Παπούα Νέα Γουινέα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ivaeimu (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ προσθήκη συνδέσμων
Γραμμή 63:
== Αρχαιολογία και εξερευνήσεις ==
 
Πληθυσμοί από [[Μελανησία|Μελανήσιους]] και Παπούα κατοικούσαν στην περιοχή όπου βρίσκεται η σημερινή χώρα πριν από χιλιάδες χρόνια. Τα λείψανα από την παρουσία ανθρώπων ανάγονται σε 50.000 χρόνια πριν. Στα υψίπεδα της Νέας Γουινέας αναπτύχθηκε αυτόνομα η γεωργία πριν από 9.000 χρόνια. Το 18ο αιώνα εισήχθη στη Νέα Γουινέα η [[γλυκοπατάτα]], αφού προηγουμένως έφτασε στις [[Μολούκες]] από την [[Πορτογαλία]], που την είχεείχαν μεταφέρει από το [[Νέος Κόσμος|Νέο Κόσμο]]<ref>Swaddling (1996) p. 282</ref>
Από το 16ο αιώνα Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι εντόπισαν μέρος των ακτών της χώρας. ΠρώτοςΟ πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε στα νησιά ήταν ο [[Αντόνιο ντ' Αμπρέου]] το 1512. Αυτός ακολουθήθηκε από τον [[Ίνιγκο Ορτίς δε Ρέτες]], ο οποίος ανακήρυξε τα νησιά κτήση της Ισπανίας, το 1545. Στον τελευταίο οφείλεται και το όνομα Νέα Γουινέα, επειδή είχε παρατηρήσει την ομοιότητα των ανθρώπων του νησιού με εκείνους που είχε δει νωρίτερα στον [[Κόλπος της Γουινέας|Κόλπο της Γουινέας]]. Η ορεινή ενδοχώρα της νησιωτικής χώρας παρέμενε ανεξερεύνητη ως το τέλος του 19ου αιώνα. Η μαλαϊκή λέξη «Παπούα» περιγράφει τα σγουρά μαλλιά των Μελανήσιων κατοίκων.
 
== Αποικιοκρατία ==
 
Το [[1884]] οι νοτιοανατολικές περιοχές της [[Νέα Γουινέα|Νέας Γουινέας]] καταλαμβάνονται από τους [[Βρετανία|Βρετανούς]] ενώ οι νοτιοδυτικές από τους [[Γερμανία|Γερμανούς]]. Η [[Ολλανδία]] έθεσε υπό τον έλεγχό της το 1898 μεγάλο μέρος της Νέας Γουινέας (ο καθορισμός των συνόρων είχε γίνει ήδη από το 1855). Το [[1904]] η [[Αυστραλία]] αναλαμβάνει τον έλεγχο του βρετανικού τομέα και το 1906 η αποικία έγινε μέλος της Κοινοπολιτείας της Αυστραλίας, λαμβάνοντας την ονομασία ''Γη της Παπουασίας''. Ο στόλος της Αυστραλίας έφτασε στο γερμανικό τομέα το 1914 και επέβαλε παράδοση άνευ όρων. Το 1920, η [[Κοινωνία των Εθνών]] ανέθεσε στην Αυστραλία την εντολή διοίκησης της άλλοτε γερμανικής Νέας Γουινέας και του αρχιπελάγους Βίσμαρκ. Από το [[1942]] έως το [[1945]] η περιοχή τελεί υπό [[Ιαπωνία|Ιαπωνική]] κατοχή . Το 1946 τα Ηνωμένα Έθνη έδωσαν εντολή διοίκησης της βόρειας Νέας Γουινέας και του αρχιπελάγους Βίσμαρκ στην Αυστραλία. Το καθεστώς του δυτικού τμήματος του νησιού παρέμεινε υπό αμφισβήτηση. Η [[Ινδονησία]] διεκδίκησε και έλαβε εντολή από τον ΟΗΕ (1963) γιανα διοίκησηπροσαρτήσει στοτο Δυτικόδυτικό Ιριάντμήμα, το οποίο αποτελεί επαρχία της. Στο ανατολικό τμήμα ο έλεγχος δόθηκε στην Αυστραλία, η οποία παραχώρησε καθεστώς αυτοκυβέρνησης, το 1973.
 
== Ανεξαρτησία ==
Γραμμή 78:
Μετά την ανεξαρτησία μέγα ζήτημα για τη χώρα έγινε το αυτονομιστικό κίνημα στο [[Μπουγκαινβίλ]] και ο εμφύλιος πόλεμος που αναζωπυρώθηκε (το πρώτο κίνημα ήταν το 1975-76), με απολογισμό περισσότερους από 2.000 νεκρούς την περίοδο από το 1988 ως το 1997. Το 2005, χρονιά που πέθανε από [[ελονοσία]] ο ηγέτης των ανταρτών στο νησί, [[Φράνσις Όνα]]<ref>{{cite news | title=
Ona's death paves way for mining to resume | date=26-07-2005 | publisher=The Sydney Morning Herald | url=http://www.smh.com.au/news/world/onas-death-paves-way-for-mining-to-resume/2005/07/25/1122143784481.html}}</ref>, διεξήχθησαν οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη αυτόνομης κυβέρνησης και πρόεδρος εξελέγη ο [[Τζόζεφ Καμπούι]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/4612685.stm BBC News], ''President elected in Bougainville '', 6 Ιουνίου 2005.</ref>. Ο τελευταίος απεβίωσε<ref>[http://www.theage.com.au/world/bougainville-president-kabui-dies-20080607-2n4n.html "Bougainville president Kabui dies"], theage.com.au, 7 Ιουνίου 2008.</ref> από καρδιακή προσβολή το 2008 και τον διαδέχθηκε ο [[Τζον Ταμπινάμαν]].
 
=== Ιστορικό του πολέμου ===
 
Αφορμή για την αναζωπύρωση του 1988 ήταν η δολιοφθορά από αυτονομιστές αντάρτες σε ορυχεία χαλκού<ref>[http://inquirer.gn.apc.org/boug.html Bougainville - The Forgotten War in the South Pacific]</ref> στο νησί, τον Απρίλιο. Τον επόμενο χρόνο η κυβέρνηση κήρυξε την επαρχία σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, στέλνοντας δυνάμεις ασφαλείας (2.000 άτομα) για να καταστείλουν την αποσχιστική δράση των ανταρτών. Παρ' όλα αυτά, η βία συνεχίστηκε και το Μάρτιο του 1990 η κυβέρνηση επέβαλε οικονομικό αποκλεισμό στο Μπουγκαινβίλ. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο Επαναστατικός Στρατόςστρατός, που είχε ηγέτη το [[Φράνσις Όνα]], να ανακηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία του νησιού (Μάιος 1990). Προσωρινός πρόεδρος αυτοανακηρύχθηκε ο Όνα, αλλά η κεντρική κυβέρνηση ακύρωσε την εν λόγω ενέργεια. Οι ενέργειες αυτές οδήγησαν τους αυτονομιστές να ανακαλέσουν την απόφαση για ανεξαρτησία και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση για το πολιτικό καθεστώς του νησιού. Ωστόσο, οι συνομιλίες απέβησαν άκαρπες και οι μάχες συνεχίστηκαν ως το 1993. Υπολογίζεται ότι εξαιτίας του οικονομικού αποκλεισμού στο νησί έχασαν τη ζωή τους 3.000 άνθρωποι. Παράλληλα, η [[Διεθνής Αμνηστία]] καταδίκασε τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και από τις δύο πλευρές. Η κυβέρνηση του [[Ράμπι Ναμάλιου]] κατηγορήθηκε για συνοπτικές εκτελέσεις αυτονομιστών και για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στα μέσα του 1994 άρχισαν νέες συνομιλίες, που οδήγησαν στην υπογραφή συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός, ανάμεσα στην κυβέρνηση του [[Τζούλιους Χαν]] και το στρατιωτικό διοικητή των ανταρτών, [[Σαμ Καουόμα]]. Ο οικονομικός αποκλεισμός του Μπουγκαινβίλ άρθηκε και το Δεκέμβριο του ιδίου χρόνου εγκαταστάθηκε στο νησί ειρηνευτική δύναμη, αποτελούμενη από το [[Βανουάτου]], τα [[Φίτζι]] και την [[Τόνγκα]], υπό την εποπτεία της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας. Εγκαταστάθηκε νέα προσωρινή κυβέρνηση, την οποία όμως αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν οι αντάρτες, με αποτέλεσμα να συνεχιστούν οι πολεμικές συγκρούσεις. Ο επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης του Μπουγκαινβίλ, [[Τεοντόρ Μιριούνγκ]], δολοφονήθηκε τον Οκτώβριο του 1996. Την επόμενη χρονιά αντάρτες και κυβέρνηση συμφώνησαν σε ανακωχή και δόθηκε τέλος σε μία διαμάχη που διήρκεσε 9 χρόνια και στοίχισε τη ζωή σε 10.000 ανθρώπους<ref>Συλλογικό έργο, ''Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας'', τ. 15, εκδ, ΔΟΜΗ, 2007, σελ. 344-45.</ref>. Νωρίτερα, η κυβέρνηση του Χαν είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει μισθοφορικές δυνάμεις για να αντιμετωπίσει τους αυτονομιστές αντάρτες.<ref>[http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=3634536&publDate=8/3/1997 Ριζοσπάστης], ''ΠΑΠΟΥΑ - ΝΕΑ ΓΟΥΙΝΕΑ Κλιμάκωση των συγκρούσεων'', 8 Μαρτίου 1997.</ref> H ιστορική ειρηνευτική συμφωνία υπογράφηκε στις [[30 Αυγούστου]] του [[2001]] στην [[Αράουα]]<ref>[http://www.tamilnation.org/confaaaaaaalictresolution/countrystudies/bouganville/010829bougainville.htm Κείμενο της συμφωνίας του 2001]</ref>.
 
=== Πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα ===
Γραμμή 86 ⟶ 87 :
 
== Γεωγραφία ==
Η Παπούα- Νέα Γουινέα έχει έκταση 462.840 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]]. Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας αποτελείται από το ανατολικό μισό του νησιού Νέα Γουινέα όπου βρίσκονται και οι μεγαλύτερες πόλεις, το [[Πορτ Μόρεσμπι]] και το [[Λάε]]. Άλλα μεγάλα νησιά είναι η [[Νέα Ιρλανδία]], η [[Νέα Βρετανία]], το [[Μανούς]] και το [[Μπουγκαινβίλ]]. Πολυάριθμα νησιά βρίσκονται στηνστη [[Θάλασσα του Σολομώντα]], τη [[Θάλασσα των Κοραλλίων]] και το [[Αρχιπέλαγος του Βίσμαρκ]], που αποτελείται από περίπου 200 νησιά και σκοπέλους, με μεγαλύτερο τη Νέα Βρετανία. Τα [[Νησιά του Ναυαρχείου]] βρίσκονται στα βόρεια της Νέας Γουινέας και μεγαλύτερα από αυτά είναι το Μάνους και το Ραμπούτγιο.
 
Στο ανατολικό τμήμα του νησιού εκτείνονται ορεινές αλυσίδες, όπως η οροσειρά Βίσμαρκ (ψηλότερη κορυφή της τα 4.509 μ.), η Κεντρική Οροσειρά και η οροσειρά του Βίκτωρα Εμμανουήλ. Στην οροσειρά Όουεν Στάνλεϊ και σε άλλες περιοχές συναντά κανείς [[ηφαίστειο|ηφαίστεια]]. Πολλά από αυτά είναι ενεργά, όπως ένα στο νησί Καρκάρ, με ηφαιστειακό κώνο άνω των 1000 μ. Στο κέντρο της χώρας η ορεινή περιοχή ορίζεται στα βόρεια από τις ποτάμιες κοιλάδες.Από την άλλη πλευρά, ποτάμιες κοιλάδες κατέρχονται και προς τον [[Κόλπος Παπούα|Κόλπο Παπούα]]. Στα υψίπεδα βρίσκεται μια από τις πλέον πυκνοκατοικημένες ζώνες του νησιού, με δολίνες, κατολισθήσεις και ζώνες με καρστική μορφολογία. Τη χώρα διαρρέουν αρκετοί ποταμοί, όπως ο Φλάι στα νότια (που είναι και ο μεγαλύτερος στο κράτος), ο Σέπικ από τα βορειοδυτικά, ο Ραμού από τα νοτιοανατολικά και ο Πουράρι. Οι ακτές έχουν γενικά μεγάλο ύψος και παρουσιάζουν έντονο διαμελισμό, ειδικά στη χερσόνησο. Στις παρυφές της [[υφαλοκρηπίδα]]ς βρίσκουμε νησιά, όπως τα [[Τρομπιάντ]], [[Λουσανκάι]], [[Εντρεκαστό]] και άλλα. Στα νότια του νησιού συναντά κανείς μεγάλες πεδιάδες.
Γραμμή 107 ⟶ 108 :
 
=== Γλώσσα ===
Η χώρα έχει τις περισσότερες γλώσσες (όχι διαλέκτους) από οποιαδήποτε άλλη. ΟμιλώνταιΟμιλούνται 820 τοπικές διάλεκτοι και αντιπροσωπεύουν το 12% των τοπικών διαλέκτων παγκοσμίως. Οι ιθαγενείς γλώσσες ταξινομούνται σε δύο μεγάλες ομάδες: στις αυστραλονησιακές γλώσσες και στις μη αυστραλονησιακές ή γλώσσες Παπούα Τα αγγλικά είναι επίσημη γλώσσα και χρησιμοποιείται από την κυβέρνηση και στην εκπαίδευση, παρά το γεγονός ότι δεν ομιλώνταιομιλούνται ευρέως. Η κύρια γλώσσα [[lingua franca]], καθομιλουμένη, είναι η κρεολική [[Τοκ Πίτζιν]] (Tok Pisin), στην οποία γίνεται το μεγαλύτερο μέρος των συζητήσεων στο Κοινοβούλιο και στην οποία παρουσιάζονται οι διαφημίσεις. Η γλώσσα αυτή δεν είναι επικρατούσα στη νότια περιοχή της Παπούα, όπου μιλούν τη [[Χίρι Μότου]]. Η τελευταία είναι παραφθορά της μαλαιοπολυνησιακής γλώσσας μότου.
 
Με εξαίρεση το [[Βανουάτου]], η Παπούα Νέα Γουινέα έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα γλωσσών από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, με 7.000 ομιλητές ανά γλώσσα.
Γραμμή 131 ⟶ 132 :
* Άλλοι Χριστιανοί (8,0%)
 
Οι μειονοτικές θρησκείες είναι μεταξύ άλλων οι [[Μπαχάι]] (15.000 ή 0,3%), ενώ οι Μουσουλμάνοι είναι 10001.000 με 2.000ή000 ή περίπου 0,04%, (πρόκειται κυρίως για ξένους φοιτητές με αφρικανική και νοτιασιατική καταγωγή). Σε όλη τη χώρα είναι ενεργές και μη παραδοσιακές χριστιανικές εκκλησίες και μη χριστιανικές θρησκευτικές ομάδες. Υπάρχουν επίσης και ξένοι ιεραπόστολοι.
 
Οι παραδοσιακές θρησκείες είναι συχνά ανιμιστικές και πολλές φορές τείνουν να συμπεριλαμβάνουν στοιχεία από την αρχαία λατρεία. Επικρατούσα δοξασία μεταξύ των παραδοσιακών φυλών είναι η ''masalai'', που είναι τα κακά πνεύματα. Αυτά ευθύνονται για "δηλητηρίαση" ανθρώπων, προξενώντας θάνατο και καταστροφή.<ref>{{cite web|url=http://www.amazon.com/Four-Corners-Journey-Heart-Guinea/dp/0792274172/ref=pd_bxgy_b_img_b |title=Amazon.com listing for the "Four Corners: A Journey into the Heart of Papua New Guinea" }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kirasalak.com/FourCorners.html |title=Nonfiction book "Four Corners: A Journey into the Heart of Papua New Guinea" |last=Salak |first=Kira }}</ref> Οι αυτόχθονες πιστεύουν στην επικοινωνία μεταξύ των ζωντανών και των νεκρών. Χαρακτηριστικά είναι η πίστη στα πνεύματα, η λατρεία των [[κρανίο|κρανίων]] και η δύναμη ή μαγική ουσία, που καλείται "μάννα". Πολλές φορές η δεισιδαιμονία και οι προλήψεις των ιθαγενών θυμίζουν Μεσαίωνα, όπως στην περίπτωση πίστης στη [[μαγεία]]<ref>[http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=973409&lngDtrID=245 in.gr], ''Στην πυρά σαν μάγισσα οδηγήθηκε νεαρή γυναίκα στην Παπούα Νέα Γουινέα'', 7 Ιανουαρίου 2009.</ref>.