Μαρίκα Κοτοπούλη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
βιβλιογραφικά |
μ μορφολογικα |
||
Γραμμή 17:
}}
Η '''Μαρίκα Κοτοπούλη''' (3 Μαΐου 1887-11 Σεπτεμβρίου 1954) ήταν σημαντική Ελληνίδα [[ηθοποιός]]. Διακρίθηκε περισσότερο ως τραγωδός στα έργα ξένων κι Ελλήνων κλασικών συγγραφέων. Πρωταγωνίστησε, ωστόσο, σε πολλά διαφορετικά θεατρικά είδη, ανάμεσά τους η κομεντί και η φάρσα.<ref>Ε.Ν. Μόσχος, [http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=169324&code=5615 "Μνήμη Μαρίκας Κοτοπούλη"] (<small>ekebi.gr</small>), ''Νέα Εστία'', τόμ.140 (1996), σ.1239. Ανακτήθηκε στις 25.06.2015.</ref> Η ερμηνεία της σε έργα σύγχρονων συγγραφέων θεωρείται ανεπανάληπτη. Μολονότι δε διακρινόταν για την εξωτερική της εμφάνιση, κέρδιξε το θαυμασμό με τη γοητεία που εξέπεμπε, καθώς και με τη σπιρτάδα του μυαλού και τη δημιουργικότητα της σκέψης της.<ref>Πέγκυ Κουνελάκη, "Μαρίκα Κοτοπούλη, ''η κυρά μας η δασκάλα''" (βλ. Βιβλιογραφία), σ.3.</ref>
==Βιογραφία==
Γραμμή 34:
====Θάνατος====
Η Μαρίκα Κοτοπούλη πέθανε στις [[11 Σεπτεμβρίου]] [[1954]].<ref> Σπύρος Λιναρδάτος, [https://www.google.gr/search?q=%CE%BA%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82+%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%82&ie=utf-8&oe=utf-8&aq=t&rls=org.mozilla:el:official&client=firefox-beta#client=firefox-beta&rls=org.mozilla:el%3Aofficial&tbm=bks&sclient=psy-ab&q=%CE%BA%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B7+%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%B1+%CF%80%CE%AD%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%B5+%CF%83%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85+1954&oq=%CE%BA%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B7+%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%B1+%CF%80%CE%AD%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%B5+%CF%83%CE%B5%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85+1954&gs_l=serp.3...6488.11669.7.12120.24.24.0.0.0.0.283.3454.0j21j3.24.0....0...1c.1.19.psy-ab.ODBC5e8kScM&pbx=1&bav=on.2,or.r_qf.&bvm=bv.48705608,d.ZWU&fp=fca0c6cb752c0f16&biw=1366&bih=610 ''Από τον Εμφύλιο στη Χούντα: 1952-55'',] Παπαζήσης, Αθήνα 1978, σ.304. Ανακτήθηκε στις 25.06.2015.</ref> Κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη την επόμενη του θανάτου της, αφού πρώτα το φέρετρό της εκτέθηκε στη Μητρόπολη "εις λαϊκόν προσκύνημα".<ref>[http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=64&dc=12&db=9&da=1954 "Η Κοτοπούλη απέθανε χθες εκ συγκοπής"] (<small>efimeris.nlg.gr</small>), ''Ελευθερία'', 12 Σεπτ. 1954, σ.1. Ανακτήθηκε στις 25.06.2015.</ref>
====Ρόλοι====
Στην καριέρα της, η Κοτοπούλη διακρίθηκε ως Ηλέκτρα στην ''Ορέστεια'', ως Ιφιγένεια και Μαργαρίτα (στο Φάουστ) του [[Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε|Γκαίτε]], ως Ηλέκτρα του [[Ούγκο φον Χόφμανσταλ|Χόφμανσταλ]] και, όσον αφορά το ελληνικό ρεπερτόριο, ως [[Φαύστα]] στην ομώνυμη τραγωδία του [[Δημήτριος Βερναρδάκης|Δ. Βερναρδάκη]] και Θεοδότη στους ''Ισαύρους'' του [[Κλέων Ρίζος Ραγκαβής|Ραγκαβή]].<ref>N.I.Λ[άσκαρης], "Κοτοπούλη, Μαρίκα".</ref> Ξεχωριστή, επίσης, ήταν η ερμηνεία της στη ''Στέλλα Βιολάντη'' του [[Γρηγόριος Ξενόπουλος|Ξενόπουλου]] το καλοκαίρι του 1909 στη [[Νέα Σκηνή]] του [[Κωνσταντίνος Χρηστομάνος|Κ. Χρηστομάνου]], όταν ο συγγραφέας εμπιστεύτηκε σ' αυτήν τον πρωταγωνιστικό ρόλο κι όχι στην Κυβέλη, όπως συνήθιζε.<ref>Εlise-Anne Delveroudi, [http://www.philology.uoc.gr/staff/delveroudi/delveroudi.pdf ''Le répertoire original présenté sur la scène athénienne, 1901-1922''] (<small>philology.uoc.gr</small>), διδακτ. διατριβή, Πανεπιστήμιο Paris-Sorbonne, Παρίσι 1982, σ.223-224, 361. Ανακτήθηκε στις 13.07.2015.</ref> Όσον αφορά την επιθεώρηση, παρόλο που η Κοτοπούλη είχε μια σημαντική παρουσία στο είδος στα νεανικά χρόνια της, η ίδια δεν ήθελε τη συσχετίζουν με αυτήν, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να κάνει το 1918 δήλωση "περί αποτάξεως" αυτού του ιδιαίτερου τύπου θεατρικού έργου.<ref>Γιώργος Χατζηδάκης, "Η Μαρίκα της επιθεώρησης" (βλ. Βιβλιογραφία), σ.28.</ref>
Εκτός από το θέατρο, η Κοτοπούλη έπαιξε για μια και μοναδική φορά στον κινηματογράφο, στην ελληνοτουρκική παραγωγή [[Κακός δρόμος]] ([[1933]]), βασισμένη σε μυθιστόρημα του Γρ. Ξενόπουλου. Η ταινία γυρίστηκε σε στούντιο της Κωνσταντινούπολης και ήταν συμπαραγωγή με συμμετοχή του συζύγου της Γ. Χέλμη και του Κώστα Θεοδωρίδη, συζύγου της Κυβέλης, η οποία συμπρωταγωνιστούσε στο φιλμ, μαζί με το [[Βασίλης Λογοθετίδης|Β. Λογοθετίδη]]. Η ταινία έως σήμερα θεωρείται χαμένη.<ref>Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, "Η Μαρίκα Κοτοπούλη θιασάρχης", σ.68, υποσ.</ref>
====Προσωπική ζωή====
Η προσωπική της ζωή υπήρξε θυελλώδης, ιδιαίτερα στα νεανικά της χρόνια και περιελάμβανε τόσο άνδρες όσο και γυναίκες. Eιδικά όσον αφορά τις τελευταίες, στην εποχή της κυκλοφορούσε η φήμη πως η Κοτοπούλη είχε ερωτικές σχέσεις με τις μικρότερες σε ηλικία ηθοποιούς, προτού αυτές αναδειχτούν.<ref>Ελένη Μπακοπούλου, [http://www.ekebi.gr/magazines/flipbook/showissue.asp?file=16385&code=8743 "Μαρτυρία Ντόρας Ρωζέττη"] (<small>ekebi.gr</small>), ''Οδός Πανός'', 132 (2006), σ.16. Ανακτήθηκε στις 13.07.2015.</ref>
Λίγο έπειτα από την πρόσληψή της στο Βασιλικό Θέατρο, συγκεκριμένα το 1904, σύναψε ερωτικό δεσμό με το σκηνοθέτη [[Θωμάς Οικονόμου|Θωμά Οικονόμου]], ο οποίος αναγνώρισε αμέσως το ταλέντο της και βοήθησε στην καθιέρωσή της. Μετά την σχεδόν ταυτόχρονη αποχώρησή τους από το Βασιλικό (1906), η Κοτοπούλη συμμετείχε στο "Θίασο Θωμά Οικονόμου" στο ελεύθερο θέατρο, ένα συνεργατικό σχήμα με το θίασο του πατέρα της Δημήτρη. Την επόμενη χρονιά ο δεσμός της με τον Οικονόμου έληξε και, μάλιστα, με άσχημο τρόπο, ενώ η ίδια έφυγε για λίγο στο Παρίσι.<ref>Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, "Μαρίκα Κοτοπούλη: εικοσιπέντε χρόνια από τη ζωή της", σ.48-51, 53-54.</ref> Το 1908, ενώ βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη για περιοδία, η Κοτοπούλη ερωτεύτηκε τον πολιτικό και στοχαστή [[Ίων Δραγούμης|Ίωνα Δραγούμη]], ο οποίος υπηρετούσε εκεί ως Πρώτος Γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας και τον οποίο είχε πρωτοσυναντήσει το 1905 στην [[Αλεξάνδρεια]]. Η πολύκροτη σχέση τους, που βάσταξε έως τα τέλη του Ιουλίου του 1920, οπότε και δολοφονήθηκε ο αγαπημένος της από υποστηρικτές του [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Βενιζέλου]], υπήρξε σκανδαλώδης για τα δεδομένα της εποχής. Το ζευγάρι από τον Ιούνιο περίπου του 1912 συζούσε, χωρίς την επισημοποίηση ενός γάμου, κάτι που όμως έτσι κι αλλιώς ήταν αδύνατον, λόγω της ταξικής διαφοράς που υπήρχε ανάμεσά τους και της επακόλουθης αντίδρασης της μεγαλοαστικής οικογένειας του Δραγούμη. Την περίοδο που ο τελευταίος βρισκόταν εξόριστος στην Κορσική (1917-19), η Κοτοπούλη είχε γνωρίσει το θεατρικό επιχειρηματία Γεώργιο Χέλμη, με τον οποίο σύναψε ερωτική σχέση.<ref>Βλ. Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, "Μαρίκα Κοτοπούλη: εικοσιπέντε χρόνια από τη ζωή της", σ.55-59 και Ελένη Γκίνη, "Ο παράφορος έρωτας με τον Ίωνα Δραγούμη" (βλ. Βιβλιογραφία), σ.29-31.</ref> Τον παντρεύτηκε το 1923 και μοιράστηκε μαζί του την υπόλοιπη ζωή της -παιδιά δεν απέκτησαν.
Γραμμή 49:
====Διακρίσεις - τιμές====
To 1923 η Κοτοπούλη έλαβε το Αριστείον Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ το 1939 τιμήθηκε για την προσφορά της από την Εταιρεία Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων. Το 1949, με αφορμή τη (μοναδική) συνεργασία της με το Εθνικό στο ανέβασμα της ''Ορέστειας'' από το [[Δημήτρης Ροντήρης|Ροντήρη]], οι συνάδελφοι της Κοτοπούλη έλαβαν την πρωτοβουλία και της έδοσαν ειδικό χρυσό μετάλλιο, με χαραγμένη τη μορφή της ως Κλυταιμνήστρας. Μέσα από αυτήν την κίνηση καθιερώθηκε, με πρωτοβουλία της ίδιας, ο θεσμός της απονομής του "Επάθλου Κοτοπούλη" σε αξιόλογες Ελληνίδες ηθοποιούς, ο οποίος όμως ατόνησε τα τελευταία χρόνια. Το 1950 της απονεμήθηκε από το βασιλιά Παύλο το παράσημο του Ταξιάρχη. <ref>Ευδοκία Δεληπέτρου, "Ζωή γεμάτη πάθος και τέχνη", σ.7<sup>.</sup> Στάθης Σπηλιωτόπουλος, [http://www.ekebi.gr/magazines/ShowImage.asp?file=142004&code=8512 "Το άγαλμα και το έπαθλο της Μαρίκας Κοτοπούλη"] (<small>ekebi.gr</small>), ''Νέα Εστία'', τόμ.117 (1985), σ.195-196 και Βασίλης Αγγελικόπουλος, [http://www.kathimerini.gr/137141/article/politismos/arxeio-politismoy/epa8la-8eatroy-se-veteranoys-kai-neoys "''Έπαθλα Θεάτρου'' σε βετεράνους και νέους",] ''Η Καθημερινή'', 11 Δεκεμβρίου 2002 -ανακτήθηκαν στις 13.07.2015.</ref>
====Κληρονομιά====
Γραμμή 69:
:Ελένη Γκίνη, "Ο παράφορος έρωτας με τον Ίωνα Δραγούμη" , σ.29-31.
*N.I.Λ[άσκαρης], "Κοτοπούλη, Μαρίκα", ''Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ελευθερουδάκη'', τόμ.Η', Αθήνα 1930, σ.75.
*[http://helios-eie.ekt.gr/EIE/bitstream/10442/14095/1/N03.010.0.pdf ''Για τη Mαρίκα Kοτοπούλη και το Θέατρο στην Eρμούπολη''] (<small>helios-eie.ekt.gr
:Μάρκος Φρέρης, "Το φαινόμενο της ''μεγάλης πρωταγωνίστριας'': συνέχεια και διαδοχή στο ελληνικό θέατρο", σ.31-43.
:Αντώνης Γλυτζουρής, "H Mαρίκα Kοτοπούλη και η ''Eλευθέρα Σκηνή''", σ.89-124.
:Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, "Η Μαρίκα Κοτοπούλη θιασάρχης", σ.67-88.
*Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, [http://www.mnimon.gr/index.php/mnimon/article/viewFile/380/576.pdf "Μαρίκα Κοτοπούλη: εικοσιπέντε χρόνια από τη ζωή της, 1887-1912. Σχέδιο βιογραφίας"] (<small>mnimon.gr
*Φ[ρίξος]. Ηλιάδης, ''Μαρίκα Κοτοπούλη'', Δωρικός, Αθήνα 1996 ISBN 9789602793602
*Γιάννης Τσαρούχης, [http://www.ekebi.gr/magazines/showimage.asp?file=37214&code=7781 "''Καθάπερ φερομένης βιαίας πνοής'' -Αναμνήσεις απ΄τη Μαρίκα Κοτοπούλη"] (<small>www.ekebi.gr</small>), ''Η λέξη'', τεύχ.68 (Οκτ. 1987), σ.793-797. Ανακτήθηκε στις 14.07.2015
==Δείτε επίσης==
| |||