Μοντέστ Μουσόργκσκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Διόρθωση συντακτικού κώδικα με τη χρήση AWB (10454)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 25:
===Τα πρώτα χρόνια===
 
Ο Μουσόργκσκι γεννήθηκε στο [[Κάρεβο]] της Αυτοκρατορικής [[Ρωσία]]ς. Η οικογένειά του, γαιοκτήμονες, είχε ευγενή καταγωγή από τον κλάδο των [[Ρούρικ]]<ref>Taruskin (1993: pp. xxx, 384)</ref> και τη δυναστεία των [[Σμολένσκ]]. Στην ήλικίαηλικία των έξι ετών, ο Μοντέστ θα πάρει τα πρώτα μαθήματα [[πιάνο]]υ από τη μητέρα του, εξαιρετική πιανίστα. Η πρόοδός του ήταν τόσο μεγάλη που, μόλις τρία χρόνια αργότερα, ήταν ικανός να εκτελέσει ένα [[κοντσέρτο]] του [[Τζον Φιλντ]] και κάποια έργα του [[Φραντς Λιστ]].
 
Τον Αύγουστο του [[1849]], ο ίδιος, μαζί με τον αδελφό του Φιλάρετο και τους γονείς του, θα μετακομίσουν στην [[Αγία Πετρούπολη]]. Εκεί θα γραφούν στην υψηλού επιπέδου Σχολή Πέτρου-Παύλου, με την προοπτική να ακολουθήσουν στρατιωτική καριέρα. Ταυτόχρονα, παρακολουθούσαν μαθήματα με το διακεκριμένο δάσκαλο του πιάνου Άντον Γκέρκε, μετέπειτα καθηγητή της μουσικής στο φημισμένο [[Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης]].
Γραμμή 41:
===Ωριμότητα===
 
Τη χρονιά του διορισμού του ο Μοντέστ θα γνωρίσει τον, λίγο μεγαλύτερό του, αξιωματικό [[Αλεξάντερ Μποροντίν]] κατά τη διάρκεια της κοινής υπηρεσίας τους σε στρατιωτικό νοσοκομείο της Αγ. Πετρούπολης. Ο μετέπειτα σημαντικός συνθέτης και μέλος της ομάδας των [[Η Ομάδα των Πέντε|«5»]], Μποροντίν θυμάται γλαφυρότατα: «''...η στενή του στολή ήταν άψογη, απόλυτα εφαρμοστή, τα πόδια του στραμμένα προς τα έξω, τα μαλλιά του καλοστρωμένα και περασμένα με λούστρο, τα νύχια του κομμένα στην εντέλεια, τα χέρια του περιποιημένα όπως των λόρδων. Η συμπεριφορά του κομψή και αριστοκρατική: ο λόγος του παρομοίως, αρθρωμένος μέσα από κάπως σφιγμένα δόντια, ανάμικτος με γαλλικές φράσεις, μάλλον ολιγαρκής. Υπήρχε κάποια «υποψία», μικρή όμως, ενός δανδή. Η ευγένεια και οι τρόποι του ήσαν ξεχωριστοί. Οι κυρίες τον κρυφοσυζητούσαν. Κάθισε στο πιάνο και, απλώνοντας τα χέρια του με κοκεταρία, έπαιξε με εξαιρετική γλυκύτητα και τρυφερότητα αποσπάσματα από τον [[Τροβατόρε]] την [[Τραβιάτα]] κ.α., ενώ τον μπιζάριζαν: «...Υπέροχο! Μεγαλειώδες!...» και άλλα τέτοια. Συνάντησα τον Μοντέστ Πετρόβιτς, τρείςτρεις-τέσσερις φορές κατ' αυτόν τον τρόπο στου Ποπώφ, και οι δύο μας εν υπηρεσία στο νοσοκομείο...''».<ref>ed. E.Gordeyva, M.P. Musorgsky v vospominaniyakh sovremennikov [Mussorgsky in the recollections of contemporaries] (Moscow, 1989), 86–87</ref>
 
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα του [[1856]], ένας συνάδελφος από το σύνταγμα έφερε τον Μουσόργκσκι στο σπίτι του συνθέτη [[Αλεξάντερ Νταργκομίτσκι]] (Alexander Dargomyzhsky), τον σημαντικότερο ρώσοΡώσο συνθέτη της εποχής, μετά τον [[Μιχαήλ Γκλίνκα]], που εντυπωσιάστηκε από τις πιανιστικές ικανότητες του Μοντέστ. Ο Νταργκομίτσκι θα συμπεριλάβει τον Μουσόργκσκι στις μουσικές βραδιές του και, όπως λέει ο κριτικός Στασόφ τότε «ξεκινάει η πραγματική μουσική του ζωή».<ref>Brown, 10</ref> Στα επόμενα δύο χρόνια, θα συναντήσει εκεί και άλλες προσωπικότητες όπως τον [[Σεζάρ Κούι]] και τον [[Μίλι Μπαλάκιρεφ]].
 
Ο Μπαλάκιρεφ θα σημαδέψει τη ζωή του Μουσόργκσκι διότι, εφεξής, θα γίνει ο μέντορας και δάσκαλός του (παρ' όλο που στα τελευταία του χρόνια οι σχέσεις τους θα γίνουν απόλυτα εχθρικές). Έλεγε στον Στασόφ: «Επειδή δεν είμαι θεωρητικός, δεν μπορώ να τον διδάξω [[αρμονία]], όπως κάνει ο [[Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ|Κόρσακοφ]], μπορώ όμως να τού διδάξω τις συνθετικές φόρμες και, για να γίνει αυτό, μπορούμε να παίζουμε μαζί στο πιάνο τις [[συμφωνία|συμφωνίες]] του [[Λούντβιχ βαν Μπετόβεν|Μπετόβεν]], αλλά και έργα άλλων συνθετών, αναλύοντας τη φόρμα».<ref>Brown, 12-13</ref> Μέχρι τότε, ο Μουσόργκσκι δεν είχε μουσικές «σφαιρικές» γνώσεις, παρά μόνον ό,τι είχε σχέση με το πιάνο. Ο Μπαλάκιρεφ άρχιζε να αναπληρώνει σταδιακά τα συγκεκριμένα κενά.
Γραμμή 49:
Το [[1858]] ο Μουσόργκσκι πέρασε μία κρίση υγείας που, εν πολλοίς, παραμένει ανεξήγητη. Σε μία επιστολή του προς τον Μπαλάκιρεφ αναφέρεται σε «[[μυστικισμός|μυστικισμό]] και κυνικές σκέψεις απέναντι στο Θείο». Το [[1859]] θα έχει την πρώτη του επαφή με τα θεατρικά δρώμενα, συμμετέχοντας στην παραγωγή της [[όπερα]]ς του Γκλίνκα ''Μία Ζωή Για Τον Τσάρο''. Την ίδια χρονιά θα πάει για πρώτη φορά στη [[Μόσχα]], όπου θα εντυπωσιαστεί από το [[Κρεμλίνο της Μόσχας|Κρεμλίνο]] και θα αυτοεπιβεβαιωθούν οι αναζητήσεις του για «οτιδήποτε εμπεριέχει το ρωσικό στοιχείο».
 
Παρ' όλες αυτές τις αλλαγές στη ζωή του, η μουσική του Μοντέστ θα εξακολουθήσει να βασίζεται στα ξένα -μη ρωσικά- πρότυπα. Μία ''σονάτα για πιάνο 4-χέρια'' που θα συνθέσει το [[1860]], περιλαμβάνει το ένα και μοναδικό μέρος της σε φόρμα [[σονάτα]]ς της κλασικής εποχής. Ακόμη, στην [[Προγραμματική Μουσική]] για το έργο του Σέροφ ''Ο Οιδίποδας στην Αθήνα'' -που άφησε ατελείωτο αργότερα- ή στο ''Ιντερμέντζο Σε Κλασικό Τρόπο'', για πιάνο σόλο (αναθεωρημένο και ενορχηστωμένοενορχηστρωμένο το [[1867]]), δεν υπάρχουν κάποια στοιχεία «εθνικής» μουσικής. Αυτό το τελευταίο, ήταν το μόνο αξιόλογο έργο που συνέθεσε μεταξύ [[1860]] και [[1863]]. Οι αιτίες γι' αυτό, πρέπει να αναζητηθούν αφ' ενός στην υποτροπή που παρουσίασε η υγεία του με νέες κρίσεις, παρόμοιες με εκείνη του [[1860]], αφ' ετέρουαφετέρου στη [[Μεταρρύθμιση των Δουλοπαροίκων]] του [[1861]], που οδήγησε στη σημαντική μείωση της πατρικής του περιουσίας και τις συχνές του επισκέψεις στο Κάροβο για να αποτρέψει -ανεπιτυχώς- την επερχόμενη εκμηδένισή της.
 
To [[1863]], υπήρξε σημαντική χρονιά για τον Μουσόργκσκι. Εγκαταλείπει το στρατό οριστικά και απαγκιστρώνεται από τον Μπαλάκιρεφ και την επιρροή του, συνεχίζοντας αυτοδίδακτος. Εγκαθίσταται στην [[Αγία Πετρούπολη]] και εργάζεται ως χαμηλόβαθμος δημόσιος υπάλληλος στο υπουργείο επικοινωνιών, ενώ ζει λιτά σε μικρό χώρο μαζί μέμε άλλους πέντε ανθρώπους. Τα οικονομικά του είναι άσχημα και, συχνά, καταφεύγει στη βοήθεια δανειστών. Αρχίζει την όπερα ''Σαλαμπό'' (Salammbô), για να την εγκαταλείψει λίγο μετά, λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος και, αφού έχει ολοκληρώσει έξι μέρη.
 
Η λιτή ζωή του στην Αγία Πετρούπολη, τον έφερε σε επαφή με έναν άλλο κόσμο, εντελώς διαφορετικό από εκείνον μέσα στον οποίο μεγάλωσε. Άρχισε να μελετά και να συζητά θέματα πλατιάς καλλιτεχνικής και επιστημονικής γκάμας, μεταξύ των οποίων και εκείνα που αποτελούσαν το φιλοσοφικό αντικείμενο του [[υλισμός|υλιστή]] και [[Μαρξισμός|μαρξιστή]] [[Νικολάι Τσερνισέφσκι]] (Nikolay Chernyshevsky), ο οποίος υποστήριζε ότι στην τέχνη «φόρμα και περιεχόμενο αποτελούν αντίθετες έννοιες». Άρχισε να ασπάζεται σταδιακά την ιδέα του «καλλιτεχνικού ρεαλισμού» και όλα τα επακόλουθά της, όπως την ευθύνη (ενν. του καλλιτέχνη) να αναπαριστά τη ζωή όπως είναι πραγματικά, μέσω της συναναστροφής με τα «κατώτερα» λαϊκά στρώματα.
Γραμμή 87:
Η καριέρα του στο δημόσιο είχε ουσιαστικά καταστραφεί. Οι συχνές του ασθένειες και απουσίες από την υπηρεσία του, προκαλούσαν έντονη δυσαρέσκεια στους ανωτέρους του. Μάλιστα, στάθηκε αρκετά τυχερός, αφού μετατέθηκε σε πόστο ταχυδρομείου (Γραφείο Κυβερνητικού Ελέγχου), όπου ο προϊστάμενός του ήταν μουσικόφιλος και τον «κάλυπτε». Το [[1879]] τού έδωσε άδεια να λείψει από την υπηρεσία για τρεις ολόκληρους μήνες, περιοδεύοντας σε 12 πόλεις της νότιας [[Ρωσία]]ς, ως πιανίστας που ακομπανιάριζε την τραγουδίστρια Ν.Μ Λεόνοβα. Πάντως, το ταξίδι αυτό στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία.
 
Παρόλ' αυτάΩστόσο, η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο και, το [[1880]] απολύθηκε οριστικά από το δημόσιο. Θορυβημένοι από την κατάστασή του, αρκετοί εναπομείναντες φίλοι έκαναν μία τελευταία προσπάθεια να τον στηρίξουν -και οικονομικά- για να ολοκληρώσει την [[Χοβάνστσινα]] και την ''Εμποροπανήγυρη Του Σορότσινσκ''. Όμως, κανένα από τα δύο έργα δεν ολοκληρώθηκε (παρόλο που η πιανιστική εκδοχή του πρώτου, ήθελε μόλις δύο μέρη για να τελειώσει).
 
Το [[1881]], ο Μουσόργκσκι είπε σε κάποιον φίλο του: «δεν έχει απομείνει τίποτε άλλο εκτός από τη ζητιανιά». Τέσσερις απανωτές κρίσεις (delirium tremens) τον οδήγησαν στο νοσοκομείο, όπου με καλή φροντίδα, φάνηκε μία μικρή βελτίωση, που όμως δεν κράτησε για πολύ. Ο ζωγράφος [[Ιλιά Ρέπιν|Ρέπιν]] θα απεικονίσει τον Μουσόργκσκι, λίγες μόνον ημέρες πριν το τέλος, σε ένα περίφημο πορτραίτο (το πορτραίτο με την «κόκκινη μύτη», όπως έμεινε στην ιστορία), όπου φαίνεται ξεκάθαρα η κατάσταση της υγείας του. Μία εβδομάδα μετά τα 42α γενέθλιά του, άφησε την τελευταία του πνοή λέγοντας: «...όλα τελείωσαν!...τι άτυχος που είμαι!...»
 
Ενταφιάστηκε στο [[Νεκροταφείο Τίχβιν]] του μοναστηριού [[Αλέξανδρος Νιέφσκι (μονή)|Αλέξανδρος Νιέφσκι]] της [[Αγία Πετρούπολη|Αγίας Πετρούπολης]], όπου βρίσκονται οι μεγαλύτεροι ρώσοιΡώσοι μουσουργοί.
 
Ο Μουσόργκσκι, όπως και άλλοι από την ομάδα των [[Η Ομάδα των Πέντε|«5»]] θεωρήθηκε «εξτρεμιστής» από τον Αυτοκράτορα και την Αυλή του. Γι' αυτό, ο Τσάρος [[Αλέξανδρος Γ΄ της Ρωσίας]], διέγραψε την όπερα [[Μπορίς Γκοντουνόφ (όπερα)|Μπορίς Γκοντουνόφ]] από τα έργα που περιλαμβάνονταν στην Αυτοκρατορική Όπερα, το [[1888]].<ref>Volkov (1995), p.106-7</ref>