Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Removing Link FA template (handled by wikidata) |
διάφορες μικροαλλαγές |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Chaplin The Kid.jpg|thumb|right|180px|O [[Τσάρλι Τσάπλιν]] ουδέποτε έκρυψε τις αριστερές πεποιθήσεις του. Ξέροντας ότι σύντομα θα έμπαινε στη Μαύρη Λίστα, αποφάσισε να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ το
Η '''Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ'''
Η συγκεκριμένη πρακτική εντασσόταν στο γενικότερο κλίμα [[Μακαρθισμός|μακαρθισμού]] των ημερών και ενθαρρυνόταν (εμμέσως πλην σαφώς) από την [[Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων]], ένα όργανο του [[Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών|Κογκρέσου]] που είχε αναλάβει να περιορίσει την υποτιθέμενη διείσδυση [[Κομμουνισμός|κομμουνιστών]] στο δημόσιο βίο. Έπαυσε μόλις στις αρχές της [[Δεκαετία 1960|δεκαετίας του '60]], αφού είχε οδηγήσει μεγάλο αριθμό καλλιτεχνών σε καταστροφή ή αυτο[[εξορία]] στην [[Ευρώπη]] και το [[Μεξικό]].
== Ιστορικό πλαίσιο ==
Η αίσθηση πως ο κόσμος του θεάματος είχε «αλωθεί» από
Κατά το [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], η ίδια η αμερικανική κυβέρνηση είχε χρηματοδοτήσει τη συγγραφή σεναρίων και το γύρισμα ταινιών με φιλοσοβιετικό περιεχόμενο. Όταν ο πόλεμος τελείωσε και οι
Σε αυτό το περίγραμμα, η σκοπιμότητα της συγκυρίας καθιστούσε κοινωνικά αποδεκτές ακόμα τις πιο ακραίες παραβιάσεις δικαιωμάτων. Ο [[Ουώλτ Ντίσνεϋ]] προειδοποιούσε για τη «σοβαρή απειλή» και κατέδιδε ως κομμουνιστές όλους τους [[Συνδικαλισμός|συνδικαλιστές]] των εταιρειών του. Πιο ανάγλυφα ο [[ηθοποιός]] [[Αντόλφ Μενζού]] δήλωνε στην Επιτροπή: «Είμαι κυνηγός μαγισσών, εάν οι μάγισσες είναι κομμουνίστριες. Είμαι ψαράς κόκκινων. Θέλω να τους στείλω όλους στη Ρωσία».
== Οι «Δέκα» ==
Η αρχή της Μαύρης Λίστας έγινε στις [[25 Νοεμβρίου]] [[1947]] με την απόλυση των ''Δέκα''. Πρόκειται για δέκα [[Σενάριο|σεναριογράφους]] και [[Σκηνοθέτης|σκηνοθέτες]] που την προηγουμένη είχαν κατηγορηθεί για
[[Αρχείο:Elia Kazan NYWTS.jpg|thumb|right|180px|O [[Ελία Καζάν]] κατέδωσε τον [[Ζυλ Ντασέν]], ώστε να μη μπει στη λίστα ο ίδιος. Όταν, δεκαετίες αργότερα,
Μία εβδομάδα αφού απέλυσαν τους Δέκα, οι εκπρόσωποι όλων των κινηματογραφικών εταιρειών εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση (Δήλωση Γουώλντορφ) σύμφωνα με την οποία ''δεν αμφισβητούνται τα νόμιμα δικαιώματα των Δέκα, όμως η πράξη τους ήταν επιζήμια για τους εργοδότες τους και τους κατέστησε άχρηστους για την κινηματογραφική βιομηχανία''. Δεσμεύονταν επίσης να μην
== Η διεύρυνση ==
Μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του '50 η λίστα εμπλουτιζόταν διαρκώς με ονόματα σεναριογράφων, σκηνοθετών, ηθοποιών, μουσικών, συγγραφέων, ακόμα και τεχνικών, των οποίων τα πολιτικά φρονήματα θεωρούνταν επικίνδυνα ή αμφισβητούμενα. Μερικοί ήταν όντως αριστεροί, ενώ άλλοι μπήκαν βάσει υποψιών και φημών, επειδή για παράδειγμα προπολεμικά συμμετείχαν σε μια [[διαδήλωση]], είχαν ερωτική σχέση με κομμουνιστή στα φοιτητικά χρόνια, είχαν δωρίσει ρούχα για ορφανά των ανατολικών χωρών κτλ. Μέχρι και ιδιωτικοί ερευνητές επιστρατεύονταν από τις εταιρείες, ώστε να ερευνάται η δραστηριότητα των συνεργατών τους πριν υπογράψουν [[συμβόλαιο]]. Το δε ''Counterattack'' (Αντεπίθεση), ένα [[Δεξιά (πολιτική)|δεξιό]] [[περιοδικό]] που είχε αναλάβει εργολαβικά να δημοσιοποιεί στοιχεία για την πολιτική δράση των ανθρώπων του κινηματογράφου, είχε μεταβληθεί σε φόβο και τρόμο του καλλιτεχνικού χώρου.
Για να σπάσουν τον αποκλεισμό, κάποιοι προγραμμένοι χρησιμοποίησαν φανταστικά ονόματα ή συνηθέστερα παρένθετα πρόσωπα, τους ''ανθρώπους - βιτρίνες''. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του σεναριογράφου [[Ντάλτον Τράμπο]], ο οποίος κέρδισε δύο [[Όσκαρ]] με άλλο όνομα! Την πρώτη φορά, το 1953 για τις ''[[Διακοπές στη Ρώμη]]'', είχε χρησιμοποιηθεί ως βιτρίνα ένας άσημος [[Μεγάλη Βρετανία|Βρετανός]] συνάδελφός του ονόματι Ίαν Μακλίλαν Χάντερ, ο οποίος και παρέλαβε το τιμητικό αγαλματάκι. Τη δεύτερη, το 1956 για το ''[[Ο Γενναίος|Γενναίο]]'', δεν υπήρχε καν σεναριογράφος για να παραλάβει το βραβείο, αφού είχε χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο.
Εκτός από το να μην προσλαμβάνουν τους υπόπτους, οι κινηματογραφικές εταιρείες επιδίδονταν σε μία προσπάθεια να πείσουν για την προσήλωσή τους στις
▲Εκτός από το να μην προσλαμβάνουν τους υπόπτους, οι κινηματογραφικές εταιρείες επιδίδονταν σε μία προσπάθεια να πείσουν για την προσήλωσή τους στις εθνικές αξίες κυκλοφορώντας σωρηδόν ταινίες όπως:
* ''Κόκκινη απειλή''. Ένας Αμερικανός γίνεται κομμουνιστής για χάρη του έρωτά του. Όταν ανακαλύπτει το αδιέξοδο της ιδεολογίας του και προσπαθεί να ξεμπλέξει από το Κόμμα, γίνεται στόχος κατασκόπων.
Γραμμή 38 ⟶ 37 :
== Το τέλος ==
Το πρώτο ρήγμα στον
Η αλλαγή στον κινηματογράφο, ο οποίος ήταν και το βασικό επίδικο, ξεκίνησε το 1960. Αρχές της χρονιάς, ο [[Ότο Πρέμινγκερ]] ανακοίνωσε δημοσίως πως θα γύριζε την ''[[Έξοδος (ταινία)|Έξοδο]]'' σε σενάριο του Τράμπο. Λίγους μήνες αργότερα, ο [[Κερκ Ντάγκλας]] δήλωσε ότι το σενάριο της πολυαναμενόμενης νέας ταινίας του (''[[Σπάρτακος (ταινία)|Σπάρτακος]]'', σκην. [[Στάνλεϊ Κιούμπρικ]]) ήταν επίσης του Τράμπο. Έτσι, όταν στις [[6 Οκτωβρίου]] έκανε πρεμιέρα ο ''Σπάρτακος'', ήταν η πρώτη φορά μετά το Νοέμβριο του 1947 που ένας προγραμμένος έβλεπε το όνομά του στους συντελεστές χωρίς να κάνει δήλωση μετανοίας ή να καταδώσει συναδέλφους του. Αυτό πυροδότησε σειρά εξελίξεων: Συντηρητικοί πολίτες οργάνωναν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έξω από αίθουσες όλης της χώρας ζητώντας την απαγόρευση της ταινίας, ενώ απ' την άλλη μεριά δεκάδες καλλιτέχνες άρχισαν να μιλούν ανοιχτά κατά της λίστας. Το ζήτημα είχε διχάσει τη χώρα μέχρι τη στιγμή που ο νεοεκλεγείς πρόεδρος [[Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι|Τζον Κένεντι]] προέβη σε μια κίνηση υψηλότατου συμβολισμού: Εμφανίστηκε έξω από έναν κινηματογράφο, προσπέρασε τους διαμαρτυρόμενους και παρακολούθησε την ταινία, καταδεικνύοντας την πρόθεσή του να τελειώνει με αυτές τις πρακτικές.
▲Το πρώτο ρήγμα στον δεκαετή αποκλεισμό των καλλιτεχνών της Μαύρης Λίστας ήλθε από τον [[Άλφρεντ Χίτσκοκ]] το φθινόπωρο του [[1957]], όταν προσέλαβε προγραμμένο ηθοποιό για τον τρίτο κύκλο της [[Τηλεοπτικό πρόγραμμα|τηλεοπτικής σειράς]] «Ο Χίτσκοκ παρουσιάζει».
Το οριστικό τέλος της Μαύρης Λίστας ήλθε το [[1962]] με αφορμή την καταδίκη ενός [[Πρακτορείο ερευνών|πρακτορείου ερευνών]] που τροφοδοτούσε τις εταιρείες με στοιχεία, καθώς και των εντολέων του. Με την απόφασή του, το δικαστήριο τούς χαρακτήριζε ως νομικά υπαίτιους για την προσωπική και οικονομική βλάβη που υπέστησαν τα θύματά τους. Έκτοτε η πρακτική εγκαταλείφθηκε, αλλά πολλές καριέρες είχαν ήδη καταστραφεί. Υπολογίζεται ότι μόλις το ένα δέκατο κατάφερε να επανενταχθεί στην κινηματογραφική παραγωγή.
== Αποτίμηση ==
[[Αρχείο:Alfred Hitchcock NYWTS.jpg|thumb|right|180px|Ο [[Άλφρεντ Χίτσκοκ]] ήταν ο πρώτος που έσπασε τον αποκλεισμό της Μαύρης Λίστας, προσλαμβάνοντας τον προγραμμένο Νόρμαν Λόιντ.]]
Δεν αποτελεί υπερβολή ότι η περίοδος της Μαύρης Λίστας άλλαξε το χαρακτήρα του [[Χόλυγουντ]] για πάντα, μεταβάλλοντάς το από πεδίο σύνθεσης δημιουργικότητας και εμπορικότητας σε στυγνή βιομηχανία.
Από κινηματογραφική σκοπιά, χαμήλωσε ο μέσος ποιοτικός όρος της παραγωγής. Προ λίστας η αμερικανική κινηματογραφική βιομηχανία παρήγε τα πάντα - από «ταινίες τέχνης» μέχρι εύπεπτες ταινίες μαζικής κατανάλωσης. Η εκδίωξη των πιο φωτισμένων και διανοούμενων μυαλών από τα στούντιο οδήγησε σε σχεδόν πλήρη εξαφάνιση της πρώτης κατηγορίας. Θρύλοι της έβδομης τέχνης, όπως οι [[Τσάρλι Τσάπλιν]], [[Όρσον Γουέλς]], [[Τζον Χιούστον]]
Ακόμα χειρότερα ήταν τα πράγματα για τους σεναριογράφους που απολύονταν μαζικά, διότι τα σενάριά τους αναψηλαφίζονταν και βρίσκονταν αμφιλεγόμενα. Ακόμα και οι μη προγραμμένοι φοβούνταν να περιλάβουν ανθρωπιστικά και οικουμενικά μηνύματα, υπό τη δαμόκλειο σπάθη ότι κάποιος θα τα χαρακτήριζε κομμουνιστική προπαγάνδα και θα έμεναν άνεργοι. Η θεματολογία των ταινιών στράφηκε σε πατριωτικά (όπως τα κατασκοπευτικά και τα γουέστερν) ή ουδέτερα θέματα (αισθηματικές κομεντί ή υπερπαραγωγές χλαμύδας τύπου [[Μπεν Χουρ (ταινία)|Μπεν Χουρ]]). Ο αμερικανικός κινηματογράφος μπορεί να υπερηφανευόταν για την τεχνική αρτιότητά του, αλλά είχε χάσει κομμάτι της ψυχής του - νέα πατρίδα του «κινηματογράφου τέχνης» γινόταν πια η Ευρώπη.
| |||