Μανώλης Καλομοίρης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|είδος τέχνης = [[συνθέτηςΣυνθέτης|μουσικοσυνθέτης]]

Γεννήθηκε στη [[Σμύρνη]] το [[1883]] από οικογένεια που καταγόταν από τη [[Σάμος|Σάμο]]. Σε νεαρή ηλικία βρέθηκε στην [[Αθήνα]], όπου μαζί με τις γυμνασιακές του σπουδές ξεκίνησε και συστηματικές σπουδές στο [[πιάνο]]. Το [[1899]] τον βρίσκει στην [[Κωνσταντινούπολη]], όπου τελειώνει το γυμνάσιο. Μετά από μια μικρή σύγκρουση με την οικογένειά του (η μητέρα του τον προόριζε για γιατρό) φεύγει για τηντη [[Βιέννη]] όπου σπουδάζει πιάνο και ανώτερα θεωρητικά. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του και τον γάμο του με τηντη Χαρίκλεια Παπαμόσχου πηγαίνει στο [[Χάρκοβο]] της Ρωσίας (1906-1910) όπου διδάσκει για ένα χρονικό διάστημα μέχρι να πάρει την απόφαση να εγκατασταθεί για πάντα στην [[Ελλάδα]] το [[1910]]. Ερχόμενος στην Ελλάδα διορίζεται καθηγητής πιάνου και ανώτερων θεωρητικών στο [[Ωδείο Αθηνών]]. Σκοπός του ήταν η δημιουργία μιας "«εθνικής σχολής"» στα πρότυπα ανάλογων κινημάτων από άλλες χώρες, η οποία θα συνδύαζε τον [[γερμανικό ρομαντισμό]] με ελληνικά μοτίβα. Παράλληλα, κατηγορούσε την [[Επτανησιακή Σχολή]] για "«ιταλισμό"» και για μη χρήση ελληνικών θεμάτων, δημιουργώντας ρήξη μεταξύ της Εθνικής και Επτανησιακής Σχολής. Ακολούθησε μια πλούσια μουσική δημιουργία, όπου ο Καλομοίρης αντλεί τις εμπνεύσεις του από τη δημοτική νεοελληνική ποίηση κυρίως του [[Κωστής Παλαμάς|Κωστή Παλαμά]]. Το [[1919]] ίδρυσε το «[[Ελληνικό Ωδείο]]», που διεύθυνε μέχρι το [[1926]], οπότε και ίδρυσε το «[[Εθνικό Ωδείο]]», το οποίο διηύθυνε ως το [[1948]]. Επίσης το 1919 διορίσθηκε γενικός Επιθεωρητής, αρχιμουσικός, σε όλες τις στρατιωτικές μπάντες Αθηνών. Από τότε όμως παράλληλα με τη συνθετική του εργασία ανέπτυξε ένα τεράστιο παιδαγωγικό έργο, σφραγίζοντας κάθε πτυχή της μουσικής ζωής του τόπου. Το [[1945]] εκλέχθηκε μέλος της [[Ακαδημία Αθηνών|Ακαδημίας Αθηνών]]. Εκτός των άλλων τιμήθηκε και με το [[Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών]] (1919) αλλά και με πολλά ελληνικά παράσημα.

Ο Μανώλης Καλομοίρης ήταν ανάμεσα στις μορφές που προσδιόρισαν την πολιτιστική φυσιογνωμία της Ελλάδας κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Πέθανε στην Αθήνα στις [[3 Απριλίου]] του [[1962]], σε ηλικία 79 ετών. Την Τετάρτη [[4 Απριλίου]] κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη και με τιμές που άρμοζαν στο μέγεθος και στην προσφορά του. Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στον [[Μητροπολιτικός Ναός Αθηνών|Μητροπολιτικό Ναό]] και την παρακολούθησε πλήθος κόσμου<ref>''Μανώλης Καλομοίρης: Πεθαίνει ένας μουσικός γλωσσοπλάστης'', ''Ιστορικό Λεύκωμα 1962'', σελ. 150-151, ''Η Καθημερινή'' (1997)</ref>.

Πολύ σημαντικό ρόλο στα έργα του Καλομοίρη είχε η νεοελληνική λογοτεχνία και ποίηση. Από τα νιάτα του ήταν θερμός υποστηρικτής του δημοτικισμού, παίρνοντας αρκετές φορές ακραίες θέσεις (το πρόγραμμα της πρώτης του συναυλίας στην Αθήνα είναι ένα από τα πρώτα επίσημα κείμενα που γράφτηκαν στη δημοτική και μάλιστα σε μια «σκληρή» δημοτική).

* ''«[[Πρωτομάστορας]]»'', σε λιμπρέτο του Ν. Καζαντζάκη [[1915]] βασισμένο στο δημοτικό ποίημα "«[[Το γιοφύρι της Άρτας]]"». Πρώτη παράσταση [[11 Μαρτίου]] [[1916]], ηχογράφηση: 1990, Χατσατουριάν, Ορχήστρα Σοβιετικής Κινηματογραφίας.

* ''«[[Το δαχτυλίδι της μάνας]]»'': το δεύτερο μουσικοδραματικό έργο του Μανώλη Καλομοίρη, γράφτηκε το [[1917]] και επεξεργασία του έγινε το [[1939]]. Ηχογράφηση: 1983, Δάρας, Φιλαρμονική Σόφιας. Ο συνθέτης το ονομάζει μουσικόδραμα σε τρία μέρη και είναι εμπνευσμένο από το ομώνυμο δράμα του [[Γιάννης Καμπύσης|Γιάννη Καμπύση]]. Το λιμπρέττο έγραψε ο ποιητής Γιώργος Στεφόπουλος, που υπογράφει ως Άγνης Ορφικός. Το σπαρτίτο του έργου εκδόθηκε το [[1937]] από τον εκδοτικό οίκο Γαϊτάνου και συνοδεύεται από εισαγωγικό σημείωμα του συνθέτη σχετικά με την ιστορία της δημιουργίας του έργου, την υπόθεση του έργου η οποία παρατίθεται όχι μόνο στην ελληνική αλλά και στην ιταλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα). Σημειώνεται ότι το έργο αυτό είναι ένα από εκείνα που εκτελέστηκαν και εκτός Ελλάδας όπου το [[1940]] ανεβάστηκε στη Λαϊκή Όπερα του Βερολίνου.

: ''Απόψε κλείδωσα στο συρτάρι μου τα χειρόγραφα και τα σκίτσα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Δεν νοιώθω πια τις δυνάμεις μου για να βγάλω πέρα ένα τέτοιο έργο. Στέρεψεν η παγά λαλέουσα. Και έπειτα, pourquoi et pour qui?''» <br>(Μ. Καλομοίρης: «''Η ζωή μου και το έργο μου»'', σσελ. 172. Εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1988)

* "«Παλαμική Συμφωνία"» (1956) (Ηχογράφηση 2007 Φιδετζής/Κρατική Ορχήστρα Αθηνών) [http://www.amazon.com/Manolis-Kalomiris-Tryptych/dp/B000OQDRVE]

* "«Τρίπτυχο για Ορχήστρα"» (1937) (Ηχογράφηση 2007 Φιδετζής/Κρατική Ορχήστρα Αθηνών) [http://www.amazon.com/Manolis-Kalomiris-Tryptych/dp/B000OQDRVE]

* Γιάννης Μπελώνης, ''Ο Μανώλης Καλομοίρης και η σκοτεινή πλευρά της περιόδου της Γερμανικής κατοχής και του εμφυλίουΕμφυλίου'', ''Πολυφωνία'', τ/χ.4 (2004), σελ. 7-21

* Jaklitsch, Nina- Maria, «Μανώλης Καλομοίρης, Νίκος Σκαλκώτας, Χαρίλαος Περπέσσας-Ἕλληνες μουσουργοὶ τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα μεταξὺ τῆς ἑλληνικῆς παράδοσης καὶ τοῦ “δυτικοῦ” μοντερνισμοῦ», στό: Πρακτικὰ τοῦ Α' Εὐρωπαϊκοῦ Συνεδρίου Νεοελληνικῶν Σπουδῶν. [Τόμοι Α' καὶ Β'], Ὁ Ἑλληνικὸς Κόσμος ἀνάμεσα στὴν Ἀνατολὴ καὶ τὴ Δύση 1453-1981, Τόμος Β', Βερολίνο, 1999, σσ. 297-309

* Νικόλαος Μαλιάρας, Το Δημοτικό τραγούδι στη Μουσική του Μανώλη Καλομοίρη. Μια ιστορική και αναλυτική προσέγγιση, Αθήνα, Εκδόσεις Παπαγρηγορίου-Νάκα, 2001

* Νικόλαος Μαλιάρας,«Συγχρονικός Πίνακας του Μανώλη Καλομοίρη και της εποχής του», στο Αφιέρωμα Μανώλης Καλομοίρης, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 2002-2003,σελ. 6-15.

* Νικόλαος Μαλιάρας,«Ο Μανώλης Καλομοίρης και η προσφορά του στη θεμελίωση της Ελληνικής Εθνικής Σχολής», στο Αφιέρωμα Μανώλης Καλομοίρης, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 2002-2003,σελ. 18-25.

* Jim Samson, ''Music in the Balkans'', chapter 12 (ppσσ.&nbsp;302–331 ) «Following the Leader: Manolis Kalomiris». BRILL, 23 ΜαϊΜαΐου 2013. [http://books.google.gr/books?id=yJ60SHL4R-0C&pg=PA149&dq=byzantine+music&hl=el&sa=X&ei=TK1vUvW_DorD4wSomYDwCg&ved=0CGcQ6wEwBzge#v=onepage&q=Kalomiris&f=false]

* [http://www.tovima.gr/world/article/?aid=436884 «Ο «Πρωτοµάστορας» της Εθνικής Μουσικής Σχολής»], άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας «''[[Το Βήμα»]]'', 31 Δεκεμβρίου 2011.