Ομοκυστεΐνη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
καταστρεύσει καταστέψει
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 2:
Η '''ομοκυστεΐνη''' είναι μη πρωτεϊνικό [[αμινοξύ]]. Είναι ομόλογη της [[κυστεΐνη]]ς, με τη διαφορά ότι διαθέτει έναν επιπλέον άνθρακα στην πλευρική ομάδα. Βιοσυντίθεται από την [[μεθειονίνη]] με την αφαίρεση του τελευταίου άνθρακά της. Η ονοκυστεΐνη μπορεί στη συνέχεια να ξανατροποποιηθεί σε μεθεινόνινη ή να μετατραπεί σε κυστεΐνη με την βοήθεια των βιταμινών της ομάδας Β.
 
Τα υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης έχουν συσχετιστεί με καρδιαγγειακές παθήσεις, την καταστροφή των νευρώνων και θεωρούνται παράγοντας επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη. Τα υψήλαυψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης κάνουν το ενδοθήλιο των αγγείων πιο ευάλωτο σε τραυματισμούς, με αποτέλεσμα της [[φλεγμονή]] των αγγείων και στη συνέχεια σε αθηρογένεση, με αποτέλεσμα ισχαιμικά επισόδειαεπεισόδια. Γι' αυτό η υπερομοκυστεϊναιμία θεωρείται παράγοντας κινδύνου στις στεφανιέςστεφανιαίες παθήσεις. Επίσης, η ομοκυστεΐνη μπορεί να τροποποιήσει την δομή και την λειτουργία των πρωτεϊνών.
 
== Βιοσύνθεση ==
Η ομοκυστεΐνη είναι ενδιάμεσο του μεταβολισμού της μεθειονινής, ένα από τα απαραίτητα αμινοξέα. Το πρώτο στάδιο της παραγωγής της είναι η προσθηκήπροσθήκη ενός [[ATP]] στο [[θείο]] της μεθειονινής από την αδενόσυλοτρανφεράση της μεθειονίνης (ΜΑΤ) και παράγεται η S-αδενοσυλομεθειονίνη (SAM). Οι τρεις φωσφορικές ομάδες του ΑΤP σπάνε σε ένα φωσφορικό και ένα πυροφωσφορικό οξύ, το οποίο στη συνέχεια υδρολύεται. Η SAM διαθέτει μια ενεργοποιημένη μεθυλική ομάδα, η οποία στη συνέχεια μπορεί να μεταφερθεί σε πολλά διαφορετικά μόρια. Με την απομάκρυνση της μεθυλικής ομάδας παράγεται η S-αδενοσυλοομοκυστεΐνη. Στη συνέχεια, η S-αδενοσυλοομοκυστεΐνη [[υδρόλυση|υδρολύεται]] σε ομοκυστεΐνη και [[αδενοσίνη]].<ref name="Stryer">{{cite book | title=Βιοχημεία | author=Stryer Lubert, Berg Jeremy, John Tymoczki | year=2012 | publisher=Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης | pages=761-3 | isbn=978-960-524-191-9}}</ref><ref name="Blom2011">{{cite journal | url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3026708/ | title=Overview of homocysteine and folate metabolism. With special references to cardiovascular disease and neural tube defects | author=Henk J. Blom και Yvo Smulders | journal=Journal of Inherited Metabolic Disease | year=2011 | month=Φεβρουάριος | volume=34 | issue=1 | pages=75-81}}</ref>
 
Η ομοκυστεΐνη μπορεί να μετατραπεί πάλι σε [[μεθειονίνη]] ή να μετατραπεί σε [[κυστεΐνη]]. Αν στη ομοκυστεΐνη προστεθεί μια μεθυλική ομάδα, γίνεται πάλι μεθειονίνη. Ο δότης του μεθυλίου είναι το Ν5-μεθυλοτετραϋδροφυλλικό και η αντίδραση καταλύεται από την συνθάση της μεθειονίνης (γνωστή και ως μεθυλοτρανφεράση της ομοκυστεΐνης). Το ένζυμο απαιτεί ως συμπαράγοντα τη [[βιταμίνη Β-12]] (κοβαλαμίδη). Η βιταμίνη Β-12 μπορεί να οξειδωθεί με αποτέλεσμα την απενεργοποίηση του ενζύμου. Η επανεργοποίηση γίνεται από την αναγωγάση της συνθάσης της μεθειονινής. Η μεθυλίωση της ομοκυστεΐνης είναι μια από τις τρεις αντιδράσεις που γίνονται στα θηλαστικά και απαιτούν τη βιταμίνη Β-12. Σε άλλους οργανισμούς, υπάρχει ένζυμο που μετατρέπει τη ομοκυστεΐνη σε μεθειονίνη χωρίς τη βιταμίνη Β12. Αυτός ο κύκλος ονομάζεται ''κύκλος του ενεργοποιημένου μεθυλίου'', αφού οι μεθυλικές ομάδες που προστίθενται στην ομοκυστεΐνη ενεργοποιούνται με την αδενυλίωση της μεθειονίνης. Το θείο της μεθειονίνης κάνει τη μεθυλομάδα θετικά φορτισμένη και ηλεκτρονιοφίλη και έτσι οι μεθυλικές ομάδες της SAM μπορούν να δοθούν σε μια μεγάλη ποικιλία ενώσεων. Επίσης, το SAM μπορεί στα φυτά να μετατραπεί σε [[αιθυλένιο]], μια φυτική ορμόνη.<ref name="Stryer"/><ref name="Blom2011"/>
Γραμμή 12:
 
== Υπερομοκυστεϊναιμία ==
Τα ανώμαλα υψηλά επιπέδαεπίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα ονομάζονται υπερομοκυστεϊναιμία. Αν μάλιστα η συγκέντρωση ομοκυστεΐνης είναι περίπου 20 φορές πάνω από το φυσιολογικό, απεκκρίνεται με τα ούρα (ομοκυστεϊνουρία).<ref name="ΙΛΠ">{{cite web | url=http://lpi.oregonstate.edu/f-w99/vascular.html | title=The Vascular Toxicity of Homocysteine and How to Control It | accessdate=2013-07-29 | author=Mark F. McCarty και Charles A. Thomas | date=Νοέμβριος 1999 | work=Ινστιτούτο Λάινους Πόλινγκ | publisher=Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον}}</ref> Άτομα με υπερομοκυστεϊναιμία παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν στεφανιαιά νόσο και [[αθηροσκλήρωση]].<ref name="Stryer"/> Επίσης, η υπερομοκυστεϊναιμία μπορεί να προκαλέσει νευρολογικές διαταρραχές, όπως [[σχιζοφρένεια]] και [[κατάθλιψη]].<ref name="Blom2011"/> Τα αίτιά της μπορεί να είναι ανεπάρκεια της συνθάσης της μεθειονίνης ή του ενζύμου MTHFR, το οποίο είναι και αυτό κύριας σημασίας για την επαναμεθυλίωση της ομοκυστεΐνης, λόγω [[μετάλλαξη|μεταλλάξεων]]. Σε περίπτωση που η βλάβη βρίσκεται σε αυτά τα δύο ένζυμα τα επίπεδα ομοκυστεΐνης αυξάνουν ενώ αυτά της μεθειονίνης πέφτουν. Ανεπάρκεια της συνθάσης της μεθειονίνης μπορεί να προκληθεί από έλλειψη της βιταμίνης Β-12. Ανεπάρκεια ενζύμων μπορεί να υπάρχει και στο μονοπάτι σύνθεσης της κυστεΐνης. Σε αυτή τη περίπτωση παρατηρείται και αύξηση της μεθειονινής.<ref name="Blom2011"/> Η πιο συχνή γενετική μετάλλαξη που προκαλεί αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης είναι στο γονίδιο της β-συνθάσης της κυσταθειονίνης.<ref name="Stryer"/>
 
Όσον αφορά τα νευρικά κύτταρα, η ομοκυστεΐνη και το προϊόν της οξείδωσής της, το ομοκυστεϊνικό οξύ, προσδένονται στους [[υποδοχείς NMDA]], οι οποίοι προσδένουν [[γλουταμινικό οξύ]], προκαλώντας την αύξηση του ενδοκύτταριου [[ασβέστιο|ασβεστίου]], με αποτέλεσμα να αρχίσουν στα κύτταρα οι διαδικασίες [[απόπτωση]]ς (δηλαδή του κυτταρικού θανάτου). Υποδοχείς NMDA έχουν βρεθεί και σε άλλους ιστούς πέρα από τον νευρικό. Ένας άλλος μηχανισμός με το οποίο η ομοκυστεΐνη προκαλεί απόπτωση είναι η αύξηση των οξειδωτικών ριζών οξυγόνου.<ref>{{cite journal | url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19645662 | title=Molecular mechanisms of homocysteine toxicity | author=Boldyrev AA. | journal=Biochemistry (Mosc) | year=2009 | month=Ιούνιος | volume=74 | issue=6 | pages=589-98}}</ref><ref>{{cite journal | url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19766294 | title=Role of NMDA receptor in homocysteine-induced activation of mitogen-activated protein kinase and phosphatidyl inositol 3-kinase pathways in cultured human vascular smooth muscle cells. | author=Doronzo G, Russo I, Del Mese P, Viretto M, Mattiello L, Trovati M, Anfossi G. | journal=Thrombosis Research | year=2010 | month=Φεβρουάριος | volume=125 | issue=2 | pages=e23–e32 | doi=10.1016/j.thromres.2009.08.015}}</ref><ref>{{cite journal | url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3176067/ | title=The role of N-methyl-D-aspartate receptor activation in homocysteine-induced death of retinal ganglion cells. | author=Ganapathy PS, White RE, Ha Y, Bozard BR, McNeil PL, Caldwell RW, Kumar S, Black SM, Smith SB. | journal=Investigative Ophthalmology & Visual Science | year=2011 | month=Ιούλιος | volume=52 | issue=8 | pages=5515-5524 | PMID=21436276}}</ref>