Βόρεια Καταλονία

Ως Βόρεια Καταλονία (στα καταλανικά Catalunya del Nord και Catalunya Nord, στα γαλλικά Catalogne Nord) ορίζεται στην καταλανόφωνη κυρίως βιβλιογραφία το μέρος του Πριγκιπάτου της Καταλονίας που αποδόθηκε στη Γαλλία βάση της Συνθήκης των Πυρηναίων το 1659. Σήμερα περιλαμβάνει τα εδάφη των περιοχών (κομητειών) του Ροσελιό, του Κονφλέν, του Μπαλιεσπί, του Καπσί και την Άνω Σερδάνια και ανήκουν στον γαλλικό νομό των Ανατολικών Πυρηναίων της περιοχής Λαγκντόκ-Ρουσιγιόν. Σε αυτήν εντάσσεται και η περιοχή της Φενολιέδα ή Φενουγιέντ (Fenolheda στα οξιτανικά και Fenouillèdes στα γαλλικά) παρόλο τον παραδοσιακό οξιτανικό της χαρακτήρα. Κύρια πόλη και πρωτεύουσά της είναι το Περπινιάν.

Η σημερινή Βόρεια Καταλονία ιστορικά αποτέλεσε αναπόσπαστο τμήμα της Καταλονίας. Ακόμη και μετά την υπαγωγή της στη Γαλλία, οι κάτοικοι συνέχισαν να έχουν καταλανική συνείδηση και να μιλούν καταλανικά ενώ η χάραξη του συνόρου δεν διέκοψε τις επικοινωνίες με την υπόλοιπη Καταλονία. Οι ίδιοι παραδοσιακά αποκαλούν τους εαυτούς τους Καταλανούς. Από τον 19ο αιώνα και μετά ωστόσο η τοπική ταυτότητα άρχισε να υποχωρεί υπό το βάρος των πιέσεων από το γαλλικό κράτος και η άφιξη πολλών Γάλλων από τις πρώην αφρικανικές αποικίες έγειρε την πλάστιγγα εναντίον της καταλανικής ταυτότητας, που έχασε το βάρος που έχει η ίδια στην κατεξοχήν Καταλονία. Οι κάτοικοι του σημερινού νομού των Ανατολικών Πυρηναίων συνεχίζουν να ονομάζονται Καταλανοί αλλά κάτω από μια σκοπιά περισσότερο τοπικιστική παρά εθνική. Από τα τέλη του 20ού αιώνα, σταδιακά η τοπική κυβέρνηση υιοθέτησε παραδοσιακά καταλανικά σύμβολα (π.χ. χρήση της καταλανικής σημαίας ως σύμβολο του νομού και των καταλανικών στις δημόσιες επιγραφές) και το 2007 αναγνώρισε τα καταλανικά ως επίσημη γλώσσα του νομού.

Ονομασία

Από τις αρχές του 20ού αιώνα και με την άνοδο του καταλανικού εθνικισμού πρέοκυψε η ανάγκη να δημιουργηθεί ένας όρος που να περικλείει τα ιστορικά καταλικά εδάφη που ανήκαν στη Γαλλία. Έτσι ο όρος Καταλονία του Βορά (Catalunya del Nord) προτάθηκε από τον Αλφόνς Μίας το 1930 ενώ ο έταιρος όρος, Βόρεια Καταλονία (Catalunya Nord) από τον Λιορένς Πλάνες το 1974.

Ιστορία

Η μεσαιωνική Βόρεια Καταλονία ήταν ο χώρος όπου αρχικά αναπτύχθηκαν οι κομητείες του Ροσελιό, του Κονφλέν και της Σερδάνια, που ωστόσο σταδιακά ενσωματώθηκαν στην Κομητεία της Βαρκελώνης. Τελευταίος ανεξάρτητος κόμης της περιοχής υπήρξε ο Ζιράρ Β΄, κόμης του Ροσελιό, που ενσωματώθηκε το 1172 στην Κομητεία της Βαρκελώνης, και ως συνέπεια, στο Στέμμα της Αραγόνας. Τα σύνορα με την Γαλλία επισημοποιήθηκαν το 1258 με τη συνθήκη του Κορμπέιγ.

Από το 1276 μέχρι το 1344 η Βόρεια Καταλονία και οι Βαλεαρίδες Νήσοι αποτέλεσαν το αυτόνομο από το Στέμμα της Αραγόνας Βασίλειο της Μαγιόρκα, που είχε ως ηπειρωτική πρωτεύουσά του το Περπινιάν. Μετά την επανένταξή της στο Στέμμα της Αραγόνας, η Βόρεια Καταλονία έζησε πληθώρα γαλλικών εισβολών. Χάρις όμως στην αντίσταση που επέδειξαν οι κάτοικοι της πρωτεύουσάς της, το Περπινιά έλαβε το επώνυμο η Πιστότατη. Ο Πόλεμος των Θεριστών, κατά τον οποίο οι καταλανικές αρχές παρέδωσαν την κυριαρχία της χώρας στον Λουδοβίκο ΙΔ΄ έληξε με τη συνθήκη των Πυρηναίων, κατά την οποία η Γαλλική Μοναρχία έλαβε τη Βόρεια Καταλονία. Από εκείνη τη στιγμή η ιστορία της Βόρειας Καταλονίας συνέπλευσε με αυτή της Γαλλίας, κάτω από το όνομα Ρουσιγιόν (μέχρι την Γαλλική Επανάσταση) και μετέπειτα ως [[Νομός Ανατολικών Πυρηναίων|νομός των Ανατολικών Πυρηναίων].

Βλέπε επίσης

• Νομός Ανατολικών Πυρηναίων
• Καταλονία

Βιβλιογραφία

• Planes, Llorenç, El petit llibre de Catalunya Nord.Edicions de l’Eriçó, Περπινιάν, 1978 [1]
• Mayans, Pere, CAT Llengua i societat dels Països Catalans[2].