Μιχαήλ Ατταλειάτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 9:
Το 1079-1080 εξέδωσε την ''Ιστορία'', πολιτική και οικονομική ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας για τα έτη 1034-1079. Αυτή η ζωντανή και σε μεγάλο βαθμό αξιόπιστη παρουσίαση της παρακμής της αυτοκρατορίας μετά τη λήξη της [[Μακεδονική Δυναστεία|Μακεδονικής δυναστείας]] προσέφερε στον Ατταλειάτη την ευκαιρία να ασχοληθεί με πολιτικά ζητήματα της εποχής του, που αντιμετώπισε, αν και από άλλη οπτική γωνία, ο σύγχρονός του Μιχαήλ Ψελλός. Η ''Ιστορία'' καταλήγει με ένα μακρό εγκώμιο του Αυτοκράτορα [[Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης|Νικηφόρου Γ΄ Βοτανειάτη]], στον οποίο αφιερώνεται ολόκληρο το έργο. Λόγω του εγκωμίου αυτού και της αφιέρωσης ο Ατταλειάτης θεωρείτο επι χρόνια ειλικρινής υποστηρικτής αυτού του ηλικιωμένου και σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικού αυτοκράτορα. Η προσεκτική όμως ανάγνωση του κειμένου φανερώνει ότι οι έπαινοι μπορεί να μην ήταν και τόσο ειλικρινείς. Αντίθετα ο Ατταλειάτης φαίνεται να μεροληπτεί υπερ του νεαρού στρατιωτικού διοικητή και μελλοντικού αυτοκράτορα [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός|Αλέξιου Κομνηνού]].
 
Ο Ατταλειάτης πιθανότατα πέθανε γύρω στα 1080, λίγο πριν τη αρχή της [[Δυναστεία Κομνηνών|εποχής των Κομνηνών]]. Ετσι δεν είχε την ευκαιρία να επαναφιερώσει το έργο του στον ιδρυτή της [[Δυναστεία Κομνηνών|δυναστείας των Κομνηνών]], [[Αλέξιος Α΄ Κομνηνός|Αλέξιο Α΄ Κομνηνό]], τον οποίο η ''Ιστορία'' αντιμετωπίζει ως δυνάμει σωτήρα του Βυζαντινού κράτους. Ετάφη, όπως και ο γιος του και οι δύο σύζυγοί του, Ειρήνη και Σοφία, στον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου των Κυπαρισσιών στη νοτιοδυτική πλευρά της Κωνσταντινούπολης. αυτή ήταν η περιοχή όπου ήταν μάλλον συγκεντρωμένα τα Κωνσταντινουπολίτικα ακίνητα της οικογένειας, κοντά στο μοναστήρι του Χριστού Πανοικτείρμονος, του οποίου οι Ατταλειάτες ήταν προστάτες. Είναι ακόμη και σήμερα εφικτή η επίσκεψη της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, που σήμερα, μετά από δύο πυρκαγιές και εκτεταμένες ανακατασκευές, δε μοιάζει καθόλου με την εκκλησία της εποχής του Ατταλειάτη.
 
==Οι στόχοι του ιστορικού==
Ο ίδιος παρουσιάζει τα ιστορικά γεγονότα σαν να είναι αυτόπτης μάρτυρας με αρκετή λεπτομέρεια και αντικειμενικότητα. Φαίνεται ότι ήταν γνώστης των έργων των μεγάλων ιστορικών της Αρχαίας Ελλάδας και Ρώμης. Τα περισσότερα έργα του, που έχουν διασωθεί, είναι ιστορικής και νομικής φύσεως. Πολύτιμο υλικό, σχετικό με την πνευματική ζωή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας του 11 ου αιώνα, βρίσκει κανείς στο κανονισμό που συνέταξε ο Ατταλειάτης για το πτωχοκομείο και το μοναστήρι που ίδρυσε. Ο κανονισμός αυτός περιέχει μια καταγραφή της ιδιοκτησίας του πτωχοκομείου και του μοναστηριού.
Η ''Ιστορία'' του Ατταλειάτη είναι μια συνειδητά δομημένη περιγραφή της στρατιωτικής παρακμής του Βυζαντίου. Στο πλαίσιο της ανάλυσής του ο συγγραφέας συχνά παρεκκλίνει από τη σύγχρονη πολιτική και στρατιωτική ιστορία και διανθίζει τις σελίδες του έργου του με εικόνες της δόξας της [[Ρωμαϊκή Δημοκρατία|Ρωμαϊκής Δημοκρατίας]], που αντιπαρατίθενται πρόδηλα με την ανικανότητα των συγχρόνων του. Παρόλαυτα η επιστροφή του συγγραφέα στο παρελθόν δεν είναι δείγμα ανόητης αρχαιοπληξίας. Δεν είναι προσπάθεια εκ μέρους του Ατταλειάτη να εντυπωσιάσει τον αναγνώστη με επίδειξη πολυμάθειας. Αντίθετα, στην πολιτική των ηρώων της Δημοκρατίας στην ''Ιστορία'' ο αναγνώστης διαβλέπει την αναζήτηση ενός νέου Ρωμαϊκού πατριωτισμού, που θα έβγαζε την αυτοκρατορία από την κρίση της. Την ίδια στιγμή η ιστοριογραφία επιτρέπει στον Ατταλειάτη να αναλογισθεί το ταραγμένο παρόν της αυτοκρατορίας μέσα από το πρίσμα του παρελθόντος κατά τρόπου που υπαινίσσεται την ικανότητά της να σχεδιάσει για ένα αβέβαιο μέλλον. Κατά συνέπεια η ''Ιστορία'' επιβεβαιώνει την ιδιότητα του συγγραφέα ως πολιτικά ενεργού αξιωματούχου και ικανού αυτοκρατορικού συμβούλου. Η ιστοριογραφία γενικά, και η ''Ιστορία'' ιδιαίτερα, κατατάσσει τον Ατταλειάτη ως ένα φιλόδοξο, πατριώτη και οξυδερκή παρατηρητή των πολιτικών εξελίξεων της εποχής του, που καταγγέλει τις αδυναμίες της Βυζαντινής διοίκησης και συμμετέχει σε στενό διάλογο σχετικά με τις τρέχουσες υποθέσεις με τους συγχρόνους του για το Ρωμαϊκό κόσμο, που καταρρέει γύρω τους.
 
== Τα έργα του Μιχαήλ Ατταλειάτη σε νεοελληνική απόδοση ==