|
* '''''[[Αναγνώστης]]''''': είναι αυτόνομος βαθμός κατώτερου κληρικού, τόσο στην Ορθόδοξη όσο και στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, του οποίου η διακονία έχει να κάνει με την ανάγνωση αγιογραφικών κειμένων, τα οποία σε συνέχεια της ιουδαϊκής παράδοσης αναγιγνώσκονται στις χριστιανικές ακολουθίες κατά την τέλεση των Ιερών Μυστηρίων. Συνήθως ο βαθμός του Αναγνώστη αποτελεί προπαρασκευαστικό στάδιο για την είσοδο κάποιου στον ανώτερο κλήρο ενώ αρκετές φορές απονέμεται και στους ιεροψάλτες. Η χειροθεσία κάποιου σε αναγνώστη γίνεται από τον Επίσκοπο με την ανάγνωση ειδικής ευχής. Ο κύριος λόγος της δημιουργίας αυτής της ειδικής τάξης κληρικών ήταν η ανάγκη για πρόσωπα με εξειδικευμένη καλλιέργεια στην ανάγνωση των Γραφών. Στην Εκκλησία της Ελλάδος, σήμερα, είναι ο μοναδικός, από τους πολλούς παλαιότερους, βαθμός κατώτερου κληρικού που εξακολουθεί να υφίσταται.
== Οφφίκια του Οικουμενικού Πατριαρχείου ==
Περισσότερα τιμητικά οφφίκια αποδίδουν οι [[Οφφίκια του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως|Οικουμενικού Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως]]) σε κληρικούς και λαϊκούς, που προσφέρουν διακεκριμένες υπηρεσίες στην Ορθοδοξία και τον πολιτισμό.
Τα κάτωθι οφφίκια απονέμονταν ή εξακολουθούν να απονέμονται στον ανώτερο ή τον κατώτερο κλήρο από το Οικομενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Σύμφωνα με την ερμηνεία οφφικίων της Μεγάλης Εκκλησίας,<ref>βλ. Σύνταγμα Ιερών Κανόνων Ράλλη - Ποτλή.</ref><ref>βλ. Ευχολόγιον το Μέγα, εν ω περιέχονται κατά τάξιν αι των επτά μυστηρίων ακολουθίαι, εν τω του Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως Τυπογραφείω, έτει 1803.</ref> τα οφφίκια κατατάσσονταν σε δύο χορούς: τον '''Δεξιό''' και τον '''Ευώνυμο'''.
=== Δεξιός Χορός ===
Τα οφφίκια του δεξιού χορού ήταν ιεραρχημένα και διαιρούνταν σε τρεις πεντάδες. Κάθε κληρικός προβιβαζόταν από ένα οφφίκιο στο αμέσως ανώτερο. Το τελευταίο οφφίκιο κάθε πεντάδας λέγεται '''υπηρέτης''' ''(οικέτης της πεντάδος)''.
====Πρώτη Πεντάδα====
* '''''[[Οικονόμος|Μέγας Οικονόμος]]''''': Ο Μέγας Οικονόμος, φορώντας μόνο το στιχάριό του, στεκόταν στο δεξί μέρος της [[Αγία Τράπεζα|Αγίας Τράπεζας]], όταν λειτουργούσε ο Αρχιερέας, βαστώντας το Άγιο Ριπίδιο (εξαπτέρυγο). Κατά την [[Πάσχα|Αγία και Μεγάλη Κυριακή του Πάσχα]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ προσήγαγε στον Αρχιερέα το μέλλοντα χειροτονόμενο ιερέα. Κρατούσε τους λογαριασμούς εσόδων και εξόδων της Επισκοπής. Με τη βοήθεια ενός [[Χαρτουλάριος|Χαρτουλάρη]] καταγράφει όλα τα κτήματα και τα πράγματα, που εισέρχονταν, και δύο φορές το χρόνο έδινε αναφορά στον Αρχιερέα. Επίσης, διένειμε και τα δικαιώματα των αδελφών του από τις εισφορές της Επισκοπής. Κρατούσε την Επισκοπή μετά την παρέλευση του Αρχιερέα μέχρι την έλευση του επόμενου, ενώ προηγούνταν στην εκλογή του νέου Επισκόπου.
* '''''[[Σακελλάριος|Μέγας Σακελλάριος]]''''': Ο Μέγας Σακελλάριος, φορώντας μόνο το στιχάριο και το οράριό του, στεκόταν στο αριστερό μέρος της [[Αγία Τράπεζα|Αγίας Τράπεζας]], όταν λειτουργούσε ο Αρχιερέας, βαστώντας το Άγιο Ριπίδιο. Κατά την [[Μεγάλη Τετάρτη|Αγία και Μεγάλη Τετάρτη]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ προσήγαγε στον Αρχιερέα το μέλλοντα χειροτονόμενο ιερέα, στεκόμενος κοντά στον Μεγάλο Οικονόμο. Είχε σαν έργο του να επισκέπτεται τα ανδρικά μοναστήρια και να καταγράφει, με τη βοήθεια ενός [[Χαρτουλάριος|Χαρτουλάρη]], τα έσοδα και τα έξοδα, το βίο και την πολιτεία των [[μοναχός|μοναχών]] και τρεις φορές τον χρόνο έδινε αναφορά στον Αρχιερέα.
* '''''[[Σκευοφύλαξ|Μέγας Σκευοφύλαξ]]''''': Ο Μέγας Σκευοφύλακας στεκόταν μπροστά στο Σκευοφυλάκιο, όταν λειτουργούσε ο Αρχιερέας. Εκείνος έδινε, ό,τι ζητούνταν από το Σκευοφυλάκιο, όπως κάποιο σκεύος, ιερό βιβλίο, κεριά και αλλαγές. Κατά το [[Μεγάλο Σάββατο|Άγιο και Μεγάλο Σαββάτο]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ κρατούσε το Σκευοφυλάκιο της Επισκοπής και κάθε σκεύος της Εκκλησίας. Επισκεπτόταν, επίσης, τις Εκκλησίες, που χήρευαν, και όλα τους τα Ιερά. Ακόμη, φύλασε τα δίκαια από τις εισφορές της Εκκλησίας για τους Κληρικούς, μέχρι να τους τα δώσει.
* '''''[[Χαρτοφύλαξ]]''''': Ο Χαρτοφύλακας στεκόταν κοντά στις Αγίες Θύρες και κατά την [[Θεία Ευχαριστία|Αγία Μετάληψη]], αυτός έλεγε το «Ιερείς προσέλθετε». Κατά την [[Μεγάλη Πέμπτη|Αγία και Μεγάλη Πέμπτη]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ προσέφερε και την ψήφο του στους Αρχιερείς, για την ανάδειξη νέου Επισκόπου. Ήταν ο εκπρόσωπος του Αρχιερέα σε κάθε κρίση εξέδιδε τις αποφάσεις. Τελούσε επίσης και αρραβώνες και ανέγραφε σχετικά με τον ιερέα, που επρόκειτο να ευλογήσει τους γάμους.
* '''''[[Σακελλίου]]''''' ή '''''Σακελλίων''''': Ήταν ο υπηρέτης της πρώτης πεντάδας, και κρατούσε τη Φυλακή (φύλαξη) της Επισκοπής. Αναλάμβανε και το έργο της επίσκεψης των γυναικείων μοναστηριών.
====Δεύτερη Πεντάδα====
* '''''[[Πρωτονοτάριος]]''''': Ο Πρωτονοτάριος (ο πρώτος των νοταρίων<ref>βλ. λέξη '''''νοτάριος''''' παρακάτω.</ref>) ήταν στην υπηρεσία του Αρχιερέα μέσα στην Εκκλησία. Χαρακτηριστικά, έδιδε τα απαραίτητα στον Αρχιερέα, για να πλυθεί την ώρα της [[Θεία Λειτουργία|Θείας Λειτουργίας]]. Κατά την [[Κυριακή των Βαΐων]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ αυτός έγραφε και ότι χρειαζόταν όπως διατάξεις, ελευθερίες, προστάγματα και άλλα τέτοια. Αναθεωρούσε και τους νομικούς δύο φορές το χρόνο.
* '''''[[Καστρήνσιος]]''''': Ο Καστρήνσιος άλλασε τον Αρχιερέα, ενώ κρατούσε το θυμιατό και τον αέρα. Την ώρα του [[Τριαδικός Ύμνος|τριαδικού ύμνου]] ράντιζε το λαό με αγίασμα. Κατά την [[Μεγάλη Τρίτη|Αγία και Μεγάλη Τρίτη]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ Φύλασε τα αξιώματα του Αρχιερέα και κρατούσε το κιβώτιο των αρωμάτων.
* '''''[[Ρεφερενδάριος]]''''': Ο Ρεφερενδάριος αποστελλόταν από τον Αρχιερέα στους άρχοντες και σε μεγάλους ανθρώπους, για να τους μεταφέρει μηνύματα και ότι άλλο χρειαζόταν.
* '''''[[Λογοθέτης]]''''': Ο Λογοθέτης ήταν αξίωμα στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Σημαίνει «αυτός που θέτει τον λόγο», αυτός που παίρνει αποφάσεις στην κυβέρνηση δηλαδή, αξίωμα αντίστοιχο με αυτό του Βουλευτή σήμερα. Στα κατοπινά χρόνια, ο '''''Μέγας Λογοθέτης''''' είχε την μεγαλύτερη ισχύ και προεξείχε των υπολοίπων, και στα τελευταία χρόνια της Αυτοκρατορίας αντιστοιχούσε του Βεζίρη ή του Πρωθυπουργού.
:Εκκλησιαστικά, ο Λογοθέτης κατείχε τη σφραγίδα του Αρχιερέα και σφράγιζε όλα τα έγγραφα. Στο ναό, κρατούσε το δίσκο με το Άγιο Αντίδωρο και το έδινε στον κατακλαστή του Αρχιερέα. Στον Πατριαρχικό Ναό, στεκόταν στα δεξιά του Πατριάρχη κατά τις επίσημες [[Θεία Λειτουργία|Θείες Λειτουργίες]] και λοιπές τελετές. Επίσης, κατά τας Πατριαρχικάς ή Συνοδικάς [[Θεία Λειτουργία|Λειτουργίες]] απήγγελε το Σύμβολον της πίστεως (Πιστεύω) και την Κυριακήν προσευχήν (Πάτερ ημών). Έφερε και τον τίτλο «ενδοξότατος άρχων». Το αξίωμα του Λογοθέτη, όπως του Υπουργού, είχε διάφορους βαθμούς, και επιστασίες. Ο [[Λογοθέτης|Λογοθέτης Γενικού]] και ο [[λογοθέτης|Λογοθέτης Οικιακών]], όπως και ο [[Μέγας Λογοθέτης]], είναι τίτλοι, οι οποίοι υφίστανται μέχρι σήμερα ως οφφίκια, που απονέμει ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε άτομα, που προσέφεραν διακεκριμένες υπηρεσίες.
* '''''[[Υπομνηματογράφος]]''''': Είναι ο υπηρέτης της δεύτερης πεντάδας. Έργο του ήταν τα διάφορα υπομνηματικά έργα της Εκκλησίας, όπως διάφορες προσευχές, νόμους και κανονισμούς, ως και άλλα σχετικά θέματα. Ως βοηθός του Επισκόπου παρευρισκόταν στις συνεδριάσεις της Ιεραρχίας και κατέγραφε τα πρακτικά των αρχιερατικών εκλογών, γράφονταν και ό,τι άλλο πρόσταζαν οι Αρχιερείς.
====Τρίτη Πεντάδα====
* '''''[[Πρωτέκδικος]]''''': Ο Πρωτέκδικος δίκαζε εκ μέρους του Αρχιερέα. Έκρινε μικρές υποθέσεις της Επισκοπής, μαζί με τους δύο [[Έκδικος|Έκδικους]]. Σύμφωνα με τις αναφορές των οφφικιαλίων της Μεγάλης Εκκλησίας Ματθαίου μοναχού και Κωδίνου Κουροπαλάτη, συνάγεται ότι ενώ σε παλαιότερες εποχές το αξίωμα του ιερομνήμονος ήταν υψηλότερο από εκείνο του πρωτέκδικου, αυτό άλλαξε αργότερα.
* '''''[[Ιερομνήμων]]''''': Ο Ιερομνήμων αρχικά κατείχε τα πρωτεία της τρίτης πεντάδας οφφικίων, αλλά στη συνέχεια υποχώρησε στη δεύτερη θέση. Ο Ιερομνήμων βοηθούσε στις Κυριακάτικες [[Θεία Λειτουργία|Θείες Λειτουργίες]] και κρατούσε το βιβλίο απ' όπου ο αρχιερέας διάβαζε τις ευχές. Κατά την [[Μεγάλη Δευτέρα|Αγία και Μεγάλη Δευτέρα]] ανέγνωσκε το [[Ευαγγέλιο|Ιερό Ευαγγέλιο]], ενώ την [[Μεγάλη Πέμπτη|Αγία και Μεγάλη Πέμπτη]] βοηθούσε τον Πατριάρχη να εκπλύνει την [[Αγία Τράπεζα]]. Επίσης, βοηθούσε τον αρχιερέα στις αρχιερατικές χειροτονίες, κυρίως κρατώντας το κοντάκιο της χειροτονίας του αρχιερέα και ακολουθώντας τον προοριζόμενο να χειροτονηθεί αρχιερέα. Εαν ακόμη ο οφφικιούχος ήταν πρεσβύτερος, μπορούσε να εγκαινιάζει ναούς και να σφραγίζει αναγνώστες, μόνο όταν η επισκοπή, στην οποία υπαγόταν, χήρευε. Τέλος, κρατούσε φυλαγμένο το Κώδικα της Εκκλησίας ως Αρχειοφύξ (ταβουλάριος) και συνέτασσε έγγραφα σχετικά με δικαιοπραξίες.
* '''''[[Επί γονάτων]]''''': Ο Επί γονάτων, φορούσε στον Αρχιερέα το επιγονάτιό του, όταν εκείνος ιερουργούσε. Κρατούσε και το δίσκο με το Άγιο Αντίδωρο και το έδινε στον κατακλαστή του Αρχιερέα. Ακολουθούσε τον Αρχιερέα στις διάφορες επισκέψεις σε ναούς της Επαρχία του, πληροφορώντας τον Επίσκοπο τα διάφορα ζητήματα και προβλήματα της πόλης και της Εκκλησίας, ενώ καθόριζε το πρόγραμμα παραμονής του Επισκόπου σε κάθε πόλη, που επσκέπτονταν.
* '''''[[Υπομνημίσκων]]''''': Ο Υπομνημίσκων, δεχόμενος τις υπομνήσεις του λαού, που έρχονταν στην Αγία Εκκλησία, τις ανέφερε στον Αρχιερέα. Επίσης, έθετε υπ' όψιν του Επισκόπου, διάφορες υποθέσεις δικαστικής φύσεως καθώς και διάφορα λειτουργικά θέματα αναγόμενα στην ευταξία της Εκκλησίας ή και στην συμπεριφορά των ιερέων. Ακολουθούσε τον Επίσκοπο στις επισκέψεις του και παρευρισκόταν στις συνεδριάσεις, εκθέτοντας στον Αρχιερέα τις αναγκαίες πληροφορίες για κάθε θέμα, που συζητούνταν.
* '''''[[Διδάσκαλος]]''''': Ο Διδάσκαλος είναι ο υπηρέτης της τρίτης πεντάδας. Ερμήνευε το [[Ευαγγέλιο|Άγιο Ευαγγέλιο]], όπως επίσης και το [[Ψαλτήρι|Ψαλτήριο]], όταν ιερουργούσε ο Αρχιερέας. Κρατούσε τα διδασκαλεία της Επισκοπής και τους ανετίθετο η ευθύνη της διδασκαλίας των Κατηχουμένων και η προετοιμασία αυτών για το ιερό [[Βάπτισμα (Χριστιανισμός)|Βάπτισμα]].
:Ο θεσμός των Διδασκάλων συνεχίζεται μέχρι σήμερα και απονέμεται από τον εκάστοτε Οικουμενικό Πατριάρχη στους διακριθέντες για την θεολογική και εν γένει παιδεία και προσφορά τους. Διακρίνονται σε:
::* '''''Διδάσκαλος του Ευαγγελίου''''',
::* '''''Διδάσκαλος του Αποστόλου''''',
::* '''''Διδάσκαλος του Ψαλτηρίου''''',
::* '''''Διδάσκαλος του Γένους''''',
::* '''''Διδάσκαλος της Εκκλησίας''''',
::* '''''Διδάσκαλος των Ελληνικών Γραμμάτων''''',
::* '''''Προστάτης των Γραμμάτων''''' και
::* '''''Μουσικοδιδάσκαλος'''''.
===Ευώνυμος Χορός===
* '''''[[Πρωτοπρσβύτερος|Πρωτοπαπάς]]''''': Ο Πρωτοπαπάς, όταν λειτουργεί ο Αρχιερέας, προΐσταται όλων των Αρχόντων της Εκκλησίας και στη [[Θεία Λειτουργία]] μεταδίδει στους Ιερείς την [[Θεία Ευχαριστία|Αγία Μετάληψη]], όπως και ο Επίσκοπος στον Πρωτόπαπα. Άρχει των πρωτείων της Εκκλησίας και επέχει την θέση του Αρχιερέα στην Εκκλησία.
* '''''[[Πρωτοπρεσβύτερος|Δευτερεύων]]''''': Ο Δευτερεύων αναπληρώνει τον Πρωτόπαπα, όταν εκείνος απουσιάζει.
* '''''[[Άρχων των Εκκλησιών]]''''': Ο Άρχων των Εκκλησιών έγραφε τα Αντιμνήσια και τα Σταυροπήγια.
::* [[Άρχων των Αντιμισίων]]
::* [[Άρχων των Μοναστηρίων]]
::* [[Άρχων των Φώτων]]
* '''''[[Έξαρχος]]''''': Ο τίτλος απενέμετο από τον Πατριάρχη σε κληρικούς ή και λαϊκούς ακόμη, οι οποίοι απεστέλλονταν ως τοποτηρητές ή αντιπρόσωποι για την άσκηση των εκκλησιαστικών και πατριαρχικών δικαίων ή για άλλη ειδική και εμπιστευτική αποστολή. Ο Έξαρχος αναθεωρούσε και τις δίκες της Εκκλησίας, αν κρίθηκαν δίκαια.
* '''''[[Κατηχητής]]''''': Ο Κατηχητής κατηχούσε τον λαό και οδηγούσε, όσους ήθέλαν να εισέλθουν στην [[Χριστιανισμός|Ορθόδοξη Πίστη]].
* '''''[[Περιοδευτής]]''''': Ο Περιοδευτής περιπατούσε και οδηγούσε, όσους ήθελαν να εισέλθουν στην [[Χριστιανισμός|Ορθόδοξη Πίστη]].
* '''''[[Έκδικος]]''''': Οι Έκδικοι ήταν δύο και δίκαζαν μαζί με τον Πρωτέκδικο μικρές υποθέσεις.
* '''''[[Βουτιστής]]''''': Κατά το Άγιο [[Βάπτισμα (Χριστιανισμός)|Βάπτισμα]], αφού ο Ιερεύς πει τις ευχές της Βάπτισης, Ο Βουτιστής ελάμβανε το βαπτιζόμενο παιδί και το βάπτιζε στο ύδωρ.
* '''''[[Δομέστικος]]''''': Οι Δομέστικοι ήταν δύο και προΐστανται των δύο χορών (δεξιού και αριστερού) και ψάλουν μαζί με τον Πρωτοψάλτη. Κατά τον Γεώργιο Κωδινό, υπήρχε και ο '''''Δομέστικος των Θυρών''''' στην [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγία Σοφία]], ο οποίος είχε την ευθύνη της συντήρησης των θυρών του Ναού και της διατήρησης αυτών σε καλή κατάσταση, διότι δεν ανοίγονταν όλες οι θύρες κατά τη διάρκεια των Ιερών Ακολουθιών.
* '''''[[Λαοσυνάκτης]]''''': Οι Λαοσυνάκτες ήταν δύο και το έργο τους ήταν να συνάγουν τους Άρχοντες και τον λαό στην Εκκλησία.
* '''''[[Πριμικήριος]]''''': Οι Πριμικήριοι ήταν δύο και βρίσκονταν πάνω από τους Υποδιακόνους, ψάλοντας μαζί με τον Πρωτοψάλτη.
* '''''[[Πρωτοψάλτης]]''''': Ο Πρωτοψάλτης στεκόταν στο μέσον της Εκκλησίας και προΐστατο της ψαλμωδίας. Ήταν ο προεξάρχων Ψάλτης και γι' αυτό έλαβεν τον τίτλον «Πρωτοψάλτης» η «Μέγας Δομέστικος».
* '''''[[Πρόξιμος]]''''': Ο Πρόξιμος πρόσταζε να σημαίνουν οι καμπάνουν στην Αγία Εκκλησία του Θεού.
* '''''[[Δεπουτάτος]]''''': Ο Δεπουτάτος καλούσε του Άρχοντες στον Αρχιερέα και προετοίμαζε το λαό για την ποιμαντορική επίσκεψη του Αρχιερέα, απομακρύνοντας τον όχλο από τον δρόμο και κάνοντας τις αναγκαίες προετοιμασίες για την τέλεση των Ιερών Ακολουθιών. Κατά τη [[Θεία Λειτουργία]], προπορευόταν των ιερέων στις δύο [[Θεία Λειτουργία|Ειδόδους]] κρατώντας λαμπάδα και φορώντας χαρακτηριστικό μανδύα. Ο τίτλος του Δεπουτάτου απονέμετω στους δικαιούχους από τον Πατριάρχη, συνήθως κατά την στέψιν των Βυζαντινών Αυτοκρατώρων στο Ναό της [[Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη)|Αγίας Σοφίας]], ''"όπως πράττουν αγαθά υπέρ της Εκκλησίας και του λαού"''.
* '''''[[Θεωρός]]''''': Οι Θεωροί επέβλεπαν την καθαριότητα και ότι όλα βρίσκονταν στην θέση τους.
* '''''[[επί της Ευταξίας]]''''' ή απλώς '''''Ευταξίας''''': Οι επί της Ευταξίας ορίζονταν, για να ευπρεπίζουν και να πλένουν τις κανδήλες.
* '''''[[Κατηγοριάρης]]''''': Ο Κατηγοριάρης, υπενθύμιζε στο λαό τις επίσημες Εορτές, ώστε να σχολάζουν.
* '''''[[Δεκανός]]''''': Ο Δεκανός καλούσε τους Ιερείς να παραλάβουν τα δικαιώματα και τις προσφορές τους.
* '''''[[Κουβούκλης]]''''': Ο Κουβούκλης εβάσταζε τη ράβδο (το δεκανίκιο) του Αρχιερέα, όταν εκείνος περπατούσε.
* '''''[[Λαμπαδάριος]]''''': Οι Λαμπαδάριοι καθάριζαν τις λαμπάδες και φρόντίζαν για τον φωτισμό της Εκκλησίας. Αργότερα, το οφφίκιο δώθηκε στον αριστερό ιεροψάλτη του Πατριαρχικού Ναού Κωνσταντινουπόλεως, ο οποίος προΐσταται του αριστερού χορού, που αντιπροσωπεύει τις γυναίκες κατά την απόδοση των ύμνων. Μέχρι σήμερα, παραμένει τιμητικός τίτλος για άντρες στους οποίους έχει προηγηθή η χειροθεσία τους σε [[Αναγνώστης|Αναγνώστη]].
* '''''[[Περιεισερχόμενος]]''''': Ο Περιεισερχόμενος έφερνε λαμπρό στην Εκκλησία.
* '''''[[Βασταγάριος]]''''': Ο Βασταγάριος βαστούσε τον Άγιο της Εκκλησίας στις λιτανείες και τις επίσημες Εορτές.
* '''''[[Μυροδώτης]]''''': Ο Μυροδώτης κρατούσε το [[Άγιο Μύρο]].
=== Νεότερα Οφφίκια ===
Τα κάτωθι οφφίκια απονέμονται από τους Οικουμενικού Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως μέχρι σήμερα.<ref>βλ. Ερμηνεία των οφφικίων της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, Γεν. Διευθυντού Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος: http://www.apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=hist&NF=1&main=texts&file=46.htm</ref> Παρατίθενται αλφαβητικά:
* '''''[[Αγιογράφος]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε διακεκριμένους αγιογράφους.
* '''''[[Ακόλουθος]]''''': Οι ακόλουθοι ήταν οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι, που υπηρετούσαν ως ανακτορικοί φρούραρχοι. Εκκλησιαστικά, οι ακόλουθοι ήταν υπηρέτες του ιερού ναού κατ' αντιστοιχία με τους σημερινούς [[υποδιάκονος|υποδιακόνους]].
* '''''[[Ακτουάριος]]''''': Ο Ακτουάριος ήταν κρατικός υπάλληλος του ρωμαϊκού κράτους. Αργότερα, επί Βυζαντίου, ο τίτλος αποδώθηκε σε ειδικευμένους γιατρούς.Γνωστός ήταν και ο '''''«Ακτουάριος του Ιπποδρομίου»'''''.
* '''''[[Αρχιτέκτων των Πατριαρχείων]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε αρχιτέκτονες, που υπηρετούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
* '''''[[Αρχόντισσα του Οικουμενικού Θρόνου]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε γυναίκες για διακεκριμένες φιλανθρωπικές πράξεις.
* '''''[[Ασηκρήτις]]''''': Ο Ασηκρήτις ή Ασεκρήτις προέρχεται από τη λατινική λέξη ''scriba'' (γραμματέας) και περιγράφει τα καθήκοντα του γραφιά. Η θέση του ήταν εμπιστευτική και γι' αυτό οι ασηκρίτες είχαν απαραίτητα υψηλή μόρφωση και ευρύτατη γλωσσομάθεια. Περιστασιακά προΐδρευε των δικαστικών συνεδριάσεων του Αυτοκράτορα. Εκκλησιαστικά, ταυτίζεται τρόπον τινά με το οφφίκιο του Νοτάριου. Ο προϊστάμενος των ασηκριτών ήταν ο '''''[[Πρωτοασηκρήτις]]'''''.
* '''''[[Διερμηνεύς]]''''': Είναι πολιτικό και εκκλησιαστικό αξίωμα στην αρχαία έλληνο-ρωμαϊκή ιστορία, βυζαντινή αυτοκρατορία και Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία. Το αξίωμα αυτό είναι πολύ παλαιό στη ζωή των διαφόρων λαών, αν και με όχι επίσημο χαρακτήρα, διακρίνεται δε σε πολλές μορφές. Στην αρχή ο διερμηνέας θεωρείται ο ερμηνευτής των λογίων του Θεού. Η λέξη διερμηνεύς προέρχεται από το ρήμα "ερμηνεύω" το οποίο έχει διπλή μορφή και σημαίνει, πρώτο, ότι κάποιος δύναται να εξηγήσει την έννοια ενός πράγματος, ή ότι δύναται να συλλάβει υπό το φως της ατομικής του πίστεως, της κρίσεως ή και των περιστάσεων, το νόημα ενός πράγματος και να δώσει μια ερμηνεία σε αυτό, και δεύτερο, ο διερμηνεύς δύναται να εκπροσωπήσει κάτι διά της εκτελέσεως ενός έργου, ή να ενεργήσει ως διερμηνεύς μεταξύ δυο ή και πλέον ομιλητών διαφόρων γλωσσών. Οι διερμηνείς ανελάμβαναν την ερμηνεία των διαφόρων συζητήσεων κοινών θεμάτων μαζί με άλλες Εκκλησίες. Ο πρώτος των διερμηνεών καλούνταν '''''«Μέγας Διερμηνεύς»'''''.
* '''''[[Δικαιοφύλαξ]]''''': Οι δικαιοφύλακες ήταν νομικοί σύμβουλοι υπέρ των δικαιωμάτων της Εκκλησίας και του λαού του Βυζαντίου.
* '''''[[(Μέγας) Εκκλησιάρχης]]'''''.
* [[Επί των Δεήσεων]]
* [[Επί της Ιεράς Καταστάσεως]]
* [[Επί των Κρίσεων]]
* [[Επί των Σεκρέτων]]
* [[Εταιριάρχης]]
* [[Ευεργέτης|(Μέγας) Ευεργέτης]]
* [[Λαμπαδάριος της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως]]
* '''''[[Μανδάτωρ]]''''': Ο ακόλουθος του Πατριάρχη που φέρει ράβδο και με τους κτύπους στο έδαφος σημαίνει την άφιξη, διέλευση ή αποχώρησή του. Στις Επισκοπές χρέη Μανδάτωρος εκτελεί ο ''Πρωτοσύγκελος της Μητρόπολης'', που φέρει σχετική ράβδο (με επιπρόσθετα καθήκοντα του τελετάρχη στις λιτανείες). Κατά δε τη διάρκεια των Αρχιερατικών συλλείτουργων χρέη Μανδάτωρα εκτελεί ο Αρχιδιάκονος ή Διάκονος κατά την αναγγελία της φήμης ενός εκάστου Αρχιερέως. Επί Βυζαντίου, ήταν ανώτατος υπάλληλος της Βασιλικής (Αυτοκρατορικής) Αυλής, έργο του οποίου ήταν να μεταβιβάζει τις διαταγές του Αυτοκράτορα. Το αξίωμα αυτό έφεραν πολλοί, με επί κεφαλής αυτών τον '''''"Πρωτομανδάτωρα"'''''.
* '''''[[Μυρεψός]]''''': Ο Μυρεψός ήταν τιμητικός τίτλος, ο οποίος αποδιδόταν κατά τους βυζαντινούς χρόνους σε γιατρούς. Ο τίτλος αυτός διατηρείται μέχρι και σήμερα και απονέμεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, στην έδρα του οποίου εξάλλου κάθε 10 χρόνια παρασκευάζεται το Άγιο Μύρο. Ο '''''Άρχων Μυρεψός''''' χειροθετούνταν από του Πατριάρχη την Κυριακήν των Βαίων και μαζί με τους «Ειδικούς Κοσμήτορες» είχαν την ευθύνη για την κατασκευή του Αγίου Μύρου.
* '''''[[Νομοδότης]]'''''.
* '''''[[Νομοφύλαξ]]''''': Οφφίκιο που χακτήριζε τους διαπρεπείς νομομαθείς και νομοθέτες του Βυζαντίου. Εκκλησιαστικά, αποδίδεδεται σε νομομαθείς κληρικούς.
* '''''[[Νοτάριος]]''''': Ο νοτάριος ήταν ο ταχυγράφος (δηλ. στενογράφος) επί Βυζαντίου. Επί [[Φραγκοκρατία]]ς και αργότερα επί [[Τουρκοκρατία]]ς, ο νοτάριος ήταν ο αντίστοιχος συμβολαιογράφος της της σημερινής εποχής.
* '''''[[Ορφανοτρόφος]]''''': Ο [[Ορφανοτρόφος]] ήταν ένα από τα αξιώματα "έξω της τάξεως της Εκκλησίας" και αναφερόταν στον διευθυντή ενός ή περισσοτέρων ορφανοτροφείων (υπό κρατικό οικονομικό έλεγχο) στην Κωνσταντινούπολη, κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Συνήθως ήταν κληρικός αλλά ήταν και κοσμικό αξίωμα. Ορισμένοι από τους κληρικούς Ορφανοτρόφους ανήλθαν στο αξίωμα του Πατριάρχη ενώ οι εκτός κλήρου Ορφανοτρόφοι, ήταν κυρίως ευγενείς, μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας. Ο προϊστάμενος όλων των ευαγών ιδρυμάτων ονομαζόταν '''''Μέγας Ορφανοτρόφος'''''.
* '''''[[Οστιάριος]]''''': Ο Οστιάριος προέρχεται από τη λέξη «οstium» (θύρες) και περιγράφει τα καθήκοντα του θυρωρού, ο οποίος συνόδευε και παρουσίαζε ξένους αντιπροσώπους, αξιωματούχους και πρεσβευτές ενώπιον του Αυτοκράτορα. Εκκλησιαστικά, ο Οστιάριος φρόντιζε για την τάξη εντός του ιερού ναού και ήλεγχε το άνοιγμα και το κλείσιμο των θυρών του, κυρίως κατά την καθιερωμένη τάξη μεταξύ της [[Θεία Λειτουργία|Λειτουργίας των Κατηχουμένων]] και αυτής των [[Θεία Λειτουργία|Πιστών]]. Επίσης, απέτρεπε την είσοδο σε μη βαπτισμένα ατόμα και στις επίσημες τελετές και εκδηλώσεις προπορευόταν του Αρχιερέα κρατώντας τη ράβδο του. Για να γίνει κάποιος Οστιάριος τελούνταν ειδική Ιερά Ακολουθία, που βρίσκεται στο Μέγα Ευχολόγιο ως «Τάξις δια τον εισερχόμενον εις διακονίαν εκκλησιαστικήν». Συχνά απαντούνται ταυτόχρονα δύο Οστιάροι, οι οποίοι διακρίνονται ως '''''Πρώτος Οστιάριος''''' και '''''Δεύτερος Οστιάριος'''''.
* [[Πριμικήριος των Νοταρίων]]
* '''''[[Πρωταποστολάριος]]''''':
* '''''[[Πρωτοβιστιάριος]]''''': Ο πρωτοβεστιάριος ήταν ένας τιμητικός τίτλος και αξίωμα, το οποίο κατά την ύστερη βυζαντινή περίοδο δινόταν σε ανώτατους αξιωματούχους και μελλοντικούς αυτοκράτορες. Αρχικά προοριζόταν για ευνούχους. Το θηλυκό αντίστοιχό του ήταν η πρωτοβεστιαρία, η επικεφαλής του υπηρετικού προσωπικού της αυτοκράτειρας.
* '''''[[Πρωτοκανονάρχης]]''''': Ο Πρωτοκανονάρχης, κρατεί το ισοκράτημα και δίνει τη μουσικήν βάση της ψαλμωδίας. Επίσης, απαγγέλει τη μουσική φράσιν, την οποία ακολουθεί ο ψάλτης, στην τονική συνήθως του ήχου.
* '''''[[Πρωτομαΐστωρ]]''''': Ο Μαΐστωρ ήταν πολιτικός, στρατιωτικός και εκκλησιαστικός τίτλος τον οποίο κατείχαν οι ανώτατοι αξιωματούχοι του Βυζαντίου. «Μαΐστορες» αποκαλούσαν συνήθως και τους πανεπιστημιακούς διδάκτορες. Επίσης, οι μαΐστορες ήταν υπεύθυνοι για τους νέους, οι οποίοι προετοιμάζονταν για να γίνουν [[μοναχός|μοναχοί]]. Ο ανώτερος από όλους τους Μαΐστωρες ήταν ο '''''Πρωτομαΐστωρ'''''
* '''''[[Ρήτωρ]]''''': Ο Ρήτωρ είναι εκκλησιαστικό χάρισμα, το οποίο υπήρχε από την αρχαία Εκκλησία, και π ραγματεύεται τη συζήτηση της τέχνης και της θεολογίας του κηρύττειν. Το οφφίκιο απονέμεται σε όσους διακρίθηκαν για το κήρυγμα τους σχετικά με το λόγο του Θεού και για την ενίσχυση και σωστή καθοδήγηση των πιστών στο δρόμου του Αληθινού Θεού.
* '''''[[Ταβουλάριος]]''''': Ήταν ο γραμματοφύλακας και ο αρχειοφύλακας. Από τον έκτο αιώνα μ.Χ., οι ταβουλάριοι ασχολούνταν με τη σύνταξη συμβολαίων και δικαιοπρακτικών εγγράφων των πολιτών.
* '''''[[Υμνογράφος]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε διακεκριμένους συνθέτες εκκλησιαστικών ύμνων.
* '''''[[Φωτογράφος της Πατριαρχικής Αυλής]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε φωτογράφους, που υπηρετούν το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
* '''''[[Χαρτουλάριος]]''''': Ο Χαρτουλάριος εμφανίζεται για πρώτη φορά ως αξιωματούχος στην Βυζαντινή αυτοκρατορία κατά τον πέμπτον αιώνα μ.Χ. Το ιερόν ιματιοφυλάκιον ήταν μια ειδική υπηρεσία υπό την διεύθυνση του "Κόμητος των Προμηθειών" και επί κεφαλής αυτής ήταν ο Χαρτουλάριος. Κατά τον όγδοον αιώνα μ.Χ. ο Χαρτουλάριος αναλάμβανε οικονομικά καθήκοντα, ενώ ο Χαρτουλάριος του Σακελλίου ήταν υπεύθυνος και δια την ομαλή λειτουργία των διαφόρων φιλανθρωπικών και ευαγών ιδρυμάτων. Εκκλησιαστικά, ο Χαρτουλάριος έχει την ευθύνην του ληξιαρχείου, των ληξιαρχικών πράξεων και των ληξιαρχικών βιβλίων.
* '''''[[Χοράρχης]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε διακεκριμένους χοράρχες (προίσταμένους εκκλησιαστικών χορωδιών).
* '''''[[Χρονογράφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου]]''''': Οφφίκιο, που απονέμεται σε διακεκριμένους χρονογράφους, που ασχολήθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
== Δείτε επίσης ==
* [[Οφφίκια του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως]]
* [[Προσφωνήσεις Ορθοδόξων κληρικών]]
* [[Διβάμβουλο]]
== Υποσημειώσεις - Παραπομπές ==
| 