Μαλλί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Αναίρεση έκδοσης 4854413 από τον Chrysalifourfour (Συζήτηση)
Γραμμή 14:
 
==Κατεργασία==
===Κούρεμα===
Η κατεργασία του μαλλιού είναι η διαδικασία κατά την οποία το ζωικό προϊόν λαμβάνεται από το ζώο και στη συνέχεια επεξεργάζεται ώστε να μορφοποιηθεί σε νήμα. Το πρώτο στάδιο της κατεργασίας είναι το κούρεμα ή ''κούρος'' του ζώου, το οποίο αναλαμβάνουν επαγγελματίες με ειδικά εργαλεία, τόσο μηχανικά ([[ψαλίδι]]) όσο και ηλεκτρικά. Το κούρεμα γίνεται συνήθως μία φορά το χρόνο, την [[άνοιξη]], ώστε το ζώο να έχει επαρκή χρόνο να ανανεώσει το τρίχωμά του και συνεπώς να διαθέτει θερμομόνωση κατά τους κρύους μήνες.
 
Η ''προβιά'' ποουπου προκύπτει από το κούρεμα είναι ο όγκος του κουρεμένου μαλλιού, το οποίο διαχωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες: τον κύριο όγκο της προβιάς, το λεγόμενο και τα''ποκάρι'' σπασμέναπου λαμβάνεται από τη ράχη και το στήθος του ζώου, και τα υπολείματα από τις κοιλιές και τα χοντράδιαπόδια, που αποτελούν τα υπολείματαλεγόμενα τουκαι κουρέματος''κολόκρια''. Η ποιότητα της προβιάς καθορίζεται εν πολλοίς από το τρόπο κουρέματος· οι πεπειραμένοι επαγγελματίες του είδους ταξινομούν το προϊόν ανά κατηγορία, επιτυγχάνοντας έτσι μαλλιά πρώτης και δεύτερης διαλογής, τα οποία τιμολογούνται αναλόγως. Σε ορισμένες χώρες, όπως την [[Αυστραλία]] και τη [[Νέα Ζηλανδία]], η διαλογή περιλαμβάνει και άλλους παράγοντες, όπως το ποσοστό ξένων σωμάτων, μήκος ίνας, χρώμα κλπ.
 
===Πλύσιμο===
Επόμενο στάδιο της κατεργασίας είναι το καθάρισμα ή πλύσιμο του μαλλιού. Καθώς η προβιά πλένεται με ζεστό νερό και σαπούνι (ή σε βιομηχανική κλίμακα με ειδικά απορυπαντικά ή [[ποτάσσα]]) απομακρύνονται οι λεγόμενες ''κολλιτσίδες'', που περιέχουν διάφορα σωματίδια, όπως ιδρώτα, νεκρά κύτταρα, ακαθαρσίες, εντομοκτόνα, χώματα κλπ. Από το μαλλί απομακρύνεται και μεγάλη ποσότητα [[λανολίνη]]ς, η οποία διαχωρίζεται χημικά από το βρώμικο νερό και στη συνέχεια μπορεί να επεξεργαστεί για άλλες χρήσεις.
 
Σε παραδοσιακές βιοτεχνίες, ο καθαρισμός γίνεται συχνά με το χέρι και χρησιμοποιείται κάποιο ελαφρύ απορυπαντικό, ώστε το παραγόμενο μαλλί να διατηρεί μια κάποια ποσότητα λανολίνης. Αυτή η ποιότητα γνέθεται εξίσου καλά και χρησιμοποιείται παραδοσιακά για πλέξιμο ημι-αδιάβροχων ρούχων, κυρίως στις βόρειες χώρες.
 
===Ξέσιμο===
Στη συνέχεια το καθαρό μαλλί συλλέγεται και ακολουθεί η διαδικασία του ''ξεσίματος'' ή ''λανάρισμα'', κατά την οποία το μαλλί ''χτενίζεται'' τρόπον τινά και οι ίνες του τακτοποιούνται, παράγοντας ένα ομοιογενές υλικό. Μέρος της διαδικασίας αυτής είναι και το ξεδιάλεγμα, όπου οι μακρύτερες και καλύτερες ίνες διαχωρίζονται από τις κοντές· οι μεν προορίζονται για υφάσματα, καρπέτες και φλοκάτες και οι δε, τα λέγομενα ''ρούντα'', για κιλιμία και άλλα υποπροϊόντα.
 
===Γνέσιμο===
Επόμενο στάδιο της κατεργασίας είναι το ''γνέσιμο'', κατά το οποίο το λαναρισμένο μαλλί περνά από την αφρώδη μορφή σε [[νήμα]]. Παραδοσιακά η εργασία αυτή γινόταν από γυναίκες, οι οποίες κρατούσαν στο ένα χέρι το ακατέργαστο μαλλί (''τουλούπα'') και με το άλλο τραβούσαν μία μικρή ποσότητα, την οποία επιμήκυναν με τη βοήθεια της ''ρόκας''. Η επιμήκυνση και η διαμόρφωση του νήματος γίνεται κατ' αρχήν με το ''στρίψιμο'' του μαλλιού, το οποίο συνενώνει τις ίνες, αφαιρεί μεγάλο όγκο αέρα που υπάρχει μεταξύ τους και τακτοποιεί τρόπον τινά τις ίνες σε ένα συνεχές, την πρώτη μορφή του νήματος. Η αρχή αυτή δεν αφορά κατ' αποκλειστικότητα την κατεργασία του μαλλιού, αλλά τις περισσότερες ίνες (π.χ. [[βαμβάκι]]) που διαμορφώνονται σε νήμα.
 
Στη συνέχεια το πρώτο αυτό νήμα τοποθετείται στο [[αδράχτι]], με τη χρήση του οποίου το νήμα στρίβεται και επιμηκύνεται περαιτέρω. Στη σύγχρονη βιομηχανία η διαδικασία αυτή γίνεται από αυτοματοποιημένες μηχανές, παράγοντας διαφορετικές ποιότητες νήματος, αναλόγως με το πρωταρχικό υλικό και με τον αριθμό στροφών ανά ίντσα (στρίψιμο). Όσο περισσότερο στριμένο και κατά συνέπεια λεπτότερο είναι το νήμα, τόσο πιο κατάλληλο είναι για ανθεκτικά υφάσματα και λέγεται ''στημόνι''· το πιο αραιό στρίψιμο αποδίδει πιο ντελικάτο και αέρινο νήμα, το λεγόμενο ''υφάδι'', κατάλληλο για [[πλέξιμο]]. Το τελικό προϊόν αυτής της διαδικασίας είναι οι λεγόμενες ''κελέβες'', μεγάλες κουλούρες -τρόπον τινά- συνεχούς νήματος, το οποίο στη συνέχεια βάφεται και κατόπιν τυποποιείται για πώληση ή απευθείας χρήση από τις βιοτεχνίες.
 
===Βάψιμο===
Το τελικό στάδιο της κατεργασίας είναι το βάψιμο του μαλλιού, το οποίο αφορά κυρίως το λευκό μαλλί· τα σκουρόχρωμα μαλλιά (''λάϊα'' ή ''σίβα'') είτε αφήνονται στο φυσικό τους χρώμα, ή βάφονται μόνο μαύρα.
 
Πριν τη βαφή, οι ''κελέδες'' εμβαπτίζονται σε ένα ειδικό λουτρό, κατά το οποίο το μαλλί προετοιμάζεται να δεχθεί το χρώμα και να μπορέσει να το διατηρήσει. Η διαδικασία αυτή λέγεται ''πρόστυψη'' και παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν [[στάχτη]], [[στύψη]] ή και [[αλάτι]] - στη σύγχρονη βιομηχανία χρησιμοποιούνται χημικά προϊόντα, κατάλληλα για την στερεοποίηση της επικείμενης βαφής.
 
Με την ολοκλήρωση της πρόστυψης και στο στράγγισμα των κελέδων, το μαλλί στη συνέχεια εμβαπτίζεται σε άλλο λουτρό, το οποίο περιέχει τη βαφή. Παραδοσιακά, η βαφή περιέχει φυτικές χρωστικές ουσίες, οι οποίες λαμβάνονται κατά κύριο λόγο από φυτά, αλλά ενίοτε και από [[ορυκτό|ορυκτά]], [[έντομα]] ή [[ασπόνδυλα]]: το βαθύ [[κόκκινο]] επιτυγχάνεται με το [[ριζάρι]], το [[μαύρο]] με φλούδες [[καρυδιά]]ς, το [[κυανό]] με [[λουλάκι]]. Το λουτρό της βαφής γινόταν σε μεγάλα καζάνια, στα οποία έβραζαν τα φυτικά μέρη μαζί με το μαλλί, διαδικασία η οποία μπορούσε να κρατήσει από μερικές ώρες έως και μέρες. Συχνά, για να επιτευχθεί ο σωστός ή επιθυμητός χρωματικός τόνος, το λουτρό έπρεπε να επαναληφθεί πολλές φορές, συσσωρεύοντας έτσι μεγαλύτερες ποσότητες χρωστικών στις ίνες.
 
Στο παρελθόν, η ποιότητα του νερού, η περιεκτικότητα του φυτού σε χρωστικές και οι κλιματολογικές συνθήκες συχνά καθιστούσαν τη βαφή ασταθή. Ορισμένα μέρη πήραν το όνομά τους από τη σταθερή ποιότητα του αποτελέσματος, όπως το χωριό [[Ριζάρι (Θεσσαλία)|Ριζάρι]] της [[Θεσσαλία]]ς, όπου το κόκκινο χρώμα που επιτύγχαναν ήταν κατά κύριο λόγο σταθερό, λαμπερό και στον ίδιο χρωματικό τόνο. Ουσιαστικό μέρος της διαδικασίας ήταν η σταθεροποίηση της βαφής, η οποία επιτυγχάνεται με ένα τελικό στυπτικό λουτρό, κατά το οποίο οι χρωστικές «κλειδώνουν» με τις ίνες και ο δεσμός τους γίνεται αρκούντως ισχυρός, ώστε το νήμα να μην ξεβάφει στο πλύσιμο ή να ξεθωριάζει με την καθημερινή του χρήση.
 
Στη σύγχρονη βιομηχανική πρακτική επιβάλλεται η ίδια αρχή, με τη διαφορά ότι πλέον χρησιμοποιούνται χημικές βαφές με ενσωματωμένους στερωτικούς παράγοντες, οι οποίες ανευρίσκονται στο εμπόριο σε πληθώρα χρωμάτων και τύπων.
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
* [http://myoxya.gr/oxya/view/traditional%20works/%CE%9F%20%CE%9A%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%B7%20%CE%B5%CF%80%CE%B5%CE%BE%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%8D. Ο Κούρος και η επεξεργασία του μαλλιού]
[[Κατηγορία:Ίνες]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Μαλλί"