Χειρόγραφο Βόινιτς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Tagging 10 dead links using Checklinks |
|||
Γραμμή 9:
| επίσης γνωστό ως =
| τύπος = [[Κώδικας (παλαιογραφία)|κώδικας]]
| ημερομηνία = Αρχές 15ου αιώνα<ref name=ngvideo>{{cite web | url =http://www.newyorkfestivals.com/winners/tvf2011winners/pieces.php?iid=413203&pid=1|year=2011|accessdate=November 6, 2011 | title = The Voynich Code — The World's Mysterious Manuscript | author = Steindl, Klaus; Sulzer, Andreas | format = video }}{{dead link|date=June 2015}}</ref><ref name="physorg">{{cite web | author = Stolte, Daniel |date = February 10, 2011 | publisher = [[PhysOrg]] | url =http://www.physorg.com/news/2011-02-experts-age.html | title = Experts determine age of book 'nobody can read' | accessdate = February 10, 2011 }}</ref>
| τόπος προέλευσης = Πιθανώς βόρεια [[Ιταλία]]<ref name="ngvideo"/><ref name="physorg"/>
| γλώσσα = άγνωστη
Γραμμή 18:
[[Αρχείο:Voynich manuscript excerpt.svg|thumb|200px|Το χειρόγραφο Βόινιτς, γραμμένο σε ένα άγνωστο [[σύστημα γραφής]].]]
[[File:Michał Wojnicz c. 1885.png|right|thumb|200px|[[Βίλφριντ Βόινιτς]] (1865–1930), απέκτησε το χειρόγραφο το 1912.]]
Το '''χειρόγραφο Βόινιτς''' είναι εικονογραφημένο [[βιβλίο]] με ακατανόητο περιεχόμενο. Θεωρείται ότι γράφτηκε πριν από αιώνες (400 έως 800 χρόνια περίπου) από κάποιον άγνωστο συγγραφέα, που χρησιμοποίησε ένα άγνωστο [[σύστημα γραφής]] και ακατανόητη [[γλώσσα]].<ref>{{cite web |url= http://www.voynich.nu/s_intro.html|title= Voynich MS - Short Tour: Intro|author= |date= |work= |publisher= |accessdate=26 Ιανουαρίου 2014}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του το χειρόγραφο αποτέλεσε αντικείμενο εντατικής μελέτης από πολλούς επαγγελματίες και ερασιτέχνες [[κρυπτανάλυση|κρυπταναλυτές]], μεταξύ των οποίων μερικοί από τους κορυφαίους Αμερικανούς και Βρετανούς [[αποκωδικοποίηση|αποκρυπτογράφους]] του [[ΒΠΠ|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]], κανείς τους όμως δεν κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει έστω και μια λέξη. Αυτές οι επανειλημμένες αποτυχίες έχουν κάνει το χειρόγραφο Βόινιτς ξακουστό στην ιστορία της [[κρυπτογραφία]]ς,<ref>Θεωρήθηκε το «Πλέον Μυστηριώδες Χειρόγραφο στον Κόσμο» από τη μηνιαία περιοδική έκδοση του ''Harper Monthly'' το 1921. Βλ. Manly, John Mathews (1921), "The Most Mysterious Manuscript in the World: Did Roger Bacon Write It and Has the Key Been Found?", ''Harper's Monthly Magazine'' 143, 186-197.</ref> έδωσαν όμως βάση και στην άποψη ότι το βιβλίο δεν είναι τίποτε περισσότερο από μια περίτεχνη απάτη, μια δίχως νόημα εναλλαγή τυχαίων χαρακτήρων.<ref>«Είναι λοιπόν γιγάντιου μεγέθους απάτη, όπως ο γίγαντας του Cardiff ή τα απολιθώματα του καθ. Beringer;... Tο έργο είναι πολύ καλά οργανωμένο και πολύ ομοιογενές. Επιπλέον, διακρίνονται συγκεκριμένες λέξεις οι οποίες επαναλαμβάνονται, αλλά σε διαφορετικούς συνδυασμούς, όπως στη συνηθισμένη γραφή. Ακόμα και απάτη να είναι, δεν υπάρχει προφανής λόγος να είναι τόσο εκτεταμένη» από το Kahn David 1976, ''The Codebreakers''", MacMillan, New York, 870-871.</ref> Το μυστήριο του νοήματος και της προέλευσης του χειρογράφου κέντρισε τη λαϊκή φαντασία, κάνοντας το χειρόγραφο θέμα μυθιστορημάτων και εικασιών. Καμία από τις υποθέσεις των τελευταίων εκατό ετών δεν επαληθεύτηκε.<ref>{{cite web|url=http://www.ciphermysteries.com/the-voynich-manuscript/voynich-theories|title=Voynich theories|author=Pelling, Nick|accessdate=4 Δεκεμβρίου, 2011|publisher=ciphermysteries.com}}</ref>
Το βιβλίο είναι γνωστό με το όνομα του Πολωνοαμερικανού παλαιοβιβλιοπώλη [[Βίλφριντ Βόινιτς]] (''Wilfrid Voynich''), ο οποίος το αγόρασε το 1912.<ref>Βλ. επίσης [http://www.voynich.nu/s_intro.html Voynich MS - Short Tour: Intro]{{dead link|date=June 2015}}. Στην πραγματικότητα βρέθηκε ανάμεσα σε άλλα [[μεσαίωνας|μεσαιωνικά]] έγγραφα από περιοχή την οποία ο Βόινιτς ουδέποτε αποκάλυψε.</ref> Η πρώτη αναπαραγωγή του κυκλοφόρησε το 2005.<ref>''Le Code Voynich'', ολόκληρο το χειρόγραφο μαζί με μια σύντομη παρουσίαση στα [[Γαλλικά]], εκδ. Jean-Claude Gawsewitch, (2005) ISBN 2-35013-022-3.</ref> Το χειρόγραφο δώρισε ο Χανς Π.Κράους<ref name="online">{{cite web|title=MS 408|url=http://www.bibliotecapleyades.net/ciencia/imagenes_manuscrito/manuscrito002.jpg|publisher=Yale Library}}</ref> στη [[βιβλιοθήκη σπανίων βιβλίων και χειρογράφων Μπέινεκε]] του [[πανεπιστήμιο Γέιλ|πανεπιστημίου του Γέιλ]] το 1969, όπου καταλογογραφήθηκε ως ''MS'' 408.<ref name="online">{{cite web|url=http://beinecke.library.yale.edu/digitallibrary/voynich.html|title=Voynich Manuscript|accessdate=4 Δεκεμβρίου, 2011|publisher=Beinecke Library}}</ref><ref>{{cite web|title=MS 408|publisher=Beinecke Rare Book and Manuscript Library|url=http://brbl-net.library.yale.edu/pre1600ms/docs/pre1600.ms408.htm|accessdate=December 6, 2011}}</ref> Ψηφιοποιημένο αντίγραφο υψηλής ανάλυσης είναι ελεύθερα διαθέσιμο στον ιστότοπο της βιβλιοθήκης.<ref>{{cite web|url=http://brbl-dl.library.yale.edu/vufind/Record/3519597|title=Voynich Manuscript|accessdate=4 Δεκεμβρίου, 2011|publisher=Beinecke Library}}</ref>
== Περιγραφή ==
Το κείμενο είναι γραμμένο από αριστερά προς τα δεξιά και οι περισσότερες από τις σελίδες φέρουν απεικονίσεις ή διαγράμματα. Είναι αρκετοί εκείνοι που υπέθεσαν ότι η γραφή δεν είναι τίποτε άλλο από ανοησίες. Ωστόσο, το 2013, ο Μαρτσέλο Μοντεμούρο του [[πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ|πανεπιστημίου του Μάντσεστερ]] και ο Ντάμιαν Ζάνετ (Damian Zanette) του [[Ατομικό Κέντρο Μπάριλοχ|Ατομικού Κέντρου Μπάριλοχ]] δημοσίευσε μία μελέτη στην οποία τεκμηριώνει την ταυτοποίηση ενός εννοιολογικού προτύπου στη γραφή, υπονοώντας ότι το χειρόγραφο είναι [[Κρυπτογραφία|κρυπτογράφημα]] με μήνυμα.<ref>{{cite web|url=http://www.sci-news.com/othersciences/linguistics/science-voynich-manuscript-message-01195.html |title=Voynich Manuscript Has Real Message After All, Say Scientists | Linguistics |publisher=Sci-News.com |date=2013-07-04 |accessdate=6 Σεπτεμβρίου, 2013}}</ref>
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις, το βιβλίο αρχικά αποτελείτο από 272 σελίδες [[περγαμηνή]]ς δεμένες σε 17 16σέλιδα.<ref>{{cite book|author=William Poundstone|title=Labyrinths of Reason: Paradox, Puzzles, and the Frailty of Knowledge|id=ISBN 0-385-24271-9|page=194}}</ref> Σήμερα σώζονται γύρω στις 240 σελίδες, και ορισμένα κενά στην αρίθμησή τους (που έγινε μεταγενέστερα από τη συγγραφή του) δείχνουν ότι αρκετές σελίδες ήδη έλειπαν, όταν το απόκτησε ο Βόινιτς. Υπάρχουν επίσης ισχυρές ενδείξεις ότι σε κάποια στιγμή οι σελίδες του χειρογράφου αναδιευθετήθηκαν.<ref>Pelling N.J. 2006, ''The Curse of the Voynich: The Secret History of the World's Most Mysterious Manuscript''. Compelling Press, ISBN 0-9553160-0-6.</ref> Για τη δημιουργία του κειμένου και των εικόνων χρησιμοποιήθηκε [[πένα]] από φτερό και οι εικόνες χρωματίστηκαν με χρώμα (με κάπως άτεχνο τρόπο), πιθανώς αργότερα από τη δημιουργία τους.<ref name=analysis>{{cite web |format=PDF |title=Materials analysis of the Voynich Manuscript |publisher=Beinecke Library |date=1 Απριλίου, 2009 |author=Barabe, Joseph G. (McCrone Associates) |url=http://beinecke.library.yale.edu/digitallibrary/manuscript/voynich_analysis.pdf |doi= }}{{dead link|date=June 2015}}</ref>
=== Εικόνες ===
Γραμμή 50:
Το κείμενο έχει προφανώς γραφτεί από τα αριστερά προς τα δεξιά, με ένα κάπως ατημέλητο δεξί περιθώριο, όπως φαίνεται στις σελίδες του χειρογράφου. Οι μεγάλες ενότητες χωρίζονται σε παραγράφους, που μερικές φορές σημαδεύονται από κουκκίδα στο αριστερό περιθώριο. Δεν υπάρχει εμφανής στίξη. Η σύνθεση ''ductus'' ([[Λατινική γλώσσα|λατ.]] ρημ. ''duco'' + carmen π.χ συνθέτω ποίημα) (η ταχύτητα, επιμέλεια και απόσταση των χαρακτήρων) ρέει στρωτά, όπως συμβαίνει όταν ο συγγραφέας καταλαβαίνει τι γράφει· το χειρόγραφο δίνει την εντύπωση ότι κάθε χαρακτήρας αποτυπώθηκε με τρόπο φυσικό, χωρίς προηγούμενη σκέψη.
Το κείμενο είναι σύνθεση 170.000 [[Γλύφος|γλύφων]], που χωρίζονται μεταξύ τους με μικρά κενά. Οι περισσότεροι από τους γλύφους είναι γραμμένοι με ένα ή δύο απλές γραμμές. Ενώ υπάρχει διαφωνία για το αν ορισμένοι γλύφοι είναι διακριτοί ή όχι, αρκεί ένα [[αλφάβητο]] 20–30 γλύφων για όλο σχεδόν το κείμενο. Εξαίρεση αποτελούν σπανιότεροι χαρακτήρες, που απαντώνται μία ή δύο φορές ο καθένας. Δημιουργήθηκαν διάφορα αλφάβητα μεταγραμματισμού, προκειμένου να εξισωθούν οι γλύφοι του χειρογράφου με λατινικούς χαρακτήρες, για λόγους κρυπτανάλυσης, όπως για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Αλφάβητο Βόινιτς. Το πρώτο αλφάβητο δημιουργήθηκε από τον κρυπτογράφο [[Γουίλιαμ Φ. Φρίντμαν]] το 1940, όταν όλες οι γραμμές του χειρογράφου μεταγράφηκαν σε IBM κάρτα ώστε να γίνει αναγνώσιμο από μηχανή.<ref>{{cite journal | format = PDF | url = http://www.dtc.umn.edu/~reedsj/voynich/wff.pdf | title = William F. Friedman's Transcription of the Voynich Manuscript | author = Reeds, Jim | publisher = AT&T Bell Laboratories | date = September 7, 1994 | accessdate = 2 Νοεμβρίου, 2011 }}{{dead link|date=June 2015}}</ref>
Η [[στατιστική]] ανάλυση των λέξεων του κειμένου έδειξε ότι ακολουθούν την κατανομή μιας φυσικής γλώσσας.<ref name="Landini">{{cite journal | last = Landini | first = Gabriel | title = Evidence of linguistic structure in the Voynich manuscript using spectral analysis | journal = Cryptologia | volume = 25| issue = 4| pages = 275–295| publisher = |month=October | year=2001 | url = http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qa3926/is_200110/ai_n8973053/pg_1 | accessdate = 20 Νοεμβρίου 2006 | doi = 10.1080/0161-110191889932 }}</ref> Για παράδειγμα, η συχνότητα των λέξεων ακολουθεί το [[Νόμος του Ζιπφ|νόμο του Ζιπφ]] και η [[εντροπία πληροφορίας|εντροπία]] (περίπου 10 bits ανά λέξη) είναι παρόμοια με αυτή της [[αγγλική γλώσσα|αγγλικής]] ή της [[λατινική γλώσσα|λατινικής γλώσσας]]. Μερικές λέξεις απαντώνται μόνο σε συγκεκριμένες ενότητες, ενώ άλλες σε ολόκληρο το χειρόγραφο. Υπάρχουν ελάχιστες επαναλήψεις στις «λεζάντες» που συνοδεύουν τις εικόνες. Στη "βοτανική" ενότητα, η πρώτη λέξη κάθε σελίδας συναντάται μόνο στη συγκεκριμένη σελίδα και μπορεί να είναι το όνομα του φυτού.
Γραμμή 85:
[[Αρχείο:Roger-bacon-statue.jpg|thumbnail|[[Ρότζερ Μπέικον]]]]
Το γράμμα του Μάρτσι προς τον Κίρχερ του 1665 αναφέρει ότι, σύμφωνα με το φίλο του Ραφαήλ Μνισόβσκι, το βιβλίο κάποτε είχε αγοραστεί από τον Αυτοκράτορα [[Ροδόλφος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Ροδόλφο Β΄]] (1552-1612) για 600 [[δουκάτο (νόμισμα)|δουκάτα]] (γύρω στα 30.000 δολάρια σε τιμές του 2005). Σύμφωνα με το γράμμα, ο Ροδόλφος (ή ίσως ο Ραφαήλ) πίστευε ότι ο συγγραφέας ήταν ο [[Φραγκισκανοί|Φραγκισκανός]] μοναχός και λόγιος [[Ρότζερ Μπέικον]] (1214-1294).<ref>{{cite web | url = http://www.voynichcentral.com/users/philipneal/seventeenthcentury/raphael_sentence.html |title=Philip Neal's analysis of Marci's grammar |publisher=Voynich Central |date= |accessdate=17 Νοεμβρίου 2011}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>
Αν και ο Μάρτσι είχε επιφυλάξεις ως προς τον ισχυρισμό αυτό, ο Βόινιτς πίστεψε ότι ήταν βάσιμος και έκανε ότι μπορούσε για να τον επιβεβαιώσει.<ref name="Schuster2009" /> Η πεποίθησή του αυτή επηρέασε τις περισσότερες προσπάθειες αποκρυπτογράφησης για τα επόμενα 80 χρόνια. Ωστόσο, μελετητές που έχουν εξετάσει το χειρόγραφο και είναι εξοικειωμένοι με το έργο του Μπέικον έχουν ρητά απορρίψει αυτή την πιθανότητα. Ο Μνισόβσκι πέθανε το 1644, και η αγορά στην οποία αναφέρεται πρέπει αναγκαστικά να έγινε πριν την εκδίωξη του Ροδόλφου το 1611, τουλάχιστον 55 χρόνια πριν από το γράμμα του Μάρτσι.
Γραμμή 158:
Αυτή η θεωρία υποστηρίζει ότι το κείμενο του χειρόγραφου είναι ως επί το πλείστον χωρίς νόημα, αλλά περιέχει χρήσιμη πληροφορία κρυμμένη σε δευτερεύουσες λεπτομέρειες-για παράδειγμα, στο δεύτερο γράμμα κάθε λέξης, ή τον αριθμό των γραμμάτων κάθε γραμμής. Αυτή η πρακτική, που λέγεται [[στεγανογραφία]], είναι πολύ παλιά και περιγράφεται από τον [[Γιοχάννες Τριθέμιους]] (''Johannes Trithemius'') στα 1499. Κάποιοι υποστήριξαν ότι το κείμενο εξάγεται με κάποιου είδους [[πλέγμα Κάρνταν]]. Αυτή η θεωρία είναι δύσκολο είτε να αποδειχθεί είτε να διαψευσθεί, καθώς οι στεγανογραφίες ποικίλλουν ως προς το βαθμό δυσκολίας της αποκρυπτογράφησης. Ένα επιχείρημα εναντίον της είναι ότι η χρήση ενός φαινομενικά κρυπτογραφημένου κειμένου ως κάλυψη αντίκειται στο βασικό σκοπό της στεγανογραφίας, που είναι να κρύψει την ίδια την ύπαρξη κρυφού μηνύματος.
Κάποιοι πρότειναν ότι το κατανοητό κείμενο θα μπορούσε να κρύβεται στο μήκος ή το σχήμα ορισμένων σημαδιών της πένας.<ref>{{cite web|url=http://www-users.cs.york.ac.uk/~mbanks/pub/mjb503_report.pdf |title=Michael James Banks, A Search-Based Tool for the Automated Cryptoanalysis of Classical Ciphers |format=PDF |date= |accessdate=17 Νοεμβρίου 2011}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>
=== Εξωτική φυσική γλώσσα ===
Γραμμή 184:
Το 2003, ο επιστήμονας της πληροφορικής Γκόρντον Ραγκ (''Gordon Rugg'') έδειξε ότι μπορούσε να κατασκευάσει κείμενο παρόμοιο με αυτό του χειρόγραφου, χρησιμοποιώντας πίνακες με προθέματα, θέματα και καταλήξεις λέξεων που επιλέγονταν και συνδυάζονταν με ένα διάτρητο χάρτινο πλαίσιο. Ο μηχανισμός αυτός, γνωστός σαν [[πλέγμα Κάρνταν]] (''Cardan grille''), εφευρέθηκε γύρω στα 1550 ως εργαλείο κρυπτογράφησης, λίγο μεταγενέστερα αλλά πάντως την ίδια εποχή με την εκτιμώμενη χρονολογία δημιουργίας τού χειρόγραφου. Μερικοί όμως ισχυρίζονται ότι από τη στιγμή που τα ψευδοκείμενα που δημιούργησε στα πειράματά του ο Ραγκ δεν έχουν τις ίδιες λέξεις και την ίδια στατιστική με το χειρόγραφο Βόινιτς, η ομοιότητά τους με τα "Βοϊνιτσιανά" είναι επιφανειακή.
Το κύριο επιχείρημα για την αυθεντικότητα του κειμένου είναι γενικά ότι το χειρόγραφο είναι πολύ περίπλοκο για να κατασκευάστηκε με σκοπό την εξαπάτηση. Όπως αναφέρθηκε, πολλοί σοβαροί γλωσσολόγοι και ιστορικοί έχουν διαπιστώσει ότι το χειρόγραφο είναι πολύ περίπλοκο και ενδιαφέρον. Οι απάτες, ειδικά εκείνης της εποχής, τείνουν να είναι άτεχνες και χοντροκομμένες. Αν το χειρόγραφο είναι όντως απάτη, είναι παρόλα αυτά μια πολύ περίτεχνη απάτη, και το ερώτημα του γιατί δημιουργήθηκε παραμένει σε κάθε περίπτωση αναπάντητο. Οι μελετητές γλωσσών έχουν επισημάνει ότι το χειρόγραφο διαθέτει ορισμένες στατιστικές λέξεων που απαντώνται στις φυσικές γλώσσες, και τις οποίες δεν έχει, γενικά, το τυχαία δημιουργημένο κείμενο. Από την άλλη, κάποιες έρευνες δείχνουν ότι το τυχαίο κείμενο μπορεί να παρουσιάσει τέτοια χαρακτηριστικά.<ref>[http://ieeexplore.ieee.org/xpl/freeabs_all.jsp?arnumber=165464 Li, W. «Random texts exhibit Zipf's-law-like word frequency distribution»]{{dead link|date=June 2015}}</ref> Όπως κι ο ίδιος ο Ραγκ παραδέχεται, η δυνατότητα κατασκευής ενός τέτοιου χειρογράφου με τεχνικές εκείνης της εποχής δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το ίδιο το χειρόγραφο Βόινιτς είναι απάτη. Ούτε είναι αδύνατο, αν και όχι πολύ πιθανό, το τυχαίο κείμενο να παρουσιάζει κάποια στατιστική ομοιότητα με τις φυσικές γλώσσες. Έτσι, καμία από αυτές τις δυο θέσεις δεν μπορούμε να πούμε ότι κλείνει το θέμα.
Το Απρίλιο του 2007, μια μελέτη του αυστριακού ερευνητή Αντρέας Τσίνερ (Andreas Schinner) που εκδόθηκε στο ''Cryptologia'' υποστήριξε την υπόθεση της απάτης.<ref>
Γραμμή 227:
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
'''Το χειρόγραφο στο διαδίκτυο'''
* [http://webtext.library.yale.edu/beinflat/pre1600.ms408.htm Βιβλιοθήκη Σπανίων Βιβλίων και Χειρογράφων Beinecke του Πανεπιστημίου του Γέιλ: περιγραφή του χειρογράφου (αντικείμενο MS 408)]{{dead link|date=June 2015}}
* [http://beinecke.library.yale.edu/dl_crosscollex/callnumSRCHXC.asp?callnum=MS_408 Βιβλιοθήκη Σπανίων Βιβλίων και Χειρογράφων Beinecke του Πανεπιστημίου του Γέιλ: εικόνες υψηλής ανάλυσης των σελίδων του χειρόγραφου]
** [http://web.archive.org/web/20081030001231/http://www.geocities.com/ctesibos/voynich/hiq/ Οδηγίες και σύνδεσμοι για το κατέβασμα και τη χρήση εικόνων υψηλής ευκρίνειας του χειρόγραφου]
Γραμμή 246:
'''Γενικά θέματα'''
* [http://math.ucr.edu/home/baez/voynich.html Έρευνα] από τον John Baez
* [http://www.sciam.com/article.cfm?chanID=sa006&colID=1&articleID=0000E3AA-70E1-10CF-AD1983414B7F0000 Άρθρο στο περιοδικό ''Scientific American'']{{dead link|date=June 2015}}
* [http://www.necfiles.org/voynich.htm Συσχετισμοί μεταξύ του χειρογράφου Βόινιτς και του ''Νεκρονόμικον'' του Λάβκραφτ.]
* [http://nabataea.net/vhistory.html Κατάλογος ιδιοκτητών του βιβλίου]
| |||