Πατσακούτι Ίνκα Γιουπάνκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Πατσακούτι Ίνκα Γιουπάνκι''' ([[Κέτσουα γλώσσα|Κέτσουα:]] ''Pachakutiq Inka Yupanki'', ήταν ο ένατος αυτοκράτορας των [[Ίνκας]]. Το όνομα Pachakutiq σημαίνει "αυτός που θα αναδομήσει ξανά τον κόσμο", ενώ το Yupanki σήμαινε "λογιστής", θέλοντας με αυτό το τρόπο να δείξουν οι Ίνκας ότι ευελπιστούν στο πρόσωπο του νέου αυτοκράτορα να βρούνβρουν έναν ηγέτη που θα ανασυγκροτήσει την αυτοκρατορία τους. Ήταν γιος του [[Βιρακότσα Ίνκα]] και της ''Μάμα Ρούνου''. Ήταν ο τέταρτος βασιλέας της δυναστεία ''Άναν'' (ισπ. ''Hanan''), που ίδρυσε ο [[Ίνκα Ρόκα]]. Βασίλεψε από το [[1438]] έως το [[1471]] αν και κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι παρέδωσε την εξουσία του ένα χρόνο αργότερα. Το κανονικό του όνομα ήταν ''Κούσι Ίνκα'' ([[Κέτσουα γλώσσα|Κέτσουα]]: ''Cusi Inka'') και η γυναίκα του ονομαζόταν ''Μάμα Αναουάρκε'' (ισπ. Mama Anahuarque).

Ο πατέρας του Κούσι Ίνκα δεν δέχτηκε να παραδώσει την εξουσία του υπέρ του γιου του που νίκησε τους Τσάνκας και έσωσε την αυτοκρατορία, ενώ μάλιστα ο λαός τον είχε ήδη μετονομάσει από Κούσι σε Πατσακούτι βλέποντας στην προσωπικότητα του ότι δεν κατάφερε να δει στο πρόσωπο του Βιρακότσα. Ωστόσο, ο Βιρακότσα πέθανε, πιθανότατα από γηρατείαγηρατειά, στο οχυρό της ''Κάλκα''. Έτσι ανέλαβε την ηγεσία της μερίδας που δεν ήθελε για αυτοκράτορα τον Πατσακούτι, ο νόμιμος διάδοχος, Ίνκα Ούρκον. Ο Πατσακούτι ήδη είχε ξεκινήσει να βαδίζει με το στρατό του εναντίον της Κάλκα για να υποτάξει την ατίθαση μερίδα των αριστοκρατών. Ο Ίνκα Ούρκον συγκέντρωσε και αυτός τα πιστά του στρατεύματα και τα οδήγησε στο πεδίο της μάχης. Εκεί όμως βρήκε τραγικό θάνατο αφήνοντας στον Πατσακούτι το σύνολο της αυτοκρατορίας να το διοικήσει δίχως έτερους διεκδικητές του στέμματος.

Στη διάρκεια της εκστρατείας δεν έλειψαν τα "θερμά επεισόδια" μεταξύ των Τσάνκας και των Ίνκας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απόφαση να δολοφονήσουν τους αξιωματικούς του στρατού των Τσάνκας. Οι τελευταίοι το πληροφορήθηκαν έγκαιρα αυτό και βάδισαν με το στρατό τους στο τροπικό δάσος βορειοανατολικά του Γιαναμάγιο με σκοπό να σώσουν τις ζωές τους. Ο Κάπακ Γιουπάνκι αρνούμενος να δεχτεί τέτοια ταπείνωση, τους κατεδίωξε πέραν του Γιαναμάγιο, κάτι που του είχε απαγορεύσει ο Πατσακούτι. Το τροπικό δάσος έκρυβε θανάσιμες παγίδες για τα, ασυνήθιστα σε τέτοιο περιβάλλον, στατεύματαστρατεύματα του Γιουπάνκι και έτσι ο στρατηγός αποφάσισε με έναν ελιγμό να κινηθεί βορειοδυτικά και να καταλάβει την πόλη της Καχαμάρκας, της φυλής Τσιμού. Ο Γιουπάνκι άφησε φρουρά στην πόλη και βάδισε προς το Κούσκο για να αναφερθεί στον αυτοκράτορα. Οι Τσιμού όμως συγκέντρωσαν στρατό και πολιόρκησαν τη φρουρά των Ίνκας στην Καχαμάρκα όταν έφυγε ο Γιουπάνκι.

Καθώς η αυτοκρατορία επεκτείνοτανεπεκτείνονταν εδαφικά ήταν επιτακτική ανάγκη και ο στρατός να μεγαλώσει αριθμητικά αλλά ούτε αυτό δεν έφτανε. Έπρεπε και οι υποταγμένοι λαοί να αισθανθούν ως μέλος της αυτοκρατορίας και όχι ως υποβαθμισμένοι πολίτες. Έτσι, ο Πατσακούτι, επέβαλε την [[Κέτσουα γλώσσα|γλώσσα Κέτσουα]] ως επίσημη γλώσσα της αυτοκρατορίας. Η επιλογή της γλώσσας δεν ήταν τυχαία καθώς οι Ίνκας εθνολογικά ανήκαν στην οικογένεια Κέτσουα, μαζί με τις φυλές γύρω από το [[Κούσκο]]. Με αυτό το σχέδιο, μπορούμε να πούμε, ότι ο Πατσακούτι προσπάθησε και ως ένα βαθμό το πέτυχε, να "εκ-κετσουανίσει" τους λαούς της αυτοκρατορίας του. Ήθελε με αυτό το τρόπο να πετύχει να θυμίσει στους γείτονες λαούς ότι είναι συγγενικά φύλα ώστε να τροφοδοτήσουν το στρατό του Πατσακούτι με νέους στρατιώτες. Ταυτόχρονα όμως έδωσε στους άλλους λαούς να καταλάβουν ότι αποτελούν και αυτοί μέρος της ίδιας αυτοκρατορίας αλλά και ότι μοιραζόντανμοιράζονταν τις ίδιες ανησυχίες με τους άλλους λαούς ως υπηκόοι.

Εκτός από τον διαχωρισμό των ομάδων για το Κούσκο έκανε και άλλα ζωτικά έργα όπως τη δημιουργία καναλιών στους ποταμούς ''Ουκαγιάλι'' (ισπ. ''Ucayali''), ''Ουατανάι'' και ''Τουλυμάγιο'' ([[Κέτσουα γλώσσα|Κέτσουα]]: ''Huakaqiali'', ''Huatanay'' και ''Tulumayo'' αντίστοιχα) για να εμποδίσει τις συχνές πλημμύρες στην περιοχή ενώ ταυτόχρονα μπόρεσε να δώσει στους καλλιεργητές περισσότερες καλλιεργήσιμες γαίες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο επέκτασειςεπεκτάσεις και μετεγκατάστασεις ορισμένων φυλών ή ομάδων, κυρίως για την τόνωση ορισμένων αραιοκατοικημένων περιοχών, ο Πατσακούτι έκτισε αρκετές πόλεις ενώ κορυφαίο παράδειγμα για τη σημασία που έδινε στην ορθή δόμηση των πόλεων αποτελεί το [[Μάτσου Πίτσου]] που κτίστηκε επί ημερών του και συγκεκριμένα το [[1460]]. Στην πόλη έχουν βρεθεί οργανωμένοι τομείς εργασίας, αποθήκευσης, λατρείας και μελέτης που εξυπηρετούσαν καλύτερα το διοικητικό προσωπικό, τους κατοίκους και τους εργάτες.

Ο Πατσακούτι πριν αναρριχηθεί στο θρόνο της αυτοκρατορίας, διετέλεσε επιτυχημένα στρατηγός του πατέρα του και χάρισε σημαντικές νίκες στην αυτοκρατορία. Άλλωστε για αυτό το λόγο οι δυο στρατηγοί πρόσφεραν σε αυτόν το στέμμα των Ίνκας. Ένα ακόμα στοιχείο ήταν ότι δεν έθετε τον εαυτό του επικεφαλής των στρατιών που έστελενέστελνε διότι πίσω από κάθε καλά οργανωμένη εκστρατεία αυτός ήταν που είχε χαράξει το σχέδιο και τη γραμμή στην οποία θα κινούνταν. Με αυτά στο νούνου, οι ιστορικοί της [[Νότια Αμερική|Νότιας Αμερικής]] τον ονόμασαν "Ναπολέων των Άνδεων" ενώ το όνομα του έχει ταυτιστεί με την ανεξαρτησία του [[Περού]] και ο ίδιος θεωρείται πλέον εθνικός ήρωας της χώρας. Η δυναμικότητα του χαρακτήρα αλλά και η ενοτικήενωτική πολιτική του πρώην προέδρου του Περού [[Αλεχάνδρο Τολέδο]] θύμισε στους σύγχρονους Περουβιανούς τον ισχυρό ένατο αυτοκράτορα των Ίνκας και για αυτό ο Τολέδο ονομάστηκε από το πλήθος "Πατσακούτι".