Βίλα Καπαντζή: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Βίλα Καπαντζή''' ([[τουρκικά]]: CapanciKapanci, αγγλ. CapandjiKapandji) (βρίσκεται στηνστη οδόΛεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας 108, στη [[Θεσσαλονίκη]]) είναι μια έπαυλη που χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από τον [[Ντονμέ]] Μεχμέτ Καπαντζή και σήμερα (2014) στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής ΤράπεζαςΤραπέζης.

Η Βίλα Καπαντζή κτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890. Ιδιοκτήτης της ήταν ο έμπορος, βιομήχανος και τραπεζίτης Μεχμέτ Καπαντζή. Τόσο ο ίδιος όσο και τα αδέρφια του Αχμέτ και Γιουσούφ, που επίσης ασχολήθηκαν με το εμπόριο και τις επιχειρήσεις, ήταν άνθρωποι πολύ καλλιεργημένοι, μιλούσαν πολλές ξένες γλώσσες και θεωρούνταν από τους πιο σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες της Θεσ/νίκηςΘεσσαλονίκης εκείνη την εποχή. Ο Μεχμέτ Καπαντζή υπήρξε πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Θεσ/νίκης ενώ ο Αχμέτ Καπαντζή διετέλεσε δήμαρχος της πόλης τη διετία 1907-1908. Η οικογένεια Καπαντζή καταγόταν από Σεφαραδίτες Εβραίους που είχαν εκδιωχθεί από την [[Ισπανία]] το 1492 και λέγεται ότι το επίθετο της οικογένειας εκείνη την εποχή ''Καμπαγιέρε'' (Caballere: ιππότης).

Η Βίλα Καπαντζή συνδέθηκε με την Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσ/νίκης καθώς σε αυτή φιλοξενήθηκε η ''Τριανδρία'' ([[Ελευθέριος Βενιζέλος|Βενιζέλος]], [[Παύλος Κουντουριώτης|Κουντουριώτης]] και [[Παναγιώτης Δαγκλής|Δαγκλής]]). Προηγουμένως, τη διετία 1912-13, έμεινε στη βίλα ο γιός του βασιλιά [[Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας|Γεωργίου του Α’Α]]΄, [[Πρίγκιπας Νικόλαος της Ελλάδας|Πρίγκιπας Νικόλαος]], που υπήρξε ο πρώτος Έλληνας στρατιωτικός διοικητής της Θεσ/νίκηςΘεσσαλονίκης. Στη Βίλα Καπαντζή υπογράφτηκε στις 19 Μαϊου του 1913 η ελληνοσερβική συνθήκη συμμαχίας. Από το 1918 μέχρι το 1922 νοίκιαζε το δεύτερο όροφο της έπαυλης η οικογένεια του βουλευτή Τρικάλων Κοέν. Στη Βίλα Καπαντζή υπογράφτηκε στις 19 Μαϊου του 1913 η ελληνοσερβική συνθήκη συμμαχίας.

Μετά την [[Μικρασιατική Καταστροφή]] ακολούθησε μεταξύ [[Ελλάδα|Ελλάδας]] και [[Τουρκία|Τουρκίας]] [[Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923|ανταλλαγή πληθυσμών]] και μεταξύ των ανταλλάξιμωνανταλλαξίμων ήταν και οι ντονμέδεςΝτονμέδες της Θεσ/νίκης. Έτσι και τα μέλη της οικογένειας Καπαντζή έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στην [[Κωνσταντινούπολη]]. Στην έπαυλη στεγάστηκαν για μερικά χρόνια πρόσφυγες από τηντη [[Μικρά Ασία]] και το 1928 το κτίριο τοαγοράστηκε αγόρασε στονσε πλειστηριασμό η Εθνική Τράπεζα (έναντι του τιμήματος 4.001.000 δραχμών) από την Εθνική Τράπεζα, η οποία το μίσθωσε για δέκα χρόνια στην αμερικανική εταιρεία Foundation που κατασκεύασε τα αντιπλημμυρικά έργα στην πεδιάδα της Θεσ/νίκης.

Μετά το τέλος του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β’ Παγκοσμίου Πολέμου]] στη Βίλα Καπαντζή (κατάΚατά τον [[Ελληνοϊταλικός πόλεμος (1940-1941)|πολέμο του 1940]] ήτανστη Βίλα Καπαντζή λειτούργησε στρατιωτικό αρτοποιείο ενώ στη διάρκεια της Κατοχής επιτάχθηκε από τους Γερμανούς που όμως δεν την χρησιμοποίησαν). λειτούργησεΑπό το 1939, αλλά και μετά το τέλος του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]], στεγάστηκε μέχρι το 1962 το Ε’Ε΄ Γυμνάσιο Αρρένων και μέχρι το 1972 το Η’Η΄ Γυμνάσιο Αρρένων. Στη συνέχεια, το κτίριο εγκαταλήφθηκεεγκαταλείφθηκε μέχρι το 1982, οπότε και αποφασίστηκε η επισκευή του. Οι εργασίες επισκευής ολοκληρώθηκαν το 1989 και η Βίλα Καπαντζή στέγασε αρχικά το Πολιτιστικό Κέντρο Βορείου Ελλάδος της Εθνικής Τράπεζας ενώ από το 1997 μέχρι και σήμερα (20142015) στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας στη Θεσ/νίκηΤραπέζης.

Η Βίλα Καπαντζή, όπως και άλλες επαύλεις που χτίστηκαν στα τέλη του 19ου –αρχές-αρχές 20ου αιώνα στη Θεσ/νίκηΘεσσαλονίκη, ακολουθεί το αρχιτεκτονικό ρεύμα του εκλεκτικισμούεκλεκτισμού. Χαρακτηριστικά της έπαυλης είναι η πολυπλοκότητα του όγκου και η σύνθετη στέγη με τις έντονες κλίσεις.

Η βίλα αποτελείται από το κυρίως κτίσμα και έναέναν πύργο, ο οποίος βρίσκεται στα δεξιά του κυρίως κτίσματος (κοιτώντας την έπαυλη από την οδό Βασιλίσσης Όλγας), με το οποίο επικοινωνεί. Το κυρίως κτίσμα αποτελείται από ημιυπόγειο,ελαφρά υπεριψωμένοβυθισμένο ισόγειο, τον πρώτο και δεύτερο όροφο και τη σοφίτα. και έχειΈχει πλάτος 16,5 μ., μήκος 19 μ. και ύψος 18 μ. Ο πύργος, πουμε έχειpilotis και τέσσεριςπέντε ορόφουςστάθμες, έχει πλάτος 4,40 μ. και μήκος 6,60 μ.

Βίλα Καπαντζή-ΜΙΕΤ, 120 χρόνια ζωής, του Γιάννη Επαμεινώνδα. Περιοδικό Θεσσαλονικέων Πόλις - 2013|2346