Χρυσός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''χρυσός''' (στα λατινικά ''Aurum'' και στα αγγλικά ''Gold'') είναι [[χημικό στοιχείο]], με [[χημικό σύμβολο]] '''Au, ''' [[ατομικός αριθμός|ατομικό αριθμό]] [[79 (αριθμός)|79]], [[Ατομικό βάρος|ατομική μάζα]].196,966569, [[θερμοκρασία τήξης]] 1.064,43&nbsp;°C και [[θερμοκρασία βρασμού]] 2.807&nbsp;°C Ο χημικά καθαρός χρυσός, στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25&nbsp;°C και υπό [[πίεση]] 1 [[Ατμόσφαιρα (μονάδα)|atm]], είναι [[πυκνότητα|πυκνό]], μαλακό, αστραφτερό, [[Ελασιμότητα|ελατό]] και [[Ολκιμότητα|όλκιμο]] κίτρινο [[στερεό]]<ref>Εννοείται στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25°C και υπό [[πίεση]] 1 [[ατμόσφαιρα (πίεση)|atm]]</ref> [[μέταλλα|μέταλλο]]. Ο χρυσός και ο [[χαλκός]] είναι τα δυο μοναδικά «[[χρώμα|έγχρωμα]] μέταλλα»..Οι παραπάνω αναφερόμενες ιδιότητες παραμένουν ίδιες και όταν ο χρυσός εκτεθεί στον [[ατμόσφαιρα|ατμοσφαιρικό αέρα]] ή σε [[νερό]]. Χημικά, ο χρυσός είναι [[Στοιχεία μετάπτωσης|μέταλλο μετάπτωσης]]. Πιο συγκεκριμένα, ο χρυσός ανήκει στην [[Ευγενή μέταλλα|ομάδα 11]] (πρώην I_B) του [[Περιοδικός πίνακας των χημικών στοιχείων|περιοδικού συστήματος]]. Είναι ένα από τα λιγότερο δραστικά χημικά στοιχεία. Για το λόγο αυτό βρίσκεται συχνά στην ελεύθερη στοιχειακή μορφή, συνήθως στη μορφή σβώλων ή κόκκους, ανάμεσα σε [[Πέτρωμα|πετρώματα]], σε «φλέβες» ή και σε προσχωσιγενή κοιτάσματα. Έχει βρεθεί, επίσης, σε μορφή διαφόρων στερεών [[διάλυμα|διαλυμάτων]] με επίσης στοιχειακό [[άργυρος|άργυρο]] (Ag) , καθώς και σε φυσικά [[κράμα|κράματα]]τα με [[χαλκός|χαλκό]] (Cu) και [[παλλάδιο]] (Pd). Λιγότερο συχνά, βρίσκεται σε [[ορυκτό|ορυκτά]] που περιέχουν [[χημική ένωση|χημικές ενώσεις]], συχνά με το χημικό στοιχείο [[τελλούριο]] (Te)<ref>Σημείωση: Δείτε τα [[χαλκογονίδια χρυσού]].</ref>.

Ο χρυσός στο [[σύμπαν]] θεωρείται παραδοσιακά ότι προήλθε από [[πυρηνοσύνθεση]] σε [[υπερκαινοφανείς αστέρες]], που τροφοδοτούν τους δίσκους σκόνης από τους οποίους σχηματίζονται τα διάφορα [[πλανητικό σύστημα|αστρικά συστήματα]].Επειδή η [[Γη]] είχε λειώσει, κατά το σχηματισμό της, θεωρείται ότι σχεδόν όλος ο αρχικός χρυσός που περιείχε βυθίστηκε στον πυρήνα της. Ο δε χρυσός που βρίσκεται στις μέρες μας στο φλοιό της και στο μανδύα της, θεωρείται ότι έπεσε αργότερα από τον αρχικό σχηματισμό του πλανήτη μας, κατά το σταδιακό μεταγενέστερο βαρύ βομβαρδισμό του από [[αστεροειδής|αστεροειδείς]] και [[κομήτης|κομήτες]], εδώ και περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-14827624 Meteorites delivered gold to Earth - BBC News<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.sciencedaily.com/releases/2011/09/110907132044.htm Where does all Earth's gold come from? Precious metals the result of meteorite bombardment, rock analysis finds - ScienceDaily<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>http://www.ees.rochester.edu/ees119/reading2.pdf</ref><ref>[http://www.huffingtonpost.com/2011/09/10/meteor-shower-gold_n_955448.html Meteor Shower Rained Gold On Ancient Earth<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>http://www.nature.com/nature/journal/v477/n7363/full/nature10399.html#/access</ref>.

Ο χρυσός έχει μεγάλη [[οικονομία|οικονομική]] αξία, ως πολύτιμο μέταλλο για [[Νόμισμα (Κέρμα)|νομίσματα]], [[κόσμημα|κοσμήματα]] και άλλα τεχνουργήματα, τουλάχιστον από την αρχή της γνωστής [[Ιστορία|Ιστορίας]]ς. Τα αποθέματα χρυσού είχαν γίνει η πιο συνηθισμένη βάση της νομισματικής [[Πολιτική|πολιτικήςπολιτική]]ς, από τα βάθη της γνωστής ιστορίας της πολιτικής και της οικονομίας, αν και σ' αυτόν τον ρόλο έχει αρχίσει σταδιακά να υποκαθίσταται από τα αποθέματα σκληρών νομισμάτων, από τη δεκαετία του [[1930|'30]]. Το τελευταίο πιστοποιητικό χρυσού, καθώς και τα τελευταία χρυσά νομίσματα (των 100$) εκδόθηκαν από τις [[ΗΠΑ]] το [[1932]]. Στην [[Ευρώπη]], οι περισσότερες χώρες άφησαν το χρυσό οικονομικό αξιακό πρότυπο με την έναρξη του [[Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος|Α' Παγκοσμίου Πολέμου]], το [[1914]], γιατί με τεράστια έξοδα και χρέη του μεγάλου αυτού [[πόλεμος|πολέμου]], ο χρυσός απέτυχε να παίξει πια το ρόλο του ως κυρίαρχο οικονομικό πρότυπο. Μεταπολεμικά, επίσης απέτυχε να επιστρέψει ο χρυσός ως κυρίαρχο μέσο σύγκρισης αξίας και συναλλαγής.

Εκτός από τις ευρύτατα διαδεδομένες νομισματικές και συμβολικές λειτουργίες, ο χρυσός έχει και πολλές πρακτικές εφαρμογές, στην [[οδοντιατρική]], στην [[ηλεκτρονική]] και σε άλλα πεδία. Τα πλεονεκτήματά χρήσης του είναι ότι έχει μεγάλη [[ελατότητα]], [[ολκιμότητα]], αντίσταση στην επίδραση των περισσοτέρων χημικών ουσιών, αλλά και μεγάλη [[ηλεκτρική αγωγιμότητα]]. Οι εφαρμογές του χρυσού περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ηλεκτρικά καλώδια, παραγωγή χρωματιστού [[γυαλί|γυαλιού]], χρυσά ή επιχρυσωμένα σερβίτσια φαγητού και (παλαιότερα) στην κατασκευή [[οπτικός δίσκος|CD-ROM]] και [[Φωτοβολταϊκό σύστημα|φωτοβολταϊκών]].

Η [[αγγλική γλώσσα|αγγλόφωνη]] λέξη ''gold'' είναι ανάλογη με παρόμοιες λέξεις σε πολλές [[γερμανική γλώσσα|γερμανικές γλώσσες]], προερχόμενη από την πρωτογερμανική ''gulþ'' η οποία με τη σειρά της προήλθε από την [[ινδοευρωπαϊκές γλώσσες|πρωτοϊνδοευρωπαϊκή]] ''ghel'', λέξη από την οποία προήλθε και η λέξη ''yellow'', που σημαίνει κίτρινο χρώμα, στα ελληνικά<ref>Oxford English Dictionary</ref><ref>Hesse, R W. [http://books.google.com/books?id=DIWEi5Hg93gC&pg=PA103 Jewelrymaking Through History: An Encyclopedia], Greenwood Publishing Group, 2007 ISBN 0-313-33507-9</ref>.

Στην ανατολική Χαλκιδική και συγκεκριμένα στην περιοχή Ολυμπιάδας, βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα πολυμεταλλικά [[Μετάλλευμα|μεταλλεύματα]] χρυσού παγκοσμίως, το οποίο περιλαμβάνει αποθέματα (βέβαια και πιθανά) 14,53 εκατ. τόννων με περιεκτικότητες 9,31g/t Au, 128,59g/t Ag, 4,18% Pb, 5,57% Zn. Στην ίδια περιοχή έχει ανακαλυφθεί και το κοίτασμα πορφυρικού χρυσού των «Σκουριών» με εκτίμηση των εκμεταλλεύσιμων μεταλλευτικών αποθεμάτων σε 153,6 εκ. τόνους με μέση περιεκτικότητα 0,89 g/t Au, 0,56% Cu <ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2010/10/blog-post_370.html#.VJxHNXANA|title = Ο τομέας μικτών θειούχων κοιτασμάτων (χρυσού, αργύρου, μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού)}}</ref>. Επί του παρόντος<ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2014/07/2013_24.html#.VJxOIXANB|title = Ο απολογισμός του 2013 για την ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΑΕ}}</ref> η παραγωγική εκμετάλλευση περιορίζεται στο κοίτασμα των Μαύρων Πετρών στην περιοχή Στρατονίκης με διαθέσιμο αποθεματικό δυναμικό 2,12 εκατ. τόννων μικτού θειούχου μεταλλεύματος και περιεκτικότητες 7,62% Pb, 10,25% Zn, 179g/t Ag. Η εξορυκτική παραγωγή του μεταλλείου ανέρχεται περίπου σε 200.000 τόννους ενώ στο εργοστάσιο εμπλουτισμού Στρατωνίου, παράγονται ετησίως 25.300 τόννοι αργυρούχου συμπυκνώματος μολύβδου (γαληνίτη) και 42.100 τόννοι συμπυκνώματος ψευδαργύρου (σφαλερίτη) οι οποίοι στο σύνολό τους πωλούνται σε μεταλλουργίες του εξωτερικού<ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2011/05/blog-post_04.html#.VJw8kXANA|title = Ο Ελληνικός Χρυσός. Το αποθεματικό δυναμικό του χρυσού στην Ελλάδα}}</ref>.Στην Θράκη υφίστανται επίσης σημαντικά κοιτάσματα επιθερμικού χρυσού α) στην περιοχή Περάματος & Πετρωτών Νομών Ροδόπης και Έβρου με  εκμεταλλεύσιμα αποθέματα 11 εκατομμυρίων τόννων με μέση περιεκτικότητα σε χρυσό 3,8 g/tn και β) στην περιοχή Σαπών, Νομού Ροδόπης με αποθέματα 1,5 εκατ. τόννων εκμεταλλεύσιμου χρυσοφόρου μεταλλεύματος<ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2010/10/blog-post_13.html#.VJxEpXANA|title = Ο τομέας ευκατέργαστου χρυσού}}</ref><ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2011/05/blog-post_4384.html#.VJw_rXANA|title = "Χρυσωρυχείο" η Θράκη: το Έργο Χρυσού Περάματος στη Θράκη}}</ref> Αν προστεθεί ο χρυσός από τα συνολικά βεβαιωμένα αποθέματα όλων των ανωτέρω μεταλλογενετικών τύπων, ανέρχεται -σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ)- περίπου σε 450 τόννους ανακτήσιμου χρυσού, γεγονός που σε περίπτωση μεταλλουργικής παραγωγής, θα καθιστούσε την Ελλάδα σημαντική παραγωγό χρυσού<ref>{{Cite web|url = http://www.oryktosploutos.net/2011/05/blog-post_10.html#.VJxLAXANA|title = Ο χρυσός στην Ελλάδα και αλλού!}}</ref>.