Ελευθέριος Βενιζέλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οργάνωσε την [[Επανάσταση του Θερίσου|επανάσταση στο Θέρισο]] και το [[1910]] ανέλαβε την πρωθυπουργία της Κρητικής Πολιτείας, την οποία εγκατέλειψε λίγους μήνες αργότερα για να αναλάβει την πρωθυπουργία στην Ελλάδα κατόπιν προσκλήσεως του [[Στρατιωτικός Σύνδεσμος|Στρατιωτικού Συνδέσμου]]. Από την έναρξη του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] τάχθηκε υπέρ της [[Αντάντ]] διαφωνώντας ανοιχτά με την στάση του Βασιλιά. Λόγω αυτής της διαφωνίας, αν και είχε εκλεγεί πρωθυπουργός εκδιώχθηκε με απόφαση του [[Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας|Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄]] δημιουργώντας τα γεγονότα του [[Εθνικός Διχασμός|Εθνικού Διχασμού]].<ref>{{Cite book|title = Η Εθνική Τραγωδία|last = Ζολώτα|first = Αναστασίου Π.|publisher = |year = 1995|isbn = |location = Αθήνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Δημοσίας Διοικήσεως|pages = 3-80}}</ref> Επέστρεψε στην πρωθυπουργία την περίοδο [[1917]] - [[1920]] αλλά εγκατέλειψε την Ελλάδα μετά την ήττα του στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920. Επέστρεψε το 1924 για λίγους μήνες και το 1928 εξελέγη πρωθυπουργός. Τον Ιανουάριο του 1935 έγινε για τελευταία φορά πρωθυπουργός και τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου μετά την [[Κίνημα 1ης Μαρτίου 1935|απόπειρα πραξικοπήματος]] κατέφυγε στο [[Παρίσι]], όπου και πέθανε.

Γεννήθηκε στις [[Μουρνιές Χανίων]] στις [[23 Αυγούστου]] [[1864]] και ήταν το πέμπτο παιδί{{Ref_label|I|i|none}} του Κυριάκου Βενιζέλου{{Ref_label|II|ii|none}}, εμπόρου, και της Στυλιανής Πλουμιδάκη από το [[ΘέρισοςΘέρισο Χανίων|Θέρισο]]. Μεγάλωσε στα Χανιά αλλά λόγω διώξεων του πατέρα του από την οθωμανική διοίκηση πέρασε μέρος των παιδικών του χρόνων στα Κύθηρα και την [[Ερμούπολη]]. Περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές<ref name="Μακράκη3">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη, ''Ελευθέριος Βενιζέλος, 1864 - 1910'', εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1992]], σελ. 168.</ref> του στα [[Χανιά]], στο λύκειο Αντωνιάδη στην [[Αθήνα]] και στο δημόσιο γυμνάσιο Αρρένων Σύρου στην Ερμούπολη, απ´όπου αποφοίτησε, και εργάστηκε στο κατάστημα του πατέρα του. Αν και ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε πρόθεση να συνεχίσει τις σπουδές του, ο πατέρας του επέλεξε να τον τοποθετήσει στο κατάστημά του με σκοπό να το αναλάβει. Ύστερα από παρέμβαση του τότε γενικού προξένου της Ελλάδας στα Χανιά, [[Γεώργιος Ζυγομαλάς|Γεωργίου Ζυγομαλά]], ο Κυριάκος πείστηκε να τον στείλει στην Αθήνα για ανώτερες σπουδές. Το [[1881]] εγγράφηκε στη [[Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών|Νομική σχολή]] του [[Πανεπιστήμιο Αθηνών|Πανεπιστημίου Αθηνών]], απ´όπου αποφοίτησε<ref name="Μακράκη2">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], ο.π.,σελίδες σελ143–144.143 - 144</ref> το [[1887]]. Αφού προσπάθησε ανεπιτυχώς να εκλεγεί δις εφέτης, άνοιξε δικηγορικό γραφείο καταφέρνοντας σε μικρό χρονικό διάστημα να διακριθεί. Το [[1888]] ανέλαβε<ref name="Μακράκη4">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ195.195</ref> μαζί με τους Χαράλαμπο Πωλογεωργάκη, [[Κωνσταντίνος Φούμης|Κωνσταντίνου Φούμη]] και Ιάκωβο Μοάτσο την αρχισυνταξία και την έκδοση της εφημερίδας "[[Λευκά Όρη (εφημερίδα)|Λευκά Όρη]]", η οποία ανήκε στον γαμπρό του, [[Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης|Κωνσταντίνο Μητσοτάκη]]. Από αυτήν αποχώρησε λίγους μήνες αργότερα για προσωπικούς λόγους.

Το [[1889]] σε νεαρή ηλικία αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα ως αντιπρόσωπος της περιφέρειας Κυδωνίας στις εκλογές για την κρητική βουλή, στις οποίες και εξελέγη<ref name="Μακράκη7">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ234.234</ref> με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Στις ίδιες εκλογές εξελέγησαν και αρκετοί συνεργάτες του από την εφημερίδα σχηματίζοντας μια άτυπη ομάδα που έγινε γνωστή<ref name="Μακράκη5Μακρ233">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη, ο.π.]], σελ. 233.</ref> με το όνομα ''Λευκορίτες''. Λόγω της τεταμένης πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε στην Κρήτη με την επανάσταση μέρους των πληθυσμών της Κρήτης, στις αρχές Οκτωβρίου του [[1889]] ο Βενιζέλος με στενούς συνεργάτες και φίλους διέφυγε, με την βοήθεια του Άγγλου προξένου Bilioti, στην Αθήνα. Έναν μήνα αργότερα ο Σακίρ Πασά ανέστειλε τα κυριότερα προνόμια που είχαν παραχωρηθεί στους Χριστιανούς με την [[Σύμβαση της Χαλέπας]] και άλλαξε τις διατάξεις για την εκλογή αντιπροσώπων στη βουλή. Ο Βενιζέλος τάχθηκε<ref name="Gibbons">[[#Gibb|Gibbons Adams Herbert, ''Βενιζέλος, μια βιογραφία (1864 - 1920)'', εκδόσεις Ευρασία, Αθήνα 2004]], σελ. 44.</ref> υπερ της αποχής από τις εκλογές μέχρι να αρθούν οι αυθαιρεσίες της οθωμανικής διοίκησης. Μετά την χορήγηση αμνηστίας, ο Βενιζέλος επέστρεψε στα Χανιά, όπου και παντρεύτηκε το [[1890]] με την Μαρία Ελευθερίου - Κατελούζου, επιλέγοντας να κατοικήσουν στο [[Οικία - Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου|οικογενειακό σπίτι της Χαλέπας]]. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμεινε εκτός πολιτικής απασχολούμενος από την οικογένεια και την δουλειά. Το [[1895]] συνεργάστηκε με την εφημερίδα "Αυγή", του Κωνσταντίνου Φούμη και του Ιωάννη Καψάλη. Στην επανάσταση που ξέσπασε λίγο αργότερα υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής, πρόεδρος της οποίας ήταν ο [[Μανούσος Κούνδουρος]], και με κύριο αίτημα την αυτονομία, ο Βενιζέλος αντιτάχθηκε καθώς θεωρούσε ότι οι περιστάσεις δεν ευνοούσαν τέτοιου είδους κινήσεις.<ref name="Μακράκη6">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ303.303</ref> Για την στάση του αυτή κατηγορήθηκε από συντηρητικούς που ζήτησαν να προσαχθεί σε δίκη.<ref name="Dakin">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]], ''Η ενοποίηση της Ελλάδας (1770 - 1923)'', εκδόσεις Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2005, σελ. 229.</ref>

Στις [[23 Ιανουαρίου]] [[1897]] ο Βενιζέλος αποφάσισε να συμπράξει με τους επαναστατημένους στο [[Ακρωτήρι Κρήτης|Ακρωτήρι]]. Αφορμή γι´αυτή τη μεταστροφή ήταν η μεγάλη πυργκαϊά που ξέσπασε στα [[Χανιά]] και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο Χριστιανών και Μουσουλμάνων και εκτεταμένες σφαγές κατά των πρώτων. Κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων ο Βενιζέλος περιόδευε στην εκλογική του περιφέρεια προετοιμαζόμενος για τις εκλογές που είχαν προκηρυχθεί. Επιστρέφοντας στα Χανιά είδε από μακριά τους καπνούς που έβγαιναν από την πόλη και αμέσως έλαβε<ref name="Μακράκη8">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ320.320</ref> την απόφαση να ενωθεί με μια ομάδα ενόπλων στη Μαλάξα. Με αυτούς κατευθύνθηκαν προς το Ακρωτήρι, όπου σύντομα ανέλαβε την ηγεσία ο Βενιζέλος. Οι επαναστάτες υπολογίζονται σε επτακόσιους με δύο χιλιάδες. Στις [[24 Ιανουαρίου]] οι εξεγερμένοι αποφάσισαν να κηρύξουν την ένωση με την [[Ελλάδα]] και την επόμενη ημέρα εξέδωσαν κείμενο διακήρυξης. Στις [[26 Ιανουαρίου]] επιτροπή αποτελούμενη από σημαντικές μορφές της εξέγερσης μεταξύ των οποίων και ο Βενιζέλος παρέδωσε στους προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων την διακήρυξη. Την ίδια στιγμή με απόφαση της κυβέρνηση Δηλιγιάννη αναχωρούσε ναυτική μοίρα του πολεμικού ναυτικού για να ενισχύσει τους Χριστιανούς της Κρήτης. Στις [[31 Ιανουαρίου]] αποβιβάστηκε σε χωριό των Χανίων ελληνικό στράτευμα αποτελούμενο από χίλιους τριακόσιους οπλίτες και εκατό αξιωματικούς υπό την ηγεσία του [[Τιμολέων Βάσσος|Τιμολεόντος Βάσσου]]. Την επόμενη ημέρα οι Μεγάλες Δυνάμεις ανακοίνωσαν<ref name="Μακράκη9">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ342.342</ref> ότι θα έθεταν υπό την προστασία τους τις κυριότερες πόλεις της Κρήτης επιβάλλοντας την κατάπαυση του πυρός ακόμα και με στρατιωτικά μέσα. Μπροστά σε αυτό το φάσμα γενικευμένης σύγκρουσης ο Βενιζέλος μαζί με τον Μητροπολίτη Χρύσανθο Τσεπετάκη επισκέφθηκαν τον Έλληνα μοίραρχο [[Αριστείδης Ράινεκ|Αριστείδη Ράινεκ]] στο πολεμικό ''Ύδρα'' ζητώντας του να τους εφοδιάσει με πολεμικό υλικό, κάτι που έπραξε. Στις [[7 Ιανουαρίου]] ο Βενιζέλος μαζί με εξεγερμένους κατέλαβε τον Προφήτη Ηλία. Στις [[8 Ιανουαρίου]] ο στόλος των Μεγάλων Δυνάμεων έπληξε τις θέσεις των επαναστατών δημιουργώντας<ref name="Μακράκη5Μακρ233">Μακράκη Λίλη, ο.π., σελ.348</ref> αντιδράσεις από μερίδα του ευρωπαϊκού τύπου σχετικά με τον απρόκλητο βομβαρδισμό μιας μικρής ομάδας εξεγερμένων. Σημαντική έκταση πήρε το γεγονός της ανύψωσης της ελληνικής σημαίας από τον Σπύρο Καγιαδελάκη κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών. Κατά τη διάρκεια του περιστατικού ο ίδιος ο Βενιζέλος βρισκόταν<ref name="Μακράκη10">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ350.350</ref> στο πολεμικό πλοία Ύδρα. Ο Βενιζέλος τότε μαζί με τον Φούμη και τον Κοτζάμπαση προχώρησε στην σύνταξη διαμαρτυρίας προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, η οποία προξένησε μεγάλη εντύπωση στην [[Ευρώπη]]. Στις [[22 Φεβρουαρίου]] εκλέχτηκε μέλος της εξαμελούς διοικητικής επιτροπής των επαναστατών. Με την ιδιότητα αυτή επισκέφθηκε μαζί με τα άλλα μέλη τους ξένους ναυάρχους αρκετές φορές για να συζητήσουν για τον μέλλον της Κρήτης. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους ξέσπασε ο [[ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897]] αναγκάζοντας την Ελλάδα να αποσύρει την ναυτική μοίρα από την Κρήτη. Στις αρχές του καλοκαιριού πραγματοποιήθηκε η πρώτη επαναστατική συνέλευση ενώ στις 26 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε η δεύτερη, στους Αρμένος Αποκορώνου, όπου και ο Ελευθέριος Βενιζέλος εξελέγη<ref name="Μακράκ11">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ367.367</ref> μέλος της τριμελούς επιτροπής που θα ανακοίνωνε τις αποφάσεις της συνέλευσης στις Μεγάλες Δυνάμεις. Στην τρίτη συνέλευση, στις Αρχάνες εξελέγη πρόεδρος αυτής. Στη συνέλευση αυτή υποστήριξε την άποψη περί ενώσεως της Κρήτης με την Ελλάδα απορρίπτοντας την ιδέα της αυτονομίας. Η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη οδηγώντας αρκετές φορές τους συμμετέχοντας σε ακραίες ενέργειες. Η κατάσταση οδηγήθηκε στα άκρα όταν ο Βενιζέλος και οι υποστηρικτές του αρνήθηκαν να υπογράψουν την διακήρυξης περί αυτονομίας με αποτέλεσμα να προκληθούν επεισόδια. Αποτέλεσμα ήταν ο Βενιζέλος να διακόψει την συνεδρίαση και να αποχωρήσει. Για την κίνησή του αυτή του αφαιρέθηκε η προεδρία και του απαγορεύθηκε η συμμετοχή στις συνεδριάσεις του σώματος. Τελικώς η διακήρυξη περί αυτονομίας ψηφίστηκε.<ref name="Μακράκη12">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ370.370</ref>

Μετά τα γεγονότα ο Βενιζέλος ταξίδεψε στην [[Αθήνα]], απ´όπου επέστρεψε μαζί με τον Κρητικό πολιτικό [[Ιωάννης Σφακιανάκης|Ιωάννη Σφακιανάκη]]. Οι Μεγάλες Δυνάμεις εν τω μεταξύ είχαν αποδεχθεί σχέδιο περί αυτονόμησης του νησιού. Το νέο καθεστώς θεωρήθηκε<ref name="Gibbons4">[[#Gibb|Gibbons Adams Herbert]], οσελ.π., σελ64.64</ref> από τον Βενιζέλο και τους οπαδούς του μεταβατικό και προσωρινό. Έλαβε μέρος στη συνέλευση του [[Μυλοπόταμος|Μυλοποτάμου]] καθώς και στις συνεδριάσεις της εκτελεστικής επιτροπής, που είχε αναλάβει τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το σχήμα αυτονομίας. Τελικά αποφασίστηκε η [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] να διατηρήσει μια μορφή κυριαρχίας και να διοριστεί ως Ύπατος Αρμοστής της Κρήτης ο [[πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας]]. Ο τελευταίος διόρισε<ref name="Βουρνάς">[[Τάσος Βουρνάς|Βουρνάς Τάσος]], ''Ιστορία της Νεώτερης και Σύγχρονης Ελλάδας'', εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2006, τόμος Α΄, σελ.574</ref> με τον ερχομό του μια δεκαεξαμελή επιτροπή με κύρια αρμοδιότητα την εκπόνηση νομοθετικής εργασίας που επρόκειτο να ψηφιστεί από την γενική συνέλευση, όταν αυτή δημιουργείτο. Σε αυτή την επιτροπή συμμετείχε<ref name="Βουρνάς"/> και ο Βενιζέλος. Λόγω της νέας μορφής διοίκησης προκηρύχθηκαν εκλογές για τις [[24 Ιανουαρίου]] [[1898]], στις οποίες και εξελέγη ως αντιπρόσωπος Χανίων. Η συμβολή του στη σύνταξη του συντάγματος κρίνεται καθοριστική,<ref name="ΔιβάνηΔιβάνη407">[[Λένα #Διβάνη|Διβάνη Λένα]], ''Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας (1830 - 1947)'', εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2000, σελ. 407.</ref><ref name="Μακράκη13Μακρ381-383">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], ο.π.,σελίδες σελ381–383.381 - 183</ref>, κατακρίθηκε<ref name="Μακράκη13Μακρ381-383"/> όμως για τις ασάφειές του και τοντην υπερβολική συγκέντρωση εξουσιών στο πρόσωπο του Ύπατου Αρμοστή. Ακολούθως διορίστηκε σύμβουλος επιεπί της δικαιοσύνης στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι τον Απρίλιο του [[1901]]. Κατά τη διάρκεια<ref name="Μακράκη14">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ389.389</ref> της θητείας του αναδιοργάνωσε τα δικαστήρια συντάσσοντας<ref name="Dakin2">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]] , οσελ.π., σελ259.259</ref> κώδικα δικαστηρίων, εκσυγχρόνισε τα δικαστήρια και εισήγαγε νέα συστήματα στην αστυνομία.

Παρά την επιτυχία του στον υπουργικό θώκο σύντομα ήρθε σε ρήξη με τον Ύπατο Αρμοστή πρίγκιπα Γεώργιο. Ο τελευταίος κυβερνούσε σε έναν βαθμό αυταρχικά χειριζόμενος<ref name="Μακράκη15Μακρ399-401"/> μόνος του την εξωτερική πολιτική της [[Κρητική Πολιτεία|Κρητικής Πολιτείας]] χωρίς να λαμβάνει υπόψιν του τις συμβουλές και τις απόψεις των υπουργών του. Ο Βενιζέλος θεωρούσε<ref name="Μακράκη15Μακρ399-401"/> απαραίτητη την ανακήρυξη της Κρήτης σε αυτόνομο πριγκιπάτο έτσι ώστε να επέλθει με πιο θεσμικό τρόπο η ένωση με την Ελλάδα. Επιπλέον με την ανακήρυξη της αυτονομίας η συνέλευση, κατά τον Βενιζέλο<ref name="Βουρνάς2">[[Τάσος Βουρνάς|Βουρνάς Τάσος]], ο.π., τόμος Α΄, σελ.576 - 578</ref>, θα έπρεπε να προχωρήσει στην εκλογή ανώτατου άρχοντα τερματίζοντας ταυτόχρονα την κυριαρχία των Μεγάλων Δυνάμεων στο νησί. Αντίθετα ο Ύπατος Αρμοστής δεν συμμεριζόταν την προσέγγιση του Βενιζέλου έχοντας ήδη αρχίσει να ακολουθεί την δική του, η οποία όμως δεν απέφερε τα επιθυμητά αποτέλεσμα. Παράλληλα στον αθηναϊκό τύπο δημοσιεύονταν αιχμηρά άρθρα εναντίον των απόψεων του Βενιζέλου, ο οποίος χαρακτηριζόταν<ref name="Μακράκη15Μακρ399-401">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], ο.π.,σελίδες σελ399–401.399 - 401</ref> ως ανθενωτικός. Στις [[5 Μαρτίου]] [[1901]] υπέβαλε την παραίτησή του για λόγους υγείας, η οποία όμως δεν έγινε δεκτή. Στις [[18 Μαρτίου]] υπέβαλε για δεύτερη φορά την παραίτησή του για λόγους που αφορούσαν την κακή σχέση του με τους συναδέλφους και τον Ύπατο Αρμοστή. Ούτε όμως αυτή τη φορά έγινε αποδεκτή. Δύο μέρες αργότερα, στις [[20 Μαρτίου]] με διάταγμα που εκδόθηκε και ήταν βαρύτατα προσβλητικό<ref name="Βουρνάς2"/> ο Βενιζέλος απολύθηκε από την θέση του. Σημαντική συμμετοχή στην όλη διαμάχη φαίνεται να είχε ο [[Ανδρέας Παπαδιαμαντόπουλος]], γραμματέας του Ύπατου Αρμοστή και το Παλάτι. Ο πρώτος σε μυστική έκθεση προς την [[Κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη 1899|κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη]] χαρακτήριζε<ref name="Βουρνάς2"/> τον Βενιζέλο όργανο των ξένων δυνάμεων, φρόντιζε συνεχώς να φτάνουν στο υπουργείο εξωτερικών αναφορές<ref name="ΔιβάνηΔιβάνη407"/> που τον παρουσίαζαν ως όργανο των ξένων δυνάμεων ενώ σταθερά, όπως και το παλάτι, διοχέτευε<ref name="Μακράκη15Μακρ399-401"/> στον αθηναϊκό τύπο εμπρηστικά άρθρα εναντίον του κρητικού πολιτικού.

Προκειμένου να αμυνθεί από τις επιθέσεις των αντιπάλων εγκαινίασε μια σειρά άρθρων με τον τίτλο "Γεννηθήτω τω Φώς" στην εφημερίδα "Κήρυξ των Χανίων", στα οποία περιέγραφε την πολιτική του Ύπατου Αρμοστή. Μεταξύ των επιθέσεων που δέχθηκε ξεχωρίζει αυτή του Μητροπολίτη Κρήτης Ευμένιου, ο οποίος τον χαρακτήρισε<ref name="Μακράκη16Μακρ405-406"/> προδότη. Ο Βενιζέλος απάντησε με νέο άρθρο, για το περιεχόμενο του οποίο μηνύθηκε<ref name="Μακράκη16Μακρ405-406">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], ο.π.,σελίδες σελ405–406.405 - 406</ref> από τον Μητροπολίτη και καταδικάστηκε<ref name="Μακράκη16Μακρ405-406"/> σε δεκαπενθήμερη φυλάκιση, την οποία και εξέτισε στη φυλακή Ιτζεδίν. Στις εκλογές του [[1903]] το κόμμα του Βενιζέλου ηττήθηκε<ref name="Βουρνάς2"/> εκλογικά αναδεικνύοντας πέντε βουλευτές. Ύστερα από συνεννοήσεις<ref name="Μακράκη16Μακρ405-406"/> με άλλες ηγετικές μορφές της πολιτικής σκηνής τέθηκε επικεφαλής της "Ηνωμένης Αντιπολίτευσης", η οποία στις [[26 Φεβρουαρίου]] [[1905]] διακήρυξε<ref name="Βουρνάς2"/> την ένωση με την Ελλάδα, και σε περίπτωση αδυναμίας την αυτονομία της νήσου, καθώς και την αναθεώρηση του συντάγματος. Στις [[23 Μαρτίου]] [[1905]] ο Βενιζέλος μαζί με χίλιους ενόπλους συγκεντρώθηκαν<ref name="Ε΄ Ιστορικά">[[Κωνσταντίνος Σβολόπουλος|Σβολόπουλος Κωνσταντίνος]], ''Θέρισο: 1901 - 1905'', Ε΄ Ιστορικά, ένθετο από την εφημερίδα "[[Ελευθεροτυπία (εφημερίδα)|Η Ελευθεροτυπία]]", [[5 Οκτωβρίου]] [[2000]], τεύχος 51, σελ.44</ref> στον Θέρισο. Σύντομα στον Θέρισο κατέφθασαν άλλοι επτά χιλιάδες πολεμιστές από διάφορα σημεία της Κρήτης. Στις [[20 Απριλίου]] η Συνέλευση κήρυξε<ref name="Dakin3">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]] , οσελ.π., σελ260.260</ref> την ένωση με την Ελλάδα και ζήτησε από τον Ύπατο Αρμοστή να πληροφορήσει τις Μεγάλες Δυνάμεις γι´αυτή την εξέλιξη, οι οποίες όμως αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν την ανακήρυξη. Τον Μάϊο πραγματοποιήθηκαν εκλογές, στις οποίες η παράταξη του Βενιζέλου, του Φούμη και του Πωλογεωργάκη συγκέντρωσε 33.279 ψήφους αναδεικνύοντας<ref name="Μακράκη17Μακρ440-441">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], ο.π.,σελίδες σελ440–441.440 - 441</ref> 39 αντιπροσώπους έναντι 78 αντιπροσώπων του πρίγκιπα Γεωργίου. Στις [[15 Ιουλίου]] οι Μεγάλες Δυνάμεις έδωσαν προθεσμία δεκαπέντε ημερών στους επαναστάτες, τελεσίγραφο<ref name="Dakin4Dakin261">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]], οσελ.π., σελ261.261</ref> που δεν έγινε δεκτό. Όταν έληξε η προθεσμία, οι Μεγάλες Δυνάμεις κήρυξαν<ref name="Dakin4Dakin261"/> στρατιωτικό νόμο. Μετά από συμβουλή του πρωθυπουργού της Ελλάδας [[Δημήτριος Ράλλης|Δημητρίου Ράλλη]] ο Ύπατος Αρμοστής ζήτησε από την Συνέλευση να προχωρήσει στην αναθεώρηση του συντάγματος. Στις [[2 Νοεμβρίου]] ο Βενιζέλος και οι επαναστάτες παρέδωσαν<ref name="Dakin4Dakin261"/> τα όπλα. Παράλληλα οι Μεγάλες Δυνάμεις έστειλαν μια διερευνητική επιτροπή<ref name="Βουρνάς2"/> για να αξιολογήσουν την κατάσταση στο νησί. Στις [[23 Ιουλίου]] [[1906]] αποφασίστηκε<ref name="Dakin5Dakin262">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]] , οσελ.π., σελ262.262</ref> η διεθνής δύναμη που βρισκόταν στο νησί να αποχωρήσει, να ανατεθεί η ασφάλεια του νησιού σε Έλληνες αξιωματικούς, που θα έπρεπε όμως να αποχωρήσουν από τον ελληνικό στρατό, να οργανωθεί εκ νέου η πολιτοφυλακή, να δοθεί δάνειο 9.300.000 φράγκων στην [[Κρητική Πολιτεία]], να υπάρξει πλήρης ισότητα χριστιανών και μουσουλμάνων κ.α. Αν και η ελληνική κυβέρνηση και το παλάτι διαφωνούσαν<ref name="Dakin5Dakin262"/> με την λύση, ο Βενιζέλος καθώς και ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου [[Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας|πρίγκιπας Κωνσταντίνος]] τάχθηκαν<ref name="Dakin5Dakin262"/> υπέρ αυτού του σχεδίου με αποτέλεσμα ο [[Πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας|πρίγκιπας Γεώργιος]] να παραιτηθεί από τη θέση του Ύπατου Αρμοστή για να διευκολύνει την κατάσταση. Ως αντικαταστάτης του επιλέχθηκε ο [[Αλέξανδρος Ζαΐμης]].

Στις [[12 Οκτωβρίου]] [[1908]] η Συνέλευση επικύρωσε τις αλλαγές και όρισε πενταμελή Εκτελεστική Επιτροπή. Σε αυτήν ο Βενιζέλος ανέλαβε τα υπουργεία εξωτερικών και δικαιοσύνης.<ref name="Μακράκη17Μακρ440-441"/> Στις [[29 Ιουλίου]] [[1909]] οι δυνάμεις του διεθνούς στρατού αποχώρησαν από την Κρήτη. Στις εκλογές του [[1910]] εξελέγη<ref name="Μακράκη17Μακρ440-441"/><ref name="Διβάνη2">[[Λένα #Διβάνη|Διβάνη Λένα]], οσελ.π., σελ410.410</ref> πρόεδρος της Συνέλευσης και πρωθυπουργός της Κρητικής Πολιτείας. Τον ίδιο μήνα εκδόθηκε το ψήφισμα για ένωση με την Ελλάδα και αναχώρησε για την Αθήνα για να συναντηθεί με τους ηγέτες του [[Στρατιωτικός Σύνδεσμος|Στρατιωτικού Συνδέσμου]]. Τον Μάιο του [[1910]] οι Χριστιανοί της Κρήτης επανέλαβαν<ref name="Dakin6Dakin270">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]], οσελ.π., σελ270.270</ref> το αίτημά τους για την ένωση με την Ελλάδα. Ο Βενιζέλος, ύστερα από παρότρυνση και της [[Κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη 1909|κυβέρνησης Δημητρίου Ράλλη]], κατάφερε<ref name="Dakin6Dakin270"/> να ηρεμήσει τους Κρητικούς και να τους πείσει να αποφύγουν τις ακραίες ενέργειες.

Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος μετά το ξέσπασμα του κινήματός είχε προσεγγίσει τον [[Δημήτριος Γούναρης|Δημήτριο Γούναρη]] για να σχηματίσει κυβέρνηση, μετά όμως την άρνηση αυτού, καθώς και του [[Νικόλαος Ζορμπάς|Νικολάου Ζορμπά]], αναζήτησε νέο πρόσωπο. Κατόπιν προτάσεως κάποιου{{Ref_label|III|iii|none}} αξιωματικού αποφασίστηκε να κληθεί στην [[Ελλάδα]] ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος ήταν γνωστός για την πολιτική του δράση στην [[Κρήτη]]. Ο τελευταίος είχε υποστηρίξει το κίνημα σε μια σειρά δέκα άρθρων που δημοσίευσε στην εφημερίδα "Κήρυξ Χανίων". Στις [[22 Δεκεμβρίου]] [[1909]] ο λοχαγός Ιουλιανός Κονταράτος μετέβη στα [[Χανιά]] για να του δώσει επιστολή<ref name="Χρονόπουλος">Χρονόπουλος Γιάννης, "Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος και ο Ελευθέριος Βενιζέλος", άρθρο από το έργο ''Γουδί (1909), το κίνημα που άλλαξε την Ελλάδα'', εκδόσεις Ελευθεροτυπία, Αθήνα 2011, σελ.94</ref> του Στρατιωτικού Συνδέσμου με την οποία τον καλούσε στην [[Ελλάδα]] για να αναλάβει την πρωθυπουργία. Ο Βενιζέλος με δική του επιστολή ξεκαθάρισε πως δεν ενδιαφερόταν για την πρωθυπουργία και ότι θα ερχόταν στην [[Αθήνα]] ως πολιτικός σύμβουλος του Συνδέσμου. Στις [[28 Δεκεμβρίου]] αφίχθη στον [[Πειραιάς|Πειραιά]] και αμέσως άρχισε επαφές με τα μέλη του Στρατιωτικού Συνδέσμου καθώς και με τους πολιτικούς αρχηγούς<ref name="Τσιχλη4Τσίχλ241">Τσιχλής Βασίλειος, ''Το κίνημα του Γουδή και ο Ελευθέριος Βενιζέλος'', εκδόσεις Πολύτροπον, Αθήνα 2007[[#Τσίχλ|Τσίχλης]], σελ. 241.</ref> των κομμάτων. Βασικές προτάσεις του, που έγιναν αποδεκτές από τον Σύνδεσμο αλλά και από αρκετούς πολιτικούς, ήταν η, αντισυνταγματική,<ref name="Τσιχλης5">Τσιχλής Βασίλειος[[#Τσίχλ|Τσίχλης]], οσελ.π., σελ245.245</ref>, σύγκληση αναθεωρητικής βουλής, και όχι [[Συντακτική Βουλή|συντακτικής]], μη θέτοντας έτσι πολιτειακό ζήτημα, η διάλυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου μετά την σύγκληση αναθεωρητικής βουλής, η απομάκρυνση των βασιλοπαίδων από τον στρατό και ο διορισμός<ref name="Τσιχλη4Τσίχλ241"/> νέας [[Κυβέρνηση Στέφανου Δραγούμη 1910|κυβέρνησης]] υπό τον [[Στέφανος Δραγούμης|Στέφανο Δραγούμη]].

Την [[1 Φεβρουαρίου|1η Φεβρουαρίου]] πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεδρίαση της Βουλής σχετικά με την ψήφιση της προτάσεως περί αναθεωρήσεως μη θεμελιωδών διατάξεων του συντάγματος, πρόταση που ψηφίστηκε με 150 ψήφους υπέρ και 11 κατά. Κατά την προεκλογική περίοδο ο Βενιζέλος έλειπε<ref name="Ε΄ Ιστορικά2"/> στο εξωτερικό, στην [[Ελβετία]] και την [[Ιταλία]] επιστρέφοντας οκτώ ημέρες μετά την διεξαγωγή των εκλογών. Κατά τις [[Ελληνικές εκλογές Αυγούστου 1910 (Αναθεωρητική)|εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910]] η παράταξη του Βενιζέλου πέτυχε σημαντική νίκη έναντι των συνασπισμένων παλαιών κομμάτων αποκτώντας ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή. Υπολογίσιμο αριθμό αποτελούσαν και οι βουλευτές που είχαν εκλεγεί με ανεξάρτητα ψηφοδέλτια και οι οποίοι υποστήριζαν την σύγκληση συντακτικής συνέλευσης. Ο ίδιος εξελέγη βουλευτής Αττικοβοιωτίας λαμβάνοντας<ref name="Ε΄ Ιστορικά2">Χρήστος Θανάσης, ''Ελευθέριος Βενιζέλος'', Ε΄ Ιστορικά, ένθετο της εφημερίδας "[[Ελευθεροτυπία (εφημερίδα)|Η Ελευθεροτυπία]]", [[19 Ιουλίου]] [[2001]], τεύχος 92, σελ.16 - 19</ref> 32.765 ψήφους σε σύνολο 38.800 ψήφων. Στις [[22 Αυγούστου]] ο Βενιζέλος ίδρυσε το [[Κόμμα των Φιλελευθέρων]] ενώ στις [[3 Σεπτεμβρίου]] συνήλθε σε πρώτη συνεδρίαση η αναθεωρητική Βουλή. Δύο ημέρες αργότερα ο Βενιζέλος εκφώνησε λόγο σε συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος υποστηρίζοντας<ref name="Ε΄ Ιστορικά2"/> την αναγκαιότητα της αναθεωρητικής βουλής. Στις [[12 Σεπτεμβρίου]] η κυβέρνηση Δραγούμη παραιτήθηκε και λίγες ημέρες αργότερα, στις [[6 Οκτωβρίου]] ο Βενιζέλος σχημάτισε [[Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου 1910|κυβέρνηση]], στην οποία μεταξύ άλλων συμμετείχαν οι [[Εμμανουήλ Ρέπουλης]], [[Νικόλαος Δημητρακόπουλος]] κ.α., αναλαμβάνοντας<ref name="ggk">[http://www.ggk.gov.gr/?p=867 Κυβέρνηση Βενιζέλου 1910], από την ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Κυβερνήσεως</ref> παράλληλα τα υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών. Αν και η αντιπολίτευση, η οποία είχε συγκεντρώσει<ref name="Ε΄ Ιστορικά3"/> το 65% των ψήφων, και οι ανεξάρτητοι βουλευτές έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, υπό τη μορφή ανοχής, ο Βασιλιάς, ύστερα από συνεννόηση με τον Βενιζέλο, δημοσίευσε<ref name="Ε΄ Ιστορικά2"/> στις [[12 Οκτωβρίου]] διάταγμα διάλυσης της Βουλής και προκήρυξης εκλογών στις [[28 Νοεμβρίου]]. Η [[Έλεγχος συνταγματικότητας των νόμων|αντισυνταγματική]]{{Ref_label|IV|iv|none}}, ενέργεια του Βασιλιά προκάλεσε τις σφοδρές αντιδράσεις της αντιπολίτευσης ([[Δημήτριος Ράλλης|Ράλλης]], [[Κυριακούλης Π. Μαυρομιχάλης|Μαυρομιχάλης]], [[Γεώργιος Θεοτόκης|Θεοτόκης]]), η οποία δήλωσε ότι θα απείχε<ref name="Ε΄ Ιστορικά4">Αναστασιάδης Χρήστος, ''Η Συνταγματική Μεταρρύθμιση'', Ε΄ Ιστορικά, ένθετο της εφημερίδας "[[Ελευθεροτυπία (εφημερίδα)|Η Ελευθεροτυπία]]", [[19 Ιουλίου]] [[2001]], τεύχος 92, σελ. 27 - 31</ref> από την εκλογική διαδικασία σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Αντίθετα οι "Κοινωνιολόγοι" και το νεοσύστατο Λαϊκό Κόμμα υπουπό την προεδρία του [[Αλέξανδρος Παπαναστασίου|Αλέξανδρου Παπαναστασίου]] φάνηκε να είναι θετικοί ως προς την διάλυση της Βουλής υποστηρίζοντας τις κινήσεις Βενιζέλου. Στις [[Ελληνικές εκλογές Νοεμβρίου 1910 (Αναθεωρητική)|εκλογές της 28ης Νοεμβρίου]] το κόμμα των Φιλελευθέρων αναδείχθηκε νικητής συγκεντρώνοντας<ref name="Ε΄ Ιστορικά2"/> 307 από τις 362 έδρες.

Η συζήτηση για το νέο σύνταγμα ολοκληρώθηκε σε 42 συνεδριάσεις της ολεμέλειας της Βουλής, από τις οποίες ο Ελευθέριος Βενιζέλος συμμετείχε στις 41. Το νέο σύνταγμα δημοσιεύθηκε την [[1 Ιουνίου|1η Ιουνίου]] [[1911]] και περιελάμβανε σημαντικές μεταρρυθμίσεις που απέβλεπαν<ref name="Ε΄ Ιστορικά4"/> στην επιβολή της αρχή της νομιμότητας, στην καθιέρωση της ασφάλειας δικαίου και της ασφάλειας των συναλλαγών. Μαζί με το νέο σύνταγμα ψηφίστηκε και μία σειρά οργανικών<ref name="Ε΄ Ιστορικά4"/> νόμων εγκαινιάζοντας<ref name="Dakin7Dakin280-282">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]] , ο.π.,σελίδες σελ280–282. 280 - 282</ref> έτσι μια σειρά από μεταρρυθμιστικά μέτρα. Συνοπτικά καθιέρωσε μέτρα προστασίας των εργαζομένων, όπως την μονιμότητα<ref name="Παντελής">Παντελής Αντώνης, ''Εγχειρίδιο Συνταγματικού Δικαίου'', εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2007, σελ. 221</ref> των δημοσίων υπαλλήλων καθώς και την βελτίωση των συνθηκών εργασίας στα εργοστάσια, τεμάχισε<ref name="Dakin7Dakin280-282"/> τεράστιες εκτάσεις στη Θεσσαλία μοιράζοντας αυτές σε 4.000 οικογένειες<ref name="Dakin7Dakin280-282"/>, βελτίωσε<ref name="Dakin7Dakin280-282"/> την απονομή δικαιοσύνης, και αναμόρφωσε το φορολογικό σύστημα.

Εκτός από την συνταγματική και διοικητική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Βενιζέλου σημαντικές πρωτοβουλίες καταγράφονται και στον στρατιωτικό τομέα. Κατόπιν προσωπικής του εντολής ζητήθηκε<ref name="ΒουρνάςΤ"/> η συνδρομή της Γαλλίας και της Αγγλίας για να εκπαιδεύσουν τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες του ελληνικού στρατού. Αν και το παλάτι προέβαλε<ref name="ΒουρνάςΤ"/> αντιστάσεις, λόγω της φιλογερμανικής στάσης που διατηρούσε, σχετικά με τον ερχομό αυτής της ομάδας, τελικά η ομάδα ήρθε στις αρχές του [[1911]]. Σε αντάλλαγμα, υπό την μορφή συμβιβασμού<ref name="ΒουρνάςΤ">[[Τάσος Βουρνάς|Βουρνάς Τάσος]], ο.π., τόμος Β΄, σελ. 115 - 117</ref>, ο Βενιζέλος κατέθεσε νομοσχέδιο για την επιστροφή των πρικίπων στον ελληνικό στρατό, νομοσχέδιο που ψηφίστηκε<ref name="ΒουρνάςΤ"/> τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Επίσης αύξησε<ref name="Dakin8Dakin283-285">[[Ντάγκλας Ντάκιν#Dakin|Dakin]], ο.π.,σελίδες σελ283–285. 283 - 285</ref> τον αριθμό των στρατιωτιών, παρήγγειλε τουφέκια και πολεμικό υλικό και αναδιοργάνωσε<ref name="Dakin8Dakin283-285"/> το [[Πολεμικό Ναυτικό|Βασιλικό Ναυτικό]]. Μια από τις πρώτες κινήσεις του Βενιζέλου ήταν να διορίσει ως υπασπιστή του τον [[Ιωάννης Μεταξάς|Ιωάννη Μεταξά]].

Είχε εκλεγεί μέλος<ref name="Μακράκη5">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ204.204</ref> της Γαλλικής Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών ([[1919]]). Υποστηρίζεται<ref name="Σβολόπουλος">[[Κωνσταντίνος Σβολόπουλος|Σβολόπουλος Κωνσταντίνος]], ''Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η πολιτική κρίσις εις την Αυτόνομον Κρήτη (1901 - 1906)'', εκδόσεις ίκαρος, Αθήνα 2005, σελ.125</ref> ότι υπήρξε τέκτονας της Στοάς Αθηνών από το [[1898]].

'''ii.''' {{Note_label|II|ii|none}} Ο Κυριάκος Βενιζέλος ([[1816]] - [[1883]]) ήταν γεννημένος στις Μουρνιές Χανίων. Σχετικά με την καταγωγή της [[Οικογένεια Βενιζέλου|οικογένειας Βενιζέλου]] υπάρχει διχογνωμία. Συγκεκριμένα επικρατεί η άποψη<ref name="Τωμαδάκης">Τωμαδάκης Νικόλαος, ''Ο Βενιζέλος έφηβος'', Αθήνα 1964, σελ.21</ref> ότι πρόγονος του Ελευθερίου Βενιζέλου ήταν ο Μπενιζέλος Κρεββατάς, γόνος ηγεμονικής οικογένειας του Μυστρά, ο οποίος για να γλιτώσει τις σφαγές των Τούρκων λόγω της συμμετοχής της οικογένειάς του στα [[Ορλωφικά]] ([[1770]]) κατέφυγε στα [[Κύθηρα]] και από εκεί, αφού παντρεύτηκε, στα [[Χανιά]]. Από το όνομα αυτού προήλθε και το επώνυμο "Βενιζέλος". Η συγκεκριμένη άποψη αμφισβητείται<ref name="Gibbons2">[[#Gibb|Gibbons Adams Herbert]], οσελ.π., σελ27.27</ref><ref name="ΜακράκηΜακρ101"/><ref name="Βέης">Βέης Νικόλαος, ''Οι Κρεββατάδες του Μυστρά και οι Βενιζέλοι της Κρήτης'', εφημερίδα "Ελευθερία", φύλλο 20ής Μαρτίου 1949</ref> από αρκετούς ιστορικούς που υποστηρίζουν<ref name="ΜακράκηΜακρ101">[[#Μακρ|Μακράκη Λίλη]], οσελ.π., σελ101.101</ref> ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ των οικογενειών Βενιζέλου και Κρεββατά. Το [[1912]] ο Κωνσταντίνος Κρεββατάς, πολιτευτής και νομάρχης Μεσσηνίας, αμφισβήτησε<ref name="Μαυριδερός">Μαυριδερός Δημήτρης, ο.π., σελ.86 - 87</ref> την θεωρία περί συγγένειας της οικογένειάς του με αυτή του Βενιζέλου. Δεν αποκλείεται όμως ο παππούς του Ελευθερίου Βενιζέλου να ήταν ο Χατζη-Πέτρος Μπενιζέλος, έμπορος στα [[Κύθηρα]] που δεν είχε καμία σχέση με την οικογένεια Κρεββατά.<ref name="ΜακράκηΜακρ101"/>

'''iii.''' {{Note_label|III|iii|none}} Το όνομα του τελευταίου είχε συζητηθεί αρκετές φορές στις συνεδριάσεις του [[Στρατιωτικός Σύνδεσμος|Στρατιωτικού Συνδέσμου]] χωρίς όμως να είναι εξακριβωμένο ποιος τον πρότεινε. Στο πρωτόκολλο που είχε υπογραφεί μεταξύ των πρώτων μελών του Συνδέσμου αναφέροταν<ref name="Μελάς">[[Σπύρος Μελάς|Μελάς Σπύρος]], ''Η επανάσταση του 1909'', εκδόσεις Μπιρης, Αθήνα 1972, σελ.189 - 190</ref><ref name="Τσιχλης2">Τσιχλής Βασίλειος[[#Τσίχλ|Τσίχλης]], οσελ.π., σελ52.52</ref> σε συγκεκριμένο άρθρο ότι ''μόλις επικρατούσε ο Σύνδεσμος θα ανέθετε στον Βενιζέλο την πρωθυπουργία''. Οι Βεντήρης και [[Γεώργιος Ασπρέας|Ασπρέας]] υποστηρίζουν<ref name="Τσιχλη3Τσίχλ214">Τσιχλής Βασίλειος, ο.π.[[#Τσίχλ|Τσίχλης]], σελ. 214.</ref> ότι προτάθηκε από τον [[Επαμεινώνδας Ζυμβρακάκης|Επαμεινώνδα Ζυμβρακάκη]], γεγονός που αμφισβητεί<ref name="Τσιχλη3Τσίχλ214"/> ο [[Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος|Θεόδωρος Πάγκαλος]], ο οποίος αναφέρει πως ο Ζυμβρακάκης ήταν αντίθετος με την πρόσκληση Βενιζέλου. Επίσης υποστηρίζεται<ref name="Χρονόπουλος"/> ότι προτάθηκε από τον λοχαγό Κωνσταντίνο Σάρρο. Κατά τον [[Γεώργιος Φιλάρετος|Γεώργιο Φιλάρετο]] ο Βενιζέλος προωθήθηκε<ref name="ΒουρναςΒ1">[[Τάσος Βουρνάς|Βουρνάς Τάσος]], ο.π., τόμος Β΄, σελ.31</ref> στην ελληνική πολιτική σκηνή κατόπιν συνεργασίας του Άγγλου πρέσβη στην [[Αθήνα]] Έλλιοτ και του Άγγλου προξένου στα [[Χανιά]].

'''iv.''' {{Note_label|IV|iv|none}} Σύμφωνα με αυτή δεν τήρησε<ref name="Ε΄ Ιστορικά3">Αναστασιάδης Χρήστος, ο.π., σελ. 22 - 26</ref> το άρθρο 107 του Συντάγματος του 1864, το οποίο ζητούσε<ref name="Ε΄ Ιστορικά3"/> η πράξη περι αναθεωρήσεως του Συντάγματος να ψηφιστεί σε δύο συνεχείς βουλευτικές περιόδους και όχι σε δύο συνεδριάσεις της Βουλής. Επίσης αν και είχαν καθοριστεί οι διατάξεις που έπρεπε να αναθεωρηθούν, συμπεριελήφθησαν όλες οι διατάξεις του Συντάγματος του 1864 εκτός των θεμελιωδών, ενώ παραβιάστηκε<ref name="Dakin6Dakin270"/> και η αρμοδιότητα της Βουλής, ως προς την αρμοδιότητας της τελευταίας να έχει την πρωτοβουλία των τροποποιήσεων, καθώς συστήθηκε ειδική επιτροπή, στις συνεδριάσεις της οποίας συμμετείχε<ref name="Dakin6Dakin270"/> ο [[Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας|Βασιλιάς Γεώργιος Α΄]].