώντας μια ζώνη κρατών γύρω από τη [[Γερμανία]] και τη [[Ρωσία]], ώστε να εκμεταλλεύονται τις [[αποικίες]] τους έχοντας ταυτόχρονα ένα είδος κυριαρχίας στην Ευρώπη. Οι φιλοδοξίες των δεύτερων όμως, στρέφονταν σε αυτά ακριβώς τα εδάφη.<ref>Mazower, σσ. 55-56.</ref>
 
Ο θρίαμβος του [[εθνικισμός|εθνικισμού]] και η αρπακτική διάθεση των νικητών με την εξάπλωση του έθνους-κράτους, δημιούργησε το πολιτικό πρόβλημα των [[μειονότητα|μειονοτήτων]], που οδήγησε σε προστριβές και συγκρούσεις. Όπου το κράτος ταυτιζόταν με ένα συγκεκριμένο έθνος, η παρουσία άλλων εθνοτήτων στο εσωτερικό του ήταν άμεση απειλή για την ειρήνη.<ref>Mazower, σ. 54.</ref> Η χάραξη των συνόρων και η προσθαφαίρεση εδαφών χωρίς να ληφθούν υπόψη οικονομικά κριτήρια, είχαν σοβαρές επιπτώσεις και στην οικονομία των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Για παράδειγμα, η διάσπαση της Αυστρουγγαρίας είχε διαλύσει την εμπορική ενότητα που υπήρχε με άξονα το Δούναβη.<ref>Κολιόπουλος, σσ. 326-327.</ref> Στην [[Ιταλία]] η απογοήτευση ήταν έντονη από την αθέτηση των εδαφικών υποσχέσεων, κάτι που οδήγησε και λαϊκή υποστήριξη της [[κατάληψη του Φιούμε|κατάληψης του Φιούμε]]. Οι Ιταλοί πίστευαν ότι η χώρα τους θα έβγαινε αναβαθμισμένη από τον πόλεμο.<ref>Berstein-Milza, σ. 56.</ref> Οι συγκρουόμενες εδαφικές διεκδικήσεις της Ιταλίας και της [[Γιουγκοσλαβία]]ς όμως δεν ήταν δυνατό να ικανοποιηθούν με βάση την αυτοδιάθεση των λαών, αλλά ούτε με βάση τη δικαιοσύνη.<ref>Κολιόπουλος, σ. 322.</ref> Οι υποσχέσεις για απόκτηση εδαφών και το πρόβλημα της αποπληρωμής των δανείων που συνήφθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, περιέπλεξαν τις διακρατικές σχέσεις και αύξησαν τις επεμβάσεις στην πολιτική των χωρών μεταξύ τους.<ref>Κολιόπουλος, σ. 320.</ref>
Γραμμή 13:
Παρότι νικήτριες, η Γαλλία και η Βρετανία βγήκαν εξουθενωμένες από τον πόλεμο. Ιδίως η Γαλλία φοβόταν έντονα μια νέα γερμανική ισχυροποίηση και πάλευε να ανορθωθεί οικονομικά, υπονομεύοντας παράλληλα κάθε γερμανική δυνατότητα ανάκαμψης. Η Βρετανία και η Αμερική όμως θεωρούσαν επικίνδυνη την πιθανότητα μιας οικονομικής και στρατιωτικής παντοδυναμίας και δεν υποστήριζαν τη Γαλλία στο ζήτημα αποπληρωμής των γερμανικών επανορθώσεων.<ref>Berstein-Milza, σ. 40.</ref> Οι σχέσεις Γαλλίας-Γερμανίας επιδεινώθηκαν μετά την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αποχώρησαν από την εμπλοκή στα πολιτικά της Ευρώπης και η Ρωσία είχε επίσης απομονωθεί. Η Βρετανία ήταν η μόνη που μπορούσε να έχει το ρόλο μεσολαβητή και ήδη είχε καταλάβει ότι δεν μπορούσε να αγνοεί τα ευρωπαϊκά ζητήματα. Η βρετανική πολιτική στρεφόταν προς τη διατήρηση μιας ευρωπαϊκής ισορροπίας. Όμως μετά τον πόλεμο θεωρούσε ότι η ισορροπία κινδύνευε περισσότερο από τη γαλλική εθνικιστική πολιτική.<ref>Berstein-Milza, σ. 42.</ref>
 
Η απόφαση των Βρετανών και των Αμερικανών να απαιτήσουν την εξόφληση των χρεών από τη Γαλλία, οδήγησε την τελευταία να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στο ζήτημα των επανορθώσεων. Έτσι, κατέλαβε τη γερμανική περιοχή του [[Ρουρ]] για εκμετάλλευση των ορυχείων της. Αυτή η κίνηση εκβιασμού ανάγκασε τη Γερμανία να ξαναρχίσει την αποπληρωμή επανορθώσεων, τις οποίες είχε διακόψει.<ref>Berstein-Milza, σ. 44.</ref> Η επίλυση του ζητήματος των πολεμικών επανορθώσεων ήταν ένα μέτρο που θα βοηθούσε τη Γερμανία να ορθοποδήσει και να αναπτύξει την οικονομία της.<ref name="Κολιόπουλος, σ. 329">Κολιόπουλος, σ. 329.</ref> Από το 1922, ο [[πληθωρισμός]] χτύπησε τη γερμανική οικονομία και κλόνισε τους πολιτικούς θεσμούς.<ref> name="Κολιόπουλος, σ. 329.<"/ref> Η μετέπειτα γαλλική εκτίμηση ότι η δυναμική αναμέτρηση με τη Γερμανία δεν θα ήταν ωφέλιμη, οδήγησε σε μια νέα προσέγγιση. Το πρόβλημα των επανορθώσεων επιλύθηκε κατά ένα μέρος, με το [[σχέδιο Ντωζ]] του 1924 και τη [[συμφωνία του Λοκάρνο]] που ακολούθησε, που διευκόλυναν τη Γερμανία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που της είχαν επιβληθεί.<ref>Κολιόπουλος, σ. 330.</ref> Η ανάγκη της Γερμανίας να καταβάλει τις επανορθώσεις έκανε ευπρόσδεκτες τις αμερικανικές επενδύσεις σε αυτήν, δημιουργώντας μια ανακύκλωση κεφαλαίων, που τα οδηγούσε ως επανορθώσεις σε κράτη που με αυτά αποπλήρωναν τα δικά τους πολεμικά χρέη. Η διακοπή αυτού του κύκλου επέφερε την πτώση ολόκληρου του οικονομικού συστήματος μετά το μεγάλο αμερικανικό κραχ.<ref>Berstein-Milza, σ. 45.</ref>
 
=== Κοινωνία των Εθνών ===
Γραμμή 23:
=== Αναθεωρητισμός ===
[[Αρχείο:Mass demonstration in front of the Reichstag against the Treaty of Versailles.jpg|thumb|Μαζική διαδήλωση μπροστά στο [[Ράιχσταγκ]], κατά της Συνθήκης των Βερσαλλιών.]]
Οι ανικανοποίητες εδαφικές βλέψεις των ευρωπαϊκών κρατών, τα προβλήματα των μειονοτήτων και ο εθνικισμός ήταν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του αναθεωρητισμού, δηλαδή της πολιτικής των δυσαρεστημένων χωρών να αναθεωρήσουν το καθεστώς που προέκυψε από τις μεταπολεμικές συνθήκες ειρήνης.<ref> name="Κολιόπουλος, σ. 326.<"/ref> Τα προβλήματα που δημιουργούσε ο αναθεωρητισμός, επιδεινώνονταν από τις οικονομικές εξελίξεις.<ref>Κολιόπουλος, σ. 327.</ref> Τα διαρκή οικονομικά προβλήματα των εργατικών τάξεων, κυρίως στις ηττημένες χώρες δημιουργούσαν προστριβές και αναγωγή τους στα αποτελέσματα του πόλεμου. Η κατάληψη του Ρουρ από τη Γαλλία, θεωρήθηκε από τους Γερμανούς ως μια ενέργεια με σκοπό την ταπείνωση της χώρας τους.<ref> name="Κολιόπουλος, σ. 329.<"/ref>
 
Για τη συγκράτηση του γερμανικού αναθεωρητισμού, η [[Βρετανία]] και η [[Γαλλία]] εγγυήθηκαν τα σύνορα ορισμένων χωρών, υποσχόμενες στρατιωτική βοήθεια σε περίπτωση επίθεσης. Ωστόσο η βρετανική εγγύηση προς τις χώρες που ήταν περισσότερο δυνατό να απειληθούν, δηλαδή της [[Πολωνία]]ς και της [[Τσεχοσλοβακία]]ς, ήταν καθυστερημένη και περιορισμένη. Θεωρείται πως εάν οι νικήτριες χώρες είχαν προβάλει μια περισσότερο έγκαιρη και ισχυρή υποστήριξη του καθεστώτος που είχε δημιουργηθεί με τις συνθήκες ειρήνης, αυτό θα είχε συγκρατήσει τον γερμανικό αναθεωρητισμό ή θα οδηγούσε στην αναθεώρηση χωρίς να εκραγεί ο [[ΒΠΠ|Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος]].<ref>Κολιόπουλος, σ. 334.</ref>