Ελληνικό δημοψήφισμα του 1974: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
IM-yb (συζήτηση | συνεισφορές)
εισαγωγή πλαισίου
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: αφαιρέθηκαν παραπομπές Οπτική επεξεργασία
Γραμμή 28:
Την 1η Ιουνίου 1973 η [[Χούντα των Συνταγματαρχών]] κατήργησε τη Βασιλεία στην Ελλάδα, μετά το Κίνημα του Ναυτικού εναντίον της, και εγκαθίδρυσε [[Προεδρική Δημοκρατία]]. Κανένα κόμμα δεν αναγνώρισε το [[Δημοψήφισμα του 1973|δημοψήφισμα που ακολούθησε τον Ιούλιο του 1973]] και δεσμεύτηκαν, μαζί με τον [[Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας|Βασιλιά Κωνσταντίνο]], στη διενέργεια άλλου, όταν αποκατασταθεί η [[Δημοκρατία]].
 
Μετά την πτώση της Χούντας τον Ιούλιο του 1974 η Κυβέρνηση του [[Κωνσταντίνος Καραμανλής|Κωνσταντίνου Καραμανλή]] υιοθέτησε τη Συντακτική Πράξη της 1ης Αυγούστου 1974 και επανέφερε σε ισχύ το [[Σύνταγμα της Ελλάδας (1952)|Σύνταγμα της 1 Ιανουαρίου 1952]], χωρίς τις θεμελιώδεις διατάξεις, δηλαδή αυτές που αφορούσαν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος ως Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Η αναστολή των διατάξεων περί Αρχηγού Κράτους θα κρινόταν με δημοψήφισμα, που θα γινόταν εν καιρώ. Μέχρι το Δημοψήφισμα, Αρχηγός του Κράτους συνέχισε να είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του στρατιωτικού καθεστώτος, Στρατηγός [[Φαίδων Γκιζίκης]]. Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, επέλεξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία με ποσοστό 69,2%.
Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, επέλεξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία με ποσοστό 69,2%.
 
Η απόφαση αυτή έκρινε δύο ζητήματα:
* Σε θεσμικό επίπεδο τον τρόπο ανάδειξης του αρχηγού του κράτους (αιρετός και όχι κληρονομικός) και
* σε πολιτικό επίπεδο τη μη επιστροφή του [[Μοναρχία|Βασιλιά]] Κωνσταντίνου, ο οποίος βρισκόταν εκτός Ελλάδος από τις 13 Δεκεμβρίου 1967, μετά από το [[Αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου|αποτυχημένο εγχείρημά]] του εναντίον των απριλιανών σφετεριστών<ref>(ο όρος «Απριλιανών» αναφέρεται στην 21η Απριλίου 1967, ημέρα εγκαθίδρυσης της χούντας)</ref> της εξουσίας.
 
== Διεξαγωγή ==
Ο προεκλογικός αγώνας περιλάμβανε και ομιλίες στην τηλεόραση, μεταξύ των οποίων και του ίδιου του Κωνσταντίνου, ενώ από την πλευρά των οπαδών της Αβασίλευτης τοποθετήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι [[Μάριος Πλωρίτης]], [[Λεωνίδας Κύρκος]], [[Φαίδων Βεγλερής]], [[Γεώργιος Κουμάντος]], [[Αλέκος Παναγούλης]] και ο μετέπειτα πρωθυπουργός [[Κωνσταντίνος Σημίτης|Κώστας Σημίτης]].
 
Τα κόμματα απείχαν από την εκστρατεία του δημοψηφίσματος και έτσι οι τηλεοπτικές ομιλίες περιορίσθηκαν μεταξύ ιδιωτών που εκπροσωπούσαν τη μία ή την άλλη αντίληψη και όχι μεταξύ εκπροσώπων των κομμάτων. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, στις 23 Νοεμβρίου 1974, ζήτησε από τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του [[Νέα Δημοκρατία|κόμματός]] του να κρατήσουν ουδέτερη στάση στο πολιτειακό ζήτημα. Ωστόσο, ναυλωμένα αεροπλάνα και υπάλληλοι ταξί στην Μεσσηνία διένειμαν αντιβασιλικές προκηρύξεις. Ο Αχιλλέας Καραμανλής περιόδευε στα χωριά της Ανατολικής Μακεδονίας απειλούσε τους αγρότες της περιοχής λέγοντας χαρακτηριστικά "''Αν ψηφίσετε Βασιλευομένη, ο αδελφός μου δεν θα σας δώσει ούτε μία δεκάρα''". Καθορίσθηκαν οι τηλεοπτικές ομιλίες δύο φορές την εβδομάδα για την κάθε πλευρά και επί πλέον μαγνητοφωνημένο μήνυμα του Βασιλιά στις 26 Νοεμβρίου και ομιλία του από την τηλεόραση στις 6 Δεκεμβρίου.
 
Στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου, τοτα ψηφοδέλτια ήταν χρωματιστά. Αβασίλευτη Δημοκρατία πράσινο και Βασιλευομένη Δημοκρατία καφέ. Το εκλογικό σώμα ψήφισε υπέρ του αβασιλεύτου (3.245.111 ψήφοι υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, ποσοστό 69,18% και 1.445.875 ψήφοι υπέρ της βασιλευομένης, ποσοστό 30,82%). Η Κρήτη έδωσε στην Αβασίλευτη το 90% των ψήφων της, ενώ σε τριάντα εκλογικές περιφέρειες το αντίστοιχο ήταν της τάξεως του 60-70%. Από την άλλη πλευρά, η βασιλευομένη έφτασε στην Πελοπόννησο και τη Θράκη το 45%. Οι εκλογικές περιφέρειες όπου η βασιλευομένη έλαβε τα ανώτατα ποσοστά είναι οι ακόλουθες: Λακωνία το 59,52%, Ροδόπη το 50,54%, Μεσσηνία το 49,24, Ηλεία το 46,88 και η Αργολίδα το 46,67%. Τέλος, η αποχή άγγιξε το 25,5%.
 
Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής δήλωσε ότι «''ένα καρκίνωμα αποκόπηκε σήμερα από το σώμα του έθνους''».<ref>{{cite book |last=Κόλλιας |first=Κωνσταντίνος |authorlink=Κωνσταντίνος Κόλλιας |title=Βασιλεύς και επανάστασις 1967 |year=1984 |location=Αθήνα |publisher=Ιδιωτική έκδοση |page=115}}</ref>