Εμβόλιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα εμβόλια μπορεί να είναι μονοσθενή ή πολυσθενή. Ένα μονοσθενές εμβόλιο είναι σχεδιασμένο να προσφέρει [[ανοσία]] απέναντι σε ένα μεμονωμένο [[αντιγόνο]] ή [[μικροοργανισμός|μικροοργανισμό]].<ref>{{DorlandsDict|five/000067458.htm|Monovalent}}</ref> . Ένα πολυσθενές εμβόλιο είναι σχεδιασμένο να προσφέρει ανοσία απέναντι σε δύο ή περισσότερα αντιγόνα ή μικροοργανισμούς<ref>[[αντίσωμα|Polyvalent vaccine]]{{deadDead link|date=January 2014}} at [[ιλαρά|<nowiki/>]][[λοιμώδης νόσος|Dorlands Medical Dictionary]]</ref>. Ανάλογα με τον αριθμό των αντιγόνων μπορούμε να έχουμε δισθενή, τρισθενή κλπ εμβόλια. Σε μερικές περιπτώσεις τα μονοσθενή εμβόλια μπορούν να αναπτύξουν μία ταχεία εξελισσόμενη και ισχυρή [[ανοσοαπόκριση]].<ref>{{cite web|url=http://www.pediatriconcall.com/fordoctor/medical_original_articles/oral_polio_vaccine.asp|title=Questions and answers on monovalent oral polio vaccine type 1 (mOPV1) "Issued jointly by WHO and UNICEF"}}{{dead link|date=June 2015}}</ref>

Τα [[ετερόλογα εμβόλια]] περιέχουν παθογόνους παράγοντες οι οποίοι είτε δεν εκδηλώνουν την ασθένεια στον άνθρωπο είτε εκδηλώνουν μία πολύ ήπια μορφή αυτής. Κλασσικό παράδειγμα αποτελεί η εφαρμογή του ιού της [[ευλογιάς]] της αγελάδας στον [[άνθρωπος|άνθρωπο]]. Ένα σημερινό παράδειγμα αποτελεί το [[BCG]] εμβόλιο από το [[https://en.wikipedia.org/wiki/Mycobacterium bovis|Mycobacterium bovis]] ενάντια στην ανθρώπινη [[φυματίωση]].<ref>{{cite journal|last=Scott|title=Classifying Vaccines|journal=BioProcesses International|date=April 2004|pages=14–23|url=http://www.bioprocessintl.com/multimedia/archive/00077/0204su03_77445a.pdf|accessdate=2014-01-09}}</ref>

Τα εμβόλια συνέβαλαν στην εξαφάνιση της [[ευλογιά|ευλογιάς]] η οποία υπήρξε μία από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες που γνώρισε η ανθρωπότητα. Άλλες ασθένειες όπως η [[ερυθρά]], η [[πολιομυελίτιδα]], η [[ιλαρά]], η [[παρωτίτιδα]], η [[ανεμοβλογιά]] και ο [[τυφοειδής πυρετός]] δεν έχουν σε κανένα σημείο του κόσμου τη συχνότητα που είχαν πριν αρκετά χρόνια. Από τη στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού εμβολιάζεται, είναι πολύ πιο δύσκολο μια [[επιδημία]] να ξεσπάσει και να εξαπλωθεί. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ανοσία του πληθυσμού. Η πολιομυελίτιδα, η οποία μεταδίδεται μόνο μεταξύ των ανθρώπων, βρίσκεται στο στόχαστρο ενός εκτενούς διεθνούς προγράμματος το οποίο περιόρισε την πολιομυελίτιδα μόνο στο [[Αφγανιστάν]], στη [[Νιγηρία]] και στο [[Πακιστάν]].<ref name="eradication1">{{cite web | url =http://www.searo.who.int/mediacentre/releases/2014/pr1569/en/| title =WHO South-East Asia Region certified polio-free|publisher =WHO|date=27 March 2014| accessdate =November 3, 2014}}</ref>. Η δύσκολη πρόσβαση σε όλα τα παιδιά αλλά και πολιτισμικές διαφορές καθυστερούν σημαντικά την οριστική εξαφάνιση της ασθένειας.

Με στόχο την όσο το δυνατό καλύτερη προστασία, τα παιδιά οφείλουν να εμβολιάζονται από τη στιγμή που το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ικανοποιητικά αναπτυγμένο για να ανταποκριθεί στα εμβόλια, συχνά με επιπρόσθετα ενισχυτικά ( επαναληπτικά) εμβόλια για να επιτευχθεί όσο το δυνατόν πληρέστερη ανοσία. Αυτό έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός προγράμματος εμβολιασμού. Στις ΗΠΑ η Συμβουλευτική Επιτροπή για θέματα Ανοσίας ([[https://en.wikipedia.org/wiki/Advisory Committee on Immunization Practices|Advisory Committee on Immunization Practices]]) προτείνει τακτικό εμβολιασμό των παιδιών ενάντια στην:<ref>{{cite web | url=http://www.cdc.gov/vaccines/hcp/acip-recs/index.html | title=ACIP Vaccine Recommendations Home Page | author=<!--staff--> | publisher=CDC | accessdate=2014-01-10 | date=2013-11-15<!--last update--> | deadurl=no | archiveurl=http://archive.is/KAYi5 | archivedate=2014-01-10 }}</ref> [[ηπατίτιδα Α]], [[ηπατίτιδα Β]], [[πολιομυελίτιδα]], [[παρωτίτιδα]], [[ιλαρά]], [[ερυθρά]], [[διφθερίτιδα]], [[κοκκύτη]], [[τέτανος|τέτανο]], [[αιμόφιλος γρίπη τύπου Β|αιμόφιλο γρίπη τύπου Β]] ([[HIB]]), [[ανεμοβλογιά]], [[ροταϊός|ροταϊό]], [[γρίπη]], [[μινιγγιτιδοκοκκική νόσος|μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος]] και [[πνευμονία]].<ref>{{cite web | url=http://aapredbook.aappublications.org/site/news/vaccstatus.xhtml | title=Vaccine Status Table | work=Red Book Online | publisher=American Academy of Pediatrics | date=April 26, 2011 | accessdate=January 9, 2013 }}</ref>. Ο μεγάλος αριθμός των εμβολίων και των επαναληπτικών δόσεων που απαιτούνται ( μέχρι 24 ενέσεις στην ηλικία των 2 ετών) οδήγησε σε προβλήματα στην πλήρη συμμόρφωση των πολιτών. Για την αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών αναπτύσσεται ένα πρόγραμμα συνδυασμού των εμβολίων.

Πέρα από τις συστάσεις για εμβολιασμό των παιδιών , πολλά εμβόλια συνιστώνται να πραγματοποιηθούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής, τα πιο συχνά εκ των οποίων είναι για την παρωτίτιδα, τον τέτανο, τη γρίπη και την πνευμονία. Οι έγκυοι ελέγχονται επίσης για ανοσία στην ερυθρά. Το εμβόλιο για τον [[ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων|ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων]] συνίσταται στις ΗΠΑ (από το 2011)<ref>{{cite web | title=HPV Vaccine Safety | url=http://www.cdc.gov/vaccinesafety/Vaccines/HPV/Index.html | publisher=Centers for Disease Control and Prevention (CDC) | date=2013-12-20<!--last update--> | accessdate=2014-01-10 | deadurl=no | archiveurl=http://archive.is/minO | archivedate=2014-01-10 }}</ref> και στο Ηνωμένο Βασίλειο( από το 2009).<ref>{{cite news | title=HPV vaccine in the clear | author=<!--staff--> | url=http://www.nhs.uk/news/2009/09September/Pages/Cervical-cancer-vaccine-QA.aspx | work=NHS choices | date=2009-10-02 | accessdate=2014-01-10 | deadurl=no | archiveurl=http://archive.is/yX7A | archivedate=2012-09-07 }}{{open access}}</ref>. Για τους ηλικιωμένους ο εμβολιασμός επικεντρώνεται στην πνευμονία και τη γρίπη που είναι πιο θανατηφόρες σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες. Το 2006 δημιουργήθηκε εμβόλιο για τον έρπη, μία ασθένεια από τον ιό της ανεμοβλογιάς, ο οποίος συχνά προσβάλλει τους ηλικιωμένους.

Πριν την εισαγωγή των εμβολίων με τη χρήση υλικών από περιστατικά ευλογιάς στις αγελάδες, η ευλογιά μπορούσε να προληφθεί με εμβολιασμό των ατόμων με τον ιό της ευλογιάς, ένα είδος εμβολιασμού το οποίο διαχωρίστηκε μετέπειτα από το εμβόλιο της ευλογιάς. Οι πληροφορίες αυτές έφτασαν στη Δύση το 1721 από τη [[:en:Lady|Lady Mary Wortley Montagu]] η οποία τις παρουσίασε στον [[:en:Hans|Hans Sloane]], ιατρό του Βρετανού βασιλιά<ref>{{cite news | url=http://www.independent.co.uk/news/science/how-islamic-inventors-changed-the-world-469452.html | department=Science | location=London | newspaper=Indep. | title=How Islamic inventors changed the world | author=<!--staff--> | date=2006-03-11 | accessdate=2014-01-10 | deadurl=no | archiveurl=http://archive.is/I6Jo | archivedate=2012-07-16 }}</ref>. [[File:Eduard Jenner.jpg|thumb|160px|Edward Jenner|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Eduard_Jenner.jpg]]Κάποια στιγμή στα τέλη της δεκαετίας του 1760 ο [[:en:Edward|Edward Jenner]], καθώς ακολουθούσε την ειδικότητά του ως χειρουργός, άκουσε μια ιστορία, γνωστή στις επαρχιακές περιοχές ότι οι εργαζόμενοι στην παραγωγή γάλακτος ποτέ δεν νοσούσαν από τη συχνά θανατηφόρα και παραμορφωτική ασθένεια της ευλογιάς καθώς είχαν είδη νοσήσει από την ευλογιά των αγελάδων η οποία έχει πολύ ελαφρά συμπτώματα στον άνθρωπο. Το 1796 ο Jenner πήρε πύον από το χέρι μιας χωριατοπούλας που έπασχε από ευλογιά των αγελάδων και το εισήγαγε στο χέρι ενός οκτάχρονου αγοριού. Έξι εβδομάδες αργότερα εμβολίασε το παιδί με τον ιό της ευλογιάς και παρατήρησε ότι δεν νόσησε από αυτή<ref name="Stern-Markel">{{cite journal | author=Stern AM, Markel H | title=The history of vaccines and immunization: familiar patterns, new challenges | journal=Health Aff. | volume=24 | issue=3 | pages=611–21 | year=2005 | pmid=15886151 | doi=10.1377/hlthaff.24.3.611 | url=http://content.healthaffairs.org/content/24/3/611.full }}{{open access}}</ref><ref name="Dunn">{{cite journal |author=Dunn PM |title=Dr Edward Jenner (1749–1823) of Berkeley, and vaccination against smallpox |journal=Arch. Dis. Child. Fetal Neonatal Ed. |volume=74 |issue=1 |pages=F77–8 |date=January 1996 |pmid=8653442 |pmc=2528332 |doi=10.1136/fn.74.1.F77|url=http://fn.bmjjournals.com/content/74/1/F77.full.pdf}}</ref>. Ο Jenner επέκτεινε τις μελέτες του και το 1798 ανέφερε ότι το εμβόλιο αυτό ήταν ασφαλές για παιδιά αλλά και για ενήλικες και ότι μπορούσε να μεταφερθεί από χέρι σε χέρι, μειώνοντας την εξάρτηση στις αβέβαιες πηγές των μολυσμένων αγελάδων<ref name="Baxby1999">{{cite journal|last=Baxby|first=Derrick|title=Edward Jenner's Inquiry; a bicentenary analysis|journal=Vaccine|year=1999|volume=17|issue=4|pages=301–7|pmid=9987167|doi=10.1016/s0264-410x(98)00207-2}}</ref>. Καθώς ο εμβολιασμός με τον ιό της ευλογιάς των αγελάδων ήταν πολύ πιο ασφαλής από τον εμβολιασμό με τον ιό της ευλογιάς των ανθρώπων<ref>{{cite journal |title=The Vaccinators: Smallpox, Medical Knowledge, and the 'Opening' of Japan |author=Van Sant JE |journal=J Hist Med Allied Sci |year=2008|doi=10.1093/jhmas/jrn014 |volume=63 |issue=2 |pages=276–9 }}</ref>, μια πρακτική ιδιαίτερα εκτεταμένη στην Αγγλία, ο εμβολιασμός με τον ανθρώπινο ιό της ευλογιάς απαγορεύτηκε το 1840.<ref>{{cite journal |title=Development of smallpox vaccine in England in the eighteenth and nineteenth centuries |journal=BMJ|issue=5342 |pages=1367–72 |year=1963 |author=Dudgeon JA |doi=10.1136/bmj.1.5342.1367 |volume=<!--Pacify citation bot--> |pmid=20789814|pmc=2124036}}</ref>. Η δεύτερη γενιά των εμβολίων εισήχθη τη δεκαετία του 1880 από τον [[Luis Pasteur]] ([[Παστέρ]]), ο οποίος εισήγαγε τα εμβόλια για τη χολέρα των κοτόπουλων και για το βακτήριο του άνθρακα<ref name="Pasteur1881">{{cite journal|last=Pasteur|first=Louis|title=Address on the Germ Theory|journal=Lancet|year=1881|volume=118|issue=3024|pages=271–2|doi=10.1016/s0140-6736(02)35739-8}}</ref>. Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα ο εμβολιασμός θεωρούνταν θέμα εθνικού κύρους και ψηφίστηκαν οι πρώτοι νόμοι υποχρεωτικού εμβολιασμού<ref name="Stern-Markel" />.

Κατά τον 20ο αιώνα παρήχθησαν πολλά επιτυχημένα εμβόλια, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται τα εμβόλια ενάντια στη [[διφθερίτιδα]], την [[ιλαρά]], την [[παρωτίτιδα]] και την [[ερυθρά]]. Κορυφαία επιτεύγματα περιλαμβάνουν το εμβόλιο ενάντια στην [[πολιομυελίτιδα]] τη δεκαετία του 50 και την εξαφάνιση της [[ευλογιάς]] τις δεκαετίες του 60 και του 70. Ο [[:en:Maurice|Maurice Hilleman]] ήταν ένας από τους πιο γόνιμους ερευνητές του 20ου αιώνα. Καθώς τα εμβόλια γίνονται όλο και πιο διαδεδομένα, πολλοί τα λαμβάνουν ως δεδομένο. Παρ' όλα αυτά είναι επιτακτική η ανάγκη για εμβόλια εναντίον του [[έρπης|έρπη]], της [[ελονοσία|ελονοσίας]] και του [[HIV]].<ref name="Stern-Markel2">{{cite journal | author=Stern AM, Markel H | title=The history of vaccines and immunization: familiar patterns, new challenges | journal=Health Aff. | volume=24 | issue=3 | pages=611–21 | year=2005 | pmid=15886151 | doi=10.1377/hlthaff.24.3.611 | url=http://content.healthaffairs.org/content/24/3/611.full }}{{open access}}</ref>.

Εναντιώσεις στον εμβολιασμό, από ένα ευρύ φάσμα επικριτών, υπάρχουν σχεδόν από τις πρώτες εκστρατείες εμβολιασμού<ref name="wolfesharp">{{cite journal |author=Wolfe R, Sharp L |title=Anti-vaccinationists past and present |journal=BMJ |volume=325 |issue=7361 |pages=430–2 |year=2002 |pmid=12193361 |pmc=1123944 |doi=10.1136/bmj.325.7361.430 |url=http://bmj.bmjjournals.com/cgi/content/full/325/7361/430}}</ref>. Παρ' όλο που τα οφέλη της πρόληψης του πόνου και του θανάτου από σοβαρές μολυσματικές ασθένειες υπερνικούν σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο για σπάνια δυσμενή αποτελέσματα τα οποία ακολουθούν τον εμβολιασμό<ref name="BH">{{cite journal |journal=Curr Opin Infect Dis |year=2007 |volume=20 |issue=3 |pages=237–46 |title=Adverse events following immunization: perception and evidence |author=Bonhoeffer J, Heininger U |doi=10.1097/QCO.0b013e32811ebfb0 |pmid=17471032}}</ref>, επικρίσεις έχουν ανακύψει σε σχέση με την ηθική, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολιασμού. Μερικές κριτικές απέναντι στον εμβολιασμό αναφέρουν ότι δεν είναι αποτελεσματικός απέναντι στις ασθένειες<ref name="Halvorsen">{{cite book |author=Halvorsen R |title=The Truth about Vaccines |publisher=Gibson Square |year=2007 |isbn=978-1-903933-92-3}}</ref> ή ότι οι μελέτες για την ασφάλειά του είναι ανεπαρκείς<ref name="Halvorsen" />. Μερικές θρησκευτικές ομάδες απαγορεύουν τον εμβολιασμό<ref>{{cite journal |author=Sinal SH, Cabinum-Foeller E, Socolar R |title=Religion and medical neglect |journal=South Med J |volume=101 |issue=7 |pages=703–6 |year=2008 |pmid=18580731 |doi=10.1097/SMJ.0b013e31817997c9 }}</ref> ενώ κάποιες πολιτικές ομάδες εναντιώνονται στον υποχρεωτικό εμβολιασμό στα πλαίσια της [[ατομική ελευθερία|ατομικής ελευθερίας]].<ref name="wolfesharp" />. Στον αντίποδα, ανησυχία έχει προκληθεί στον επιστημονικό κόσμο για μία πιθανή διάδοση επικίνδυνων μολυσματικών ασθενειών όχι μόνο ανάμεσα σε παιδιά των οποίων οι γονείς αρνήθηκαν να τα εμβολιάσουν αλλά και σε άτομα τα οποία λόγω ανοσοανεπάρκειας ή γήρατος αδυνατούν να εμβολιαστούν από μη εμβολιασμένους φορείς, λόγω της διάδοσης ψευδών θέσεων για την ασφάλεια των εμβολίων<ref>{{Cite journal | last1 = Omer | first1 = SB | last2 = Salmon | first2 = DA | last3 = Orenstein | first3 = WA | last4 = deHart | first4 = MP | last5 = Halsey | first5 = N | title = Vaccine Refusal, Mandatory Immunization, and the Risks of Vaccine-Preventable Diseases | doi = 10.1056/NEJMsa0806477 | journal = New England Journal of Medicine | volume = 360 | issue = 19 | pages = 1981–8 |date=May 2009 | pmid = 19420367 | url = http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMsa0806477 | format = PDF }}</ref>. Μερικοί γονείς πιστεύουν ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό, παρ' όλο που η επιστημονική κοινότητα έχει απορρίψει τη ιδέα αυτή<ref>{{vcite journal |author=Gross L |title=A broken trust: lessons from the vaccine–autism wars |journal=PLoS Biol |volume=7 |issue=5 |pages=e1000114 |year=2009 |pmid=19478850 |doi=10.1371/journal.pbio.1000114 |url=http://www.plosbiology.org/article/info:doi/10.1371/journal.pbio.1000114 |pmc=2682483 }}</ref>. Το 2011 ο [[:en:Andrew|Andrew Wakefield]], ένας από τους πρωτεργάτες της άποψης ότι τα εμβόλια σχετίζονται με τον αυτισμό, βρέθηκε να έχει οικονομικό συμφέρον από την αμφισβήτηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και στη συνέχεια του αφαιρέθηκε η άδεια ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος<ref>{{cite news|author=By the CNN Wire Staff |url=http://www.cnn.com/2011/HEALTH/01/05/autism.vaccines/index.html |title=Retracted autism study an 'elaborate fraud,' British journal finds |publisher=CNN.com |date= 2011-01-06|accessdate=2013-04-26}}</ref>.