Φωσφόρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Βελτίωση εισαγωγής |
|||
Γραμμή 55:
|ταχύτητα του ήχου =
}}
Ο '''
Όταν παράγεται στη στοιχειακή αλλομορφή του λευκού φωσφόρου εκπέμπει μια αχνή ανταύγεια κατά την έκθεσή του στο [[οξυγόνο]], από όπου προέρχεται και η ονομασία του, που προήλθε από την [[ελληνική μυθολογία]]. Στα [[ελληνική γλώσσα|ελληνικά]] «φωσφόρος» σημαίνει «αυτός που φέρει [[φως]]», και αναφέρεται στον [[αυγερινός|αυγερινό]], δηλαδή στον [[πλανήτης|πλανήτη]] [[Αφροδίτη (πλανήτης)|Αφροδίτη]] (κατ' άλλους στον [[Ερμής (πλανήτης)|Ερμή]]). Από τη λέξη φωσφόρος προέρχεται και ο όρος «[[φωσφορισμός]]», που σημαίνει την εκπομπή φωτός από ένα σώμα, μετά από το φωτισμό του για ένα [[χρόνος|χρονικό]] διάστημα, παρόλο που ενίοτε η λέξη αυτή αναφέρεται και σε περιπτώσεις της αυτοτελούς παραγωγής λάμψης. Ο φωσφορισμός από τον ίδιο το φωσφόρο συμβαίνει κατά την οξείδωση του λευκού φωσφόρου (αλλά όχι και του ερυθρού), μια διεργασία που έχει τον όρο «[[χημειοφωτισμός]]». Μαζί με το [[άζωτο]] (Ν), το [[αρσενικό]] (As), το [[αντιμόνιο]] (Sb) και το [[βισμούθιο]] (Bi), ο φωσφόρος ανήκει στην [[ομάδα του αζώτου]] η «πνικτογόνα», δηλαδή στην [[Ομάδα περιοδικού πίνακα|ομάδα]] 15 (πρώην V<sub>A</sub>) του [[Περιοδικό σύστημα|περιοδικού συστήματος]].
Ο φωσφόρος είναι απαραίτητο χημικό στοιχείο για τη [[ζωή]]. Η φωσφορική ομάδα είναι συστατικό του [[DNA]], του [[RNA]] και του [[ATP]], και επίσης των [[φωσφολιπίδια|φωσφολιπιδίων]], από τα οποία σχηματίζονται οι [[Κυτταρική μεμβράνη|κυτταρικές μεμβράνες]].Δείχνοντας πόσο στενά συνδεμένος είναι ο φωσφόρος με τη ζωή, αυτό το χημικό στοιχείο απομονώθηκε για πρώτη φορά ανθρωπογενώς ως ελεύθερο χημικό στοιχείο από τα [[άνθρωπος|ανθρώπινα]] [[ούρα]] και η [[στάχτη]] [[οστό|οστών]] ήταν μια πρώιμη σημαντική πηγή φωσφόρου. Η χαμηλή [[Συγκέντρωση (χημεία)|συγκέντρωση]] φωσφορικών αποτελεί σημαντικό περιορισμό ανάπτυξης για κάποια υδάτινα [[οικοσύστημα|οικοσυστήματα]]. Σε [[οικονομία|οικονομική]] κλίμακα η μεγάλη πλειοψηφία των φωσφορούχων ενώσεων καταναλώνονται ως [[λίπασμα|λιπάσματα]].Τα φωσφορούχα λιπάσματα χρειάζονται για να αναπληρώσουν το φωσφόρο που τα [[φυτά]] αφαιρούν από το [[έδαφος]]. Η ετήσια ζήτησή τους αυξάνει με διπλάσιο ρυθμό από την αντίστοιχη αύξηση του ανθρώπινου [[πληθυσμός|πληθυσμού]]<ref>Philpott, Tom (March–April 2013). "You Need Phosphorus to Live—and We're Running Out". ''Mother Jones''.</ref>. Άλλες εφαρμογές περιλαμβάνουν το ρόλο κάποιων [[οργανοφωσφορικές ενώσεις|οργανοφωσφορικών ενώσεων]] ως [[απορρυπαντικό|απορρυπαντικά]], [[εντομοκτόνο|εντομοκτόνα]] και [[Χημικό όπλο|αἐρια νεύρων]]<ref>Herbert Diskowski, Thomas Hofmann "Phosphorus" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry 2005, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a19_505</ref>.
== Ετυμολογία ==
| |||