Εκπαίδευση: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: μεγάλη αφαίρεση Οπτική επεξεργασία |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2.86.160.44 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό [[Χρήστη... |
||
Γραμμή 1:
Η '''εκπαίδευση''' με την ευρεία έννοια περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό την επίδραση με συγκεκριμένο τρόπο στη σκέψη, στο χαρακτήρα και στη σωματική αγωγή του ατόμου. Από τεχνικής πλευράς, με τη διαδικασία της εκπαίδευσης αποκτώνται συγκεκριμένες [[γνώση|γνώσεις]], αναπτύσσονται [[δεξιότητα|δεξιότητες]] και [[ικανότητα|ικανότητες]] και διαμορφώνονται [[αξία|αξίες]] (ηθική, ειλικρίνεια, ακεραιότητα χαρακτήρα, αίσθηση του δικαίου, αφοσίωση, επαγγελματισμός, υπευθυνότητα, κτλ). Η εκπαίδευση γίνεται με βάση συγκεκριμένες μεθόδους (θεωρητική διδασκαλία, επίδειξη, ανάθεση εργασιών, πρακτική εξάσκηση, κτλ), σε ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα, με συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους και είναι οριοθετημένη χρονικά.
Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό '''ρήμα''' '''εκπαιδεύω''' που σημαίνει ''ανατρέφω'' από παιδική ηλικία, ''μορφώνω'', ''διαπαιδαγωγώ''.
== Ορισμός ==
Κάποιοι άλλοι γνωστοί ορισμοί για την εκπαίδευση:
* Σύμφωνα με τον Ντυρκέμ, η εκπαίδευση ορίζεται ως η δράση που κατευθύνεται από τις γενιές των ενηλίκων στις γενιές εκείνες που δεν είναι ακόμα αρκετά ώριμες για την κοινωνική ζωή.
* Σύμφωνα με τον [[Ζαν Πιαζέ]], «Η εκπαίδευση συνίσταται στη διαμόρφωση δημιουργών, ακόμη κι αν δεν υπάρξουν πολλοί, ακόμη κι αν οι δημιουργίες του ενός είναι μικρότερες του άλλου. Χρειάζεται η διαμόρφωση εφευρετών, ανακαινιστών, όχι κομφορμιστών».
* Στο βιβλίο του Τσαούση «Λεξικό της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης» συναντάμε τον παρακάτω ορισμό: «Εκπαίδευση είναι μορφή εξειδικευμένης κοινωνικοποίησης που ασκείται κατά κανόνα από φορείς που βρίσκονται έξω από την οικογένεια και έχει ως περιεχόμενό της την μετάδοση γνώσεων, δεξιοτήτων και μορφών ενέργειας ή συμπεριφοράς (εντός ειδικών ιδρυμάτων).
* Η εκπαίδευση, με τη στενή της σημασία και όπως αυτή χρησιμοποιείται σήμερα στην επιστήμη της παιδαγωγικής, σημαίνει τη συστηματική και την οργανωμένη διαδικασία της αγωγής και της μάθησης, που αφενός προγραμματίζεται από την πολιτεία ή από οποιονδήποτε άλλο φορέα, δημόσιο ή ιδιωτικό (Π. Ξωχέλλης,1986,1997), αφετέρου υλοποιείται από τους φορείς αυτούς. Επειδή όμως η εκπαίδευση είναι ένα δημόσιο αγαθό, γι' αυτό την εποπτεία και την ευθύνη για την υλοποίησή της την έχει, και οφείλει να την έχει, εξολοκλήρου η Πολιτεία.
=== Σκοποί της εκπαίδευσης ===
Οι σκοποί της εκπαίδευσης διαφέρουν από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή. Η σύγχρονη εκπαίδευση δεν έχει ξεκαθαρισμένους σκοπούς λόγω της γρήγορης ανάπτυξης, παρόλα αυτά γίνονται γενικώς αποδεκτοί οι παρακάτω σκοποί:
# Ο σχηματισμός του χαρακτήρα, που θα βοηθήσει τους νέους στις σχέσεις τους με τους συνανθρώπους τους.
# Η ανάπτυξη της ευφυΐας.
# Η μετάδοση και ίσως η βελτίωση της εθνικής κουλτούρας.
# Ο εφοδιασμός των νέων με γνώσεις και δεξιότητες ανάλογα με τις ικανότητές τους, ώστε να κερδίσουν τα απαραίτητα για τη ζωή και να συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
# Η προσπάθεια να γίνουν οι νέοι ικανοί να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
==== Κατά D.J. O'Connor ====
Επιπλέον, ο ''D.J. O’Connor'' λέει ότι οι σκοποί της εκπαίδευσης πρέπει να είναι:
# Να εφοδιάσει τους ανθρώπους με τις βασικές δεξιότητες (π.χ. ανάγνωση, γραφή, αριθμητική) που τους χρειάζονται: α)για να πάρουν τη θέση τους στην κοινωνία και β) να αναζητήσουν περισσότερη γνώση.
# Να τους εφοδιάζει με επαγγελματική κατάρτιση που θα τους βοηθήσει να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα της ζωής.
# Να τους ξυπνήσει το ενδιαφέρον και την αγάπη για γνώσεις.
# Να τους κάνει να αποκτήσουν κριτική σκέψη.
# Να τους φέρει σε επαφή με την κουλτούρα και τα επιτεύγματα του ανθρώπου και να τους εξασκήσει, ώστε να τα εκτιμούν.
# Η ηθική εξύψωση του ατόμου, η ανάπτυξη ηθικής συνείδησης και ήθους.
Οι σκοποί αυτοί δείχνουν ότι η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία ουδέτερη και αυτόνομη, που δεν έχει καμία σχέση με το δογματισμό και τους αυταρχικούς τρόπους διδασκαλίας και που αποβλέπει στην ανάπτυξη των αναλυτικών και συνθετικών ικανοτήτων του ατόμου. Αλλά είναι αδύνατο να επιτευχθεί αυτό, όταν η εκπαίδευση είναι ξεκομμένη από τον κοινωνικό της περίγυρο. Το άτομο είναι ανάγκη να θεωρήσει τον εαυτό του σαν αναπόσπαστο μέλος της κοινωνίας και σε αυτά τα πλαίσια να μορφωθεί, επειδή οι συνθήκες για την ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας μπορούν να δημιουργηθούν μόνο μέσα σε μια κοινωνία χωρίς ανταγωνισμούς και κοινωνικές διακρίσεις.
Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι η παιδεία και η εκπαίδευση δεν είναι ταυτόσημοι όροι. Η εκπαίδευση είναι θεσμός της πολιτείας με συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους και περιεχόμενο και έχει καθορισμένη χρονική διάρκεια. Αντίθετα η παιδεία δεν περιορίζεται σε κάποια συγκεκριμένη ηλικία. Επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, αφού ποτέ δε σταματά να δέχεται επιδράσεις, ερεθίσματα από το περιβάλλον στο οποίο ζει. Η έννοια «παιδεία» είναι πλατύτερη από την έννοια «εκπαίδευση».
== Ιστορία ==
=== Αρχαία Ελλάδα ===
{{κύριο|Εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα}}
Στην αρχαία Αθήνα η εκπαίδευση ήταν ιδιωτική. Παιδαγωγοί και [[Παιδοτρίβης|παιδοτρίβες]] δίδασκαν στα παιδιά γραφή, ανάγνωση, αριθμητική, μουσική και γυμναστική.
=== Δωδέκατος αιώνας ===
Ο όρος εκπαίδευση πρωτοεμφανίστηκε το 12ο αιώνα, γύρω στο 1200 μ.Χ., στη Β. Ιταλία, Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Τσεχία για την αναβάθμιση του εργατικού δυναμικού, μιας και έχουμε και τη βιομηχανική επανάσταση το 18ο αιώνα στην Αγγλία. Η παροχή δωρεάν στοιχειώδους εκπαίδευσης γινόταν από φιλανθρωπικές και θρησκευτικές οργανώσεις, των οποίων ο στόχος ήταν πρωταρχικά ηθικός και των οποίων η αντίληψη για το βαθμό μόρφωσης που ήταν αναγκαίος για τον σκοπό αυτόν, ήταν πολύ περιορισμένος. Σύμφωνα με τον Durkheim οι εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί είναι πάντα αποτέλεσμα και ένδειξη των κοινωνικών μετασχηματισμών και βάσει αυτών πρέπει να ερμηνεύονται. Με άλλα λόγια, η εκπαίδευση αλλάζει καθώς αλλάζει η κοινωνία.
=== Αναγέννηση και Διαφωτισμός ===
Διαφοροποιήσεις στη σημασία του όρου εμφανίστηκαν στην εποχή της [[Αναγέννηση|Αναγέννησης]] και του ευρωπαϊκού [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]], όπου η μελέτη της κλασσικής γραμματείας αντικατέστησε την αυστηρή εκπαίδευση στη λογική που κατείχε κεντρική θέση στο σχολαστικισμό του Μεσαίωνα. Τώρα πια δινόταν έμφαση στην ελκυστικότητα της παρουσίασης, την κομψότητα της μορφής και το εκλεπτυσμένο και επεξεργασμένο ύφος και όχι στην ανάπτυξη της δύναμης της λογικής.
=== Εικοστός αιώνας ===
Δεν είναι δυνατόν να μη σημειώσει κανείς και δύο πολύ βασικούς σταθμούς στην ιστορία της εκπαίδευσης. Ο α’ που χρονολογείται στις αρχές του 20ού αιώνα και χαρακτηρίζει τη μετάβαση από το λεγόμενο «παλαιό» στο «νέο» σχολείο (σχολείο εργασίας) επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην εσωτερική μορφή και λειτουργία της εκπαίδευσης, δηλαδή στο περιεχόμενο και τη μεθόδευση της διδασκαλίας καθώς και στη σχέση εκπαιδευτικού και μαθητή. Ο β’ σταθμός καλύπτει την περίοδο μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, όπου μεταδίδεται το εκάστοτε ισχύον σύστημα γνώσεων και αξιών σε κάθε κοινωνική ομάδα, ασκείται κοινωνικός έλεγχος, ενώ το παιδαγωγικό έργο γίνεται πλέον επάγγελμα και διαμορφώνεται ένα πλέγμα προσδοκιών και νορμών για το φορέα του επαγγελματικού ρόλου.
== Βαθμίδες ==
Οι θεσμοθετημένες βαθμίδες εκπαίδευσης είναι:
* Πρωτοβάθμια εκπαίδευση ([[Νηπιαγωγείο]] και [[Δημοτικό Σχολείο|Δημοτικό]]).
* Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ([[Γυμνάσιο]] και [[Λύκειο]]).
* Τριτοβάθμια (Ανώτερη και Ανώτατη) εκπαίδευση.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση διακρίνεται περαιτέρω σε τρεις κύκλους ([[Διακήρυξη Μπολόνια]]):
* πτυχιακός κύκλος σπουδών (Bachelor)
* Master
* Διδακτορικό (PhD)
== Βιβλιογραφία ==
* Κόκκοτας Β. Π. ''Η ελευθερία στην εκπαίδευση'' (2η έκδ.). Αθήνα: Γρηγόρης.
* Marples R. (Επιμ.) ''Οι σκοποί της εκπαίδευσης.'' Αθήνα: Μεταίχμιο.
* Ματάκιας Α. ''Λεξικό Εννοιών. Γνωστικό υλικό για τις Εκθέσεις.'' Αθήνα: Πελεκάνος.
* Banks Ο. (1987). ''Η κοινωνιολογία της εκπαίδευσης.'' Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
* Blackledge D., Hunt B. (1995). ''Kοινωνιολογία της εκπαίδευσης.'' Αθήνα: Έκφραση.
* Παπάς Ε. Α. ''Σχολική Παιδαγωγική.'' Αθήνα: Ατραπός.
* ''Παιδαγωγική Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια – Λεξικό.'' Αθήνα (1989): Ελληνικά Γράμματα.
* Herder (1967). ''Μεγάλη Παιδαγωγική Εγκυκλοπαίδεια.'' Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
* Τσαούσης Δ. Γ. (1989). ''Χρηστικό Λεξικό Κοινωνιολογίας.'' Αθήνα: Gutenberg.
* Χατζηδήμος Χρ. Δ. (2005). ''Εισαγωγή στην Παιδαγωγική.'' Αθήνα: Αδελφών Κυριακίδη.
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιφθέγματα}}
{{commonscat}}
{{βικιλεξικό}}
{{επέκταση}}
[[Κατηγορία:Εκπαίδευση| ]]
| |||