Χαουμέια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ArgGeo (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
προσθήκη συνδέσμων
Γραμμή 15:
<th align="left">Ανακαλύφθηκε στις</th><td> [[28 Δεκεμβρίου]] [[2004]] (Brown et al.), [[Ιούλιος]] [[2005]] (Ortiz et al.)</td>
</tr><tr>
<th bgcolor="#FFFFC0" colspan="2">Χαρακτηριστικά [[τροχιά]]ς<ref name=jpl"jpldata">
{{cite web |date=2008-05-10 last obs
| type = 2014-11-28 last obs
|title=Jet Propulsion Laboratory Small-Body Database Browser: 136108 Haumea (2003 EL61)
| title |publisher=NASA's Jet Propulsion Laboratory Small-Body Database Browser: 136108 Haumea (2003&nbsp;EL<sub>61</sub>)
| publisher = NASA's Jet Propulsion Laboratory
|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108
| url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136108
|accessdate=21-12-09}}</ref></th>
| accessdate = 2015-01-08
}}
</ref></th>
</tr><tr>
<th align="left">[[Αφήλιο]]</th><td> 7.710702.000.000 [[χιλιόμετρο|km]] <br /> (51,5262483 [[Αστρονομική μονάδα|AU]])</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Περιήλιο]]</th><td> 5.194229.000.000 [[χιλιόμετρο|km]] <br /> (34,537952 [[Αστρονομική μονάδα|AU]])</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Ημιάξονας τροχιάς]]</th><td> 6.452465.000.000 [[χιλιόμετρο|km]] <br /> (43,0316218 [[Αστρονομική μονάδα|AU]])</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Εκκεντρότητα]]</th><td> 0,1950119126</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Περίοδος περιφοράς]]</th><td> 103.468774 [[ημέρα|ημέρες]] <br /> (283284,2812 [[Έτος|χρόνια]])</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Συνοδική Περίοδος]]</th><td> - [[ημέρα|ημέρες]] </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Μέση Ταχύτητα Τροχιάς]]</th><td> 4,484531&nbsp;km/s </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Κλίση τροχιάς|Κλίση]]</th><td> 28,2219° ως προς την [[Εκλειπτική]] </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Μήκος του ανερχόμενου σημείου]]</th><td> 122121,08379° </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Όρισμα του περιηλίου]]</th><td> 239240,61820° </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Δορυφόροι μικρών πλανητών|Δορυφόροι]]</th><td> 2 </td>
Γραμμή 46 ⟶ 49 :
<th bgcolor="#FFFFC0" colspan="2">Φυσικά Χαρακτηριστικά</th>
</tr><tr>
<th align="left"> [[Ισημερινός|Ισημερινή]] [[Ακτίνα (γεωμετρία)|Ακτίνα]] </th><td> ≈718 [[χιλιόμετρο|km]] (Keck)620 <br sup>+34</sup><sub>-29</sub> ≈575 [[χιλιόμετρο|km]] (Spitzer)<ref name="spitzer"TNOsCool8>
{{cite journal
| last = Fornasier
| first = S.
| date = 2013
| title = "TNOs are cool": A survey of the trans-Neptunian region VIII. Combined Herschel PACS and SPIRE observations of nine bright targets at 70–500 μm
| journal = [[Astronomy and Astrophysics]]
| volume = 555
| page = A15
| doi = 10.1051/0004-6361/201321329
| bibcode =
| arxiv =
| url = http://www.aanda.org/articles/aa/pdf/2013/07/aa21329-13.pdf
| last2 = Lellouch
| first2 = E.
| last3 = Müller
| first3 = T.
| last4 = Santos-Sanz
| first4 = P.
| last5 = Panuzzo
| first5 = P.
| last6 = Kiss
| first6 = C.
| last7 = Lim
| first7 = T.
| last8 = Mommert
| first8 = M.
| last9 = Bockelée-Morvan
| first9 = D.
| last10 = Vilenius
| first10 = E.
| last11 = Stansberry
| first11 = J.
| last12 = Tozzi
| first12 = G. P.
| last13 = Mottola
| first13 = S.
| last14 = Delsanti
| first14 = A.
| last15 = Crovisier
| first15 = J.
| last16 = Duffard
| first16 = R.
| last17 = Henry
| first17 = F.
| last18 = Lacerda
| first18 = P.
| last19 = Barucci
| first19 = A.
| last20 = Gicquel
| first20 = A.
}}
</ref> <br />
690 km <ref name="Brown2009">
{{cite journal
| author1 = Ragozzine, D.
| author2 = Brown, M. E.
| date = 2009
| title = Orbits and Masses of the Satellites of the Dwarf Planet Haumea {{=}} 2003 EL<sub>61</sub>
| doi = 10.1088/0004-6256/137/6/4766
| journal = The Astronomical Journal
| volume = 137
| issue = 6
| pages = 4766
| arxiv = 0903.4213
| bibcode = 2009AJ....137.4766R
}}
</ref> <br />
≈718 km (Keck)<ref name="Rabinowitz2005">
{{cite journal
| author = Rabinowitz, D. L.
| date = 2006
| title = Photometric Observations Constraining the Size, Shape, and Albedo of 2003&nbsp;EL<sub>61</sub>, a Rapidly Rotating, Pluto-Sized Object in the Kuiper Belt
| journal = [[Astrophysical Journal]]
| volume = 639
| issue = 2
| pages = 1238–1251
| doi = 10.1086/499575
| bibcode = 2006ApJ...639.1238R
| arxiv = astro-ph/0509401
| last2 = Barkume
| first2 = Kristina
| last3 = Brown
| first3 = Michael E.
| last4 = Roe
| first4 = Henry
| last5 = Schwartz
| first5 = Michael
| last6 = Tourtellotte
| first6 = Suzanne
| last7 = Trujillo
| first7 = Chad
}}
</ref> <br /> 575 <sup>+125</sup><sub>-50</sub>[[χιλιόμετρο|km]] (Spitzer)<ref name="spitzer">
{{cite web
|title=Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope
Γραμμή 59 ⟶ 155 :
<th align="left"> [[Πεπλάτυνση]] </th><td> - </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Εμβαδόν|Επιφάνεια]]</th><td> ≈26,8 ×10<sup>76</sup> [[Τετραγωνικό Χιλιόμετροχιλιόμετρο|km<sup>2</sup>]] </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Όγκος]]</th><td> -1,5 ×10<sup>9</sup> [[κυβικό χιλιόμετρο|km<sup>3</sup>]] </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Μάζα]]</th><td> (4,006 ± 0,040) ×10<sup>21</sup> [[Χιλιόγραμμο|kg]] <ref name="Ragozzine&Brown2009">
Γραμμή 76 ⟶ 172 :
<th align="left">Μέση [[πυκνότητα]]</th><td> 2,6–3,3 [[γραμμάριο|g]]/cm<sup>3</sup></td>
</tr><tr>
<th align="left">Επιφανειακή [[Βαρύτητα]] στον Ισημερινό</th><td> 0,4463 [[Επιτάχυνση|m/s<sup>2</sup>]]</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Ταχύτητα Διαφυγής]]</th><td> 0,8491&nbsp;km/s</td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Αστρονομική Ημέρα|Αστρονομική περίοδος περιστροφής]]</th><td> 0,163146 ± 0,000004 [[ημέρα|ημέρες]] <ref name="hour">
Γραμμή 84 ⟶ 180 :
|title=High-Precision Photometry of Extreme KBO 2003 EL61
|author=Pedro Lacerda, David Jewitt and Nuno Peixinho
|date=2008-04-02 |journal=The Astronomical Journal
|volume= 135 |pages=1749–1756
|url=http://www.iop.org/EJ/abstract/1538-3881/135/5/1749
|accessdate=2008-09-22 |doi=10.1088/0004-6256/135/5/1749}}</ref> </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Ταχύτητα περιστροφής στον Ισημερινό]]</th><td> - km/s </td>
Γραμμή 102 ⟶ 198 :
{{cite web
|title=HORIZONS Web-Interface
|publisher=[http://ssd.jpl.nasa.gov NASA Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics]
|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/horizons.cgi?find_body=1&body_group=sb&sstr=2003EL61
|accessdate=2008-07-02}}</ref></td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Απόλυτο μέγεθος]]</th><td> 0,10503 ± 0,43<ref name=jpljpldata/> </td>
</tr><tr>
<th align="left">[[Θερμοκρασία]]</th>
Γραμμή 117 ⟶ 213 :
</table>
 
Η '''Χαουμέια''' ([[αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]:Haumea, IPA:{{IPA|haʊˈmeɪə}}, επίσημη ονομασία '''(136108) HaumeaΧαουμέια'''), γνωστός παλιότερα και με τοντην προσωρινή κωδικόονομασία '''2003 ΕL<sub>61</sub>''', είναι ένας [[πλανήτης νάνος]] που βρίσκεται στην [[Ζώνη του Κάιπερ]] και έχει μάζα το ένα τρίτο αυτής του [[Πλούτωνας (πλανήτης νάνος)|Πλούτωνα]]. Έχει δυοδύο φεγγάριαδορυφόρους, υψηλό [[λευκαύγεια|αλβέδο]], περίπου 0.,7 και γρήγορη περιστροφή για το μέγεθός του, των οποίων αιτία είναι μια σύγκρουση με ένα άλλο αντικείμενο, που δημιούργησε την [[χαουμεειδήςΧαουμεειδές αντικείμενο|οικογένεια σύγκρουσής της]]. Ανακαλύφθηκε το [[2004]], αλλά υπάρχει διαμάχη ως προς το ποιος την ανακάλυψε. Τις [[17 Σεπτεμβρίου]] [[2008]] ταξινομήθηκε ως [[πλανήτης νάνος]] και πήρε το όνομα Χαουμέια.
 
== Όνομα ==
Μέχρι να αποκτήσει επίσημο όνομα, η Χαουμέια είχε πάρει το παρατσούκλι '''Santa''' από την ομάδα του πανεπιστημίου [[ΚαλτέκΤεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια|Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια]] («Καλτέκ») που την ανακάλυψε, γιατί η εν λόγω ανακάλυψη έγινε λίγο μετά τα [[Χριστούγεννα]], στις [[28 Δεκεμβρίου]] [[2004]].<ref>
{{cite web|title=Santa et al.
|date=2005-09-10
Γραμμή 132 ⟶ 228 :
== Φυσικά χαρακτηριστικά ==
[[Αρχείο:1e6m comparison Mars Mercury Moon Pluto Haumea - no transparency.png|230px|μικρογραφία|αριστερά|O Άρης, ο Ερμής, η Σελήνη, ο Πλούτωνας και η Χαουμέια.]]
Η Χαουμέια είναι ένα μεγάλο, επίμηκες [[Μεταποσειδώνιο αντικείμενο|μεταποσειδώνιο αντικείμενο]]. Η μάζα της υπολογίζεται ότι είναι 4,2×10<sup>21</sup> [[χιλιόγραμμο|κιλά]], δηλαδή το 28% της μάζας του Πλούτωνα. Η διαστάσεις της είναι 1960×1520×995 [[χιλιόμετρο|χιλιόμετρα]] και είναι μεγαλύτερη από τα [[90377 Σέντνα]], [[50000 Κουάοαρ]], [[90482 Όρκος]] και [[20000 Βαρούνα]]. Περιστρέφεται σε 3,9 ώρες, έχει πυκνότητα 2,6 με 3,3 g/cm³ και έχει λεπτό στρώμα πάγου στο εξωτερικό του, με βραχώδη πυρήνα. Παρότι ο, αντίστοιχος σε μορφολογία, Πλούτωνας έχει παχύ στρώμα πάγου, μεγάλο τμήμα του πάγου που κάλυπτε την Χαουμέια μπορεί να αποκολλήθηκε λόγω μιας τεράστιας σύγκρουσης, η οποία δημιούργησε και τους δορυφόρους της.
 
=== Επιφάνεια ===
Γραμμή 138 ⟶ 234 :
 
== Τροχιά ==
[[Αρχείο:TheKuiperBelt Orbits 2003EL61.svg|μικρογραφία|αριστερά|300px|Η τροχιά της Χαουμέιας (κίτρινο), του [[Πλούτωνας (πλανήτης νάνος)|Πλούτωνα]] (κόκκινο) και του [[Ποσειδώνας (πλανήτης)|Ποσειδώνα]] (γκρι) ]]
Η Χαουμέια είναι ένα κλασσικό αντικείμενο της Ζώνης του Κάιπερ με κλίση προς την [[εκλειπτική]] 28°, [[περιήλιο]] 35 ΑΜ και περίοδο περιφοράς 283 χρόνια. Πέρασε από το αφήλιό του το [[1992]]<ref name="Horizons"/> και τώρα βρίσκεται σε απόσταση 50 ΑΜ από τον Ήλιο.
 
Γραμμή 148 ⟶ 244 :
|url=http://www.gps.caltech.edu/~mbrown/papers/ps/kbochap.pdf
|format=PDF|accessdate=2008-09-19}}
</ref> η οποία αλλάζει σταδιακά την αρχική τροχιά του αντικειμένοαντικειμένου εξαιτίας του φαινομένου Κοζάι.<ref name="Nesvorny2001">
{{cite journal
|last=Nesvorný
Γραμμή 178 ⟶ 274 :
|author=C. A. Trujillo and M. E. Brown
|title=The Caltech Wide Area Sky Survey. Earth Moon and Planets
|pages=92–99 |volume=112 |month=June | year=2003
|doi=10.1023/B:MOON.0000031929.19729.a1
|journal=Earth Moon and Planets}}
Γραμμή 187 ⟶ 283 :
|title=Discovery of a candidate inner Oort cloud planetoid
|journal=The Astrophysical Journal
|volume=617 |issue=1 |pages=645–649
|doi=10.1086/422095}}
</ref><ref name="Schwamb2008">
Γραμμή 204 ⟶ 300 :
 
=== [[Ναμάκα (δορυφόρος)|Ναμάκα]] ===
Είναι ο μικρότερος δορυφόρος της Χαουμέια και είχε το παρατσούκλι "Birtzen" πριν αποκτήσει το επίσημο όνομά του. Περιφέρεται 25.657 χιλιόμετρα από την Χαουμέια σε 18 ημέρες. Το μέγεθός του είναι 170 χιλιόμετρα.
 
== Οικογένεια σύγκρουσης ==
Η Χαουμέια μοιράζεται την τροχιά του με κάποια μεταποσειδώνια αντικείμενα, σχηματίζοντας μια οικογένεια μεταποσειδώνιων αντικειμένων. Εκτός από τα φεγγάρια της, αυτή η οικογένεια περιλαμβάνει τα [[(55636) 2002 TX300]], [[(24835) 1995 SM55]], [[(19308) 1996 TO66]], [[(120178) 2003 OP32]] και [[(145453) 2005 RR43]] τα οποία αποτελούνται από πάγο. Δημιουργήθηκε όταν ένα αντικείμενο διαμέτρου 1650 χιλιομέτρων περίπου προσέκρουσε στην Χαουμέια, η οποία έχασε το 20% της μάζας της και άλλαξε η τροχιά της.
 
== Παραπομπές ==
{{παραπομπές}}
{{reflist}}
 
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==